هویت دینی

با توجه به نقش و جایگاه هویت دینی در رشد متوازن شخصیت دانش آموزان و لزوم شناسایی مشکلات و ناکارآمدی های موجود در این زمینه، این پژوهش کیفی کوشیده است تا برمبنای تجارب زیسته و اندیشیده دبیران (دوره متوسطه دوم) میزان تقید دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم به هویت دینی و مشکلات و چالش های اصلی این حوزه را وارسی و شناسایی کند. جامعه آماری پژوهش شامل دبیران متوسطه دوره دوم شهر اصفهان در سال تحصیلی 1403-1402 بودند که از میان آن ها، 24 نفر از دبیرانی که حداقل دارای پانزده سال سابقه تدریس بوده و اطلاعات و تجارب کافی در زمینه موضوع موردبررسی را داشتند به عنوان منابع اطلاع رسان تحقیق شناسایی شدند و با توجه به اصل اشباع نظری، مورد مصاحبه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات، مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند بود. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات نیز از روش هفت مرحله ای کلایزی استفاده شد. درمجموع، یافته ها نشان داد که از دیدگاه دبیران شرکت کننده، میزان پایبندی فراگیران دوره متوسطه دوم به هویت دینی در حدی نازل بوده و رشد و شکل گیری آن نیز با پنج چالش جدی یعنی درگیری افراطی و بیش از اندازه با فضای مجازی و رسانه های اجتماعی، قصور و کم توجهی خانواده های دانش آموزان، تنگناها و مشکلات نظام آموزشی، اثرپذیری از برخی عوامل و واقعیت های اجتماعی و تأثیر منفی دوستان و همسالان مواجه است. بدیهی است سیاست گذاری و برنامه ریزی سنجیده و اقدام دقیق در زمینه رفع یا کاهش چالش های مذکور می تواند نقش بسیار مؤثری در رشد و شکوفایی هویت دینی نسل جوان داشته باشد.

  هدف این مطالعه تحلیل رابطه بین مصرف رسانه ها و تغییرات هویتی است. به بیان دیگر، می کوشد برهم کنش ابعاد هویتی بر یکدیگر و رابطه آنها با میزان مصرف رسانه ها را مطالعه کند. این پژوهشِ کاربردی که از نوع توصیفی- علی است با روش پیمایش (از نوع مقطعی) انجام پذیرفته و برای گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه استاندارد سلگی و همکاران (1394) سود جسته است. جامعه آماری چهار مرکز شهرستان منطقه اورامانات در کرمانشاه که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و طبق فرمول کوکران حجم نمونه 384 نفر به دست آمد. یافته ها نشان می دهد که در ماتریس همبستگیِ چهار بُعد هویت، رابطه مستقیم و معنی داری بین هویت قومی و ملی با هویت دینی وجود دارد. همچنین بین هویت دینی و هویت جهانی این رابطه معکوس و معنی دار است. رابطه بین هویت ملی و مصرف رسانه ملی (تلویزیون) مثبت، و بین این بُعد از هویت و مصرف شبکه های ماهواره ای کُرد زبان معکوس است. آن چه هویت قومی نامیده می شود با ماهواره های کُردزبان رابطه مستقیم و معنی داری دارد. همچنین بین هویت دینی با میزان مصرف ماهواره های کُردزبان رابطه معکوس و با تلویزیون سراسری رابطه مثبتی وجود دارد که این دو متغیر روی هم حدود 7 درصد از تغییرات هویت دینی را تبیین کرده اند. نهایتاً هویت مدرن با میزان مصرف تلویزیون سراسری رابطه معکوس و با ماهواره رابطه مثبت و معنی داری داشته است که در مجموع این دو متغیر حدود 5 درصد از تغییرات هویت مدرن را پیش بینی کرده اند. از دیگر نتایج این پژوهش این که در سلسله مراتب هویتی، هویت قومی پاسخگویان با میانگین 4 بیشترین و هویت مدرن با میانگین 88/3 کمترین بوده است. از نظر ارجحیت هویتی پاسخگویان در وهله اول خود را مسلمان، بعد کُرد و سپس ایرانی دانسته اند. از نظر مصرف رسانه نیز میزان استفاده پاسخگویان از رسانه های رسمی مثل تلویزون و شبکه استانی بسیار کم بوده است و به شدت از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی جدید استفاده می کنند.

