فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۰۸۱ تا ۱٬۱۰۰ مورد از کل ۱٬۱۲۰ مورد.
منبع:
مدیریت اسلامی سال ۳۲ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱
151 - 183
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف ارائه ی الگوی معنویت افزایی منابع انسانی در آستان قدس رضوی با تأکید بر عوامل کنترل کننده و پیشگیرانه انجام شده است.از لحاظ رویکرد پژوهش، روش کیفی بکار برده شده است. این پژوهش از روش فراترکیب مبتنی بر مراحل سندلوسکی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش کلیه اسناد مکتوب مربوط به معنویت سازمانی شامل 43 مقاله و اثر بر مبنای معیارهای معتبر از بین 90 مقاله و اثر انتخاب و تحلیل شد. با کاربرد مراحل هفتگانه فراترکیب، الگوی مفهومی در شش لایه ی مفهومی، مقوله ای و کدها به دست آمد.در هر یک از لایه ها مفاهیم و موضوعاتی گنجانده شد که در نهایت 28 مؤلفه شناسایی شد. جهت اعتباریابی کیفی از روش آنتروپی شانون و معیارهای CASP استفاده شد و در نهایت نتایج تحقیق منتج به شناسایی ابعاد در شش بُعد اساسی گردید که به طور مشخص ابعاد اصلی اثرگذار بر معنویت افزایی منابع انسانی در سازمان آستان قدس رضوی شامل "هدایت و راهبری"، "ساختاری"، "فردی"، "فرهنگ سازی"، "مدیریتی" و "بازدارندگی"ارائه گردید.الگوی مفهومی به دست آمده از مراحل فراترکیب سندلوسکی می تواند به عنوان مبنای برای پژوهش های آتی در جهت هدایت، راهبری و رفتارشناسی کارکنان به منظور ارائه راهبردها و سیاست های اجرایی برای مسئولین و تصمیم گیران در سازمان آستان قدس رضوی در جهت هدایت، راهبری، نظارت و کنترل معنویت افزایی منابع انسانی قرار گیرد.
مبانی مدیریت استعداد مبتنی بر رویکرد اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مدیریت اسلامی سال ۳۲ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲
11 - 59
حوزههای تخصصی:
مدیریت استعداد به عنوان یکی از پنج اولویت اصلی بخش منابع انسانی در سازمان ها بدنبال جذب بهترین استعدادها در بازار رقابتی و بکار گیری و حفظ آنها و در نتیجه تعالی و رشد سازمانی است. در کشور ما، جذب استعدادها و بکارگیری آنها، صرفا بر اساس مدل های مدیریتی غیر ب ومی و غربی صورت گرفته و فرهنگ سازمانی بر اساس رویکردهای ارزشی- دینی اسلامی نادیده انگاشته شده است. لذا پژوهش حاضر به بررسی مبانی مدیریت استعداد و چگونگی و همسویی شیوه های آن با میراث غنی فرهنگ اسلامی ایران پرداخته است. در این تحقیق با استفاده از روش فراترکیب و با جستجوی فراگیر منابع بر اساس کلمات کلیدی ، تعریف استعداد، استعداد یابی و جذب، استعداد پروری، استعداد داری یا نگهداشت استعدادها با رویکرد اسلامی در پایگاه های داده فارسی، تعداد 1250 منبع بدست آمد که در پالایش بعدی 120 منبع مورد ارزیابی قرار گرفت که از میان آنها تعداد 22 مقاله بسیار مرتبط با روش تحقیق کیفی از آنها انتخاب گردید و مفاهیم از داخل مقالات استخراج و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. یافته های این پژوهش با اثبات نگاه کل نگرانه و جامع اسلام به انسان و شکوفایی استعدادها در او، تعریف کاملی از استعداد ارائه می دهد که نقص و محدودیت سایر نظریه های مبتنی بر نگاه تک بعدی به انسان را برطرف می نماید. از سویی دیگر تبیین شد که جهانبینی توحیدی، ملاحظات اخلاقی و ارزشی، رعایت عدالت و انصاف، شایسته گماری و شایسته پروری، امانت داری، رعایت حقوق دیگران، و تعهد و وفاداری در زمینه استعدادیابی، جانشین پروری و ارتقاء و نگهداشت استعدادها از اهمیت ویژه ای در درمتون اسلامی برخورداراست.
