پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال 14 پاییز و زمستان 1403 شماره 2 (پیاپی 28) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

سالمندان چه می خوانند: داده کاوی الگوها و و تیپ های مطالعه کننده سالمندان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سالمندان خواندن کتابخانه های عمومی داده کاوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۱۳
مقدمه: هدف کشف الگوها و موضوعات خواندن و تیپ های مطالعه کننده سالمندان براساس قوانین داده کاوی است.روش: پژوهش حاضر از فنون داده کاوی و الگوریتم های قوانین طبقه بندی و خوشه بندی استفاده می کند. نمونه این پژوهش شامل 918324 داده امانت کتاب از سامانه مدیریت کتابخانه های عمومی ایران بود. این داده ها مورد پالایش قرار گرفتند و با استفاده از نرم افزارهای اکسل، اس پی اس اس و کلمنتاین تحلیل شدند.یافته ها: نتایج نشان داد مردان سالمند در حدود 5/2 برابر زنان سالمند کتاب امانت گرفتند. ازنظر سنی بیشتر امانت های سالمندان در دوره آغازین سالمندی ثبت شده بود. کتاب های ادبی حدود نصف و کتاب های تاریخی حدود یک پنجم از علایق خواندن سالمندان را تشکیل می دادند. کاربران سالمند بیشتر از عموم کاربران، تمایل به خواندن موضوعات ادبی، تاریخی و مذهبی داشتند. نتایج داده کاوی نشان داد متغیرهای جنسیت، تحصیلات، سن و شغل به ترتیب پیش بینی کننده های موضوع کتاب های مطالعه شده توسط سالمندان بودند. جنسیت نخستین پیش بینی کننده بود، برای زنان سطح تحصیلات و برای مردان گروه سنی، دومین متغیر پیش بینی کننده بودند. به صورت کلی، زنان گرایش به ادبیات ایرانی و مردان گرایش به مطالعه کتاب های غیرادبیات داشتند. خوشه بندی تیپ های سالمندان نیز 5 خوشه را برای ویژگی های سالمندان و رده کتاب ها نشان داد.نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد علایق خواندن سالمندان متفاوت از عموم مردم است و موضوعات مورد علاقه سالمندان متنوع بوده و متأثر از ویژگی های جمعیت شناختی آن ها است.
۲.

تدوین و آزمون مدل اشتراک گذاری اطلاعات در رسانه های اجتماعی براساس نیازهای بنیادین روان شناختی با نقش واسطه ای ارتباط اجتماعی و خودکارآمدی رایانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اشتراک گذاری اطلاعات نیازهای بنیادین روانشناختی ارتباطات اجتماعی خودکارآمدی رایانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷ تعداد دانلود : ۱۶
مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تدوین و آزمون مدل اشتراک گذاری اطلاعات در رسانه های اجتماعی براساس نیازهای بنیادین روان شناختی با نقش واسطه ای ارتباط اجتماعی و خودکارآمدی رایانه در معلمان دوره ابتدایی انجام شد.روش شناسی: این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ اجرا و شیوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل تمامی معلمان دوره ابتدایی شهرستان اسلام آباد غرب در سال تحصیلی 1402-1401 به تعداد 468 نفر بود که 215 نفر به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد اشتراک گذاری اطلاعات وو، چانگ و هسیو، نیازهای بنیادین روان شناختی رایان و دسی، ارتباطات اجتماعی زبوف و خودکارآمدی رایانه کارستین و راث استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد مدل مفهومی اشتراک گذاری اطلاعات براساس نیازهای بنیادین روان شناختی با نقش واسطه ای ارتباط اجتماعی و خودکارآمدی رایانه با مدل تجربی برازش است و نیازهای بنیادین روان شناختی بر اشتراک گذاری اطلاعات اثر مستقیم دارد؛ نیازهای بنیادین روان شناختی بر ارتباط اجتماعی اثر مستقیم دارد؛ نیازهای بنیادین روان شناختی بر خودکارآمدی رایانه اثر مستقیم دارد؛ خودکارآمدی رایانه بر اشتراک گذاری اطلاعات اثر مستقیم دارد و ارتباط اجتماعی بر اشتراک گذاری اطلاعات اثر منفی و معنی داری دارد.نتیجه گیری: نیازهای بنیادین روان شناختی معلمان رابطه معنی داری با اشتراک گذاری اطلاعات دارد؛ بنابراین پیشنهاد می شود آموزش وپرورش به عنوان متولی امر آموزش، درزمینه نیازهای بنیادین روان شناختی و اشتراک گذاری اطلاعات معلمان با الهام از نتایج این پژوهش و پژوهش های همسو با برگزاری کنفرانس ها، کلاس های سمعی و بصری، آموزش رسانه ای و مانند آن به خواسته ها و نیازهای معلمان توجه بیشتر نموده و آن ها را از این نیازهای بنیادین آگاه نمایند.
۳.