هویت ایرانی در آیین های مختلف جامعه ازجمله مناسک دینی نمود یافته که بخش مهمی از آن در آیین های سوگواری محرم تجلی پیدا کرده است. مسئله این مقاله از چگونگی تناظر هویت دیداری این آیین ها با هویت دینی آنها نضج می گیرد و ما را با این پرسش اصلی مواجه می سازد که نسبت هویت دیداری و هویت دینی آیین های عَلَم گردانی و نخل گردانی چیست؟ براین اساس، تبیین هویت دیداری و دینی در آیین های علم برداری و نخل گردانی هدف این مقاله بوده است. برای دستیابی به این هدف، عناصر و نماد های بصری آیین های مذکور، به روش توصیفی- تحلیلی مطالعه و با ابعاد پنج گانه هویت دینی (عاطفی، اعتقادی، مناسکی، دانشی و پیامدی) نسبت یابی شده اند. یافته ها نشان می دهد که زبان بصری به کار رفته در شبکه عناصر، نمادها و سازه های دیداری نخل و علم عمدتاً نشانگر دو بعد «اعتقادی» و «دانشی» است. زمانی که علم و نخل، با حضور مشارکت کنندگان (عزاداران) تبدیل به مناسک یعنی علم برداری و نخل گردانی می شوند، دو بعد «عاطفی» و «پیامدی» را فرامی خوانند. درواقع، نظام بصری علم و نخل به طور مستقیم این دو بعد را نشان نمی دهند، بلکه در مناسک علم برداری و نخل گردانی بروز و ظهور می یابند.

هدف از انجام این پژوهش، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر شکل گیری هویت دینی دانش آموزان شهرستان کرج بود. جامعه آماری، عبارت بودند از دبیرستان های دختران شهرستان کرج که با روش نمونه گیری خوشه ای از سه منطقه بالای شهر، مرکز شهر و پایین شهر، سه مدرسه انتخاب شدند. روش این پژوهش، ترکیبی از نوع کمی و کیفی و ابزار پژوهش، پرسش نامه و مصاحبه بود. ابتدا برای انتخاب نمونه پژوهش، پرسش نامه سنجش دینداری خدایاری فرد و همکاران (1389) در کلاس های پایه چهارم این دبیرستان ها که در مجموع، 230 نفر و میانگین سنی آنها 17 سال و رشته تحصیلی آنها نظری (ریاضی، تجربی و انسانی) بود، اجرا گردید. بعد از اجرای پرسشنامه، 65 نفر که بالاترین نمره را در میزان دینداری کسب کردند به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند و هریک به طور جداگانه در یک جلسه 15 دقیقه ای به پرسش های محقق ساخته پژوهشگر- پرسش نامه ای نیمه ساختاریافته که با توجه به عوامل جامعه شناختی مؤثر در شکل گیری هویت دینی، تنظیم گردید و بعد از اعمال نظر اساتید مجرب، به شکل نهایی مورد استفاده قرار گرفت- پیرامون منابع تأثیرگذار بر شکل گیری هویت دینی شان پاسخ دادند. برای سنجش داده های مصاحبه از روش تحلیل محتوای توصیفی استفاده شد. یافته های حاصل از تحلیل مصاحبه های به عمل آمده از نمونه پژوهش، نشان دهنده تأثیر 1- مدرسه با مقوله های معلم و ویژگی های او، فعالیت های پرورشی و برنامه درسی؛ 2- خانواده با مقوله های سطح فرهنگی اقتصادی، میزان دینداری، نوع شغل و ...؛ 3- عوامل اجتماعی با مقوله های رسانه ها، برنامه های فرهنگی مساجد، مسئولان کشوری و هیئت های مذهبی، در شکل گیری هویت دینی دانش آموزان است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که مهم ترین عامل در شکل گیری هویت دینی دانش آموزان به ترتیب: میزان دینداری والدین، عضویت در هیئت های مذهبی و تشکّل های دانش آموزی بوده است. همچنین، یافته ها نشان داد که نقش تعدادی از مسئولان رده بالای کشوری و معلمان ناکارآمد، در شکل گیری هویت دینی دانش آموزان منفی بوده است. بر اساس یافته های پژوهش، پیشنهاد می شود که آموزش خانواده و اصول تربیت دینی فرزندان، در نظام آموزش و پرورش جدی گرفته شود و تشکّل های مذهبی دانش آموزان با طرح و برنامه مناسب ساماندهی گردند. 

