درخت حوزه‌های تخصصی

حکمرانی، الگوهای مختلف آن و مباحث متعدد ذیل آن، از جمله موضوعات پر بحث در مدیریت دولتی عصر حاضر است. از 1980 و با ارائه مفهوم حکمرانی خوب توسط بانک جهانی تا به امروز، شاهد تلاش های فراوان و روایت های گوناگونی در رابطه با حکمرانی و الگوهای آن بوده ایم. تعدد الگوهای مختلف حکمرانی، خود در این چند سال اخیر نشان از این فضا و شرایط پیچیده دارد. به موازات بحث بر سر الگوهای حکمرانی، موضوع اخلاق حکمرانی نیز مطرح گردیده است و شاید بتوان گفت که اخلاق حکمرانی روح حاکم بر الگوهای حکمرانی و وجه تمایز آنها با هم است. پس از شهادت شهید سلیمانی بی شک، مهمترین گزاره و توصیف درباره ایشان را رهبر معظم انقلاب(مدظله) فرمودند که از ایشان به «مکتب» یاد کردند. با لحاظ این توصیف، ضروری است تا محققان ابعاد مختلف این مکتب را تبیین نمایند؛ یکی از این ابعاد اخلاق حکمرانی شهید سلیمانی است که در این پژوهش سعی شده است  مؤلفه های اخلاق حکمرانی در مکتب شهید سلیمانی احصاء و تدوین گردد. این مقاله، با مراجعه به مقالات و پژوهش های مختلف و نیز مبانی اندیشه اسلامی  به تبیین کلی  نظریات اخلاق حکمرانی پرداخته است. سپس با استفاده از  روش تحلیل مضمون مؤلفه های اخلاق حکمرانی مکتب شهید سلیمانی با استفاده از متن سخنرانی ها، مصاحبه و وصیت نامه  شهید بزرگوار و سایر منابع معتبر استخراج و ارائه شده است. در این تحقیق مجموعاً 267 مفهوم پایه، 93 مفهوم سازمان دهنده و 24 مفهوم عالی شناسایی و ارائه گردیده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که شهید سلیمانی را می توان الگو و مصداقی برای گزاره «حکمران مسلمان انقلابی» دانست و مؤلفه های اخلاق حکمرانی شهید سلیمانی که در این پژوهش ارائه شده اند از قبیل ارزش گرا و اصول مدار، استکبار ستیز، اما باور و امام یاور، پاسدار انقلاب و نظام، تواضع و احترام، خادم، شخصیت جامع، شهادت طلب، فساد ستیز و ساده زیست، شاکر، مخلص، مجاهد، مشرف و آینده نگر، مدیریت پدرانه و مشفقانه، مردم دار و مردم باور، نفوذ و محبوبیت شخصیتی، هدفمند و هدف گرا و... مؤید وجوه حکمرانی، تقید و تشرع اسلامی و دینی و روحیه انقلابی و جهادی این شهید بزرگوار می باشند.

اینکه انسان بتواند معنایی با ارزش در زندگی خود و برای همه جوانب آن بیابد، به یک سازه جدید از هوشمندی تحت عنوان هوش معنوی نیاز دارد. از میان موجودات تنها انسان از هوش معنوی برخوردار است. هوش معنوی یکی از اجزای اصلی و ضروری رهبری اثربخش به خصوص رهبری تحول آفرین است که بر تصمیمات راهبردی سازمان اثر می گذارد. هدف از این تحقیق بررسی نقش هوش معنوی در موفقیت رهبر تحول آفرین است. روش تحقیق در پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ جمع آوری داده ها، توصیفی−پیمایشی است. داده های پژوهش از بین نمونه 180 نفر از کارکنان و مدیران وزارت اقتصاد و دارایی به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای جمع آوری و فرضیه ها و الگوی مفهومی به ترتیب با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفته اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که الگوی مفهومی پژوهش از برازش خوبی برخوردار بوده و نقش هوش معنوی در رهبری تحول آفرین مثبت و معنادار است. با توجه به یافته های این تحقیق می توان نتیجه گرفت که افزایش هوش معنوی افزایش تحول آفرینی رهبری را به همراه دارد و رهبران می توانند با به کارگیری ویژگی های هوش معنوی بر افکار و باورهای کارکنان نفوذ کرده و پیروان خود را به سمت اهداف متعالی هدایت کنند. رهبر می تواند تغییرات اساسی را در رفتار و مدیریت خود داده و از این طریق منجر به ایجاد تحول در سازمان و تغییرات بنیادی در رفتار کارکنان شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر سیرت نکویی مدیران بر افزایش رفتارهای مثبت سازمانی کارکنان انجام شده است. روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای 172 تن از کارکنان دانشگاه بوعلی سینا همدان به طور تصادفی جهت مطالعه انتخاب شدند. برای گردآوری داده های پژوهش از دو پرسش نامه استاندارد سیرت نکویی مدیران و رفتارهای مثبت سازمانی استفاده شد. داده های تحقیق پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزارهای آماری Lisrel و SPSS تحلیل شدند. نتایج نشان داد که اثر پایبندی به عهد و پیمان، دلسوزی، عدم احتجاب و حسن خلق بر رفتارهای مثبت سازمانی مثبت و معنی دار می باشد؛ اما اثر برپا داشتن حق و عدالت و شرح صدر بر رفتارهای مثبت سازمانی معنی دار نبود. در نتیجه از عوامل اثرگذار بر افزایش رفتارهای مثبت سازمانی کارکنان توجه به سیرت نکویی مدیران در دانشگاه ها می باشد.