ارزیابی کیفیت خدمات سامانه آموزش الکترونیکی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان (زمرد) با استفاده از روش وب کوآل و رویکرد تلفیقی مدل کانو و ماتریس تجزیه وتحلیل اهمیت و عملکرد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کیفیت خدمات آموزش الکترونیک وب کوآل مدل کانو ماتریس تجزیه و تحلیل اهمیت - عملکرد جهاد دانشگاهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۱۱
مقدمه: پژوهش حاضر، با هدف ارزیابی کیفیت خدمات سامانه آموزش الکترونیکی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان (زمرد) با استفاده از روش وب کوآل و رویکرد تلفیقی مدل کانو و ماتریس تجزیه وتحلیل اهمیت و عملکرد، انجام شد.روش شناسی: این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازلحاظ شیوه اجرا، از نوع توصیفی و پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش شامل 231 نفر از فراگیران بالای 18 سال آموزش های الکترونیکی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان در گروه های آموزشی پزشکی، علوم انسانی، زبان انگلیسی و غیرانگلیسی بود. تعداد نمونه براساس فرمول کوکران 144 نفر برآورد گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه وب کوآل است که دارای 4 بُعد قابلیت استفاده، کیفیت اطلاعات، کیفیت تعامل و تأثیر کلی در 23 گویه براساس پرسشنامه وب کوآل4 بارنز و ویدگن (2002) است. به منظور بهره گیری از مدل کانو و ماتریس تجزیه وتحلیل اهمیت و عملکرد، گویه های ابزار وب کوآل در 2 پرسشنامه مجزا برای بررسی میزان اهمیت- عملکرد و تعیین گویه های مؤثر بر رضایت فراگیران تکرار می شود. روایی و پایایی پرسشنامه تأیید گردید و از روش های آماری همانند میانگین، درصد فراوانی و میانگین هندسی برای توصیف و تحلیل داده ها استفاده شد.یافته ها: یافته ها نشان داد که ضمن اهمیت بالای دو بُعد «قابلیت استفاده» و «کیفیت تعامل» ازنظر فراگیران، سامانه آموزش الکترونیکی جهاد دانشگاهی نیز عملکرد بالایی در خصوص این ابعاد وب کوآل داشته است. در مقابل بُعد «کیفیت اطلاعات» که به عنوان نیاز ضروری و با اهمیت از سوی کاربران مطرح شد که با انتظارات آن ها مطابقت نداشت. بُعد «تأثیر کلی» نیز در گروه نیاز های جذاب مدل کانو و ربع سوم ماتریس اهمیت و عملکرد قرار گرفت و ازنظر فراگیران چندان مهم ارزیابی نشد.نتیجه گیری: بررسی مدل کانو براساس گویه های وب کوال نشان داد که بیشتر گویه های مربوط به ویژگی های سامانه «زمرد» در طبقه نیاز های یک بعدی قرار گرفتند. در تحلیل ماتریس اهمیت عملکرد نیز تعداد 7 گویه از 23 گویه وب کوآل در ربع اول، 7 گویه در ربع دوم، 4 گویه در ربع سوم و 5 گویه در ربع چهارم قرار گرفتند.
۴.

