شهر خرم آباد

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ی بین سبک های تفکر و خلاقیت با انگیزه پیشرفت دانش آموزان دوره اول متوسطه ناحیه 2 شهر خرم آباد بود. روش پژوهش توصیفی – همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان متوسطه اول ناحیه دو شهر خرم آباد (5553 نفر) بود که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان حجم نمونه، 360 نفر (165 دختر، 195 پسر) تعیین و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های سبک های تفکر استرنبرگ و واگنر، آزمون خلاقیت عابدی و انگیزه پیشرفت هرمنس استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر شاخص های آمار توصیفی از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد بین سبک های تفکر قانون گذار، اجرایی، قضایی، تک سالار، سلسله مراتبی، هرج ومرج سالاری، کلی، جزئی، بیرونی و آزاداندیش با انگیزه پیشرفت رابطه مثبت و معناداری وجود؛ ولی بین سبک های تفکر گروه سالاری، درونی و محافظه کار با انگیزه پیشرفت رابطه معناداری مشاهده نشد. همچنین بین کل مقیاس خلاقیت و ابعاد آن (سیالی، بسط، ابتکار، انعطا ف پذیری) با انگیزه پیشرفت رابطه مثبت و معناداری مشاهده شد. علاوه بر این براساس نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام، از بین متغیرهای پیش بین وارد شده در تحلیل در سبک های تفکر، سبک تفکر بیرونی، سلسله مراتبی، اجرایی و آزاداندیش باهم 19 درصد و در ابعاد خلاقیت، بُعدهای سیالی و ابتکار باهم 20 درصد از واریانس انگیزه پیشرفت را تبیین می کنند.

در سال های اخیر تلاش های جامعه جهانی برای دستیابی به الگویی بهینه از زندگی شهری منتج به ارائه مدل شکوفایی شهری [1] شده است. شکوفایی نمادی از توسعه یافتگی و حرکت هوشمندانه ای است که زوایای مختلف سیستم شهری را تحت تأثیر قرار می دهد. شکوفایی دارای شاخص هایی است که به نظر بسیاری از محققان بر پایداری اجتماعی به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار تاثیرگذار است. این پژوهش به دنبال بررسی وضعیت شکوفایی شهری و پایداری اجتماعی و شناسایی اثرات شکوفایی در پایداری اجتماعی است. جامعه آماری نواحی24 گانه شهر خرم آباد است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران [2] 384 نفر تعیین شد. پس از تکمیل پرسشنامه ها با استفاده از آزمون تی [3] تک نمونه ای و رگرسیون چند متغیره به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. نتایج نشان داد که شاخص های شکوفایی در سطح شهر خرم آباد در حد متوسط است. از طرفی نتایج سنجش شاخص های پایداری شهری نیز تقریبا در سطح متوسط ارزیابی شد. با این وجود تغییرات در زمینه شاخص های اندازه گیری شده در سطح نواحی ملموس است. از طرفی توزیع فضایی امتیازات شکوفایی شهری و پایداری اجتماعی در سطح نواحی بیانگر همبستگی (873/0 r = )  بین این دو مفهوم است. چنانکه به ترتیب نواحی که دارای امتیاز بالاتری و یا پایین تری از حد متوسط در زمینه شکوفایی بوده اند عمدتا  در زمینه پایداری اجتماعی نیز چنین رویه ای داشته اند. همچنین بر اساس نتایج رگرسیون خطی شاخص های بهره وری با 383/0، کیفیت زندگی با352/0، زیر ساخت297/0، پایداری زیست محیطی 204/0، و دربرگیرندگی و شمول اجتماعی با 186/0 به ترتیب بیشترین اثر را در پایداری اجتماعی داشته اند.

امروزه مدیریت شهری تحول یافته است. شهرها برای رفاه و آسایش بیش تر شهروندان مدیریت می شوند و مدیریت شهری، نقش مهمی در موفقیت برنامه ها و طرح های توسعه شهری به عهده دارد. با توجه به آنکه در فرآیند تغییر اقلیم، عناصر اقلیمی زیادی دخیل است انتظار می رود که به دنبال هرگونه تغییرات کمی و کیفی این عناصر، آسایش بیوکلیماتیک انسان نیز به ویژه در شهرها تحت تأثیر قرار گیرد. لذا در این تحقیق با استفاده از متغیّرهای اقلیمی بارش، دما و رطوبت نسبی ایستگاه سینوپتیک شهر خرم آباد طی یک دوره آماری50 ساله (1389-1340) احتمال وقوع تغییر اقلیم در این شهر مورد بررسی قرارگرفت. در ادامه جهت ارزیابی اثرات آن بر اقلیم آسایش منطقه با استفاده از مدل زیست اقلیمی ترجونگ، ماه های مطلوب برای آسایش فیزیولوژی انسان در 5 دوره ی ده ساله تعیین و روند خطی این تغییرات برای ده سال بعد که مقارن با دهه ی ششم می باشد در محیط نرم افزار مینی تب، پیش بینی شد. در انتها نیز نقش مدیریت هماهنگ شهری در راستای تعدیل نوسانات منطقه ی آسایش شهر خرم آباد در شرایط تغییر اقلیم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد طی دهه های اخیر در منطقه ی مورد مطالعه عناصر اقلیمی دما و بارش سیر نزولی داشته اند اما متغیّر رطوبت نسبی روند صعودی داشته است. همچنین بیوکلیماتیک شهر خرم آباد در دهه های اخیر دستخوش تغییرات شده است به طوری که در طول سال از شرایط آب و هوایی فوق العاده داغ تا سرد برخوردار است. در دهه های اول تا چهارم دوره ی مورد بررسی، شش ماه از سال در شرایط فیزیولوژیکی بسیار خنک بوده است و این در حالی است که در دهه ی پنجم به هفت ماه از سال تغییر یافته است. مطابق پیش بینی صورت گرفته در شهر خرم آباد نیز دو نتیجه حاصل شد یکی اینکه طی دهه ی آینده ماه های گرم جهت آسایش و راحتی فیزیولوژی انسان شرایط مساعدتری دارند و دیگر اینکه در دهه ی آینده تعداد ماه های مطبوع از سه ماه به دو ماه تنزل خواهد یافت. در نتیجه نقش مدیریت شهری در تعدیل نوسانات محدوده ی آسایش شهر خرم آباد در دهه آینده، خصوصآ در مدیریت فضای سبز شهری جایگاه ویژه ای پیدا می کند.      