هدف این پژوهش تببین پیامدهای اخلاق کار اسلامی در سازمان است و بدین منظور ابتدا با بررسی ادبیات تحقیق و مصاحبه با خبرگان دانشگاهی و حوزوی شهرستان کرمان پیامدهای اخلاق کار اسلامی در سازمان شناسایی گردید. پس از شناسایی پیامد ها، پرسشنامه تحقیق طراحی و بین جامعه مورد مطالعه توزیع گردید. جامعه آماری تحقیق را کارکنان دانشگاهی شهرستان کرمان تشکیل می داد. این جامعه در زمان پژوهش حدوداً شامل 740 کارمند بود. بدین منظور نمونه ای تصادفی مشتمل بر 350 نفر از کارکنان دانشگاهی شهرستان کرمان براساس جدول مورگان انتخاب و درنهایت 216 پاسخ معتبر پس از چندین بار پیگیری گردآوری شد. پس از گردآوری داده های تحقیق روایی و پایایی پرسشنامه پژوهش با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تأییدی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از تأیید پایایی و روایی پرسشنامه تحقیق بود. به منظور پاسخ دهی به فرضیات تحقیق از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافته ها حاکی بود که پیامد های اخلاق کار اسلامی در دو حوزه فردی و اجتماعی محقق می شود. در حوزه فردی پیامدهای اخلاق کار اسلامی برای افراد در سازمان شامل حفظ کرامت انسانی، آرامش فردی و آرامش در محیط کار است. در حوزه اجتماعی پیامدهای اخلاق کار اسلامی برای جامعه مورد نظر، تقویت ارتباطات اجتماعی و عدالت اجتماعی را در پی دارد.