مرور نظام مند رهبری معنوی و بهره وری سرمایه انسانی؛ کلید موفقیت و رشد سازمانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات دین، معنویت و مدیریت سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۹
143 - 174
حوزههای تخصصی:
یکی از روندهایی که در سال های اخیر پیرامون موضوع رهبری موردتوجه قرار گرفته است، مبحث رهبری معنوی می باشد. برخی از پژوهشگران به اهمیت رهبری معنوی در ایجاد یک محیط کار پایدار برای کارکنان اشاره کرده اند و آن را موجب افزایش بهره وری در سازمان می دانند و برخی دیگر به جنبه های دیگر تأثیر رهبری معنوی بر بهره وری منابع انسانی پرداخته اند. بنابراین، ضرورت بررسی و ارائه دستاوردهای علمی و پژوهشی دراینزمینه بیش ازپیش احساس می شود. در این مطالعه از روش مرور سامانمند به عنوان روش پژوهش، و به منظور بررسی فرایند پژوهش از چارچوب آرکسی و اومالی (2005) به عنوان راهنما استفاده و در این چارچوب مراحل تحلیل بر پایه مؤثرترین روش ها و ساده ترین دستورالعمل تشریح شده است. جامعه آماری پژوهش، 654 مقاله از پایگاه های داده اسکوپوس و گوگل اسکالر، و انتشارات الزویر، وایلی، فرانسیس و تیلور، که پس از غربالگری، تعداد 54 مقاله، که با هدف پژوهش مطابقت داشت، به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش جهت ارائه مفهوم یکپارچه از یک چارچوب چهارسطحی استفاده شده و یافته های پژوهش در قالب سطوح فردی، تیمی، سازمانی و فراسازمانی ارائه شده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که پژوهشگران و مدیران سازمان ها می توانند با توجه به رهبری معنوی در چهار سطح (فردی، تیمی، سازمانی، و فراسازمانی)، انگیزه افراد و بهره وری سازمانی را افزایش دهند.
جایگاه الگوی مداخلات بینشی، ارزشی و رفتاری در راهبرد های تحول سازمان از منظر آیت الله مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزههای تخصصی:
تحقیق حاضر به تبیین راهبردهای رایج مداخله تحول و مقایسه آن با الگوی «بینش، ارزش، رفتار» آیت الله مصباح یزدی می پردازد. در این تحقیق که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده، ابتدا راهبردهای رایج مداخله تحول در سه بخش ساختاری، فنی و رفتاری و سپس الگوی مزبور از آیت الله مصباح یزدی به بحث گذاشته شده است. به عقیده استاد تلاش برای تغییر یک فرهنگ در سه بخش «باورها و بینش ها»، «ارزش ها و گرایش ها»، و «رفتارها و کردار ها» صورت می گیرد. به عقیده ایشان مداخلاتی که توسط دشمنان فرهنگ اسلامی در بخش باورها و بینش ها صورت می گیرد عبارت است از: 1) تلاش در جهت تغییر نگرش جامعه درباره خدا، هستی و انسان؛ 2) ارائه قرائت های مختلف از دین؛ 3) طرح بحث «قبض و بسط معرفت دینی». مداخلات در بخش ارزش ها و گرایش ها نیز عبارت است از: 1) اعتباری خواندن ارزش ها؛ 2) بحث تسامح و تساهل. در نهایت، مداخلات در الگوهای رفتاری نیز به تبع مداخلات در باورها و گرایش ها حاصل می شود. با توجه به نتایج تحقیق و در پاسخ به سؤال تحقیق مبنی بر جایگاه الگوی آیت الله مصباح یزدی در راهبردهای رایج مداخله تحول سازمان باید گفت: در این الگو مداخلات بینشی و گرایشی مقدمه راهبرد مداخله رفتاری است و در آن هیچ سخنی از راهبردهای مداخله فنی و ساختاری به میان نمی آید.
الگوی بهره وری در اندیشه مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) با استفاده از روش تحلیل مضمون(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مدیریت اسلامی سال ۳۲ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲
137 - 170
حوزههای تخصصی:
با توجه به ماهیت و حساسیت شرایط کنونی کشور و لزوم بهره برداری مناسب از امکانات و منابع در اختیار، موضوع بهره وری به عنوان یکی از عناصر مهم در توسعه توان ملی مطرح و در دستور کار قرار گرفته است. الگوهای مختلفی در این حوزه مطرح شده است و با توجه به لزوم ساخت و بهره برداری از الگوهای بومی و اسلامی، هدف از این پژوهش ارائه الگوی بهره وری مبتنی بر اندیشه مقام معظم رهبری مدظله العالی است. در این راستا، این پژوهش از نظر نوع داده، کیفی، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اکتشافی از نوع کیفی و تحلیل مضمون است. به منظور دستیابی به الگوی بهره وری مبتنی بر اندیشه های رهبر معظم انقلاب اسلامی، پیام ها، بیانات و دستورات معظم له تا انتهای فروردین 1403 با جست و جوی کلید واژه بهره وری در تارنمای دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت ا... العظمی خامنه ای (مدظله العالی) مطالعه و کدگذاری شد. یافته های حاصل از پژوهش در طراحی الگو حاکی از آن است که الگوی بهره وری در اندیشه معظم له دربرگیرنده 56 شاخص، 5 مولفه مدیریتی، آموزش و فرهنگ سازی، مدیریت انرژی، مدیریت منابع انسانی، دانش بنیانی، در قالب بُعد پیشران های بهره وری و 3 مولفه تولیدی و خدماتی، اقتصادی و ملی در قالب بُعد پیامدهای بهره وری است.