در دهه های اخیر به دنبال گسترش بی رویه شهرها و اهمیت و نقش روزافزون اتومبیل در شهر، به تدریج نقش عابر پیاده در فضاهای شهری کم رنگ شده است. این امر موجب کاهش سرزندگی فضاهای عمومی و کاهش فضایی مناسب برای تعاملات اجتماعی در شهر شده است. به دنبال ایجاد سرزندگی بیشتر و تبدیل سکونتگاه های شهری به شهرهای انسان محور، بسیاری از شهرها فضاهای بدون وسیله نقلیه ای به نام «پیاده راه» ساختند. خیابان شهدا یکی از خیابان های قدیمی و معروف شهر خرم آباد است که در نقطه تلاقی مراکز تجاری تفریحی واقع شده است. روش تحقیق به کار رفته در این پژوهش بر اساس هدف (توسعه ای- کاربردی) و براساس ماهیت (توصیفی- تحلیلی) است. در نهایت برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه استراتژی های مناسب جهت پیاده مداری خیابان شهدا از روش تحلیلی swot منظور از شهر سالم، و تکنیک دلفی با حجم نمونه 2 نفر از کارشناسان امور شهری در شهر خرم آباد استفاده شده است نتیجه این پژوهش نشان داده شده است نتایج به دست آمده از ارزیابی ماتریس عوامل داخلی ife)) نمره کل بدست آمده برابر با 32/1 و نمره وزن کل ماتریس خارجی (EFE) برابر با 33/3 می باشد. با توجه به نتایج بدست آمده از احداث پیاده راه در محورهای شهری خیابان شهدا شهر خرم آباد در موقعیت انطباقی (WO) قرار دارد و بایستی از توانمندیها، پتانسیلهای موجود و برنامه ریزی اجرای پیاده راه سازی محور شهدا شهر خرم آباد می توان، باعث رشد اقتصاد شهر، مقیاس انسانی در فضای شهری، امکان ایجاد تسهیلات گذران اوقات فراغت در مسیر پیاده راه باز زنده سازی خاطرات تاریخی در پیاده راه و غیره می شود همچنین به ارتقاء تعاملات اجتماعی توسعه پایدار دست خواهیم یافت. محیطی اجتماعی و کالبدی با امکاناتی است که انجام تمامی فعالیتهای زندگی را، با سهولت و کارایی مطلوب امکانپذیر میسازد. در محلات قدیمی به دلایل مختلفی از حداکثر توان این ظرفیتها و امکانات استفاده به عمل نمی آید و در اثر گذشت زمان دچار اختلال می شوند. در بدو امر به کندوکاوی در ارتباط با شهر سالم و ابعاد و عناصر آن پرداخته شده است.

امنیت یکی از عوامل مهمی است که ارتباط دوجانبه و معناداری با توسعه گردشگری دارد و عدم توجه به آن توسعه گردشگری را با چالش های جدی مواجه می سازد. شهر خرم آباد با توجه به پتانسیل های مختلفی که در زمینه جذب توریست دارد، برای تبدیل شدن به یک مقصد توریستی پایدار نیاز به توسعه عوامل مختلفی دارد. با توجه به صحبت های شفاهی گردشگران، از جمله این عوامل، مسائل مربوط به امنیت و ایمنی توریسم در این شهر می باشد. بر این اساس، پژوهش حاضر به بررسی نقش امنیت در توسعه گردشگری شهر خرم آباد پرداخته است. جامعه آماری تحقیق شامل دو گروه جامعه میزبان (ساکنان شهر و کارشناسان) و جامعه گردشگران ورودی بودند که حجم نمونه به روش نمونه گیری قضاوتی، 200 نفر از گردشگران و کارشناسان گردشگری انتخاب شدند این پژوهش از نوع کاربردی و به روش توصیفی تحلیلی است و برای حصول به هدف پژوهش از روش های میدانی و از پرسشنامه برای گرد آوری داده ها استفاده شد. پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ برای متغیر امنیت گردشگری 913/0 محاسبه شد، که بیانگر مناسب بودن ابزار پژوهش بود. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی در محیط نرم افزار SPSS20 استفاده شد. نتایج نشان داد که عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری شهری را می توان در پنج عامل تحت عناوین: متغیرهای راهبردهای سیاستی امنیت (22/71%)، خدمات اجتماعی- مدیریتی (51/67%)، عامل فضای امنیتی شهر (94/26%)، توسعه عملکرد نیروی پلیس (89/21%)، عامل فضای عمومی و فرهنگی شهر (79/13%) طبقه بندی کرد. پنج عامل مذکور در مجموع 22/71 درصد از واریانس کل متغیرها را تبیین نموده است.