مساجد جایگاهی اصیل در تربیت کودکان و نوجوانان دارند. این پژوهش با هدف اولویتبندی راهبردهای کلان در حوزه «تعامل مسجد و کودک و نوجوان» و ارائه توصیههای راهبردی به نهادهای خطمشیگذار در این حوزه شکل گرفت. با توجه به مسئله پژوهش مبنی بر سنجش اهمیت و عملکرد مؤلفههای راهبردی، وضع موجود و مطلوب مؤلفههای راهبردی «تعامل مسجد و کودک و نوجوان» با روش تحلیل اهمیت عملکرد از دید سه دسته از خبرگان (پژوهشگران، فعالان فرهنگی مسجدی، مسئولان ستادی) مورد بررسی قرارگرفته است. براساس نتایج پژوهش میتوان گفت با توجه به شکاف بسیار زیاد وضع موجود و مطلوب، مهمترین عامل در راستای بهبود وضع موجود، پیوند و همافزایی اضلاع تربیتی «مسجد، مدرسه خانواده و محله» است. علاوه بر آن نقشآفرینی بیرونی مسجد به همراه ساخت درونی آن به نسبت دیگر راهبردهای کلان بیشترین اثر را بر تعامل مسجد و کودک و نوجوان خواهد گذاشت. از سوی دیگر توجه همزمان به مؤلفههای رفتاری و ساختاری حائز اهمیت است. علاوه بر آن رویکرد مقبول در ارتقای وضع موجود بهدلیل مردم نهاد بودن مساجد، رویکرد «پایین به بالا» است؛ با وجود این به دلیل اولویت زیاد «نقشآفرینی آموزشوپرورش در استفاده از ظرفیت تربیتی مساجد» باید نسبت به تحقق این هدف، اهتمام ویژهای صورت پذیرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر تعهد سازمانی و نوآوری سازمانی بر اقتصاد مقاومتی انجام شد. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش گردآوری داده ها توصیفی−همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه کارکنان اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران به تعداد 500 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و جدول مورگان 217 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد تعهد سازمانی آلن و میر (1990)، نوآوری سازمانی پنیادز، پراجگو و سوهل (2006) و پرسشنامه محقق ساخته اقتصاد مقاومتی که برگرفته از منویات مقام معظم رهبری مدظله العالی در پیام نوروزی سال 1395 بود، استفاده شد. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، توصیف داده ها از طریق میانگین، انحراف معیار، درصد، فراوانی و جدول و استنباط آماری داده ها از طریق مدلسازی معادلات ساختاری و به کمک نرم افزار 2 PLS Smart در دو بخش مدل اندازه گیری و بخش ساختاری انجام پذیرفت. در بخش اول ویژگی های فنی پرسشنامه شامل پایایی، روایی همگرا و روایی واگرا مختص PLS بررسی گردید؛ در بخش دوم، ضرایب مسیر و ضرایب معناداری نرم افزار برای بررسی فرضیه های پژوهش استفاده شدند. نتایج تحقیق نشان داد، تعهد سازمانی و مؤلفه های آن شامل تعهد عاطفی، مستمر و هنجاری و همچنین نوآوری سازمانی و مؤلفه های آن شامل تولیدمحوری، فرایندمحوری و سازمان محوری بر اقتصاد مقاومتی از دیدگاه کارکنان اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران تأثیر دارد.

یکی از مشکلات سازمانی و اجتماعی در عصر حاضر، رشد فزاینده شایعه پراکنی و تخریب وجهه افراد و سازمان ها در افکار عمومی است به گونه ای که با گسترش فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، روز به روز بر دامنه آن افزوده میشود. در این مجال کوتاه تلاش می شود با الهام گیری از کلام وحی و رهنمودهای قرآن کریم، این پدیده ناخوشایند مورد واکاوی قرار گیرد و توصیه های لازم ارائه شود.

این پژوهش، تلاشی است در ادامه مسیر حرکت اندیشمندان اسلامی به منظور ارائه الگویی از سازمان ارزش بنیان با رویکرد اسلامی. در این پژوهش با توجه به کیفیت منابع از روش آمیخته کمّی کیفیِ دلفی به همراه تحلیل عاملیِ اکتشافی استفاده شد. ابتدا با مروری بر پژوهشهای پیشین و مصاحبه های اکتشافی، 360 شناسه اوّلیّه شناسایی و با دسته بندی و پالایش آنها نهایتاً 68 شاخص اوّلیّه در قالب 22 مؤلفه استخراج شد. سپس به ارائه شاخصها و مؤلفه های پیشنهادی و نظرسنجی از 44 نفر از خبرگان در قالب شیوه دلفی اقدام گردید که با استفاده از روش گلوله برفی انتخاب شده بودند. پس از آن با تحلیل عاملی اکتشافی روی داده ها 9 بُعد استخراج گردید. نهایتاً، شاخصهای تعدیل شده، مؤلّفه های پیشنهادی و ابعاد استخراج شده به همراه بازخورد نتایج دور اول دوباره در اختیار خبرگان قرار گرفت که پس از جمع آوری نظر آنها، الگوی سازمان ارزش بنیان با رویکرد اسلامی شامل ابعاد 9 گانه رهبری مردمدار، فرهنگ توسعه پایدار، منابع انسانی عاطفی، راهبرد رشد محور، تشکیلات سازی اعتدالگرا، نظارت انعطاف پذیر، واگذار گری، کنترل زیر ساختی و تدیّن، طرّاحی شد. مهمترین پیشنهادهای این پژوهش به پژوهشهایی در زمینه کشف شاخصهای جدید و نیز طرّاحی ابزارهایی برای سنجش عملیّاتی شاخصهای سطح سازمانها و نیز بررسی امکان تعمیم یافته ها به دیگر انواع سازمان مربوط بوده است.

