تعلیم و تربیت نظری

نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۹۳۸ مورد.

۸۱.

نقش خانواده در انتقال ارزش ها از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباسعلى رستمى نسب زهرا شبسترى نژاد راورى

منبع: معرفت سال بیست و چهارم فروردین ۱۳۹۴ شماره ۲۰۸

کلیدواژه‌ها: خانواده قرآن تربیت ارزش ها تعلیم

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۹۹ تعداد دانلود : ۸۵۵

تربیت مهم ترین عامل شکل گیرى شخصیت و هویت افراد است. براى داشتن تربیتى صحیح، توجهبه محتوا و مربى حایز اهمیت است. ازاین رو، توجه به ارزش هاى استخراج شده، به عنوان محتوا، ازمنبع معتبرى مانند قرآن، راه را براى رسیدن به این مهم هموارتر مى کند. از سویى، اولین و مهم ترینمربیان براى انتقال این ارزش ها خانواده است؛ زیرا هر فرد، بیشترین و بهترین زمان آموزش خود رادر آنجا مى گذراند. قرآن نیز به عنوان کتاب هدایت، به نقش خانواده توجه نموده است. ازاین رو، ایننوشتار با هدف بررسى نقش خانواده در انتقال ارزش ها از منظر قرآن، به روش توصیفى تحلیلىانجام شده است. مطالب لازم، با مراجعه به منبع اصلى، یعنى قرآن جمع آورى شده و سپس با توجهبه تفاسیر و کتب مربوطه به تحلیل آنها پرداخته شده است. به نظر مى رسد خانواده به عنوان اساسى ترین عامل تربیت، مى تواند با بهره گیرى از دستوراتقرآن و عملیاتى کردن آنها در همه مراحل زندگى، در رسیدن به خانواده اسلامى و تحکیم بنیانخانواده گام هاى مؤثرى بردارد.

۸۲.

جایگاه و کارکرد مبانی انسان شناسی در سبک زندگی خانواده از منظر قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد فاضل نیا عنایت الله شریفی محمدحسین خوانین زاده

منبع: سراج منیر سال ششم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: قرآن انسان شناسی سبک زندگی اسلامی سبک زندگی خانوادگی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۱۴۲

بی تردید معارف قرآن کریم گسترة وسیعی از زندگی انسان را فرامی گیرد و موضوع سبک زندگی یکی از پردامنه ترین بحث هایی است که همة ابعاد زندگی انسان را شامل می شود و از اهمیّت بسیاری برخوردار است. از این رو، به دلیل وسیع بودن حوزة انسان شناسی و سبک زندگی اسلامی، به بحث و بررسی سه مبنای دوساحتی بودن، هدفمند بودن زندگی انسان و خلافت او در روی زمین پرداخته شده است و جایگاه و کارکردهای آنها در سبک زندگی خانوادگی بیان شده است. باور داشتن به این مبانی، تغییر اساسی در سبک زندگی خانواده ایجاد می کند و برای خانواده ها زندگی آرام و توأم با معنویّات به ارمغان می آورد و با ایجاد انگیزه در اعضای خانواده، نگاه آنها را به زندگی مثبت می کند و از بی بندوباری ها رهایی می دهد. نگاه قرآنی به انسان باعث می شود که انسان همیشه در حال حرکت به سوی کمال و زندگی الهی باشد و با داشتن برنامه ریزی منظّم و مسئولانه و رعایت ارزش های اخلاقی، خانواده ای با سبک زندگی قرآنی تحقّق یابد.

۸۳.

سالم سازی جامعه از آلودگی های اخلاقی در حکایات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدحسین مردانی نوکنده

منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: انحرافات آلودگی های اخلاقی حکایات قرآنی سالم سازی جامعه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۲۷ تعداد دانلود : ۷۴۵

بر اساس حکایات قرآنی، سالم سازی جامعه از آلودگی های اخلاقی، تعالی و تکامل جامعه را به دنبال خواهد داشت و جوامعی که جوّی سالم نداشته باشند، در سراشیبی سقوط و اضمحلال قرار خواهند گرفت. پرسش اصلی در این نوشتار پژوهشی این است که راهکار عملی برای سالم سازی جامعه از انحرافات و آلودگی های اخلاقی در حکایات و داستان های قرآن چیست؟ روش پژوهش، کتابخانه ای و با بهره گیری از نتایج دستاوردهای پژوهشی و تحقیقات صورت گرفته در این موضوع می باشد. هدف اصلی، پاسخگویی به چگونگی شیوة سالم سازی جامعه در حکایت های عبرت آموز قرآن می باشد. نتیجة اصلی مستخرج از مقاله عبارت است از اینکه با حرکتی تدریجی، انقلابی فرهنگی، گسترش امر به معروف و نهی از منکر، مجازات منحرفان، طرد عوامل فساد و تباهی و نیز بهره جستن از شیوه های تربیتی گوناگون می توان جامعه را از آلودگی های اخلاقی زدود.