مقدمه: توسعه درونی شهر، جانشینی موجه برای گسترش پیوسته افقی شهرها می باشد. در توسعه درونی، بر خلاف گسترش افقی، عمدتاً به سامان دهی مجدد فضاهای شهری در کلیت آن تأکید می شود. هدف: در این پژوهش، ویژگی های توسعه فیزیکی شهر خرم آباد مورد بررسی قرار گرفته است. روش شناسی تحقیق: شاخص های به کار رفته در تحقیق شامل؛ سازگاری و ناسازگاری کاربری ها، شاخص اختلاط کاربری ها و نیز شاخص های کمی تعیین کننده توسعه درونی شهر، نظیر؛ تغییرات تراکم جمعیت، نسبت رشد مساحت به جمعیت شهر، تعداد پروانه های صادره و کیفیت و قدمت ابنیه در بافت فرسوده می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است که از طریق مطالعه کتابخانه ای (اسنادی) و میدانی انجام گرفته است. در ترسیم نقشه ها از نرم افزار ARC GIS بهره گرفته شده است. یافته ها و بحث: یافته های حاصل از این پژوهش نشان می دهد که، با وجود اینکه شهر خرم آباد از پتانسیل های توسعه درونی برخوردار بوده است؛ اما طی دهه های اخیر با رشد افقی پراکنده مواجه بوده است. بررسی شاخص های تحقیق نشان می دهد که، شهر خرم آباد از سیاست های توسعه درونی پیروی نکرده است. پایین بودن تراکم جمعیت، تداوم روند توسعه پیرامونی شهر، روند کند ساخت و سازها در بافت های فرسوده شهر نشان می دهد که بهره وری کافی از زمین ها و فضاهای داخل شهر انجام نگرفته است. همچنین در توسعه های شهر از درون، به موضوع سازگاری و ناسازگاری کاربری های همجوار و نیز اختلاط کاربری ها در بافت های شهری کمتر توجه شده است.   نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد که، با توجه به ظرفیت های توسعه ای موجود در بافت های فرسوده شهر خرم آباد؛ هدایت ساخت و سازها به سمت این بافت ها، بهترین گزینه برای جلوگیری از رشد افقی بی رویه شهر است. که این هدف با با اجرای سیاست های تشویقی، و نیز افزایش تراکم ساختمانی در بافت های موجود شهری عملیاتی می شود. همچنین در راستای توسعه پایدار فضاهای شهری باید به موضوع سازگاری و اختلاط کاربری ها در توسعه های درون شهری توجه ویژه ای گردد.

شیوع بیماری کرونا تأثیر بسیاری بر اقتصاد استان لرستان از جمله صنعت گردشگری شهر خرم آباد داشته است. بنابر آمار، مجموع خسارت وارده به گردشگری این شهر از اسفند 1398 تاکنون 1,218,517,000,000 ریال برآورد شده است. در شرایطی که دولت با افزایش هزینه های بهداشتی و درمانی ناشی از کرونا مواجه است، منابع مالی برای سیاست های حمایتی صنعت گردشگری محدود است. توسعه پایدار گردشگری باید با سیاست مشخصی به اجرا در آید تا بتواند حرکت امید بخشی را در توسعه همه جانبه فضاهای جغرافیایی تضمین کند. همچنین بسیار مهم است که مجموعه ای از سیاست ها و راهکارهای عملی بهینه جهت مدیریت و بهبود تاب آوری این صنعت اتخاذ و در دستور کار نهادهای مختلف قرار بگیرد. این مقاله درصدد شناسایی عوامل کلیدی در صنعت گردشگری پایدار شهر خرم آباد با تاکید بر اثرات شیوع کووید-19 می باشد. بدین منظور از منابع و مطالعات صورت گرفته معتبر داخلی و خارجی ابتدا تعداد 36 متغیرهای موثر بر ارزیابی پایداری گردشگری شهر خرم آباد شناسایی شد که به ورودی ماتریس تاثیرات تبدیل شده است. سپس برای ماتریس مذکور با روش دلفی از تعداد 25 نفر از مدیران، خبرگان، متخصصان و کارشناسان که به مسائل گردشگری شهر خرم آباد احاطه دارند، خواسته شد که پرسشنامه امتیازدهی تاثیرات شاخص ها بر یکدیگر را با توجه به تاثیرات بیماری همه گیر کوئید 19 پر نمایند. بر اساس جمع بندی موارد متغیرهای پژوهش در 4 بعد و 36 متغیر تقسیم بندی شدند. پرسشنامه های پر شده در نرم افزار میک مک وارد شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که متغیرهای امکانات فرهنگی، رفاهی و تفریحی، میزان سرمایه گذاری بخش خصوصی، جرم و جنایت و تنوع اقتصادی تاثیرگذار و متغیرهای امنیت، مراکز اقامتی، معیشت و زیست پذیری و رضایتمندی تاثیرپذیر می باشند. نتایج از لزوم تداوم فعالیت ها و کسب و کارهای گردشگری به عنوان یکی از اهرم توسعه اقتصادی شهر خرم آباد و نیز توجه به سیاست های اقتصاد در شهر خرم آباد جهت افزایش تاب آوری فعالیت های حوزه گردشگری دارد که یکی از مهم ترین راهکاری گردشگری پایدار می باشد. در ادامه نیز راهکارهایی برای ارتقای تاب آوری گردشگری پایدار شهر خرم آباد در دوران همه گیری کووید-19 نیز ارائه گردیده است.    