بررسی و تبیین سبک رهبری معنوی در سازمان از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
زمینه: در عصر حاضر موفقیت سازمانی مستلزم تغییر در عملکرد ها، به ویژه تحول در سبک های مدیریتی و اداره بروز آن بوده، که در این میان نق ش رهبری معنوی بسیار برجسته می باشد، تا افراد مشتاقانه فعالیت های خود را برای دستیابی به اهداف سازمانی انجام دهند.
هدف: هدف تحقیق حاضر شناسایی، تبیین و توسعه سبک رهبری معنویاز دیدگاه قرآن است، تا بتوان از این رهگذر به تربیت و کمال سرمایه انسانی در سازمان ها مساعدت نمود.
روش: این تحقیق با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی به صورت استقرایی، روش اجتهادی و روش تفسیری، برای جمع آوری اطلاعات و تحلیل داده ها انجام شده است.
یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که رهبری معنوی با رویکرد قرآنی دارای 5 مقوله، چشم انداز، نوع دوستی، امید و ایمان به کار، تعهد سازمانی و بهره وری بوده است، که برای اعتباریابی آن 25 آیه از قرآن استخراج شده است.
نتایج: تحلیل و بررسی داده ها نشان می دهد که رهبری معنوی از منظر قرآن دارای اهمیت است و بودن آن در سازمان باعث انگیزه در افراد و هدایت به معنویت در اهداف سازمان می شود.
ارائه مدل مردمی ارزیابی عملکرد کارکنان با تأکید بر حلقه های میانی گام دوم انقلاب رویکرد داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات دین، معنویت و مدیریت سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۹
327 - 353
حوزههای تخصصی:
ارزیابی عملکرد کارکنان موجب آگاهی آنها از میزان پیشرفت بهبود در کارشان می شود. به عبارتی، حس کنجکاوی آنها در روند کاری تحریک و پرسش ها و چالش هایی را پاسخ داده می شود که در کارشان وجود دارد. بنابراین، هدف این پژوهش طراحی مدل مردمی ارزیابی عملکرد کارکنان با تأکید بر حلقه های میانی گام دوم انقلاب است. پژوهش حاضر مبانی فلسفی تفسیری داشته و جهت گیری آن توسعه ای است. رویکرد این پژوهش استقرایی و از روش کیفی برای انجام آن استفاده شده است. نوع پژوهش میدانی و آن نظریه داده بنیاد است. نمونه گیری نظری از طریق مصاحبه با 9 نفر به عنوان نمایندگان مردمی (حلقه های میانی) اداره غله شهرستان سنقر و کلیایی به عنوان مشارکت کنندگان در پژوهش انجام شده است. طبقات کدگذاری باز با انجام کدگذاری محوری به یکدیگر پیوند داده شدند و برای شکل دادن تئوری داده، در طی کدگذاری انتخابی پالایش شدند. یافته های پژوهش در قالب مدل پارادایمی مدل مردمی ارزیابی عملکرد کارکنان به عنوان مقوله محوری (مردمی شدن، اهمیت به نظر مردم، مشارکت مردم)، شرایط علّی (مهارت های شغلی اثربخش)، عوامل زمینه ای (مهارت های شغلی، عوامل جمعیت شناختی، رضایت شغلی)، شرایط مداخله گر (عدم صلاحیت مداری، روش های نادرست ارزیابی و ناامیدی درخصوص اثرگذاری ارزیابی)، راهبردهای تعاملی (ترفیع کارکنان براساس مهارت تحقق اهداف سازمان) و پیامدها (رفع ضعف های کارکنان، استفاده از کارکنان توانمند) طراحی شده است. مدل ارائه شده می تواند راهنمایی برای برنامه ریزی راهبردی مدیران در اداره غله سنقر و کلیایی باشد که با تأکید بر حلقه های میانی گام دوم انقلاب می شود از مزایای آن بهره مند شوند.