۸۴.

ساخت و هنجاریابی پرسشنامه فرزندپروری در نگرش اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: آسیه مکتوبیان بهارانچی سید محمد کلانتر کوشه محمدحسین خوانین زاده

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و سوم دوره جدید تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: هنجاریابی تربیت فرزندپروری اسلامی پرسشنامه فرزندپروری تربیت دینی فرزند

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۵۹ تعداد دانلود : ۹۹۶

هدف این پژوهش، ساخت و هنجاریابی پرسشنامه «فرزندپروری در نگرش اسلامی» است. در همین راستا، پرسشنامه ای درباره فرزندپروری بر اساس عوامل اسلامی تدوین، و برای تعیین روایی محتوایی از متخصصان علم تربیت و مشاوره نظرخواهی شد. پس از اعمال نظر ایشان، پرسشنامه نهایی همزمان با پرسشنامه فرزندپروری بامریند بر روی 1220 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه سال 1394 در نواحی 1، 2و 3 شهرستان اصفهان اجرا گردید. با استفاده از نرم افزار SPSS و با اجرای تحلیل عاملی، شش عامل از پرسشنامه استخراج شد که در مجموع، 54 سؤال از 182 سؤال طرح شده را در بر گرفت و 56 درصد از واریانس سؤالها را تبیین کرد. برای به دست آوردن عاملهای پرسشنامه از روش تحلیل عاملی استفاده شد. این روش با استفاده از شیوه تحلیل عوامل اصلی و چرخش واریماکس و در نظر گرفتن اندازه های ویژه بیشتر از یک انجام شد. پس از آن به نامگذاری عوامل از طریق تحلیل عاملی اکتشافی پرداخته شد که عبارت است از: اخلاص والدین در تربیت، ارزشهای تربیتی، منطق در تربیت فرزندان، ارتباط انسان در تربیت، اهتمام والدین به نقش خدا در زندگی، بی مبالاتی والدین در تربیت دینی. همسانی درونی سؤالات با ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که 941/0 را به دست داد. هم چنین، ضریب همبستگی پرسشنامه با خرده مقیاسهای آزادگذاری، استبدادی و اقتدار منطقی از پرسشنامه «فرزندپروری بامریند» محاسبه شد که به ترتیب عبارت است از: 179/0-، 140/0- و 586/0. بنابراین، اعتبار و روایی پرسشنامه در حد مطلوبی است و این ابزار، فرزندپروری را در نگرش اسلامی بخوبی می آزماید.

۸۵.

بررسى رابطه جامعه پذیرى دینى و پایبندى مذهبى دانشجویان مطالعه موردى دانشجویان دانشکده علوم انسانى دانشگاه گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن پورمحمد سعید کبیرى سیده معصومه شادمنفعت همایون رضایى زاده

منبع: معرفت سال بیست و چهارم مرداد ۱۳۹۴ شماره ۲۱۲ ویژه جامعه شناسی

کلیدواژه‌ها: خانواده اینترنت ماهواره مدرسه روحانیت جامعه پذیرى مذهبى عوامل جامعه پذیرى مذهبى

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۸۷ تعداد دانلود : ۷۸۸

نهادینه شدن ارزش هاى دینى در هر کشورى، تحت تأثیر عوامل نهادى جامعه پذیرى شکل مى گیرد. به فرایند درونى کردن ارزش ها و اعتقادات دینى جامعه پذیرى دینى گفته مى شود. خانواده، مدارس، دوستان، روحانیت و اشخاص مذهبى و رسانه هاى گروهى، از مهم ترین عوامل جامعه پذیرى به شمار مى روند. این پژوهش به بررسى رابطه جامعه پذیرى دینى و پایبندى مذهبى پاسخ گویان مى پردازد. سؤال اصلى این است که مهم ترین عامل جامعه پذیرى دینى مردم، به ویژه جوانان چیست؟ جامعه آمارى این پژوهش، دانشجویان دانشگاه گیلان هستند، که از میان آنها 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. رویکرد نظرى این پژوهش، تلفیقى از نظریه کنش متقابل و کارکردگرایى است. نتایج حاکى از این است که رسانه هاى گروهى، روحانیت و اشخاص مذهبى و دوستان، به ترتیب مهم ترین عوامل جامعه پذیرى هستند. این در حالى است که دو عامل جامعه پذیرى مذهبى یعنى خانواده و مدرسه تا حدى کارکرد خود را در مقایسه با دیگر عوامل جامعه پذیرى از دست داده اند.

۸۶.