آسیب شناسی فرهنگی و اجتماعی مطالعه دانش آموزان در استان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آسیب های فرهنگی دانش آموزان مطالعه غیر درسی آسیب های اجتماعی استان تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۱۷
مقدمه: ترویج مطالعه نیازمند نگرش جامعی است. آسیب شناسی مطالعه باید موجب تقویت انگیزه مطالعه، گسترش افق فکری و ایجاد نگرش جدید در دانش آموزان شود. ولی تمرکز بر تعیین ابعاد آسیب های مطالعه دانش آموزان در مدارس ایران تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر مطالعه دانش آموزان در استان تهران است.روش شناسی: پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی، و از نوع روش آمیخته است که با استفاده از روش مطالعات کتابخانه ای، دلفی و پیمایشی تحلیلی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل دو گروه ۳۰ نفر کارشناسان فرهنگی (پنل دلفی) و ۳۷۹ نفر معلمان مقاطع ابتدایی و متوسطه نظری استان تهران در سال تحصیلی 98-97 بودند که به صورت تصادفی طبقه ای پرسشنامه بین آن ها توزیع شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از t-test یک نمونه ای و آزمون تحلیل واریانس در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 22 انجام شد.یافته ها: یافته ها نشان داد بین مؤلفه های فرهنگی و اجتماعی و میزان مطالعه دانش آموزان رابطه معنی داری وجود دارد؛ همچنین بین مؤلفه های مذکور در سطح مدارج تحصیلی مختلف معلمان نیز تفاوت معنی داری وجود دارد. در این پژوهش، آموزش کتاب خوانی در مدارس در افزایش مطالعه و آسیب های اجتماعی در کاهش میزان مطالعه دانش آموزان مهمترین نقش را داشتند.نتیجه گیری : آموزش کتاب خوانی در مدارس، و کاهش آسیب های اجتماعی از طریق مطالعه، امکان افزایش مطالعه و امید را در جامعه فراهم می نماید.
۵.