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر مصرف رسانه بر دین داری و ارزش های خانواده در شهر اصفهان است. با توجه به پژوهش های پیشین و بحث وجدل هایی که در سال های اخیر پیرامون تأثیر فضای مجازی ازجمله ماهواره و اینترنت بر ارزش های خانواده ایرانی وجود داشته، این دو متغیر به عنوان متغیرهای تأثیرگذار بر ارزش های خانواده انتخاب شدند. روش پژوهش پیمایشی و جامعه آماری، شهروندان شهر اصفهان بودند که تعداد 800 نفر از آن ها به صورت نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای برای تکمیل پرسشنامه ها انتخاب شدند. نتایج به دست آمده با استفاده از آزمون های مختلف و مدل معادلات ساختاری (SEM) حاکی از رابطه معکوس بین مصرف رسانه (اینترنت و ماهواره) و ارزش های خانواده است. همچنین مشخص شد که مصرف رسانه رابطه معکوسی با میزان دین داری افراد دارد. از سوی دیگر نتایج نشان می دهد که رابطه مستقیمی بین دین داری و پایبندی به ارزش های خانواده وجود دارد. تعابیر قلب های اجاره ای و سفره های تک نفره، انعکاس دهنده میزان تأثیر مصرف رسانه بر ارزش های خانواده اند. نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از آن بود که مصرف رسانه با ضریب بتای 36/0 سهم معناداری در ارزش های خانوادگی دارد. در پایان پیشنهاد هایی نیز در راستای سیاست گذاری مناسب در این مورد ارائه شده است.

نزدیک به یک دهه است که سیاست های منطقه ای ایران بیش از گذشته مورد توجه طیفی از کنش گران اعم از کنش گران منطقه ای و فرامنطقه ای قرار گرفته است. تمرکز این کنش گران به طور عمده معطوف به فعالیت های نظامی ایران است. این فعالیت ها که در ادبیات استراتژیک ذیل مقوله انقلاب در امور نظامی قرار می گیرد، به سبب واقع شدن ایران در منطقه غرب آسیا که در دهه اخیر تحولات غیرقابل باوری را به خود دیده است، بر پیچیدگی تحولات افزوده و محاسبات کنش گران درگیر در منطقه را به شدت از خود متأثر کرده است. این پژوهش با مطرح ساختن این پرسش که «انقلاب در امور نظامی جمهوری اسلامی ایران از چه خاستگاه هنجاری برخوردار است» در صدد است برخلاف رویکردهای جریان اصلی روابط بین الملل، تبیینی هنجاری از سیاست های نظامی ایران ارائه دهد. یافته های این مقاله بر این گزاره استوار است که انگاره های ملی و دینی ایرانیان، پیگیری انقلاب در امور نظامی را اجتناب ناپذیر کرده است و به سخن دیگر، این پدیده از بنیان هویتی ایرانیان سرچشمه گرفته است. بر این مبنا، آرمان گرایی، استقلال خواهی، بیگانه ستیزی، جهان وطن گرایی و خودمحوری برگرفته از انگاره های ملی است که با پیروزی انقلاب اسلامی و هم افزایی با آموزه های دینی از جمله استکبارستیزی، دفاع از مظلومان، نفی سلطه و غلبه حق بر باطل در عرصه نظامی نمایان گردید. ماهیت این نوشتار توصیفی تحلیلی است و برای گردآوری داده ها از منابع کتابخانه ای بهره گرفته شده است.

دین، هویت دینی و رسانه ها نقشی مهم و اساسی در تعریف و جهت دهیِ زندگی نوجوانان و جوانان هر جامعه ای، به ویژه جوامعی اسلامی مانند ایران دارد. اما در خصوص پیوند دین و رسانه ها، به ویژه رسانه های نوین خارجی، افراد زیادی معتقدند این رسانه ها با انتشار و پخش آراء، تصاویر، اندیشه های گوناگون، متفاوت و معارض با ارزش های دینی زمینه تضعیفِ هویت دینی افراد را فراهم می کنند. بنابراین، امروزه به نظر می رسد اظهار نظر پیرامون تغییر و تحولات هویت دینی جوانان و نوجوانان بدون توجه به نقش رسانه ها ناقص و ناکافی باشد. از این رو، مقاله حاضر به بررسی رابطه استفاده از ماهواره و اینترنت با هویت دینی دانش آموزان متوسطه شهر مرودشت پرداخته است. روش بررسیِ مطالعه، پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه و روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای برای جمع آوری داده ها استفاده شده است.   براساس نتایج تحقیق، همبستگی هر دو متغیر استفاده از اینترنت و ماهواره با هر سه بعد هویت دینی دانش آموزان منفی و معنی دار بوده است. بالاترین همبستگی استفاده از اینترنت با ابعاد هویت دینی، به ترتیب، در ابعاد عملی (53/.-)، احساسی (52/.-) و اعتقادی (49/.-) بوده است. بالاترین همبستگی متغیر استفاده از ماهواره با هویت دینی، به ترتیب، در ابعاد عملی (53/.-)، احساسی (44/.-) و اعتقادی (39/.-) بوده است. بدین ترتیب، می توان گفت استفاده بیشتر از رسانه های ماهواره و اینترنت در راستای کاهش هویت دینی دانش آموزان متوسطه مورد بررسی در ابعاد سه گانه عملی، احساسی و اعتقادی بوده است.  