هدف این پژوهش ساخت و اعتباریابی مقیاسی به منظور بررسی گرایش کارکنان اداری نسبت به امر به معروف و نهی از منکر بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی کارکنان اداری آموزش و پرورش خراسان شمالی شامل 635 نفر تشکیل می داد. 315 نفر (47 زن، 268 مرد) از این کارکنان با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و مقیاس محقق ساخته گرایش کارکنان اداری نسبت به امر به معروف و نهی از منکر و پرسشنامه جهتگیری دینی آلپورت را تکمیل کردند. از آلفای کرونباخ، ضریب دو نیمه کردن، ضریب همبستگی، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها نشان داد که این مقیاس از اعتبار مطلوبی برخوردار است. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با الگوی مؤلفه های اصلی و چرخش پروماکس نیز نشان داد که این مقیاس، دو عامل «گرایش به امر به معروف» و «گرایش به نهی از منکر» را با واریانس تبیین شده 29/63 درصد در بر می گیرد. تحلیل عاملی تأییدی از این ساختار حمایت می کرد. همبستگی معناداری نیز میان گرایش به امر به معروف و نهی از منکر و جهتگیری دینی درونی به دست آمد. بر اساس نتایج این مطالعه مقیاس گرایش به امر به معروف و نهی از منکر را می توان به عنوان ابزاری معتبر برای سنجش گرایش کارکنان به امر به معروف و نهی از منکر به کار برد.

تاریخ کهن بشر و خصوصاً تاریخ معاصر کشورمان سرشار از رویارویی با بحران های متعدد است. ذهن تک تک افرادی که در این پهنه از جهان سکونت دارند سرشار از تجربه بحران های طبیعی و انسانی است که تنها بصورت شفاهی بیان شده و تا بحال این تجربه گران سنگ مکتوب و گردآوری نشده است. به گواه تاریخ، عدم کفایت در مواجهه با بحران و تصمیم گیری های بدون پشتوانه علمی (حکمرانی در تعلیق) به بحران بعدی موکول و کمافی السابق تنها در زمان اوج بحران به مدیریت آزمون و خطایی تبدیل می گردد. این نوع از برخوردها، آسیب های غیرقابل جبرانی را به جامعه تحمیل کرده است. از ابتدای شیوع ویروس کرونا در جهان، جامعه علمی بدنبال آن بوده است تا ساز و کار گسترش این بیماری، تأثیرات اقتصادی، اجتماعی، و زیست محیطی آن را کشف نماید و سیاست هایی در راستای بهبود و سازگاری با این بیماری اتخاذ کنند. گزارش پیش رو به دنبال تحلیل ابعادی از سیاست گذاری دولت است که در فرآیند حکمرانی شهری، مهار بحران ها را با مشکلات زیادی مواجه کرده است. به طور مشخص سیاست فاصله گذاری اجتماعی در بحران پاندمیک کرونا یکی از مهم ترین مواردی است که می توان در صورت اجرای صحیح و به موقع آن تا حد زیادی از شیوع این بیماری کاست و مرگ و میر را کاهش داد. شاهد این مدعا تجارب جهانی سال های دور و نزدیک در جهان و داخل کشور است. کرونا اولین بحران اپیدمیک نبوده و آخرین آن نیز نخواهد بود. در مواجهه با بحران های بعدی، شهرها نباید بدون برنامه باشند و به یکباره حیرت زده شوند. چرا که شهرها تنها برای مواقع عادی ساخته نمی شوند، بلکه در بحران ها هم باید کارآمد باشند. شهر سرپل ذهاب در طی سه سال گذشته بحران های متعددی را پشت سر نهاده است که به دلایل مختلف به فاجعه تبدیل شده اند. زلزله آبانماه 1396 سرپل ذهاب و تخریب شدید آن به دلیل ناکارامدی در حکمرانی به فاجعه تبدیل شد. چنان که تبعات اجتماعی، اقتصادی، روحی- روانی و ... آن هنوز هم پابرجاست. سیل فروردین ماه 1398 نیز به نوبه خود چالشی جدی برای حکمرانی شهری بود که باعث غافلگیری مردم و مسئولان شد. در نهایت بحران کرونا نیز با مشکلات مختص به خود، به گونه ای دیگر لایه های مختلف نظام حکمرانی را به چالش کشیده است.