مبانی و ویژگی های معماری و شهرسازی اسلامی از منظر عرفان اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات دین، معنویت و مدیریت سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۹
293 - 325
حوزههای تخصصی:
عرفان اسلامی که مبتنی بر عشق حقیقی و جمال است، می تواند در هنر اسلامی ازجمله معماری و شهرسازی اسلامی تجلی یابد. این عشق و تجلی عارفانه که ریشه در جمال و زیبایی خداوندی دارد، در آیات و روایات شیعه و ادبیات و اشعار عرفای مسلمان تأکید شده است. عرفان اسلامی و تجلی عارفانه عشق الهی در معماری و شهرسازی اسلامی دارای ویژگی هایی همچون معنویت، نمودی از بهشت، وحدت و کثرت، آرامش بخشی، هماهنگی و تنوع است. امری که شهرسازی و شهرهای معاصر با الگوگیری از شهرسازی غربی، قرابت چندانی با عرفان اسلامی و عشق و زیبایی ندارند. ازاین رو، هدف این مقاله تبیین مبانی و ویژگی های معماری و شهرسازی اسلامی از منظر عرفان اسلامی است که با روش تحقیق توصیفی و تحلیل محتوای متون و استدلال منطقی با رویکرد میان رشته ای و کیفی انجام می شود. از منظر عرفان اسلامی، بر مبنای آیه شریفه «خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد» معماری و شهرسازی اسلامی می تواند نمودی از بهشت را در شهرهای اسلامی متجلی کند. تجلی عارفانه با ویژگی های معنویت، وحدت و کثرت، سلسله مراتب، هندسه اسلامی و تکریم طبیعت، در مکان هایی همچون مساجد، آرامگاه ها، باغ های ایرانی و خانه ایرانی نمود می یابد.
عرفان اسلامی که مبتنی بر عشق حقیقی و جمال است، می تواند در هنر اسلامی ازجمله معماری و شهرسازی اسلامی تجلی یابد. این عشق و تجلی عارفانه که ریشه در جمال و زیبایی خداوندی دارد، در آیات و روایات شیعه و ادبیات و اشعار عرفای مسلمان تأکید شده است. عرفان اسلامی و تجلی عارفانه عشق الهی در معماری و شهرسازی اسلامی دارای ویژگی هایی همچون معنویت، نمودی از بهشت، وحدت و کثرت، آرامش بخشی، هماهنگی و تنوع است. امری که شهرسازی و شهرهای معاصر با الگوگیری از شهرسازی غربی، قرابت چندانی با عرفان اسلامی و عشق و زیبایی ندارند. ازاین رو، هدف این مقاله تبیین مبانی و ویژگی های معماری و شهرسازی اسلامی از منظر عرفان اسلامی است که با روش تحقیق توصیفی و تحلیل محتوای متون و استدلال منطقی با رویکرد میان رشته ای و کیفی انجام می شود. از منظر عرفان اسلامی، بر مبنای آیه شریفه «خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد» معماری و شهرسازی اسلامی می تواند نمودی از بهشت را در شهرهای اسلامی متجلی کند. تجلی عارفانه با ویژگی های معنویت، وحدت و کثرت، سلسله مراتب، هندسه اسلامی و تکریم طبیعت، در مکان هایی همچون مساجد، آرامگاه ها، باغ های ایرانی و خانه ایرانی نمود می یابد.
واکاوی الگوی رهبری هرم معکوس در نهادهای خیریه با ابتناء بر مدل دینی بلانچارد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات دین، معنویت و مدیریت سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۹
175 - 200
حوزههای تخصصی:
اصولاً نهادهای خیریه از جمله نهادهای غیرانتفاعی هستند که بر مبنای سوددهی شخصی پایه ریزی نشده و اهدافی خیرخواهانه و عمومی را دنبال می کنند. با عنایت به این امر، مدیریت در این گونه سازمان ها لازم است داوطلبانه، خیرخواهانه و ایثارگرانه و در یک تعبیر معنویت گرا باشد. این پژوهش درصدد واکاوی الگوی رهبری هرم معکوس به عنوان الگوی متناسب با مدیریت نهادهای خیریه با تأکید بر مدل دینی بلانچارد بوده که با روشی توصیفی− تحلیلی بر مبنای الگوی حضرت عیسیj با روش قصص محوری قرآنی انجام می یابد. نتایج و دستاوردهای تحقیق نشان می دهد که الگوی رهبری هرم معکوس با عنایت به شیوه رهبری حضرت عیسیj می تواند برای سازمان های خیریه الگویی مناسب بوده و مدیران در سطوح مختلف می توانند با الهام از الگوی یادشده اثربخشی خود را نشان دهند. این الگو، دارای عناصری همچون قلب خاضع، عقل خاضع و دستان (رفتار) خاضع است که با چشم انداز و راهبرد توحیدی بر محور خدمت گذاری، تواضع، فروتنی و معنویت پایه ریزی شده و رهبران و مدیران در این الگو، افزون بر تأکید بر خادم بودن خود، خدمت را با نگاه متواضعانه انجام داده و به خدمت خود رنگ معنویت و الهی می بخشند و در مسیر خدمت گذاری عاشقانه به تجارت معنوی و الهی دلگرم اند؛ ازاین رو، با توجه به رهیافت های قرآنی مشعر به این الگو، مدیران دارای چشم انداز و راهبرد های توحیدی در دالان راهبرد معنویت با ابزاری همچون تواضع و فروتنی مسیر خدمت گذاری مادی و معنوی را پیموده و اثربخشی را در نهادهای خیریه عینیت می بخشند.