برنامه درسی هویت بخش طرحی منسجم و منعطف است که می کوشد تا به یادگیرنده کمک کند گذشته، حال و آینده خویش را بشناسد و بنابر آن موضع خود را در برابر پدیده های عالم و وقایع اجتماعی مشخص سازد. پشتوانه این برنامه درسی در تربیت اسلامی، معارفی برآمده از قرآن کریم، احادیث اهل بیت علیهم السلام و دیدگاه اندیشمندان بود. از آنجا که مقام معظم رهبری در زمره برجسته ترین اندیشمندان اسلامی است با اندیشه قرآنی-روایی خویش، اهتمام ویژه ای در معرفی هویت انسان و ضرورت تکوین و تعالی آن در برنامه های درسی و تربیتی داشته است. روش انجام پژوهش، تحلیلی-استنتاجی بوده که از نوع پیش رونده و به منظور تحلیل اطلاعات از تکنیک تحلیل محتوا استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که منظور از شاخص، نشانه برجسته ای است که جلب توجه می کند و بر اساس این تعریف، برنامه درسی هویت بخش در منظومه فکری مقام معظم رهبری دارای نشانه هایی چون پرسشگری، تفکر، تعلق زدایی از غیر، قدم گذاشتن و حرکت در مسیر، مراقبت کننده از نفس و تعالی وجودی طی لقاء الهی است. حلقه اتصال این برنامه درسی فطرت مندی بوده و خداوند حکیم استعداد رسیدن به پاسخ های مربوط به گذشته (مبدأ)، حال (مسیر) و مقصد (آینده) را به طور فطری در وجود انسان قرار داده است. بر این اساس یادگیرنده به اندازه ای که سرمایه ها و استعدادهای فطری خود را تحقق بخشد مستعد لقاء الهی خواهد بود.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی بازنمایی ابعاد و مؤلفه های هویت دینی در محتواهایی است که نوجوانان از خود و بدن رسانه ای خود در شبکه اجتماعی اینستاگرام به اشتراک می گذارند.  روش شناسی پژوهش: در این پژوهش با استفاده از روش نشانه شناسی بارت، محتواهای منتخب از 35 صفحه متعلق به نوجوانان اینستاگرامی، با نمونه گیری از میان پست ها، هایلایت ها و استوری های هر صفحه تحلیل شده اند.یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش حاضر، محتوای مرتبط با بعد احساسی هویت دینی، با آیین های شیعی ارتباط و نسبت مستقیمی داشته است. در بعد معرفتی هویت دینی -که با عقیده و باور کاربران نوجوان مرتبط است- رویکردهای فرادینی و درون دینی به صورت همزمان وجود داشته است، گرچه شناخت عمیقی که در پی تعمق و استدلال به دست می آید، کمتر دیده می شود؛ اما بعد ارزشی هویت دینی، به دلیل تکرار تصاویر و ویدئوهایی با پوشش های بی حجاب و یا باز و نیز ژست ها، حرکات و رفتارهای نامتعارف به ویژه از سوی دختران نوجوان، تضعیف شده است.بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، نوجوانان اینستاگرامی برخی مؤلفه های دینی را انتخاب کرده و برخی دیگر را کنار نهاده اند. ایم امر بیانگر نوعی سبک دینداری انتخاب گرایانه در میان آنان است. همچنین پیوند بین هویت دینی و نمایش «خود»، نشان دهنده «نمایشی شدن دین» در میان کاربران نوجوان شبکه اجتماعی اینستاگرام می باشد.

