شهروند محور

عناصر اساسی که به عنوان عوامل اجتماعی سلامت در نظر گرفته می شود در زمینه های سیاسی، اجتماعی - اقتصادی ساختاری متفاوت دارند. در حالی که زمینه های اجتماعی اقتصادی و سیاسی با سیاست های اجتماعی، اقتصادی، عمومی و بهداشتی در مقیاس کشور دارای ارتباط مستقیمی هستند. علاوه بر این، این ساختار شامل ابعاد اقتصادی-اجتماعی مانند درآمد، تحصیلات، شغل، طبقه اجتماعی، جنسیت و نژاد قومیت نیز می باشد. تجربیات موجود به این شرط است کودکانی که در شرایط کم اقتصادی یا در شرایط نامناسب محیطی از جمله ساختارهای مسکونی بزرگ می شوند، بیشتر از کودکانی که زندگی می کنند، بیمار می شوند که در شرایط محیطی و اجتماعی و اقتصادی بهترقرار دارند. این وضعیت اهمیت برنامه ریزی شهر را از نظر فراهم آوردن شرایط بهتر برای سلامتی کودکان نشان می دهد. هدف از این پژوهش ارزیابی عوامل محیطی سلامت کودکان با استفاده از فناوری اطلاعات سیستم جغرافیایی (GIS) است. بدین منظور، انواع عوامل تعیین کننده اجتماعی از نظر سیاسی (کیفیت و کمیت خدمات درمانی)، ساختاری (کلاس آموزشی و اجتماعی) و واسطه (محیط بدنی، مسکن و محله) در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع ۶ معیار توسط کارشناسان و نظر سنجی بین خانوار های دارای کودک انتخاب شد که عبارت انداز آلودگی هوا، بیمارستان های مختص اطفال، پارک ها، ترافیک تراکم جمعیت، جمعیت اطفال در مناطق شهر تهران. برای صحت سنجی از داده های شهروند محور که توسط ۱۰ خانوار در سطح شهر تهران استفاده شد. مدل فازی پروداکت تقریبا با نظر سنجی مکانی مردم مطابقت داشت و نشان دهنده این بود که مناطق دارای رفاه بیشتر و مناطق دارای قوانین سنگین در این معیار ها وضع بهتری داشته اند.

یکی از روش های ایجاد این دیدگاه شهروند محور و شکل گیری مردم سالاری، ایجاد پل ارتباطی بین شهروندان و دولت برای مشارکت دادن شهروندان در فرآیند خط مشی گذاری است. بنابراین اصل مشارکت شهروندان در فرایند خط مشی گذاری یک پدیده مطلوب است، اما مشخص نیست که چگونه می توان زمینه را برای ایجاد چنین شرایطی فراهم کرد. از همین رو در این پژوهش به شناسایی عوامل موثر بر مشارکت شهروندان در فرایند خط مشی گذاری عمومی در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پرداخته شد. پس از بررسی مبانی نظری و مطالعات پیشین در حوزه مشارکت شهروندان در فرایند خط مشی گذاری عمومی، بر اساس مطالعات صورت گرفته، 16 عامل موثر شناسایی گردید. سپس این مولفه ها در قالب سه مرحله پرسشنامه دلفی در اختیار خبرگان قرار گرفت. با عنایت به تحلیل سه راند دلفی، 1 مولفه در سایر مولفه ها ادغام شد و 5 مولفه نیز حذف گردید و در نهایت 15 مولفه مورد تایید خبرگان قرار گرفت. در ادامه با استفاده از نظرات کارشناسانه 80 نفر از خبرگان و متخصصان در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به دسته بندی و بررسی آماری عوامل پرداخته شد و تحلیل نتایج با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی، نشان داد که می توان 15 مولفه را ذیل 5 عامل دسته بندی کرد. عوامل اصلی شناسایی شده شامل ارتباط و کانال های ارتباطی، حمایت از نمایندگان و منتخبان شهروندان، تنظیم قوانین و مقررات، تشویق و ایجاد انگیزه در شهروندان و اصلاحات در ساختار دولتی بود.

پژوهش حاضر با هدف تبیین الگوی خدمات عمومی بخش دولتی ایران و توسعه یک مدل نوین اثربخش صورت گرفته است. این پژوهش از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی از نوع همبستگی و از نظر هدف، کاربردی و توسعه ای است که با استفاده از روش تحقیقات میدانی به بررسی وضعیت فعلی می پردازد. جامعه آماری این تحقیق شامل سه گروه می باشد: جامعه 1، شامل خبرگان و اساتید رشته مدیریت دولتی و رشته های مرتبط در ایران که تعداد آنها نامعلوم است. جامعه ۲، شامل کلیه مدیران دستگاه های دولتی 5 استان (اصفهان، خراسان رضوی، خوزستان، کهگلویه و بویر احمد و ایلام) که تعداد آنها 810 نفر است. جامعه 3، شامل کلیه مراجعه کنندگان دستگاه های دولتی که تعداد آنها نامحدود می باشد. از جامعه اول با روش نمونه گیری گزینشی و انتخابی تعداد 30 نفر و از جامعه دوم از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چند مرحله ایی تعداد 261 نفر و از جامعه سوم نیز 783 نمونه انتخاب گردید. پایایی از روش آلفای کرونباخ و روایی از طریق تحلیل عاملی و اعتبار ملاک اندازه گیری شد. پس از مطالعات اکتشافی، مدل اولیه تحقیق که شامل مدل خدمات عمومی مشتری محور و شهروند محور بود، تهیه گردید و در اختیار خبرگان قرار گرفت. ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های شناسایی شده توسط خبرگان در اختیار مدیران و مشتریان قرار گرفت. بر اساس آزمون تی تک نمونه مشخص شد وضعیت اثربخشی خدمات عمومی و خدمات عمومی مشتری محور و شهروند محور در وضعیت نسبتاً مناسبی است و مدل های پیشنهادی با اثربخشی خدمات عمومی رابطه دارند.