شناسایی و تحلیل نیازهای آگاهی بخشی و اطلاع رسانی اجتماعات عرب زبان استان خوزستان در حوزه خدمات کتابخانه های عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نیازهای اطلاع رسانی نیازهای آگاهی بخشی کتابخانه های عمومی خدمات کتابخانه برنامه های کتابخانه های عمومی اجتماعات عرب زبان استان خوزستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۱۴
مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی و شناسایی نیازهای اطلاعاتی و آگاهی بخشی اجتماعات عرب زبان استان خوزستان در حوزه خدمات کتابخانه های عمومی طراحی شده است. این اجتماعات به دلیل ویژگی های فرهنگی، زبانی و اجتماعی خاص خود، نیازهای متفاوتی نسبت به سایر گروه ها دارند. با توجه به اینکه کتابخانه های عمومی نقش حیاتی در افزایش سطح دانش، فرهنگ، و آگاهی عمومی جوامع دارند، این مطالعه تلاش دارد تا نیازهای خاص این جوامع را شناسایی کند و راهکارهایی برای بهبود خدمات کتابخانه ای ارائه دهد. این پژوهش همچنین به دنبال آن است تا نشان دهد چگونه کتابخانه های عمومی می توانند به عنوان مراکز اطلاعاتی معتبر و به روز، نه تنها به نیازهای آموزشی و فرهنگی این جوامع پاسخ دهند، بلکه به شکل دهی هویت فرهنگی آن ها نیز کمک کنند. روش : در پژوهش حاضر از طرح پژوهش آمیخته اکتشافی استفاده شد. در طرح اکتشافی حاضر ابتدا با روش گروه های کانونی و از طریق تحلیل مضمون به واکاوی میان ذهنیت اعضای جامعه هدف پژوهش جهت استخراج و صورت بندی نیازهای آگاهی بخشی و اطلاع رسانی پرداخته شد؛ سپس با استفاده از روش پیمایشی توصیفی یافته های حاصل از بخش کیفی را در قالب پرسشنامه جهت دستیابی به تعمیم پذیری یافته ها، مورد بررسی و آزمون قرار گرفت. نمونه پژوهش بخش کیفی شامل 5 گروه کانونی از 5 شهرستان منتخب استان خوزستان بودند. جامعه پژوهش در بخش کمی 20 هزار نفر از اعضای عرب زبان عضو کتابخانه های عمومی استان خوزستان بودند که تعداد 517 پرسشنامه جمع آوری شد و به عنوان نمونه در پژوهش مشارکت داشتند.یافته ها: یافته های کیفی نشان داد که فضاسازی هویت بخش، اطلاع رسانی هویت بخش، مخزن جامع و فعالیت های رسانه ای شاخص، مقوله های محوری نیازهای آگاهی بخشی و اطلاع رسانی اجتماعات عرب زبان استان خوزستان هستند. نتایج کمی نیز نشان داد که به ترتیب اولویت، بیشترین میانگین به مؤلفه اطلاع رسانی هویت بخش تعلق یافته است و فعالیت رسانه ای شاخص، مخزن جامع و فضاسازی هویت بخش در رتبه های دوم تا چهارم قرار گرفته اند. همچنین یافته ها نشان داد که بین نیازهای فضاسازی هویت بخش گروه های سنی و تعامل جنسیت و گروه سنی تفاوت معنی داری وجود دارد. بین فعالیت های رسانه ای شاخص زنان و مردان و تعامل بین جنسیت و گروه سنی تفاوت معنی داری وجود ندارد. تفاوت معناداری بین نیازهای مخزن جامع برای زنان و مردان و تعامل بین جنسیت و گروه سنی مشاهده نشده است. همچنین بین نیازهای فضاسازی هویت بخش و گروه های سنی، تفاوت معناداری مشاهده شد.نتیجه گیری: کتابخانه های عمومی به عنوان مراکز اطلاع رسانی و انتشار اطلاعات می توانند نقش مهمی در ارتقای سطح آگاهی و فرهنگ اجتماعات عرب زبان استان خوزستان داشته باشند و نه تنها به عنوان مراکز فرهنگی و آموزشی بلکه به عنوان مرکز اطلاعات معتبر و به روز عمل کنند. این پژوهش با تحلیل نیازهای اطلاعاتی، چهار حوزه حیاتی را برای افزایش خدمات کتابخانه های عمومی اجتماعات عرب زبان استان خوزستان را شناسایی کرد. مسئولان کتابخانه های عمومی می توانند از این یافته ها برای مدیریت مجموعه های مرتبط فرهنگی، طراحی برنامه ها به زبان عربی، و اجرای استراتژی های هدفمند اطلاع رسانی استفاده کنند تا اطمینان حاصل شود که این کتابخانه ها واقعاً نیازهای همه اعضای اجتماعات عرب زبان را برآورده می کنند. 
۶.

رابطه سواد سلامت و استرس ادراک شده و نقش تعدیل گر اینفودمی کووید 19 در دانشجویان دانشگاه رازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سواد سلامت استرس ادراک شده اینفودمی کووید 19

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۱۴
مقدمه: اهمیت سواد اطلاعات سلامت و اثرگذاری آن بر سلامت افراد به ویژه در شرایط بحرانی نظیر همه گیری کرونا که جامعه جهانی با انتشار غیرقابل کنترل اخبار و اطلاعات بعضاً نامعتبر روبه رو بود، بیش ازپیش مشهود شد. از سویی دیگر استرس ادراک شده عبارت است از احساس و ادراکی که فرد نسبت به میزان استرس خود دارد.روش شناسی: پژوهش حاضر ازنظر نوع در زمره پژوهش های کاربردی و ازنظر روش گردآوری داده ها پژوهشی پیمایشی است. برای محاسبه حجم نمونه از جدول مورگان استفاده و حجم نمونه 375 نفر تعیین شد. برای نمونه گیری از شیوه نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه گردآوری شدند. داده ها با استفاده از نرم افزار اسمارت پی ال اس در سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند.یافته ها: یافته ها نشان داد که رابطه بین ارزیابی اطلاعات و استرس ادراک شده مثبت و بالاست و در مقابل رابطه بین دسترسی و استرس ادراک شده منفی است. همچنین براساس یافته های پژوهش اینفودمی بر معناداری روابط بین سواد اطلاعات سلامت و استرس ادراک شده تأثیر دارد. همچنین یافته ها حاکی از آن بود که ابعاد سواد سلامت قدرت پیش بینی استرس ادراک شده را دارند.نتیجه گیری: در شرایط اینفودمی با توجه به این که کسب، تحلیل و ارزیابی اطلاعات سلامت در شرایطی غیرعادی و بحرانی رخ می دهد؛ می توان اثرگذاری متفاوت متغیر مستقل (سواد اطلاعات سلامت) بر متغیر وابسته (استرس ادراک شده) را انتظار داشت.
۷.