هدف: هویت دینی به دلیل ماهیت و محتوایش، تقریباً مهم ترین بُعد هویت است که نقش بسیار تعیین کننده ای در هویت یابی افراد جامعه بازی می کند. می توان ادعا داشت تقویت این بُعد از هویت موجب دوام و قوام سایر ابعاد آن شود و از سوی دیگر، چالش در این حوزه می تواند زمینه ساز بحران در سایر ابعاد هویت شود. هدف تحقیق حاضر، بررسی تأثیر شایستگی بین فرهنگی بر هویت دینی دانشجویان با توجه به نقش میانجی هوش استراتژیک در دانشگاه اسلامی بود. روش: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، تحقیق توصیفی- همبستگی بود. همچنین از نظر گردآوری داده ها، جزء تحقیقات پیمایشی(میدانی) بود. جامعه آماری این تحقیق تمامی دانشجویان دانشگاه ایلام بود که تعداد آنها برابر با 6800 نفر بوده است. 375 نفر از دانشجویان بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد است و برای بررسی روایی آن، از نظر خبرگان و برای بررسی پایایی آن نیز از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار اس.پی.اس.اس-22 . و ویژوال پی.ال.اس استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهند که شایستگی بین فرهنگی بر هویت دینی دانشجویان در دانشگاه ایلام تأثیر مثبت و معناداری دارند. همچنین شایستگی بین فرهنگی بر هوش استراتژیک در دانشگاه ایلام تأثیر مثبت و معناداری دارد. هوش استراتژیک نیز بر هویت دینی دانشجویان در دانشگاه ایلام تأثیر مثبت و معناداری دارد. نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد که شایستگی های بین فرهنگی به عنوان عاملی مهم در شکل گیری و تقویت هویت دینی دانشجویان عمل می کند. با توجه به تنوع فرهنگی موجود در دانشگاههای اسلامی، توانایی دانشجویان در تعامل و تبادل فرهنگی می تواند به غنای هویت دینی آنها کمک کند.

این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام پژوهش توصیفی همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل دانش آموزان مقطع متوسطه دوم می باشند که تعداد کل آنها 3852 نفر می باشد که بر اساس جدول مورگان 350 نفر به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب می شوند روش گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی صورت می گیرد. در گردآوری اطلاعات تئوری از روش کتابخانه ای و در گردآوری اطلاعات عملی از روش میدانی استفاده می شود. ابزار سنجش شامل پرسشنامه های سواد رسانه ای ( فلسفی، 1393). هویت فرهنگی- اجتماعی و پرسشنامه هویت دینی بودند. به-منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری spss در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. در بخش توصیفی از میانگین و انحراف معیار و در بخش آمار استنباطی از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده گردید. نتایج نشان داد سواد رسانه ای بر هویت فرهنگی، دینی، اجتماعی دانش آموزان تأثیر دارد.

در این پژوهش که بررسی رابطه سرمایه فرهنگی با هویت اجتماعی دینی دانشجویان دانشگاه خوارزمی پردیس کرج هدف اصلی است، با قرار دادن دانشجویان دانشگاه خوارزمی پردیس کرج به عنوان جامعه آماری به دنبال بررسی ارتباط هویت اجتماعی دینی با ابعاد سه گانه سرمایه فرهنگی در میان این دانشجویان ایم.سرمایه فرهنگی تمایلات پایدار و گرایش ها و عاداتی است که در فرایند جامعه پذیر حاصل می شود. مفهوم سرمایه فرهنگی مطابق دیدگاه پیر بوردیو سه بعد اصلی دارد: بعد عینی، بعد ذهنی و بعد نهادی. در این پژوهش در صددیم بهویت و ابعاد آن را بررسی کنیم که این هویت به دو شکل هویت جمعی و فردی تقسیم شده است. هویت ربط و پیوندی بین گذشته، حال و آینده است و خصلتی معنادهنده دارد. هویت، از مفاهیم محوری و مناقشه انگیز است که بسیاری از متفکران و اندیشمندان سیاسی و اجتماعی به آن مشغول اند. هویت از رابطه دیالکتیکی فرد و جامعه شکل می گیرد و از منظر ماتریالیسم دیالکتیک تاریخی هویت ها مرکب، سیال، در حال تکامل و بازسازی اند و با متصور شدن در قالب دیگری تعیّن می یابند. پژوهش حاضر براساس روش پیمایشی میان دانشجویان به این نتایج دست یافت که میان سرمایه فرهنگی و اشکال هویت ارتباط و همبستگی مستقیم وجود دارد که بیشترین همبستگی با هویت ملی و کمترین با هویت جهانی را داشت. در انتها نیز دلالت های یافته ها و نتایج به دست آمده در خصوص مطالعات آینده و سیاست گذاری های فرهنگی مورد مداقه قرار گرفت.