تاب آوری شهری به توانایی یک سیستم شهری در مقیاس زمانی و فضایی برای حفظ یا بازگشت سریع به عملکردهای مطلوب گذشته گفته می شود. امروزه یکی از عمده ترین مسائل و مشکلاتی که بیشتر کلان شهرهای جهان با آن دست به گریبان اند، مخاطرات طبیعی است که همواره سکونتگاه های بشر و جان انسان ها را تهدید می کند و در مدت کوتاهی می تواند خسارات و تلفات بسیار گسترده ای برجای بگذارد. در این راستا، پژوهش حاضر باهدف ارزیابی ابعاد تاب آوری شهری در برابر مخاطرات طبیعی در شهر خرم آباد تدوین شده است. تحقیق حاضر برحسب هدف، کاربردی و برحسب نحوه گردآوری داده ها یک تحقیق تحلیلی می باشد و ازلحاظ نحوه اجرا، از نوع پیمایشی و برحسب روش تحقیق از نوع کمی می باشد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS، مدل های ترکیبی (FARAS + FKOPRAS) و FBMW استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونه ای در ابعاد (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی-محیطی، نهادی-سازمانی)، نشان داد، وضعیت تاب آوری شهری در خرم آباد ضعیف است و بر اساس مدل های ترکیبی (آراس فازی و کوپراس فازی)، بعد اجتماعی با مقدار وزن 00/34، بالاترین میزان تاب آوری و بعد نهادی-سازمانی با مقدار وزن 00/30، کمترین میزان تاب آوری را در شهر خرم آباد در مقابل سیلاب به خود اختصاص داده اند. در ادامه نیز بر اساس مدل فازی بی ام وی، در بعد اقتصادی، گویه برنامه ریزی جهت عدم وارد شدن خسارات به وسایل داخل منزل با مقدار وزن 043/0، بیشترین میزان تاب آوری، در بعد اجتماعی گویه های آموزش در برابر آمادگی خطر، آگاهی و دانش با مقدار وزن 040/0، بیشترین میزان تاب آوری، در بعد نهادی-سازمانی گویه وضعیت آگاهی رسانی مدیران شهری هنگام رویارویی با بحران سیل با مقدار وزن 027/0 و در بعد کالبدی-محیطی، گویه میزان تراکم ساختمانی با مقدار 031/0 بیشترین میزان تاب آوری را به خود اختصاص داده است.

هدف از مطالعه حاضر امکان سنجی تدوین استراتژی ها و برنامه های عملیاتی بوم گرا برای توسعه سیستم های حمل ونقل هوشمند شهر خرم آباد بود. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با استفاده از پیمایش اجرا گردید. ابزار جمع آوری داده های تحقیق پرسشنامه محقق ساخته در دو مرحله بود. جامعه آماری شامل مدیران، متخصصان مسئول و کارشناسان خبره در سازمان مدیریت حمل ونقل بار و مسافر شهرداری خرم آباد و مشاورین مرتبط با سیستم حمل نقل می شد که تعداد 30 نفر از آن ها به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. اولویت بندی استراتژی های به دست آمده از پرسشنامه ها، با استفاده از روش ترکیبی (AHP و ACCEPT) و روش QSPM انجام شد. نتایج حاصل از این دو روش با استفاده از نرم افزار SPSS و از طریق محاسبه ضریب همبستگی اسپیرمن باهم مقایسه گردید و ضریب 98/0 به دست آمد. تحلیل های مربوط به روش ترکیبی (AHP و ACCEPT) با استفاده از نرم افزار EXPERT CHOICE صورت پذیرفت و نرخ ناسازگاری برای اولویت بندی اهداف، محورهای توسعه و استراتژی ها در تمام مراحل اعدادی کوچک تر از 1/0 به دست آمد. جهت تدوین استراتژی ها از ماتریس SWOT استفاده شد. نوآوری تحقیق حاضر، استفاده از نرم افزارهای متفاوت از مطالعات پیشین و ارائه استراتژی ها و برنامه های عملیاتی مناسب برای هوشمندسازی سیستم های حمل ونقل شهری می باشد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که شهر خرم آباد از نظر توسعه سیستم های حمل ونقل هوشمند در وضعیت نامناسب قرار دارد. در خصوص اهداف کلان حمل ونقل هوشمند، اولویت به ترتیب با ایمنی، رضایت عمومی، بهبود محیط زیست و کاهش مصرف انرژی و زمان تأخیر به دست آمد. همچنین در رابطه با شش محور توسعه حمل ونقل هوشمند نیز اولویت به ترتیب با مدیریت و سیاست های سازمانی، تأمین مالی، نیروی انسانی، زیرساخت های فنی، محیط فرهنگی و موارد حقوقی بودند.

فضاهای سبز شهری به عنوان بخش مهمی از اکوسیستم های شهری، اثرات و خدمات اکولوژیکی بسیاری را به شهرها ارائه می دهند. هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی و تحلیل کمّی تغییرات فضای سبز شهری در شهر خرم آباد با استفاده از داده های سنجش از دور و سنجه های سیمای سرزمین است.در این پژوهش، به منظور تهیه نقشه های شهر از تصاویر سنجنده های +TM ، ETM و OLI ماهواره های لندست 5، 7و 8 به ترتیب متعلق به سال های 1987، 2003 و 2019 استفاده شد. پس از انجام پیش پردازش های لازم، طبقه بندی تصاویر به روش حداکثر احتمال در محیط نرم افزار ENVI انجام گرفت. به کمک سنجه های منتخب سیمای سرزمین شامل مساحت طبقه (CA)، تعداد لکه (NP)، درصد پوشش (PLAND) و متوسط نزدیک ترین فاصله همسایگی (ENN-MN)، تجزیه و تحلیل ترکیب و توزیع فضای سبز در سطح مناطق سه گانه شهر خرم آباد انجام شد. نتایج نشان داد که فضاهای سبز به میزان قابل توجهی چه از لحاظ تعداد لکه و چه از لحاظ مساحت روند کاهشی را داشته اند به طوری که از 703/8 هکتار در سال 1987به میزان 629/88 هکتار در سال 2019 رسیده است. همچنین نتایج حاصل از بررسی سنجه های سیمای سرزمین برای ارزیابی ترکیب و توزیع لکه های سبز بیانگر عدم توزیع یکنواخت در سطح شهر بوده، به طوری که محدوده ی منطقه یک و سه شهر خرم آباد به لحاظ ترکیب و توزیع لکه های سبز در وضعیت نامناسبی قرار دارند. همچنین یافته ها گویای آن است که شهر خرم آباد در زمینه پراکنش متعادل فضاهای شهری دچار کمبودهایی بوده و توزیع فضایی آنها دارای شرایط مطلوب نیست. بنابراین باید از طریق ایجاد پیوستگی بین مناطق دارای لکه های سبز گسسته و با مساحت کم، در راستای بهبود وضعیت این مناطق، برنامه ریزی لازم صورت گیرد. یافته های این تحقیق بر لزوم توجه بیشتر به مدیریت پایدار سیمای فضای سبز شهری خرم آباد و جلوگیری از تخریب آن در این شهر تأکید دارد.