اثر آسیب روحی سازمانی بر سایش اجتماعی با نقش های میانجی اندوه مقایسه و حسادت خاموش(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات دین، معنویت و مدیریت سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۹
233 - 260
حوزههای تخصصی:
هدف این مقاله بررسی اثر آسیب روحی سازمانی بر سایش اجتماعی با نقش های میانجی اندوه مقایسه و حسادت خاموش است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری تمامی اعضای هیئت علمی تمام وقت دانشگاه سیستان و بلوچستان در سال تحصیلی 1401-1402 بوده اند که به شیوه نمونه گیری تصادفی-طبقه ای 212 نفر از آنان از طریق پرسش نامه های سایش اجتماعی (دافی و همکاران، 2012)، آسیب روحی سازمانی (ویوان و هورمان، 2015)، جهت گیری مقایسه اجتماعی (احمدی قوزلوجه و مهدیزاده تواسانی، 1398) و حسادت (ولی زاده و آذربایجانی، 1389) مطالعه شده اند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری با کمک نرم افزار SmartPls استفاده شده است. براساس یافته ها بین آسیب روحی سازمانی، سایش اجتماعی، اندوه مقایسه و حسادت خاموش رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و اثر مستقیم آسیب روحی سازمانی بر سایش اجتماعی، اثر غیرمستقیم آسیب روحی سازمانی بر سایش اجتماعی با نقش میانجی اندوه مقایسه و اثر غیرمستقیم آسیب روحی سازمانی بر سایش اجتماعی با نقش میانجی حسادت خاموش مثبت و معنادار بود. بنابراین، مدیران سازمانی می توانند با کاهش تبعیض و بی عدالتی، حمایت سازمانی، تأکید بر شفافیت، صداقت و اعتماد سازمانی، توجه به مدیریت مشارکتی، توجه به تعاملات و تعارضات انسانی، گسترش اخلاقیات در محیط کار، ایجاد نظام شایسته سالاری، کاهش رقابت ناسالم در سازمان شرایط را برای کاهش پدیده های منفی چون آسیب روحی سازمانی، اندوه مقایسه، سایش اجتماعی و حسادت سازمانی فراهم کنند.
واکاوی زیبایی شناسی از منظر قرآن کریم و تبلور آن در ارتباطات سازمانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
موضوع: مطالعه زیبایی شناسی امکان درک بهتر پدیده ها و تغییر دیدگاه های افراد را فراهم می کند. مقاله حاضر زیبایی را از منظر قرآن کریم و تبلور آن در حوزه ارتباطات سازمانی تبیین می کند.
روش: در پژوهش حاضر با روش تحلیل مضمون و بهره گیری از منابع قابل اعتماد، آیات منتخب، و جستجوی واژه زیبایی شناسی و مشتقات آن، الگوی بروان و کلارک در نظر گرفته شده است.
یافته ها: با شناسایی آیات مرتبط با زیبایی، و تحلیل و بررسی حول آنها، دلالت های مدیریتی آن در حوزه ارتباطات سازمانی ارائه شد.
نتیجه: تحلیل و تدبر در آیات قرآن می تواند به ماهیت سازمانی، ارتباطات درونی و بیرونی، اخلاق کاری، و ارزش های سازمانی، نگاه دینی عمیق تر ارائه دهد. قرآن به اخلاقیات مهمی اشاره می کند که می تواند مبنای ارتباطات سازمانی اخلاقی را فراهم کند. این شامل رعایت حقوق کارکنان، انصاف در مدیریت، و ایجاد فضای کاری سالم است. زیبایی شناسی مبتنی بر قرآن به پژوهشگران و مدیران کمک می کند تا مفاهیم سازمانی را از زوایای مختلف تحلیل کند. این رویکرد به توسعه فهم ما از نقش اصول دینی در محیط سازمانی و ایجاد یک فضای سازمانی متناسب با ارزش های دینی کمک می کند.
الزامات مشارکت مردم در وضع قوانین و مقررات(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مدیریت اسلامی سال ۳۲ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲
171 - 195
حوزههای تخصصی:
حکومت های مردم سالار، وامدار قدرت مردمی بوده و منبع قدرت حکومت آنها، مردم هستند. لذا، مشارکت مردم نیز به عنوان «حق مشارکت مردم در تمشیت امور حکمرانی» مطرح می شود. مشارکت مردم در اداره امور کشور سطوح سیاست گذاری، نظارت و اجرا دارد که هر یک از سطوح الزامات خاصی داشته که باید در امر اجرایی و تقنینی به آن توجه نمود. از آن جهت که امر تقنین در هر سه ساحت اثرگذار است، مشارکت مردم در وضع قوانین و مقررات ضرورت می یابد. در پژوهش حاضر پژوهشی کاربردی-توسعه ای است و با روش توصیفی به تحلیل محتوا به پردازش داده های کیفی می پردازد که از طریق منابع کتابخانه ای و با به کار گرفتن روش مصاحبه گردآوری شده اند. در این پژوهش با بررسی و تحلیل قانون اساسی و بیان سطوح مشارکت مردمی و آسیب شناسی ظرفیت های قانونی، به دنبال الزامات مشارکت مردم در وضع قوانین و مقررات است. مشارکت همه اشخاص حقیقی و حقوقی در همه مسائل، مشارکت در سه مرحله مسئله یابی، تهیه پیش نویس و بررسی جهت تصویب، استماع عمومی و جلب نظرات در همه مراحل تقنین، قابل اجرا بودن در جهت تأمین منافع عمومی و اهداف قانون اساسی و اسناد بالادستی، اطلاع رسانی مراحل تقنین در مسائل موجد حق یا تکلیف و الزام به تهیه پیوست نظرات مردمی و پاسخ گویی به نظرات در مراحل وضع قوانین و مقررات از یافته های این پژوهش است.