رابطه دین باورى و مسئولیت پذیرى دانشجویان مطالعه موردى دانشگاه آزاد اسلامى واحد قم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سیف الله فضل اللهی قمشی

منبع: معرفت سال بیست و چهارم مرداد ۱۳۹۴ شماره ۲۱۲ ویژه جامعه شناسی

کلیدواژه‌ها: دانشجویان دین باورى مسئولیت پذیرى دانشگاه آزاد اسلامى واحد قم

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۵۲ تعداد دانلود : ۶۷۳

دین نه تنها برنامه زندگى همه جانبه بشر، بلکه مهم ترین عامل توسعه جامعه و حاکمیت انسان بر سرنوشت خود از طریق مسئولیت پذیرى است. هدف تحقیق، بررسى رابطه دین باورى و مسئولیت پذیرى دانشجویان، و روش تحقیق توصیفى همبستگى است. جامعه آمارى، دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامى واحد قم و نمونه آمارى 362 نفر بودند که به شیوه تصادفى طبقه اى انتخاب شدند. ابزار جمع آورى اطلاعات دو پرسش نامه استاندارد، دین باورى و مسئولیت پذیرى، به ترتیب با پایایى معادل 75.0 و 79.0 براساس آلفاى کرانباخ بود. نتایج تحقیق نشان داد: 1. بین دین باورى و مسئولیت پذیرى دانشجویان رابطه وجود دارد و شدت همبستگى نیز در سطح اطمینان 95.0 معنى دار است. 2. بین میزان دین باورى دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنى دارى وجود دارد. 3. بین میزان مسئولیت پذیرى دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنى دارى وجود ندارد. 4. بین میزان دین باورى دانشجویان و انجام دادن اعمال اخلاقى رابطه مثبت وجود دارد. 5. بین میزان مسئولیت پذیرى دانشجویان و انجام دادن اعمال اخلاقى رابطه مثبت وجود دارد.

۸۷.

رابطه آموزه های دینی والدین و رشد اخلاقی کودکان دبستانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهرانگیز شعاع کاظمی سیده آتنا میرمحمدحسین اوشانی فرزانه نقیب

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و سوم دوره جدید زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: والدین کودکان دبستانی رشد اخلاقی تربیت دینی آموزه های دینی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۲۵ تعداد دانلود : ۷۴۵

این پژوهش با هدف تبیین آموزه های دینی والدین در رشد اخلاقی کودکان دبستانی صورت گرفت. روش پژوهش توصیفی مقطعی از نوع همبستگی بود. بر این اساس از میان تمام دانش-آموزان دبستانی شهر تهران در سال تحصیلی 94 93 نمونه ای به حجم 60 نفر (30 نفر دختر و 30 نفر پسر) با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سنجش دینداری خدایاری فرد، آزمون رشد اخلاقی کلبرگ و پرسشنامه محقق ساخته تربیت دینی استفاده شد. یافته های پژوهش از طریق آزمونهای همبستگی و خی دو (مجذور کا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نشان داد که بین دینداری والدین و رشد اخلاقی کودکان رابطه معناداری وجود دارد 497/0 r = و مراحل رشد اخلاقی کودکان 7 تا 12 سال با الگوی کلبرگ مطابقت دارد به گونه ای که به موازات بالا رفتن سن، سطح استدلال اخلاقی آنان نیز رشد می یابد و بین تربیت دینی والدین و رشد اخلاقی کودکان دبستانی رابطه معنادار وجود دارد 9/27 x2 = . هم چنین یافته ها نشان داد که تفاوت آماری معنادار در نیرومندی همبستگی بین دینداری والدین و رشد اخلاقی دانش آموزان برای دختران و پسران وجود دارد 001/0 p

۸۸.

نگاه فرانوگرایان به برنامه درسی و شناسایی عوامل مغفول آنها با تأکید بر آموزه های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صادق زارع صفت رضوان حکیم زاده

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و سوم دوره جدید بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: نقد فرانوگرایی عوامل برنامه درسی نقاط قوت و ضعف برنامه درسی توحید محوری