سیل به عنوان یکی از مخاطرات طبیعی می تواند باعث خسارات بسیاری برای شهرها و جوامع شود. شهر خرم آباد نیز یکی از شهرهایی است که در معرض این مخاطره قرار دارد. لذا هدف پژوهش حاضر واکاوی سناریوهای تاب آوری شهر خرم آباد در برابر مخاطره سیل جهت ارائه راهکارهایی برای آینده است. این پژوهش کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی-تحلیلی و اکتشافی است. گردآوری داده های پژوهش به روش اسنادی-پیمایشی مبتنی بر تکنیک دلفی می باشد. حجم نمونه جهت شناسایی پیشران های کلیدی 44 نفر تعیین شد، برای تدوین سناریوها حجم نمونه 10 نفر تعیین شد و روش نمونه گیری، گلوله برفی می باشد. در این پژوهش پیشران کلیدی در زمینه تاب آوری شهر خرم آباد در برابر سیل با استفاده از نرم افزار میک مک استخراج گردید و با استفاده از سناریو ویزارد به بررسی توصیف گرها پرداخته شد و ارزش سازگاری سناریوهای تاب آوری شهر خرم آباد در برابر سیل تعیین شد. 10 پیشران کلیدی و 36 وضعیت احتمالی با استفاده از نظر متخصصان و خروجی نرم افزار میک مک برای آینده تاب آوری شهر خرم آباد در برابر سیل تعیین گردید و پرسشنامه ماتریس تأثیرات متقابل طراحی و برای متخصصین ارسال گردید. نتایج حاصل از نرم افزار سناریو ویزارد نشان داد که عوامل کلیدی عملکرد نهادها، ظرفیت ارتباطی، حکمروایی، زیرساخت اینترنت و رونق ساخت وساز در سناریوها دارای بیشترین ارزش سازگاری در آینده تاب آوری شهر خرم آباد در برابر سیل می باشند

هدف: شبکه های اجتماعی علمی فناوری های ابزارهای تعاملی هستند که ایجاد و اشتراک گذاری داده ها، اطلاعات، متن، تصاویر، ویدئو، دیداری ها، ایده ها، علایق و سایر شکل های اظهار بیان را از طریق شبکه های مجازی تسهیل می کنند. پیشرفت و توسعه سریع شبکه های اجتماعی و ابزارهای مرتبط با آن، انتشار اطلاعات را برای دانشجویان دانشگاه ها آسان کرده است. هدف پژوهش حاضر آشنایی با کاربردها و مزایای بهره گیری دانشجویان از شبکه های اجتماعی علمی در در میان دانشجویان دانشگاه های شهر خرم آباد است. روش: نوع پژوهش کاربردی و روش پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری حدود 000/5 نفر دانشجو بودند. نمونه مورد بررسی 374 نفر از دانشجویان دختر و پسر شاغل به تحصیل در دانشگاههای دولتی و غیردولتی (آزاد، پیام نور، علمی کاربردی) شهر خرم آباد بودند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی پرسشنامه به شیوه روایی صوری، با بهره گیری از نظر متخصصان موضوعی به انجام رسید. پایایی نهایی پرسشنامه در نمونه 374 نفری به روش آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه برابر 94/0 تعیین شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss -21 استفاده شد. یافته ها: یافته حاکی از آن است که میزان استفاده کاربران از شبکه های اجتماعی علمی درکتابخانه های دانشگاهی شهر خرم آباد پایین تر از حد متوسط و در حد کم قرار دارد. کاربردهای بهره گیری از شبکه های اجتماعی علمی در کتابخانه های دانشگاهی شهر خرم آباد باتوجه به میانگین های رتبه ای از بیشترین به کمترین نشان داد که کاربرد شبکه های اجتماعی علمی در کتابخانه های دانشگاهی شهر خرم آباد به ترتیب در زمینه آموزشی، پژوهشی، علمی، اجتماعی، فراهم آوردن بستر مناسب برای ارتباط علمی دانشجویان با اساتید و محققان، فرهنگی و انتقال دانش و مفاهیم روز می باشد. همچنین مزیت های بهره گیری شبکه های اجتماعی علمی در کتابخانه های دانشگاهی شهر خرم آباد به ترتیب در زمینه صرف زمان استفاده از منابع، تلقی به عنوان یک سامانه مفید، مورد استفاده بودن برای افراد عادی و غیر دانشجو، افزایش آگاهی، افزایش یادگیری، کسب مطالب مفید و علمی، ارتقا علمی و پژوهشی دانشجویان، دسترسی به اطلاعات و تازه های کتابخانه و جذب دانشجویان و استفاده از این سیستم نوین می باشد.نتیجه گیری: با استفاده از شبکه های اجتماعی علمی مانند لینکدین، ریسیج گیت و آکادمیا می توان به راحتی کتابها، مقالات و فایل های کتابخانه را برای دسترس پذیری به اشتراک گذاشت. خدمات اطلاعاتی مناسب ارائه داد و فعالیت های آموزشی و پژوهشی را پشتیبانی کرد. همچنین فواید مهمی در استفاده از شبکه های اجتماعی شناسایی شد. از جمله: ارتباطات علمی و تعامل میان دانشجویان، اشاعه سریع اطلاعات، نزدیک کردن کاربران فراتر از موقعیت مکانی و جغرافیایی، تاثیرگذاری برای ارتباط بهتر در فضای مجازی، آگاهی نسبت به کارکرد مناسب شبکه ها، بهینه سازی زمان استفاده از منابع، نقش مفید این سامانه در کتابخانه های دانشگاهی و تقویت دانش تخصصی دانشجویان. یکی از مشکلات مهم در استفاده از شبکه های اجتماعی پایین بودن میزان سواد دیجیتال و سواد اطلاعاتی دانشجویان است.