ظرفیت تبیین مسائل فقهی در بهبود کار سازمانی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزههای تخصصی:
کار ارزشمند ترین رفتار انسان است که اگر در چارچوب های پذیرفته شده اسلامی باشد؛ مرضی الهی نیز قرار خواهد گرفت. در فقه اسلامی، توصیه های ارزشمندی درباره کار سازمانی یافت می شود که می تواند راهنمای خوبی برای کارکنان سازمان ها باشد. فقه اسلامی می تواند وضعیت سازمان ها را بهبود بخشد. تقویت این عرصه با استخراج و دسته بندی مسائل فقه سازمانی صورت می گیرد. این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت کیفی است و رویکرد به روش «تحلیلی توصیفی» است که با استفاده از منابع دینی انجام شده است. این پژوهش به برخی از ابعاد فقهی کار سازمانی، یعنی استخدام نیروی انسانی، کسب مهارت کار، ساعت کار در سازمان و استفاده از اموال سازمانی پرداخته است تا شیوه ای برای طراحی بهبود کار سازمانی به مثابه نمونه ارائه دهد. نتایج تحقیق نشان می دهد برای بهبود وضعیت کار در سازمان ها، نیازمند استفاده از ظرفیت فقه اسلامی در تدوین قوانین، اصلاح ساختارها، آموزش منابع انسانی و برنامه های سازمان هستیم.
تبیین رویکرد چابکی سازمانی مبتنی بر آموزه های دینی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این پژوهش درپی آن است که با واکاوی و دلالت پژوهی آیات و روایات، الگویی دینی برای مفهوم چابکی سازمانی ارائه کند؛ ازاین رو با مرور منابع دینی و آیات و احادیثی که مفهوم آنها از دلالت هایی بر چابکی برخوردار است، داده ها شناسایی شدند و با استفاده روش پژوهش کیفی و ابزار تحلیل تم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج اجرای فرایند تحلیل تم، به شناس ایی 83 مضمون پایه منجر شد که این مضامین نیز در 14 مضمون سازمان دهنده دسته بندی شده و مضامین سازمان دهنده نیز خود ذیل 6 مضمون فراگیر تحت عناوین جهادکاری، برنامه ریزی هوشمندانه، کل گرایی، خلق موقعیت راهبردی و برخورد فعالانه با محیط، پویایی سازمانی و وجدان کاری تقسیم بندی شده اند تا ضمن تبیین، الگوی مناسبی از چابکی سازمانی مبتنی بر آموزه های دینی ارائه دهند. در انتهای پژوهش نیز ارزش های شکل دهنده چابکی سازمانی شامل سه مؤلفه تلاش مجاهدانه، توکل به سنت الهی و پایداری و استقامت شناسایی شده اند که می توان آنها را به عنوان ارزش های بنیادین سازمان در تحقق چابکی مطلوب قلمداد نمود.
تحلیل اقدامات امام علی(ع) برای بهبود روابط فرادست و فرودست در محیط های کاری با تأکید بر«فاصله قدرت»(مقاله ترویجی حوزه)
حوزههای تخصصی:
رفتارهای امام علی(ع)، منبع اطمینان بخشی از سبک زندگی اسلامی است؛ رفتارهایی برآمده از آموزه های وحیانی که اخلاق نبوی را نشان می دهد. در این میان، آن دست از رفتارهایی که در تنظیم روابط بینافردی و اجتماعی کاربرد دارد، از اهمیتی مضاعف برخوردار است. چه این که بسیاری از مشکلات، تابعی از رفتارهای ناصحیح و چالش بر انگیز است که در رویارویی افراد با یکدیگر در سویه های «هم گرایانه» و «واگرایانه» رخ می نماید. ذیل سویه هم گرایانه، درباره مناسبات کاری، باید گفت زندگی امیرمؤمنان(ع) دربردارنده رهنمودهای کاربردی در زمینه فرهنگ کار و نحوه تنظیم روابط کاری است؛ آموزه هایی که بر پایه کرامت انسانی و بایسته های اخلاقی، طریقه صحیح تعاملات بین عوامل انسانی فرادست و فرودست را نشان می دهد. برپایه مقاله حاضر که با روش توصیفی تحلیلی مبتنی بر منابع کتابخانه ای سامان یافته، امام علی(ع) قائل به فاصله قدرت نبود و روابط عوامل انسانی در محیط کار را معطوف به اخلاق و کرامت انسانی می خواست. آن حضرت در این رابطه، به اقداماتی دست زد که پنداره شکنی برای کاستن از ارج فاصله قدرت و حذف حاشیه امن در مناسبات کاری از مهم ترین این اقدامات بود. همچنین با توجه به شایستگی های اخلاقی و شغلی، الگویی از رفتار حرفه ای در شایسته گزینی را به یادگار گذاشت.