تحلیلی بر کاربرد رنگ در طراحی رابط کاربری وب سایت های آموزشی: رویکردی مبتنی بر فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رابط کاربری محیط تعامل طراحی وب سایت تحلیل رنگ وب سایت های آموزشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۲
هدف: رنگ یکی از مهم ترین عناصر هر رابط کاربری است و نقش مهمی در طراحی رابط کاربری دارد. از این رو، برای ارتباط و تعامل با کاربران در وب سایت ها استفاده می شوند. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل کاربرد رنگ در طراحی رابط کاربری وب سایت های آموزشی با رویکرد مبتنی بر فراترکیب است.روش شناسی: پژوهش حاضر، با رویکرد کیفی و با روش فراترکیب انجام شده است. به منظور گردآوری داده ها در این پژوهش از الگوی هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر مقالات و پایان نامه های مرتبط با رابط کاربری وب سایت های آموزشی است که در فارسی بازه زمانی سال های 1390-1402 و در لاتین سال های 1984-2023 از پایگاه های علمی داخلی و بین المللی استخراج شده است. در نهایت از بین 148 مقاله و پایان نامه بازیابی شده، 27 عنوان انتخاب و تحلیل شد؛ و سپس براساس تحلیل محتوای موضوعی پژوهش ها، کدگذاری و مقوله بندی صورت گرفت.یافته ها: تجزیه و تحلیل پژوهش های حوزه رنگ در طراحی رابط کاربری وب سایت های آموزشی که به شناسایی 3 مقوله کلی، 18 مؤلفه در این حوزه انجامید. مقولات اصلی در این حوزه شامل زمینه های کاربرد رنگ در طراحی رابط کاربری وب سایت های آموزشی، کاربرد رنگ در طراحی رابط کاربری وب سایت های آموزشی و کاربرد رنگ در پوشش دامنه موضوعی در طراحی رابط کاربری وب سایت های آموزشی است.نتیجه گیری: نتایج ثابتی از بررسی رنگ در طراحی رابط کاربر در تمامی وب سایت ها دیده نمی شود. بدین جهت، در قسمت بافت، پژوهشگران توجه خود را معطوف به وب سایت های تجاری، خبری، سرگرمی گذاشته اند که این خود خلأ پژوهشی است که توجه کمتری به مبحث آموزش شده است. در بخش کاربردهای رنگ پژوهشگران به مبحث جذابیت و زیبایی وب سایت، کمک بر برآورده شدن نیازهای کاربران توسط طراحان، جذابیت وب سایت و فرایندهای شناختی کاربران، فرهنگ و درک کاربران از وب سایت، تأثیرگذاری رنگ بر ویژگی های فرهنگی توجه نشان داده اند.
۸.