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان

تعداد بازدید : ۱۱۵۱ تعداد دانلود : ۷۳۱

هدف این پژوهش بررسی نگاه فرانوگرایان به برنامه درسی و شناسایی عوامل مغفول آنها با تأکید بر آموزه های اسلامی است. این پژوهش بر اساس ماهیت کیفی اکتشافی، مبتنی بر هدف، کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها توصیفی تحلیلی است. داده ها به منظور تحلیل پس از جمع آوری مبتنی بر آرای برنامه درسی اسکایرو، نال و جی میلر عواملی چون هدف، محتوای آموزشی، نقش مربیان، راهبردهای یاددهی یادگیری، یادگیرندگان، فناوری آموزشی و ارزشیابی، مقوله بندی و ارائه شد. نتایج این پژوهش حاکی است که مبناهایی در عوامل هدف، روش آموزش، محتوای آموزش و ارزشیابی مغفول مانده است. فرانوگرایان با ردّ میراث ارزشمند به نقادی اصول، روشها و سبکهای ارزشیابی می پردازند و به طور کلی تلاشهای برنامه درسی فرانوگرا در گفتمان خلاصه می شود. در تبیین عوامل برنامه درسی (هدف، روش، محتوا و ارزشیابی) مبتنی بر توحید محوری و با تأکید بر تعلیم و تربیت اسلامی انسان امروزی می تواند با پیروی از آن، نیازهای خود را پاسخ دهد. برنامه درسی مبتنی بر آموزه های اسلامی، دارای ویژگیهایی نظیر هدف نهایی آن قرب الهی، انتخابهای آن زمینه ساز تقرب به ربَ خویش، محتوا مبتنی بر آموزه های قرآنی بوده و ارزشیابی نیز وقتی مطلوب است که با ارزشهای اسلامی متناسب است و فرد به تمام روابط چهارگانه ارتباط با خدا، خود، دیگران و طبیعت توجه کند.

۸۹.

بررسی اثربخشی آموزش های مدارس قرآن بر مهارت روخوانی قرآن دانش آموزان مقطع ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین ضرغامی محمدحسین ضرغامی حسن ضرغامی

منبع: تربیت اسلامی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: گروه کنترل مدارس قرآنی پیش آزمون پس آزمون گروه آزمایش نمودار شبکه ای تحلیل کوواریانس

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان

تعداد بازدید : ۲۱۰۵ تعداد دانلود : ۸۵۲

در این مقاله، با رویکرد تحقیقی طرح های آزمایشی کلاسیک، به ارزیابی تاثیرات آموزش های مدارس قرآنی، که به صورت کلاسهای فوق برنامه در برنامه آموزشی مدارس اجرا می شود، بر روخوانی قرآن پرداخته شده است. برای این منظور، شهر بردسکن به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید و دو گروه از دانش آموزان مقطع ابتدایی این شهر به عنوان گروه آزمایش و گروه کنترل انتخاب شدند. از هر کدام از گروه ها، قبل و بعد از برگزاری این کلاس های آموزشی، آزمونی در زمینه مهارت های قرآنی در بخش های مختلف به عمل آمد، با این تفاوت که دانش آموزان گروه کنترل در این کلاس ها شرکت نکرده بودند. یافته ها نشان داد که این دوره های آموزشی تأثیر مهمی بر مهارت روخوانی دانش آموزان ابتدایی می گذارد. بر اساس روش های آماری به کار گرفته شده، شامل میانگین و انحراف استاندارد، نمودارهای شبکه ای، آزمونهای ناپارامتری و به ویژه تحلیل کواواریانس، مشخص شد که بیشترین تأثیر، از طریق آموزش های مربوط به لحن به دست آمده است. یافته ها همچنین تفاوت معناداری را بین دانش آموزان دختر و پسر از لحاظ میزان تاثیرگذاری نشان ندادند. به این ترتیب، می توان گفت برگزاری این دوره های آموزشی در بهبود روخوانی قرآن مجید در دانش آموزان ابتدایی تأثیر مثبتی داشته است و دستکم به برخی از اهداف خود دست یافته است.

۹۰.

نگرة قرآن کریم به «خویشتنداری» در رفتارهای خانوادگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرضیه محصص

منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال ششم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: خانواده عفاف تقوا صبر خویشتنداری نگرش قرآنی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۷۲ تعداد دانلود : ۱۲۱۷

قرآن کریم با رویکردی هنجارگرا به تربیت انسان ها پرداخته است و بر ضرورت اصلاح و تجدید نظر در رفتارها تأکید ورزیده است. در این راستا، برخی سازه ها از جایگاه بنیادینی برخوردارند. از آنجا که امروزه موضوعات با محوریّت خانواده به عنوان نهادی اثربخش در ارتقاء و بالندگی جامعه، کانون توجّه قرار گرفته است، واکاوی نظریّة کارآمد قرآن در این حوزه ضروری به نظر می رسد. پرسش اصلی این پژوهش آن است کهمطابق آموزه های قرآنی، افراد در کدام یک از رفتارهای خانوادگی به خویشتنداری فراخوانده شده اند؟ در این طرح، با گردآوری اطّلاعات به روش کتابخانه ای، به روش توصیفی و تحلیل محتوا، آیات مربوط به خانواده با محوریّت موضوع «خویشتنداری» رصد شده است. این نوشتار ضمن ارائه مفهوم خویشتنداری در روانشناسی و مفاهیم قرآنی، به تبیین جایگاه خویشتنداری در قالب رفتارهای خانوادگی می پردازد و در نهایت، به ثمرات اتّخاذ رویة خویشتندارانه در مناسبات خانوادگی اشاره می نماید. از رهگذر بررسی گزاره های قرآنی چنین به نظر می آید که «خویشتنداری» در طیف رفتارهای دینی، حقوقی و حریم خصوصی از جایگاه بنیادینی برخوردار می باشد. لذا می توان اذعان داشت که به موجب اتّخاذ رویة خویشتندارانه، حُسن معاشرت و تحکیم خانواده محقّق خواهد شد.