خودآگاهی یکی از مهمترین مهارت ها در زندگی انسان است. خودآگاهی ابعاد مختلفی دارد ازجمله: خودآگاهی جسمی، روحی، اجتماعی و معنوی. خودآگاهی معنوی جایگاه ویژه ای دارد؛ زیرا افراد با دستیابی به خودآگاهی معنوی، معنای زندگی خود را کسب می کنند و این امر در کیفیت زندگی آنها تأثیر عمیق و قابل توجهی دارد. ازآنجاکه خانواده و به ویژه مادر در شکل گیری هویت دینی فرزندان تأثیر بسزایی دارد پژوهش حاضر باروش توصیفی-تحلیلی و باهدف بررسی نقش معنویت و خودآگاهی معنوی مادر در هویت دینی فرزندان انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داد که خودآگاهی معنوی مادر در سه بعد: شناختی، عاطفی و رفتاری موجب ایجاد خودپنداره مناسب در فرزندان، رضایت مندی فرزندان از قابلیت ها، هویت جنسی و جایگاه خانوادگی، نگرش مثبت نسبت به ازدواج و تداوم نسل، توانمندی و پویایی، پایداری در سختی ها، سعی و تلاش در ارتقاع کیفیت وظایف دخترانگی خود و تلاش برای استحکام و دوام خانواده خود می شود.

هدف این پژوهش، مطالعه ادراک و فهم دبیران متوسطه اول شهر میناب از مفهوم «هویت دینی» با استفاده از روش «پدیدارنگاری» است. جامعه آماری پژوهش شامل دبیران متوسطه اول مشغول به کار (دارای سابقه خدمت 15 تا 25 سال) در مقطع متوسطه اول شهرستان میناب استان هرمزگان بود. براساس روش «نمونه گیری هدفمند»، مشارکت کنندگانی انتخاب شدند و فرایند گردآوری داده ها ادامه یافت تا در نهایت، براساس الگوی اشباع نظری، 16 تن از معلمان مشغول به فعالیت با استفاده از روش «مصاحبه نیمه ساختارمند» مورد مطالعه قرار گرفتند. داده ها با روش «آنالیز موضوعی» برای شناسایی دسته ها و زمینه های اساسی بررسی شد و پس از مشخص شدن رمزهای اصلی و مضامین برجسته آنها، افق های درونی و بیرونی ترسیم گردید و فضای نتیجه پژوهش طراحی شد. در بخش نتیجه گیری، با بهره گیری از روش «تحلیل» تصورات و تجربه دبیران شاغل مطالعه و مشخص شد. نتایج تحقیق ادراکات دبیران را در چهار مضمون اصلی دسته بندی کرده است: «اسوه دینی بودن» ، «بسترسازی هویتی» ، «توانایی تعامل و ارتباط مثبت با دیگران»، «توانایی تأثیر گذاشتن بر محیط و ذی نفعان»، «ظاهر شدن در نقش های چندگانه و رعایت اصول حرفه ای» دسته بندی کردند.

نهضت عاشورا از برجسته ترین و تأثیرگذارترین رویدادهای تاریخ اسلام و ایران یک حادثه مذهبی، و نمادی از مقاومت، ایثار و مبارزه با ظلم در فرهنگ ایرانی و جهانی شناخته می شود. پژوهش حاضر به بررسی نقش عاشورا در هویت فرهنگی و دینی ایرانیان می پردازد و تأثیرات بلندمدت آن را بر جامعه ایرانی تحلیل می کند و به گسترش پیام های عاشورا در دنیای امروز و ارتباط آن با جنبش های حقوق بشری، عدالت خواهی و مقاومت در برابر ظلم می پردازد. یافته های این مقاله نشان می دهد که عاشورا در تقویت هویت شیعی و ایجاد همبستگی اجتماعی در تاریخ ایران نقشی اساسی داشته است. پیام های عاشورا در ادوار تاریخی ایران و جنبش های سیاسی و اجتماعی آن، نیروی محرکه مبارزه علیه ظلم و فساد بوده است. در دنیای معاصر نیز، آموزه های عاشورا منبع الهام مبارزات جهانی علیه نابرابری، فساد و ظلم است و چشم انداز گسترش آن در سطح جهانی، به ویژه در جنبش های عدالت خواهانه و حقوق بشری، همچنان حائز اهمیت است.