بررسی تأثیر اعتماد بین فردی بر انتقال دانش ضمنی معلمان دوره متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اشتراک دانش انتقال دانش اعتماد بین فردی اعتماد مبتنی بر شناخت اعتماد مبتنی بر عاطفه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۱۱
مقدمه: یکی از عوامل مهم در شکل گیری روابط شغلی و انتقال دانش ضمنی در سازمان اعتماد است. اعتماد عامل ضروری در فرایند انتقال دانش ضمنی بین افراد است. با توجه به نقش اعتماد بین فردی در انتقال دانش ضمنی، این پژوهش به بررسی ارتباط بین اعتماد بین فردی و انتقال دانش ضمنی در میان معلمان دوره متوسطه استان چهارمحال و بختیاری پرداخته است.روش شناسی: پژوهش حاضر ازنظر ماهیت، یک پژوهش کاربردی است که به روش توصیفی همبستگی به بررسی ارتباط میان اعتماد بین فردی و انتقال دانش ضمنی معلمان دوره متوسطه آموزش وپرورش استان چهارمحال و بختیاری پرداخته است. نمونه مورد پژوهش شامل 148 نفر از معلمان می باشند که به روش تصادفی انتخاب شده اند. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه اعتماد بین فردی (1995) و پرسشنامه انتقال دانش ضمنی اسپاریتو (2000) استفاده گردید. پایایی پرسشنامه های مورد استفاده با کمک روش آلفای کرونباخ به ترتیب 88/0، و 86/0 به دست آمده است. علاوه بر آمار توصیفی، از آزمون کولموگروف اسمیرنوف و ضریب همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون جهت تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شده است.یافته ها: نتایج نشان می دهد که بین اعتماد مبتنی بر شناخت و تمایل کارکنان برای اشتراک دانش و به کارگیری دانش ضمنی رابطه مثبت و معناداری به میزان همبستگی 744/0 و 631/0 وجود دارد. بین اعتماد مبتنی بر عاطفه و تمایل معلمان برای اشتراک گذاری و به کارگیری دانش ضمنی رابطه مثبت و معناداری به میزان همبستگی 789/0 و 784/0 وجود دارد. بنابراین، اعتماد مبتنی بر عاطفه نسبت به اعتماد مبتنی بر شناخت تأثیر قوی تری بر تمایل به اشتراک دانش و به کارگیری دانش ضمنی معلمان دارد. معلمان در مرحله عاطفی تمایل بیشتری به اشتراک و به کارگیری دانش ضمنی نسبت به مرحله شناختی دارند.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که اعتماد بین فردی در هر دو بعد مبتنی بر شناخت و عاطفه تأثیر مثبت و معناداری بر اشتراک و به کارگیری دانش ضمنی معلمان دارد.
۹.

تبیین رفتارهای اطلاع یابی در چارچوب نظریه های یکپارچگی اطلاعات و سیبرنتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سیبرنتیک یکپارچگی اطلاعات نظریه گایا نظریه نظام عمومی نظریه زیست بومی دانش نظریه مغز جهانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۱۵
هدف: سیبرنتیک به عنوان یک علم که در ابعاد مختلف علوم و در پیوند با آن ها قابل استفاده و به کارگیری است، از زمان ایجاد تاکنون مورد توجه و بررسی بوده است. در این راستا بررسی ها نشان می دهد که برخی از نظریه های یکپارچگی اطلاعات در بحث رفتارهای اطلاع یابی، پیوند نزدیکی با این نظریه دارد. بر این اساس، پژوهش حاضر بر آن است، ضمن بررسی نظریه گایا، نظام عمومی، زیست بومی دانش و مغز جهانی، پیوند بین آن ها با این علم را مورد توجه قرار دهد.روش: این پژوهش با توجه به ماهیت، با استفاده از روش مروری توصیفی انجام گرفت. در این رابطه، پژوهش های موجود در حوزه رفتارهای اطلاع یابی در قالب نظریه های یکپارچگی اطلاعات و سیبرنتیک مورد مطالعه و مداقه قرار گرفته و با توجه به مبانی موجود در این نظریه ها، ارتباط بین آن ها با نظریه سیبرنتیکی اطلاعات مورد توجه قرار گرفت.یافته ها: یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که سیبرنتیک در حوزه مفاهیم کنترل؛ بازخورد؛ گردآوری، ذخیره سازی و تبادل داده؛ ارتباط و یکپارچگی ایجادشده از ماده، انرژی، اطلاعات در نظام؛ زنجیره ها یا چرخه ی اطلاعاتی؛ خودسازماندهی و پایداری؛ کنترل سلسله مراتبی با نظریه های یکپارچگی اطلاعات پیوند خورده است.نتیجه گیری: با توجه به یافته ها، نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که مؤلفه های مشترک در نظریه های یکپارچگی اطلاعات و سیبرنتیک در رفتارهای اطلاع یابی، مورد توجه و مداقه بیشتر است و می تواند جهت رفع و اصلاح مشکلات خاص بازیابی اطلاعات در شبکه های موجود اطلاعاتی توسط متخصصان این حوزه بیشتر مورد تحلیل قرار گیرد.اصالت: با توجه به اینکه نظریه های یکپارچگی بر رفتارهای اطلاع یابی انسان تأکید دارد و در عصر فناورانه کنونی، در راستای استفاده از فناوری وب، این نظریه ها ارتباط تنگاتنگ با ابزار و ماشین ها پیدا می کند، بر این اساس بازشناسی وجوه اشتراک علم سیبرنتیک که به اعتقاد واینر علم کنترل و ارتباط انسان و ماشین است با این نظریه ها، می تواند در جهت بهبود وضعیت بازیابی اطلاعات و رفتارهای اطلاعاتی در نظام های کنونی مفید و راهگشا باشد.
۱۰.