۹۱.

روش هاى آموزشى از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مژده علیزاده سید حمیدرضا علوى

منبع: معرفت سال بیست و چهارم اردیبهشت ۱۳۹۴ شماره ۲۰۹ ویژه علوم تربیتی

کلیدواژه‌ها: قرآن تعلیم و تربیت روش هاى آموزشى

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۷۰ تعداد دانلود : ۶۹۱

اهمیت روزافزون روش هاى آموزشى همچون دیگر دانش ها در میدان توسعه دانش و فناورى هاى امروز بر کسى پوشیده نیست. ازاین رو، شناسایى این روش ها از منظر قرآن کریم به عنوان کامل ترین منبع الهى که برنامه تعلیم و تربیت جهانى بشر را در خود جاى داده است و همچنین به منظور نیل بیشتر متعلمان به رشد و تعالى امرى ضرورى است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسى روش هاى آموزشى از منظر قرآن کریم مى باشد. به منظور وصول به هدف فوق، از روش توصیفى تحلیلى و از منابع اسنادى استفاده گردیده است. نتایج تحقیق مبیّن آن است که روش هاى آموزشى از منظر قرآن کریم را مى توان به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم نمود. روش هاى آموزشى مستقیم عبارتند از: روش پرسش و پاسخ و سخنرانى. روش هاى آموزشى غیرمستقیم نیز عبارتند از: الف. روش هاى غیرمستقیم کلامى (شامل مباحثه، گفت وگو به منظور کشف حقایق، روشن سازى نگرش ها)؛ ب. روش هاى مشاهده اى (شامل: مشاهده عینى، و ایفاى نقش)؛ ج. روش هاى مبتنى بر کاوشگرى (شامل: حل مسئله، تفکر استقرایى و تفکر قیاسى). از دیگر روش هاى غیرمستقیم مى توان روش تصویرسازى ذهنى را نام برد.

۹۲.

جایگاه صله رحم در سبک زندگی دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید حسین شرف الدین

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال هشتم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی قطع کارکرد ارتباط رَحِم صله

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۳۶ تعداد دانلود : ۱۰۲۱

یکی از مؤلفه های کلیدی و برجسته سبک زندگی دینی در حوزه ارتباطات انسانی، ارتباط با خویشان و بستگان نسبی و سببی، اعم از مؤمن و غیر مؤمن است که به «صله رحم» تعبیر شده است؛ آموزه ای که در منابع دینی و سیره بزرگان دین نیز فراوان و با تعابیر مختلف بر رعایت آن در هر شرایط ممکن تصریح و تأکید شده است. این ارزش اجتماعی به رغم پشتوانه های عقلی، شهودی، دینی و تجربی، تحت تأثیر برخی تحولات ساختاری، شخصیتی، فرهنگی و ارتباطاتی از جایگاه پیشین خود در جامعه سنتی، افول کرده و به یک ادب اجتماعی مرسوم در برخی تعاملات موسمی و مناسبتی تبدیل شده است. این نوشتار درصدد است تا با رجوع مستقیم به منابع اصیل دینی (آیات وروایات)، جایگاه این آموزه راهبردی را در سبک زندگی دینی و حیات طیبه یا مدینه فاضله اسلامی تعیین و تحلیل کند.

۹۳.

دانشگاه اسلامی؛ دانشگاهی یادگیرنده (ضرورت ها و چالش ها)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: سیف الله فضل اللهی قمشی مریم حیدرزاده

منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: ضرورت چالش دانشگاه اسلامی دانشگاه یادگیرنده