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و رتبهبندی شناسایی مولفههای دیپلماسی فرهنگی در سینمای ایران است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف تحقیق، کاربردی و از لحاظ موضوع و سوالات پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی - پیمایشی میباشد. ابزار جمعآوری دادهها شامل پرسشنامه مبتنی بر مقایسات زوجی بود که بر اساس مقیاس ساعتی درجهبندی شد. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش متشکل ازخبرگان و صاحبنظران حوزه سینما ودیپلماسی کشوربود. از روش نمونهگیری گلوله برفی برای انتخاب افراد نمونه استفاده شد. در مرحله اول 21 شاخص از دیدگاه خبرگان و با استفاده از تکنیک دلفی شناسایی شد. در ادامه با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی ابعاد اصلی دیپلماسی فرهنگی رتبهبندی شدند. نتایج نشان داد که که بر اساس دیدگاه خبرگان هویت دینی با وزن نرمال شده 0.360 در اولویت اول قرار دارد. بعد فرهنگی دیپلماسی فرهنگی با وزن نرمال شده 0.306 در اولویت دوم قرار دارد. بعد تکنیکی دیپلماسی فرهنگی با وزن نرمال شده 0.152 در اولویت سوم قرار دارد. بعد سیاسی دیپلماسی فرهنگی با وزن نرمال شده 0.111 در اولویت چهارم قرار دارد. هویت ملی با وزن نرمال شده 0.071 در اولویت پنجم قرار دارد. با توجه به نرخ ناسازگاری 0.05 در این رتبهبندی، بین مقایسه زوجی مدلها سازگاری کامل وجود دارد.

هویت، ازسویی سرچشمیه معنا و برساخته شدن است و ازسویی دیگر، تحت تأثیر عوامل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقصادی، محیطی و... ساخت می یابد؛ در واقع، رابطیه هویت و دیگر سازه های اجتماعی و فرهنگی دوسویه است و به صورت فرآیندی مدام در معرض بازسازی، ساخت و برساخت است. هدف این پژوهش بررسی تعیین کنندگان جامعه شناختی مؤثر بر شکل گیری هویت اجتماعی دانش آموزان دختر شهر شیراز است و با اتکاء به استراتژی قیاسی از روش تحقیق کمّی، تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. جامعیه آماری دانش آموزان دختر دوریه متوسطه شهر شیراز است و 375نفر به عنوان نمونیه آماری انتخاب شدند. شیویه نمونه گیری تصادفی و از نوع خوشه ای چندمرحله ای است و تجزیه و تحلیل داده ها با کاربرد نرم افزار SPSS و آزمون های آماری ضریب هم بستگی پیرسون و تحلیل چندمتغیری (رگرسیون چندگانه) و تحلیل مسیر صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که بین متغیرهای مستقل (میزان رضایت از خود، درونی شدن ارزش ها، هماهنگی با ارزش های گروهی و تأیید دیگران) با متغیر وابستیه هویت اجتماعی و سه بُعد آن (ملی، دینی، خانوادگی) رابطیه معنادار مثبت وجود دارد؛ اما بین متغیر پایگاه اقتصادی-اجتماعی با هویت اجتماعی رابطیه معناداری وجود ندارد؛ هم چنین نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد، ضریب تعیین (2R) چهار متغیر درون معادله، یعنی هماهنگی ارزش های گروهی، مورد تأیید دیگران قرارگرفتن، درونی کردن ارزش ها و رضایت فرد از خود، 36/0 از واریانس متغیر وابسته (هویت اجتماعی) را تبیین یا پیش بینی می کنند. 