مساجد به عنوان یک مکان سوم از صدر اسلام تا به امروز دارای کارکردهای مختلفی بوده اند. به طوریکه این اماکن مذهبی فرهنگی علاوه بر بعُد عبادی و نیایشی همواره در امور فرهنگی- اجتماعی و تقویت آرمان های والای انسانی ایفای نقش کرده اند. هدف پژوهش حاضر تبیین نقش مساجد به عنوان یک مکان سوم در پایداری اجتماعی شهر خرم آباد است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نوع پیمایشی است. نمونه آماری مورد پژوهش شامل 150 نفر از شهروندان شهر خرم آباد است که به صورت تصادفی ساده با استفاده از نرم افزار Sample Power مورد بررسی قرار گرفته اند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS26 و AMOS24 استفاده گردید. نتایج حاصل از آزمون T تک نمونه ای پژوهش نشان داد مساجد با میانگین 92/2 نقش کمی بر پایداری اجتماعی شهر خرم آباد دارند. همچنین نتایج مدل عاملی مرتبه دوم پژوهش نشان داد در میان ابعاد مورد مطالعه، بُعد - سیاسی فرهنگی با بار عاملی 98/0 داری بیشترین اثرگذاری و بُعد اجتماعی و اقتصادی با وزن عاملی 42/0 دارای کمترین اثرگذاری در شهر خرم آباد است. در نهایت نتایج تحلیل مسیر مدل ساختاری پژوهش نشان داد که دست یابی به پایداری اجتماعی از طریق مساجد در شهر خرم آباد با بهبود شاخص های اثرگذار در شش بعُد سرمایه اجتماعی، تعاملات اجتماعی و افزایش حس تعلق، تبادل آزادانه عقاید و آرا، تقویت همبستگی اجتماعی و تقویت روحیه جمعی با وزن های کوواریانسی 49/0، 48/0، 47/0، 42/0، 32/0 و 19/0 امکان پذیر است.  

نوشتار حاضر در پی بررسی و تحلیل تیپومورفولوژی بازار کهن شهر خرم آباد بوده است. این مطالعات هم گونه ریخت شناسانه و هم ساختار فیزیکی و فضایی شهرها را آشکار می سازند. بدین منظور و در گام نخست، به شکل گیری مفهوم بازار و نقش آفرینی آن در شهر اسلامی پرداخته شده است. روش شناسی حاکم بر این تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی- کتابخانه ای است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بازار کهن شهر خرم آباد تفاوت هایی با سایر بازارهای کشور دارد و سایر عناصر بازار با آن نظم و الگویی که در دیگر شهرهای اسلامی وجود دارد، همراه نیست. همچنین در دوره ی پهلوی، با خیابان کشی های جدید، بافت تاریخی بازار عملاً از هم گسیخت. در حال حاضر بازار قدیمی خرم آباد کارکرد خود را حفظ نموده و راسته بروجردی ها، خیابان حافظ و اطراف میدان گپ و ... تا به امروز همچنان به عنوان قلب بازار این شهر جاذب جمعیت و فعالیت هستند، اما کارکرد کاروانسرای قدیمی خرم آباد واقع در جنوب غربی میدان گپ به بازار طلافروشان تغییر پیدا کرده و تا به امروز نسبت به دیگر بازارهای خریدوفروش طلا و جواهر شهر، دارای اهمیت بیشتری است. به علت مورفولوژی خاص شهر، قسمت اعظم ترافیک شهری در منطقه مرکز شهر جریان دارد که ورود خودرو به خیابان های مرکزی شهر و بازار، می تواند باعث به حاشیه راندن بازار قدیمی و بی هویتی آن در آینده گردد.

زمینه و هدف: پایه اصلی پژوهش بر اساس نظریه تعامل اجتماعی بنیاد نهاده شده است. با توجه به نظریه فوق به بررسی نظرات ساکنین شهر خرم آباد از طریق پرسش نامه و انجام مصاحبه پرداخته شد. روش شناسی: پژوهش بر مبنای نوع تحقیق، کاربردی و روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از دو روش کتاب خان ه ای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شهر خرم آباد و تعداد 385 نفر از طریق فرمول کوکران با توجه به جمعیت خرم آباد انتخاب شدند. با تأکید بر نظریه تبادل اجتماعی و در بازه زمانی فصل بهار 1403 پژوهش به انجام رسید. برای تحلیل نتایج از نرم افزار Spss و Minitab و از آمار توصیفی (درصد، فراوانی)، آزمون تی تک نمونه ای و از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA) و برای سنجش پایایی پرسش نامه از آلفای کرونباخ (مقدار 0/915) استفاده شد. یافته ها: از مجموع نمونه 385 نفره (انتخاب از طریق فرمول کوکران) 206 زن و 179 مرد، اکثریت جامعه دارای تحصیلات کارشناسی و ساکن در شهر خرم آباد بودند. نتایج آزمون تی تک نمونه ای برای بررسی تأثیر توسعه گردشگری بومی بر جامعه محلی خرم آباد نشان می دهد که به این دلیل که P-value به دست آمده برای تمام شاخص ها (0/000) کوچک تر از سطح معناداری 0/05 است در نتیجه فرض صفر رد می شود؛ لذا با اطمینان 95% اطمینان می توان نتیجه گرفت توسعه گردشگری بومی بر توسعه محلی شهر خرم آباد اثرات مطلوبی خواهد داشت. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل واریانس یک طرفه، از نظر تأثیرگذاری توسعه گردشگری بومی بر توسعه جوامع محلی شهر خرم آباد تفاوت معناداری وجود دارد. به دلیل اینکه مقدار P-value به دست آمده که برابر با 0/000 است و نتیجه گیری می شود که بین شاخص های توسعه گردشگری بومی از نظر تأثیرگذاری بر جوامع محلی شهر خرم آباد تفاوت وجود دارد. نتیجه گیری و پیشنهادات: با توجه به نظریه تعامل اجتماعی بررسی نظرات ساکنین شهر خرم آباد نشان می دهد که توسعه گردشگری بومی بر توسعه جوامع محلی شهر خرم آباد تأثیرگذار خواهد بود. لذا، پیشنهاد می شود که پژوهش های مرتبط با توسعه گردشگری بومی و اثرات آن بر شهر خرم آباد و سایر شهرهای ایران به شکل فراگیر ادامه پیدا کند و از آنجایی که شاخص خدمات و زیرساخت ها کم ترین میانگین تأثیرپذیری را از توسعه گردشگری بومی داشتند، مسؤولین توجه ویژه ای به این بخش داشته باشند. نوآوری و اصالت: با توجه به وجود جوامع محلی و فرهنگ ها و سنن مختلف و بسیار جذاب و زیبا در اقصی و نقاط ایران تاکنون توجه چندانی به پژوهش در این زمینه صورت نگرفته است. به کارگیری روش تعامل اجتماعی نوآوری دیگر این پژوهش است که از این دریچه به بررسی عنوان پژوهش پرداخته شد.