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان

تعداد بازدید : ۱۱۹۱ تعداد دانلود : ۷۲۵

هدف این تحقیق بررسی ضرورت های برخورداری دانشگاه اسلامی از مؤلّفه ها و ویژگی های دانشگاه یادگیرنده و چالش های پیش روست. روش تحقیق «توصیفی – تحلیلی» و «اسنادی» براساس دیدگاه ها و نقطه نظرات اندیشمندان حوزة مدیریت آموزشی و آموزش عالی است. یافته ها نشان داد: 1. شعار اصلی دانشگاه یادگیرنده «یادگیری از عمل و عمل مبتنی بر یادگیری، تواضع در یادگیری و سخاوت در آموزش» با مبانی دانشگاه اسلامی کاملاً تناسب دارد. 2. دانشگاه یک نهاد حیاتی در فرایند توسعة هر ملت و نقطة تلاقی سه قلمرو «فرهنگ»، «قدرت» و «دانش» است. بی تردید، نظام آموزشی و دانشگاه اسلامی در ظرف جامعه و فرهنگ عمل می کند و با آن داد و ستد مستمر دارد. 3. در عصر دانایی، تنها چیزهایی در زندگی ثابت می مانند که پیوسته در حال تغییر باشند. بنابراین، حفظ فرهنگ پرورش حرفه ای و واکنش سریع نسبت به تغییرات، خلق فرهنگ یادگیری است. یعنی فرهنگی که برای ایجاد تغییر، به سریع ترین شکل ممکن ساختار یافته و به عنوان مزیت رقابتی پایدار دانشگاه ها به شمار می رود. دانشگاه ها و به ویژه دانشگاه اسلامی، برای ماندن در وضعیت رقابتی، باید خود را به مؤلفه های دانشگاه یادگیرنده مجهز سازند. 4. باتوجه به تکیة دانشگاه اسلامی بر دو بنیاد فرهنگ و رهبری ارزشی و «وابستگی وجودی دانشگاه یادگیرنده به زیرساخت های فرهنگی الگوهای ذهنی، یادگیری گروهی و تسلّط فردی) و رهبری (بینش مشترک و تفکر نظام مند» برخورداری این دانشگاه از ویژگی های دانشگاه یادگیرنده دور از دسترس نیست. لازمة تبدیل دانشگاه اسلامی به یک دانشگاه یادگیرنده، جای گزینی رهبری تسهیل کننده و تحول گرا به جای رهبری کنترل کننده است.

۹۴.

تدوین، اعتبار سنجی، و رتبه بندی شاخص های مربی آموزش فلسفه به کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرضیه ویسی محمدحسن میرزامحمدی اکبر رهنما

منبع: تفکر و کودک سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلیدواژه‌ها: مربی اعتبارسنجی آموزش فلسفه به کودکان شاخص شخصیتی شاخص حرفه ای

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۴۱ تعداد دانلود : ۷۶۳

تحقیق حاضر با هدف تدوین، اعتبار سنجی، و رتبه بندی شاخص های مربی آموزش فلسفه به کودکان ، و با استفاده از روش های تحلیل اسنادی و دلفی به انجام رسیده است. نمونه تحقیق شامل کتب، مجلات، پایان نامه ها، و سایت های مرتبط با موضوع آموزش فلسفه به کودکان، و متخصصان آموزش فلسفه برای کودکان بوده است. ابزار گرداوری داده ها فیش، و فرم مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش تحلیل مفاهیم ، آمار توصیفی ، و آمار استنباطی(آزمون تی و فریدمن ) استفاده شده است. یافته های تحقیق شامل 19 شاخص شخصی، و 30 شاخص حرفه ای برای مربی آموزش فلسفه به کودکان می باشد. همه صاحب نظران، شاخص های استخراج شده را تأیید کرده اند. به نظر آنان در بخش شاخص های شخصیتی، داشتن آمادگی روحی برای تدریس، آزاداندیشی، مشتاق بودن در احتجاج و تحقیق، و مهارت گوش دادن فعال، و در بخش شاخص های حرفه ای، اختصاص دادن زمان مناسب برای مشارکت هر دانش آموز، کنج کاوی در مورد معنا و دلالت های هر اظهارنظر کودک، و فلسفه ورزی، از اولویت بالاتری برخوردار بوده اند. همچنین شاخص های مربوط به ویژگی های شخصیتی در مقایسه با شاخص های ویژگی های حرفه ای در اولویت بالاتری قرار داشته است.

۹۵.

بررسی میزان برخورداری کتا بهای دین و زندگی مقطع دبیرستان از مؤلفه های روش تربیت الگویی در اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محبوبه البرزی محمدحسن کریمی لیلا اسفندیاری

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و سوم دوره جدید زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: الگوپردازی الگودهی الگوزدایی کتابهای دین و زندگی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۰۲ تعداد دانلود : ۵۲۱