امروزه بازاریابی به عنوان دانشی فراتر از حوزه کسب و کار شناخته می شود. کاربست اصول و ابزارهای این رشته علمی در موضوعات غیر تجاری گسترش یافته است. یکی از این حوزه ها استفاده از دانش بازاریابی در حل مسائل اجتماعی است که از آن با عنوان بازاریابی اجتماعی یاد می شود. به جرأت می توان فقر و محرومیت را یکی از مهمترین معضلات جوامع انسانی دانست. رشته های گوناگون علمی از ابعاد مختلف سعی کرده اند راهکارهایی برای این مسئله ارائه کنند. یکی از این رشته های علمی که توانایی ارائه راه حل برای مسئله فقر دارد، بازاریابی اجتماعی است که تلاش می-کند با استفاده از ابزارهای خود اقدام به جلب مشارکت های عمومی و مردمی برای کمک به محرومین نماید. این پژوهش به دنبال طراحی الگویی برای تبلیغات اجتماعی به منظور جلب کمکهای مردمی در حل مسئله فقر است. برای این کار با استفاده از روش تحلیل مضمون، همه آیات قرآن با کلیدواژه انفاق مورد بررسی قرار گرفت تا چارچوب تبلیغی قرآن در موضوع دعوت برای محرومان مشخص شود. در گام دوم با استفاده از شیوه تحلیل سلسله مراتبی به وزندهی و اولویت بندی ابعاد اقدام شد. در نهایت مشخص شد پرداختن به مؤلفه های دانشی و نگرشی برای دعوت به خیر و نیز پرداختن به نیت و چرایی رفتار به عنوان دو مؤلفه اصلی محتوایی برای ساخت تبلیغات اجتماعی انفاق است.

تمدن نوین اسلامی از سوی حضرت آیتالله خامنهای (مدظله العالی) بهعنوان چشمانداز فرا راهبردی امت اسلامی مطرح گردیده است و طلایهدار این سیر را نظام جمهوری اسلامی ایران میدانند. با شناخت ابعاد و مؤلفههای تمدن نوین اسلامی و الزامات شکلگیری آن در بیانات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) است که میتوان بهدرستی این چشمانداز را درک و برنامهریزی و هدفگذاری و بسیج منابع در مدیریت کلان کشور را با آن مطابق کرد. لذا در این پژوهش، که از نوع تحقیقات بنیادی است با بهرهگیری از روش تحلیل مضمون به تجزیه و تحلیل بیانات معظمله در حوزه تمدن نوین اسلامی پرداختیم. بهمنظور تدوین الگوی تمدن نوین اسلامی از نرمافزار پژوهش کیفی MAXQDA برای تحلیل مضمون استفاده شده است. براساس شناسههای استخراجی، دو بعد سختافزاری و نرمافزاری و پنج مؤلفه برای تمدن نوین اسلامی مشخص شد. همچنین الزامات شکلگیری تمدن نوین اسلامی نیز تبیین شد که شامل دو بعد ملی (دارای هشت مؤلفه) و فراملی (دارای دو مؤلفه) است.

سلامت سازمانی، از موضوعات مهم جامعه و سازمان هاست و از پیش نیازهای اولیه برای ظهور آن، پذیرش ارزش های محوری سازمان و وجود وجدان کاری می باشد. در این پژوهش، ضمن بررسی تأثیر وجدان کاری بر سلامت سازمانی، نقش ارزش محوری نیز به عنوان متغیر میانجی مورد مطالعه قرار گرفت. این پژوهش کاربردی ازلحاظ روش، توصیفی پیمایشی است و جامعه آماری، مدیران و کارشناسان سازمان های منتخب شهرهای مراغه و زنجان به تعداد 2706 نفر می باشند. داده های تحقیق ازطریق پرسشنامه که با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی، بین 443 نفر از کارکنان سازمان های موردمطالعه توزیع شد، انجام گرفت. پرسشنامه ها دارای پایایی و روایی مناسب بوده و پس از گردآوری اطلاعات، جهت آزمون فرضیه های پژوهش از مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزارهای 20SPSS و PLS استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد وجدان کاری بر سلامت سازمانی با شدت (218/0) و وجدان کاری با نقش متغیر میانجی ارزش محوری بر سلامت سازمانی با شدت (657/0) تأثیرگذار است. همچنین میانگین نمره متغیرهای وابسته وجدان کاری، سلامت سازمانی و ارزش محوری مدیران و کارکنان سازمان های منتخب با استفاده از آزمون آنووا برابر با 30/4، سلامت سازمانی برابر با 64/3 و ارزش محوری برابر با 47/3 است.