زمینه و هدف: ایجاد امکانات جدید شهری، نیازمند مطالعه دقیق در زمینه نحوه استقرار صحیح آنها در مناطق مختلف یک شهر است.جهت تخصیص درست امکانات شهری، اولین نکته اساسی، انتخاب مکان بهینه با توجه به شرایط متفاوت و گاه متضاد است. این مسأله زمانی اهمیت می یابد که فاکتورهای بسیار مهمی مانند نجات جان انسان ها مد نظر قرار داده می شوند. لذا انتخاب بهینه ی مراکز آتش نشانی به دلیل اهمیت جان افرادی که در معرض خطر واقع شده اند، مسأل های اساسی تلقی می شودبا افزایش جمعیت وتراکم آن در شهر، خدمات رسانی در زمینه های مختلف به دلیل کمبودهای موجود، دچار نارسایی در مکانیابی مراکز خدماتی می شود و از میان مراکز خدمات شهری، سازمان آتش نشانی وظیفه تأمین امنیت در جهت پیشگیری و مقابله با آتش را انجام می دهد.روش بررسی: در این پژوهش با بررسی عوامل مؤثر در مکانیابی ایستگاه های آتش نشانی شیب،جهت شیب،طبقات ارتفاعی،فاصله از راهها، فاصله از گسل ها،فاصله از مراکز شهری با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقشه ها تهیه گردید و سپس طبقه بندی مجدد بر روی آن انجام می شود و سپس جهت وزن دهی معیارها به روش فرایند سلسله مراتبیAHP  از نرم افزار Expert choice استفاده می شود. در نهایت با بکارگیری از روش همپوشانی معیارهای وزن دهی شده با هم تلفیق و مکان بهینه برای استقرار ایستگاه های آتش نشانی مشخص می شود.یافته ها و نتیجه گیری: نتیجه گیری:دراین پژوهش با استفاده از پارامترهای موجود مکان بهینه در شهر خرم آباد مشخص شده که می تواند نقشه ها درجهت توسعه بهینه مکان یابی به مسئولان کمک کند تا در شرایط بحرانی کمتر دچار آسیب شوند.

شرایط جدید اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، اوقات فراغت را به عنوان یکی از محورهای مهم زندگی مطرح کرده است. گذران اوقات فراغت، یکی از مهم ترین حوزه های عملکردی در شهرها محسوب می شود که در برگیرنده مجموعه فعالیت هایی است که شخص به میل خود برای استراحت، تفریح، گسترش اطلاعات و آموزش شخصی یا مشارکت آزادانه در زمان فراغت انجام می دهد. این فضاها، در تعادل روحی شهروندان بسیار حائز اهمیت می باشند؛ در نتیجه کارآمدی و بازدهی روحی شهروندان ارتباط مستقیمی با میزان کارآمدی مجموعه عملکردی این فضاها دارد. هدف از نگارش این پژوهش، تحلیل اثرات جاذبه های گردشگری شهری بر اوقات فراغت شهروندان در شهر خرم آباد است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین اوقات فراغت، زیرساخت های شهری، جاذبه فرهنگی- اجتماعی، جاذبه های تاریخی و طبیعی رابطه مستقیم و معناداری می باشد؛ بدین ترتیب رابطه اوقات فراغت با دیگر شاخص ها (جاذبه های طبیعی، جاذبه های فرهنگی- اجتماعی، جاذبه های تاریخی و زیرساخت های شهری)، طبق رگرسیون چندمتغیره 610/0، 088/0، 103/0 و 488/0 است؛ از این رو بیش ترین ضریب همبستگی بین اوقات فراغت و جاذبه های طبیعی حاصل شد. هم چنین با استفاده از روش اسپیرمن بین اوقات فراغت و زیرساخت های شهری همبستگی مثبت و معناداری با ضریب 556/0 و با سطح اطمینان 99/0 وجود دارد؛ یعنی هرچه زیرساخت ها بهتر باشد میزان رضایت مندی خانواده از گذراندن اوقات فراغت در سطح شهر بیش تر خواهد بود. از این رو بیش ترین ضریب همبستگی در روش اسپیرمن بین اوقات فراغت و زیرساخت های شهری حاصل شد. 