هدف این پژوهش تحلیل محتوای کتابهای دین و زندگی مقطع دبیرستان از لحاظ میزان توجه به مؤلفه های روش تربیت الگویی (الگودهی، الگوپردازی و الگوزدایی) در اسلام است. پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شد و طرح پژوهش غیر پیدایشی بود که در آن ضمن تعیین بسامد هر کدام از واحدهای تحلیل (قرائت و متن) به توصیف داده های اولیه پژوهش پرداخته شد. تحلیل یافته ها نشان داد در هر سه پایه در مؤلفه الگودهی، بیان شخصیت پیامبر و ائمه بیشترین واحدهای مشمول را داشتند. در مؤلفه الگوپردازی، ارائه الگوهای مطلوب بیشتر دیده شد و درمؤلفه الگوزدایی، الگوهای منفی، بیشترین واحدهای مشمول برخوردار را نشان داد. هم چنین مقایسه بین مؤلفه ها نشان داد در تمام پایه ها مؤلفه الگودهی بیش از دو مؤلفه دیگر دیده شد و مؤلفه الگوزدایی کمترین فراوانی را داشت. مؤلفه الگوپردازی نیز در هر سه پایه به طور متوسط مشاهده شد. مقایسه کتابها نیز نشان داد که دین و زندگی سال سوم بیشترین مؤلفه های مشمول را هر سه مؤلفه داراست در نهایت اینکه مؤلفه های متن اصلی نسبت به قرائت بیشتر مشاهده شد.

۹۶.

«عالَم انسان دینى» رهیافت اثربخشى فعالیت هاى معلمان تربیت دینى و اخلاقى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدیه کشانى سید حمیدرضا علوى

منبع: معرفت سال بیست و چهارم اردیبهشت ۱۳۹۴ شماره ۲۰۹ ویژه علوم تربیتی

کلیدواژه‌ها: انسان عالم تربیت دینى اخلاقى

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۹۲ تعداد دانلود : ۵۴۹

ازجمله چالش هاى پیش روى تربیت دینى و اخلاقى، عدم تأثیرگذارى روش هاى تربیتى مورداستفاده مربیان این حوزه ها مى باشد. ازاین رو، بروندادهاى آن، بعضا متصف به آموخته هاى خود نیستند و یا پس از مدتى، در مسیرى خلاف ارزش هاى دینى و اخلاقى، جهت گیرى مى کنند. مقاله حاضر مى کوشد با ترسیم عالَم انسان دینى براى معلمان، ضرورت ارزشى چنین عالَمى را در جهت تأثیرگذارى تعالیم دینى و اخلاقى تبیین نماید. روش این پژوهش، کیفى بوده و با رویکرد تحلیلى استنباطى، انجام گرفته است. نتایج نشان مى دهد مربى عالَم دار از دو جهت بر روى متربیان خود تأثیر مى گذارد. جهت اول و اصلى، جذبه روحى است که در متربیان به منظور عالَم دار شدن ایجاد مى کند و جهات فرعى، تأثیرگذارى هر مقام مربى در روح و جان متربى است. از این جهت، مربیان تربیت دینى و اخلاقى باید به جاى استفاده از رویکردهاى مادى، ابزارى و قهرى به رویکردهاى وجودى، درونى و اشراقى روى آورند که ورود به عالَم انسان دینى، زیربنایى ترین آنهاست.

۹۷.

بررسی محتوای کتاب «هدیه های آسمان» مقطع سوم ابتدایی (تألیف 1392) از منظر اصول انتخاب محتوای آموزشی در قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مژده علیزاده سید حمیدرضا علوی

منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: قرآن اصول تحلیل محتوا کتاب درسی هدیه های آسمان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۶۵۲ تعداد دانلود : ۶۸۳۰

هدف از پژوهش حاضر «بررسی محتوای کتاب هدیه های آسمان، مقطع سوم ابتدایی (1392) از منظر اصول انتخاب محتوای آموزشی در قرآن کریم» است. به منظور وصول به هدف مزبور، از روش «تحلیل محتوا» استفاده شده است. نمونة آماری همان جامعة آماری است. ابزار پژوهش سیاهة «تحلیل محتوا» است که روایی آن حاصل گردید. واحد تحلیل، جمله و تصویر و واحد شمارش فراوانی بود. نتایج تحقیق مبین آن است که از میان چهار اصل استخراج گردیده، به همراه شاخص های آن از قرآن کریم، اصول «هدایت کنندگی محتوا» و «انگیزه بخشی محتوا» در این کتاب از جایگاه مناسبی برخوردارند. ازآنجاکه دیگر اصول، از جمله «تدبربرانگیزی» از جایگاهی نسبی و «خلاقیت پرور» نیز از توجه اندکی برخوردار است، ازاین رو، ایجاد چالش های فکری بیشتر از طریق طرح سؤالات متنوع تر در متن و ترغیب دانش آموزان به کاوشگری در طبیعت و محیط پیرامون به منظور تفکر در جهان آفرینش و تفکر در خود و همچنین ایجاد فرصت های تازه به منظورخلق ایده های نو توسط دانش آموزان و به کارگیری آن ایده ها در عمل پیشنهاد می گردد.