در چند سال اخیر، فرهنگ جهادی به عنوان یک الگوی مدیریتی و راهکاری برای عبور از بن بست ها و مشکلات پیش روی سازمان ها و شرکت ها در کانون توجه مقام معظم رهبری قرار گرفته است. تحقیق حاضر با هدف طراحی مختصات فرهنگ جهادی در شرکت های متوسط و بزرگ شهرک های صنعتی شهر آران و بیدگل انجام گرفت. به منظور دستیابی به این هدف، مدل فرهنگ جهادی ازطریق اجرای سه مرحله طراحی شده است؛ در مرحله اول، ازطریق مطالعه و مرور ادبیات و پیشینه مرتبط با مفهوم فرهنگ جهادی، شاخص های اولیه طراحی مدل، شناسایی شد. در مرحله دوم ازطریق اجرای مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 20 نفر از خبرگان علمی مرتبط با حوزه جهاد و باتوجه به پیش فرض های مدل فرهنگ، مختصات اولیه فرهنگ جهادی به شیوه ای کیفی طراحی شد. در مرحله سوم، اعتباریابی مدل ازطریق دو دور دلفی در میان 30 نفر از خبرگان و تحلیل داده های حاصل انجام گرفت. درنهایت، مختصات فرهنگ جهادی در شرکت های متوسط و بزرگ شهرک های صنعتی شهر آران و بیدگل درقالب چهار بعد اصلی (فردی شخصیتی، ساختاری، رفتاری و ارزشی جهادی) و 56 شاخص با تحلیل عاملی اکتشافی طراحی و با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و فن مدل معادلات ساختاری (نرم افزار لیزرل) پیشنهاد شد.

یکی از مهمترین الزامات تعامل بین سازمان ها با کارکنان برخورداری از روح صداقت است. این فضلیت اخلاقی در صورتی که در سازمان ها جاری و ساری باشد بی شک نقش بی بدیلی در موفقیت و ارتقاء عملکرد خواهد داشت و مدیران همواره درصد تحقق بخشیدن به این اصل اخلاقی در عرصه سازمان و مدیریت هستند. از اینرو، این مقاله در پی آن است با استفاده از روش داده بنیاد با رویکرد نظام مند به تجزیه و تحلیل گفتمان امام خمینی (ره) و امام خامنه ای (مدظله العالی) پرداخته و سازوکارهای صداقت سازمانی را در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ارائه نماید. در این راستا، کلیه مکتوبات و بیانات این بزرگواران مرتبط با موضوع به صورت تمام خوانی مورد مطالعه قرار گرفت. در ادامه متون منتخب به شیوه تحلیل جزء به جزء از طریق کدگذاری باز تجزیه و تحلیل گردید. بر اساس یافته های تحقیق تعداد؛ 1865کد، 38 زیرمفهوم، 124 مفهوم، 3 زیرمقوله و 12 مقوله شناسایی شد. نتایج تحقیق، گویای آن است که سازوکارهای صداقت سازمانی در سازمان مورد مطالعه از دیدگاه امام راحل و مقام معظم رهبری شامل؛ولایتمداری، بصیرت، معنویت گرایی، تعلیم و تربیت، فرمانده/مدیر، خدمت گزاری، اخلاق مداری، مردم داری، نوشوندگی، رفتارتوان مندشده، پیشروندگی و خوداتکایی است. کلید واژه ها: صداقت سازمانی، ولی فقیه، سپاه پاسداران، نظریه پردازی داده بنیاد.

این پژوهش به صورت ترکیبی و با هدف طراحی الگوی رهبری فرماندهان دوران دفاع مقدس انجام شده است. در بخش کیفی پژوهش از روش نظریه داده بنیاد استفاده شده و جامعه مورد مطالعه، فرماندهان دوران دفاع مقدّس یکی از یگانهای نیروی زمینی ارتش است که 18 نفر از آنها به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب، و داده ها به روش مصاحبه عمیق، گردآوری و با استفاده از نرم افزار  NVivo 10 شناسه گذاری و تحلیل شد. جامعه آماری بخش کمّی پژوهش، فرماندهان و کارکنان آن یگان هستند که اعضای نمونه آماری به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شده اند. داده ها با توزیع و بازگشت 351 پرسشنامه محقق ساخته، گردآوری شد.  نتایج تحلیل داده ها حاکی است که مقوله جهان بینی ایثار، پدیده محوری الگوی رهبری فرماندهان دوران دفاع مقدّس است که بعد از تأثیرپذیری از شرایط علّی، مداخله گر و زمینه ای، باعث اتخاذ راهبردهای رفتاری مانند خدمت و توجه به پیروان، تعهد اخلاقی، صداقت، ارتباطات عاطفی و معنوی، شجاعت و خطرپذیری از سوی فرماندهان شده و در ادامه تحقق پیامدهایی مانند پیروزی در میدان نبرد، انسجام جامعه و افزایش قدرت بازدارندگی نظامی را به همراه داشته است. یافته های معادلات ساختاری در بخش کمّی، تأییدکننده روابط مؤلفه های الگوی رهبری طراحی شده است.