از زمینه های ناپایداری توسعه شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، سکونتگاههای غیررسمی می باشد که به علت عدم توانایی سیاستهای شهری برای حل و فصل مشکلات مسکن اقشار آسیب پذیر جامعه و کنترل مهاجرتها شکل گرفته است. سکونتگاههای غیررسمی با تجمعی از اقشار کم درآمد و غالباً با مشاغل غیررسمی و شیوهای از شهرنشینی ناپایدار همراه اند و به دلیل برخورداری از شرایط انزوا زمینه ساز بسیاری از آسیبهای اجتماعی به شمار می روند. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی – توسعه ای و از نظر روش توصیفی - اکتشافی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات و داده های مورد نیاز، از نوع تحقیقات میدانی و پیمایشی قلمداد می شود، همچنین برای گردآوری داده ها از پرسشنامه (با طیف لیکرت به صورت باز و بسته) استفاده شده است. در این پژوهش محلات 11 گانه اسکان غیر رسمی شهر خرم آباد با تاکید بر گسترش فقر توسط آزمون های آماری با استفاده از روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش بر اساس فرمول کوکران 384 نفر محاسبه شد که اطلاعات از طریق پرسشنامه بدست آمد. نتایج حاکی از آن است که با توجه به بررسی های به عمل آمده و آزمون های آماری انجام شده (آماره آزمون T – TEST، آماره آزمون F و TUKEY) و نتایج به دست آمده، می توان گفت که تفاوت معناداری بین محله های مورد مطالعه به لحاظ وضعیت امنیت وجود داشته و محله های مورد مطالعه به لحاظ سطح امنیت در وضعیت مناسب و مطلوبی بسر نمی برند. محله فلک الدین و دره گرم شرقی دارای کمترین امنیت و گل سفید و اسدآبادی دارای بیشترین امنیت هستند.

هدف پژوهش حاضر، واکاوی درک دختران کمتر از پانزده سال شهر خرم آباد از زیبایی در فرآیندهای هویت یابی است. این پژوهش از نوع کیفی است و به شیوه پدیدارشناسی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، شامل تمامی دختران نوجوان زیر پانزده سال شهر خرم آباد بود. روش گردآوری داده ها به صورت میدانی بوده و پژوهشگران، پس از انجام مصاحبه نیمه ساخت یافته با ۲۱ نفر از این افراد، به اشباع نظری دست یافتند و این نکته دریافت شد که انجام مصاحبه جدید، حاوی هیچ نوع اطلاعات تازه ای نخواهد بود. شیوه نمونه گیری در این پژوهش به صورت هدفمند و غیراحتمالی بوده است و افرادی به عنوان نمونه مورد مطالعه قرارگرفته اند که ضمن تمایل به انجام مصاحبه، زیبایی بدن خود را به عنوان یکی از مرجع های هویت بخش، مهم عنوان نموده اند. کُدگذاری داده های این پژوهش با استفاده شیوه تحلیل داده های کلایزی[1]<!--[endif]--> انجام شده است. بنا بریافته ها، مضمون های «این همان شدن با سلبریتی»، «تأیید شدن در تعامل»، «کسب سرمایه اجتماعی»، «استفاده از فرصت ها» و «ایده آل گرایی جسمی» درک و تصور دختران کمتر از پانزده سال سن بوده است که در فرآیندهای هویت یابی شان پیگیری می شود. نتیجه کلّی این پژوهش حاکی از این است که، رغبت و توجه به «مسئله زیبایی بدن» دربین دختران کمتر از پانزده سال بسی بیشتر از انتظاراتی است که جامعه از این افراد دارد. به گونه ای که غالب این نوجوانان «زیبایی بدن» را همانند افراد بزرگ سال و جوانان درک می کنند. علاوه بر این رفتار بسیاری از نوجوانان در رابطه با زیبایی در عمل تفاوت معنی داری با رفتار دختران جوان ندارد و موضع گیری آنان نسبت به زیبایی، بخش قابل توجهی از فرآیند هویت یابی و هویت سازی آن ها را دربرگرفته است.

در مطالعات جامعه شناختی، پیامدهای مثبت و منفی فراوانی برای موضوع خاص گرایی در جامعه مطرح شده است، اما رسوخ خاص گرایی در نظام اداری تبدیل به طاعونی برای این نظام می شود. این موضوع، که در جوامع طایفه ای به خویشاوندگرایی نیز نامیده می شود، یکی از ابعاد فساد اداری است و سبب تسریع در رشد سایر ابعاد فساد اداری می شود. برداشت ذهنی شهروندان یا ادراک از میزان فساد اداری بیش از میزان عینی این نوع از فساد مهم است. برهمین اساس پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به دو سؤال است. وضعیت ادراک شهروندان شهر خرم آباد به مثابه یک جامعیه خاص گرا از فساد اداری و ابعاد مختلف آن چگونه است؟ مهم ترین عوامل اجتماعی مرتبط با آن چیست؟ برای پاسخ به این دو سؤال اصلی و سؤالات فرعی مشتق از آن از رویکرد بی سازمانی اجتماعی با تأکید بر دیدگاه های نظری دورکیم، مرتون و پارسونز استفاده شده است. روش پژوهش پیمایش با تکنیک پرسش نامه و جمعیت نمونه 400 نفر می باشد که با نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده اند. یافته ها نشان می دهد که بیش از نیمی از پاسخگویان معتقدند که میزان فساد اداری در شهر خرم آباد در سطح بالایی قرار دارد و ادراک حدود نیمی دیگر نیز در سطح متوسط می باشد. براساس یافته ها خویشاوندگرایی و سوءاستفاده از موقعیت اداری مهم ترین عوامل مرتبط با فساد هستند. میزان پایبندی دینی کارکنان ادارات، سرماییه اجتماعی آنها، نظارت اداری و شفافیت و پاسخگویی با ادراک شهروندان از فساد اداری رابطیه معناداری دارند. دو متغیر نظارت اداری و سرماییه اجتماعی کارکنان بیش از سایر متغیرها واریانس ادراک از فساد اداری را تبیین می کنند. گسترش ادراک شهروندان شهر خرم آباد از فساد اداری، احتمال ارتکاب به این عمل را در صورت فراهم شدن موقعیت برای شهروندان افزایش می دهد. چنین وضعیتی نمی تواند دورنمای مناسبی از کارایی اداری را فراهم آورد.