الگوی طراحی تدریجی فرآیند اثرگذاری اکتساب دانش سازمانی خبرگان با استفاده از تحلیل نگاشت معنایی بر مدیریت دانش سازمانی (مورد کاوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدل طراحی اکتساب دانش تحلیل نگاشت معنایی مدیریت دانش خبرگان کتابخانه ملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷ تعداد دانلود : ۱۲
هدف: در پژوهش حاضر برای به دست آوردن اکتساب دانش سازمانی خبرگان نیاز به مدیریت دانش سازمانی است که می بایست به صورت آرام آرام و تدریجی در سازمان اجرا شود. برای همین منظور احتیاج به راهبرد اصلی در بقای سازمان ها است، در این پژوهش از الگوی طراحی شده ای برای اکتساب دانش تدریجی خبرگان از طریق تحلیل نگاشت معنایی با توجه به مدیریت دانش بهتر سازمان استفاده شده است.روش شناسی: در این پژوهش به روش کاربردی و توصیفی از نوع کیفی به کار رفته است. از تحلیل کیفی برای پاسخ گویی به سؤالات خبرگان استفاده شده است. جامعه پژوهش به صورت نمونه گیری گلوله برفی از میان خبرگان و شبکه های اجتماعی به تعداد 26 نفر از اعضای خبره در سازمان کتابخانه ملی ایران انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات از طریق مصاحب ه بدون ساختاریافته و پرسشنامه ساختاریافته انجام گرفت. پرسشنامه ها با کدگذاری پاسخ سؤالات روایی بیان شد، برای به دست آوردن پایایی پژوهش از پاسخی که افراد جامعه به داده ها دادن به نتایج مطلبی دست پیدا کرده شد.یافته ها: برای بحث تحلیل نگاشت معنایی به دست آمده از تجربه مدیریت دانش خبرگان مبتنی بر مؤلفه های مصاحبه، موردکاوی، و پلکان سازی برای استفاده از اکتساب دانش از نرم افزار پاژک برای طراحی شبکه های اجتماعی از طریق ماتریس الگوی طراحی شده این پژوهش برای مدل بومی سازی شده استفاده شد، و برای تحلیل نگاشت معنایی از نرم افزار اینفوگراف و ماتریس مدل طراحی شده برای به دست آوردن این تحلیل مورد ارزیابی قرار گرفت.بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که تحقیق، الگوهای تدریجی دانش در مدل بومی سازی شده اکتساب دانش با ارائه مدل های جدید اکتساب دانش خبرگان بیان شده است که با توجه به ظرفیت های بالقوه ای که در حوزه اکتساب دانش سازمانی وج ود دارد و نی ز براس اس نت ایج ای ن پژوهش، پیشنهاد می شود به عوامل اصلی توسعه مدل تدریجی دانش و بومی سازی برای ارائه مدلی جدید در مدیریت دانش سازمان ها توجه بیشتری معطوف شود و با برنامه ریزی مناسب قدم هایی در ای ن جهت برداشته شود.

آرشیو

آرشیو شماره‌ها:
۲۹