۹۸.

بررسی سبک زندگی از دیدگاه اهل بیت (ع) در احادیثی با ساختار طوبی

نویسنده: فاطمه علایی رحمانی فریده امینی

منبع: حسنا سال هفتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۶

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۸۳ تعداد دانلود : ۷۳۰

۹۹.

راهکارهای تربیت اجتماعی و عاطفی نوجوانان در قرآن و احادیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید مسعود عمرانی حسین افسردیر مرجان سادات عمرانی

منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال ششم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: تربیت اجتماعی مسئولیت پذیری تربیت عاطفی کنترل عواطف نوجوان و جوان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۶۷۶۴ تعداد دانلود : ۲۷۲۸

نوجوانان احساسات پُرتلاطم و متغیّر دارند. لذا برای اینکه بتوان از آنها افرادی متعهّد به انجام وظایف خود و رعایت حقوق دیگران پرورش داد، باید در کنار روش های تربیت اجتماعی، از راهکارهای تربیت عاطفی نیز استفاده نمود تا آموزش ها عمیق تر و اثرپذیرتر گردد. در قرآن و احادیث، دو شیوة کلّی تربیت اجتماعی و عاطفی تربیتی مشاهده می شود: الف) توصیه های لازم به والدین و مربّیان برای تربیت نوجوانان؛ مانند: تکریم و احترام متربّی، مدارا کردن با متربّی، محبّت کردن به متربّی، توجّه دادن متربّی به سَر و وضع ظاهر، اعتدال و میانه روی با متربّی، آموزش آداب معاشرت به متربّی، آمادگی متربّی برای تشکیل خانواده، ارائة الگو به متربّی، تشویق و تنیبه متربّی. ب) آموزش های مورد نیاز جوانان برای تربیت اجتماعی و عاطفی که شامل آموزش های نظری مانند شناخت رفتارها و مهارت های مثبت، از جمله خوش اخلاقی، رعایت ادب، تعدیل غرائز، عفو و گذشت، خیرخواهی برای دیگران، نیکو سخن گفتن و نیز شناخت رفتارها و مهارت های منفی، از قبیل بدگمانی و سوءظن، خودخواهی، تحقیر، کوچک شمردن دیگران و... و شامل آموزش های عملی از جمله اعتماد به نَفْس و تقویت اراده، مبارزه با عادات ناپسند، تفکّر و آگاهی، دوست یابی و مسئولیّت پذیری است.

۱۰۰.

اخلاق زمینه ساز ظهور در قلمرو خانواده(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: فرح رامین

منبع: مشرق موعود سال هشتم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳۱

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۱۶ تعداد دانلود : ۶۹۸

اخلاق زمینه ساز به عنوان بخشی از اخلاق اسلامی، فضایل و رفتارهای اخلاقی برگرفته از آموزه انتظار را _ که شرایط فردی و اجتماعی را برای ظهور امام زمان(عج) فراهم می آورد _ بررسی می کند. در اخلاق زمینه ساز، غایت فعل اخلاقی، رسیدن به سعادت حقیقی، یعنی محقق شدن ظهور است. اخلاق در قلمرو خانواده، در طول تاریخ، مورد توجه جدی پیشوایان معصوم و علمای اخلاق قرار گرفته و بخشی از حکمت عملی (تدبیر منزل) است که امروزه به عنوان حوزه ای از اخلاق کاربردی در نظر گرفته می شود و عرصه های مختلف اخلاق کاربردی چون اخلاق ازدواج، اخلاق همسری، اخلاق جنسی، اخلاق مدیریت، اخلاق مادری و اخلاق تربیت را دربر می گیرد. در این نوشتار، پس از بررسی مبادی تصوری و شناخت مفاهیم خانواده، اخلاق و دین، با ارائه تعریفی جامع از اخلاق زمینه ساز، کوشیده ایم فضایل و رفتارهای اخلاقی برگرفته از آموزه انتظار را در حوزه های هفت گانه اخلاق در خانواده (خانواده هسته ای) مورد توجه قرار دهیم. در این راستا، اوصاف و افعال اخلاقی ورع، اجتهاد، عفت و سداد را _ که برگرفته از روایت شریف «اعینونی بورعٍ و اجتهادٍ و عفةٍ و سدادٍ» است _ منشور اخلاقی اخلاق زمینه ساز دانسته و مهم ترین جلوه ها و آثار آن ها را در روابط بین همسران و والدین با فرزندان واکاوی کرده ایم؛ شاید بدین وسیله طرحی نو در انداخته و گامی _ هرچند اندک _ برای ترویج اخلاق مهدوی برداشته باشیم.

درخت حوزه‌های تخصصی