طراحی الگوی روش نظارت و کنترل کارکنان از دیدگاه نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مدیریت اسلامی سال ۳۲ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲
197 - 222
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر که از نوع کیفی و روش جمع آوری اطلاعات و داده های آن، اسنادی و کتابخانه ای است، طراحی الگوی روش نظارت و کنترل در مدیریت اسلامی مبتنی بر کتاب ارزشمند نهج البلاغه است. در این پژوهش به روش تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی و تکنیک فیش برداری، به تشریح اهمیت کنترل و نظارت و طراحی مدل روش های نظارت و کنترل در سازمان پرداخته شده است. بدین منظور، با بررسی و مطالعه خطبه ها و نامه ها، 115 مضمون از کتاب نهج البلاغه استخراج، پایش، خلاصه و در قالب 14 مضمون سازمان دهنده (عدالت محوری، مداراکردن، تصویب قوانین مناسب، گزینش اصلح، موعظه، ابشار و انذار، هدایتگری، شیوه پرهیزکاری، جلوگیری از اقدامات خودسرانه، استیضاح و فرصت-دهی، برخورد مصلحانه، رسیدگی به علت خطا، پاسخ نیکی در برابر بدی و برخورد اقتضائی) طبقه بندی گردیده است. درنهایت به 4 مضمون فراگیر: "پیشگیری از ارتکاب کجروی، روش تقوا و خودکنترلی، سیستم پاداش و مجازات مستحقان و روش اقتضایی" دست یافته و مدل پژوهش ارائه شده است. بنابراین، مدیران سازمان های جوامع اسلامی می-توانند با استفاده از الگوی روش نظارت و کنترل در سازمان، هماهنگ با مبانی و ارزش های اسلامی از انحراف کارکنان سازمان جلوگیری نمایند.
گونه شناسی معیارها و ضوابط نظام مالی اسلامی بر اساس اجزای نظام مالی بر مبنای تحلیل مضمون تحقیقات انجام شده(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مدیریت اسلامی سال ۳۲ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲
107 - 136
حوزههای تخصصی:
تعالی هر سیستم وابسته به تعالی زیرسیستم های آن است. رشد و سعادت هر نظام اجتماعی در گرو رشد و تعالی خرده نظام های آن می باشد. سعادت جامعه اسلامی محقق نخواهد شد مگر اینکه نظام مالی که یکی از خرده نظام های نظام اقتصادی جامعه است، در جهت رشد جامعه فعالیت کند. برای این منظور اسلامی سازی نظام مالی اهمیت فوق العاده ای دارد. طراحی نظام مالی اسلامی از بطن مفاهیم اسلامی، امر مهمی است که تا کنون مغفول مانده است؛ ازاین رو این تحقیق به دنبال شناخت اصول و ضوابط نظام مالی اسلامی است. برای این کار، تحقیقات گذشته پیرامون این مبحث مبنا قرار گرفته و با روش تحلیل مضمون اصول و ضوابط نظام مالی اسلامی از این منابع استخراج شده است. برای فهم جایگاه هر یک از اصول در نظام مالی با روش گونه شناسی و بر مبنای الگوی منتخب نظام مالی، اصول و معیارهای نظام مالی اسلامی دسته بندی شده است. تعداد 43 مقاله فارسی، 11 مقاله انگلیسی و 4 کتاب، مطالعه و بر روی محتوی آن تحلیل مضمون صورت گرفته و تعداد 47 اصل یا مضمون پایه از آن استخراج شده و این مضامین پایه در 11 مضمون سازمان دهنده دسته بندی شده است. نتیجه تحقیق حاضر در دو جدول (4) و (5) ارائه شده؛ همچنین، شبکه مضامین تحقیق در شکل (4) ترسیم گردیده است.