پس از انقلاب اسلامی، در بعضی از برهه ها اتفاقاتی روی داد که عده ای از جوانان با تحریکات خارجی و داخلی به خیابان ها ریختند و حوادثی در جامعه بروز کرد که معنویت و دین جوان دانشجو را به نشانه رفت. به این منظور، در یک تحلیل کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی، متن دو سند (اسلامی شدن دانشگاه ها و بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی) مطالعه شد. یافته های پژوهش در دو بخش عرضه شد: بخش اول، شامل داده های توصیفی و بخش دوم، شامل ارائه یافته ها و داده های کیفی است. ابتدا داده های توصیفی شامل شاخص های تعیین شده هویت انقلابی جوانان دانشجو در سند اسلامی شدن دانشگاه ها و بیانیه گام دوم و سپس، مؤلفه های اصلی و ویژگی های آن شناسایی شد. برای ارائه یافته های پژوهش، از مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند با حضور دوازده نفر از متخصصان و استادان دانشگاه استفاده شد و جدول های کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی مشخص شد. ازاین رو، طراحی الگوی هویت انقلابی جوانان دانشجو با تکیه بر سند اسلامی شدن دانشگاه ها و بیانیه گام دوم تدوین شد. برای اطمینان از روایی پژوهش، گزارش نهایی تحلیل به پنج نفر از متخصصان دو سند داده شد تا پس از بازبینی، پیشنهادهایشان در مرحله کدگذاری باز، اعمال شود. همین گروه در مرحله بعدی، کدگذاری محوری را بررسی کردند و نظرات آنها در تدوین الگو به کار گرفته شد. نتایج تحلیل یافته ها نشان داد که مؤلفه های علم جویی، حساسیت اجتماعی، فهم عصری، آزادگی دینی، ایمان پاک و استقامت، و انگیزه تمدنی مبتنی بر دین، می توانند مهم ترین شالوده طراحی الگوی هویت انقلابی جوانان دانشجو قرار گیرند.

حکمرانی اسلامی به مثابه یک ایده تلاش دارد با پیوند میان حکومت داری با هویت دینی که تمدن ساز است، مدلی کارآمد و اثرگذار در شیوه حکمرانی ارائه کند. نخستین نمونه های ایده حکمرانی دینی را در سیره نبوی و پس از آن در دوران حکمرانی امام علی% می توان مشاهده کرد. طرح بحث حکمرانی مرتبط با هویت دینی در تاریخ معاصر ایران در دوران مشروطه مورد توجه قرار گرفت و بعدها با استقرار نظام جمهوری اسلامی، عینیت اولیه خود را نمایان کرد. ایده حکمرانی اسلامی همانند هر ایده سیاسی اجتماعی مؤلفه های فرهنگی نیز دارد. پژوهش حاضر با روش کیفی و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا با تکیه بر برشماری غیرگزینشی منابع درسی دوره دبستان (کتب درسی هدیه های آسمانی و مطالعات اجتماعی) در تلاش است تا به این پرسش پاسخ دهد که کدام مؤلفه های فرهنگی حکمرانی اسلامی در کتب درسی مقطع دبستان بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند؟ همچنین، برای اثرگذاری روایات این کتب در فرایند جامعه پذیر کردن دانش آموزان، کدام محورها نیازمند بازنگری هستند؟ هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی سطح بازتعریف مؤلفه های فرهنگی در کتب آموزشی مقطع دبستان هستند. نتیجه پژوهش حاضر نیز نشان می دهد مباحثی مانند هویت اسلامی ایرانی، علل داخلی افول تمدن اسلامی، معرفی الگوی عناصر ساختار پیشین از تاریخ صدر اسلام و معرفی مفهوم جهاد تبیین، ازجمله مواردی هستند که نیازمند بازنگری و توجه بیشتر در منابع درسی مقطع دبستان می باشند.

این پژوهش به موضوع «بررسی عوامل جامعه شناختی موثر برهویت بازاندیشانه دینی دانش آموزان متوسطه دوم شهر کوهبنان» می پردازد، روش پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه است. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر کوهبنان هستند که تعداد آنها در سال مورد مطالعه برابر با 711 نفر است. روش نمونه گیری، احتمالی و از نوع خوشه ای چند مرحله ای است. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 279 بدست آمد. پس از جمع آوری داده ها وتجزیه وتحلیل آن توسط نرم افزار اس پی اس اس مشخص شد که بین متغیرهای جنسیت، استفاده از رسانه های داخلی وخارجی، استفاده از فضای مجازی، تلویزیون، ماهواره، جهانی شدن، رشته تحصیلی با میزان بازاندیشی دینی در دانش آموزان رابطه وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که بین متغیرهای پایه تحصیلی، شغل والدین، درآمد، محل تولد، وضعیت مسکن با میزان بازاندیشی دینی در دانش آموزان، رابطه معناداری وجود ندارد.