ابعاد و مؤلفه های جهاد علمی در اندیشه امام خامنه ای (دام ظله العالی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مدیریت اسلامی سال ۳۲ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲
61 - 105
حوزههای تخصصی:
جهاد علمی به طور مکرر در بیانات امام خامنه ای مورد تاکید قرار گرفته؛ چنانچه یکی از محورهای بیانیه گام دوم انقلاب نیز جهاد علمی است. نظر به اهمیت موضوع، این پژوهش با هدف تبیین ابعاد و مولفه های جهاد علمی در اندیشه امام خامنه ای انجام شده است. نوع تحقیق کیفی است.برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده و300 مضمون پایه، 79 مضمون سازمان دهنده و19مضمون فراگیر استخراج و در سه بعد مبانی، زمینه ها و نتایج دسته بندی شد. بر اساس یافته های تحقیق، مبانی جهاد علمی در اندیشه امام خامنه ای شامل مولفه های: ارزش و اهمیت علم، تکریم علم و معلم در اسلام، علم توام با معنویت، علم اخلاق مدار و عدالت محور، تعلیم و تربیت متعالی وعلم نافع و کاربردی؛ الزامات آن شامل داشتن چشم انداز علمی تمدن ساز، تولید علم و جهاد علمی مستمر، پرشتاب و تمدن ساز، نوآوری وخلاقیت علمی، لزوم تحول عمیق در نظام آموزش و پرورش، لزوم تحول عمیق در نظام آموزش عالی، پژوهش محوری با رویکرد حل مسائل کشور، نخبه پروری و جذب نخبگان، تعامل و هم افزایی علمی و صنعت و اقتصاد دانش بنیان و نتایج آن شامل عزت و اقتدار،پیشرفت همه جانبه،حل مسائل کشور، آینده روشن و کسب مرجعیت علمی در جهان است.بر اساس نتایج تحقیق،امام خامنه ای برجهاد علمی مستمر، پرشتاب و تمدن ساز به عنوان یک فریضه و مطالبه عمومی، برای تولید علم نافع، کاربردی، خلاق و نوآور، همراه با تربیت متعالی، معنویت، اخلاق و عدالت، به عنوان یکی از ارکان تمدن نوین اسلامی و موتور پیشران کشور در جهت حل مسائل کشور و پیشرفت همه جانبه، با هدف شکستن مرزهای کنونی دانش و کسب مرجعیت علمی در جهان تاکید دارند.
بررسی منابع قدرت رهبریِ حضرت یوسف(ع) از نگاه قرآن(مقاله ترویجی حوزه)
حوزههای تخصصی:
هدف این نوشتار بررسی منابع قدرت رهبریِ حضرت یوسف(ع) از نگاه قرآن است. مطالب به صورت کتابخانه ای جمع آوری و به روش «توصیفی تحلیلی» و با مراجعه با متون مدیریتی و تفسیری، تجزیه و تحلیل شده است. ابتدا با توجه به آثار مدیریتی، منابع قدرت تبیین گردید. این منابع عبارت اند از: قدرت قانونی، قدرت پاداش، قدرت مهارت و تخصص، قدرت اطلاعات، قدرت صلاحیت و رابطه. سپس وجود آنها در دوران پیامبری حضرت یوسف(ع) و کیفیت آنها اثبات گردید. در ادامه، علاوه بر منابع رایج قدرت رهبری که در آثار پژوهشی و کتب مدیریتی ذکر شده است، با توجه به بیان قرآن از زندگی، سیره و مدیریت حضرت یوسف(ع) در جامعه آن روز، منابع دیگری یافت شد که عبارت اند از: توفیق الهی، معجزه و وحی. در نهایت، به توان الگوگیری انسان های عادی از منابع قدرت پیامبران اشاره گردیده است.
مبانی دینی - اعتقادی مدیریت عملکرد سازمانی از منظر آموزه های اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزههای تخصصی:
این پژوهش با هدف بررسی و استخراج برخی از مهم ترین مبانی دینی اعتقادی مدیریت عملکرد سازمانی از منظر آموزه های اسلامی انجام شده است. مسئله اصلی تحقیق حاضر این بوده که مبانی اعتقادی مدیریت عملکرد سازمانی از منظر آموزه های اسلامی چیست؟ برای پاسخ به این پرسش و استخراج مضامین مرتبط با این موضوع، با استفاده از روش ترکیبی «استنباطی تحلیلی» (تحلیل مضمون)، با جست وجوی واژگانی و نیز با مراجعه مستقیم و مطالعه ترتیبی متون منابع، تحقیق گسترده ای انجام شد. نتیجه تحقیق با انجام سه مرحله رمزگذاری توصیفی، تفسیری و رابطه ای، دستیابی به 197 مضمون توصیفی یا پایه و 19 مضمون تفسیری یا سازمان دهنده و 5 مضمون رابطه ای یا فراگیر بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد «علم و معرفت» با دو مؤلفه، «ایمان به دین اسلام با تمام ابعاد آن» با سه مؤلفه اصلی، «نگاه به هستی از منظر دینی» با دو مؤلفه، «نگاه به انسان از منظر دینی» با پنج مؤلفه و «ایمان به سنت های الهی» با سه مؤلفه به مثابه مبانی دینی و اعتقادی یا مبانی خاص برای مدیریت عملکرد سازمانی از منظر آموزه های اسلامی مطرح اند.