گردشگری دینی یکی از اَشکال گردشگری است که امروزه بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و توسعه آن در دستور کار است. پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل نظری توسعه گردشگری دینی در ایران به صورت کیفی و به روش نظریه پردازی داده بنیاد انجام شده است. برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه های عمیق و بدون ساختار با 18 خبره آشنا به موضوع (که تا اشباع نظری انتخاب شدند) استفاده شد. حاصل این مصاحبه ها، طی فرایند کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. از درون مجموعه مفاهیم اولیه گردآوری شده در این مرحله، مقوله هایی استخراج شد. در ادامه، این مقوله ها تحت عناوین: عوامل علّی، پدیده محوری، شرایط زمینه ای، عوامل مداخله گر، راهبردها و پیامدهای توسعه گردشگری دینی، دسته بندی شد. عوامل علّی اثرگذار بر توسعه گردشگری دینی کشور در قالب "مدیریت جاذبه ها و رویدادها"، "مدیریت تبلیغات" و "توسعه زیرساخت ها و خدمات لازم متناسب با نیاز گردشگران دینی ورودی" و عوامل مداخله گر شامل "قوانین و مقررات" و "تدوین سیاست های کلان گردشگری دینی" شناسایی شد. شرایط زمینه ای شامل "شرایط فرهنگی" و "شرایط اقتصادی" و راهبردها نیز شامل "بازاریابی"، "بهبود شرایط زیست محیطی"، "منابع انسانی و آموزش"، "تعامل بخش دولتی و خصوصی جهت توسعه گردشگری دینی"، "داشتن نگاه سیستمی" و "جذب سرمایه گذار" تعیین شد. پیامدهای شناسایی شده عبارتند از "افزایش مدت ماندگاری گردشگران دینی"، "تقویت انگیزه اصلی گردشگران دینی"، "افزایش تعداد گردشگران دینی" و "افزایش درآمد حاصل از ورود گردشگران دینی به کشور".

نیاز به حیات اجتماعی، بخش مهمی از زندگی انسان است که توجه به آن در سازمان به عنوان یکی از اجزای محیط اجتماعی، ضروری است. علت این مسئله این است که یکی از مهمترین عوامل ارتقای بهره وری در سازمان، توانایی ایجاد انگیزش مؤثر در کارکنان بر اساس شناخت نیازهای انسان است. ازسوی دیگر تفاوتهای فرهنگی، آسیبهای ناشی از استفاده از الگوهای انگیزشی غربی، ضرورت افزایش بهره وری و ضعف ابزارهای انگیزشی در سازمانهای ایرانی ایجاب می کند تا الگوهای بومی برای شناخت نیاز و انگیزش انسانی برپایه فرهنگ اسلامی ارائه شود؛ بنابراین در راستای این هدف، در این پژوهش، از صحیفه سجادیه به عنوان منبع داده ها به منظور تدوین الگو استفاده شد. تحلیل داده ها، با روش تحلیل مضمون و با استفاده از نرم افزار مکس کیودا انجام شد. دراین تحقیق پس از کنکاش در مجموعه داده ها، الگویی جدید از نیازها بر اساس فرهنگ اسلامی، تحت عنوان نیاز به حیات اجتماعی ارائه شد که مؤلفه های ده گانه آن تعریفی متمایز از نیازهای منابع انسانی ارائه می دهد.

هدف از پژوهش حاضر، تبیین ابعاد بازاریابی داخلی ازمنظر اسلام و سنجش رابطه آن با قصد بازدید مجدد گردشگران اماکن مذهبی است. برای انجام این پژوهش در مرحله اول از روش پژوهش داده بنیاد و بررسی اسناد و مدارک استفاده شد. بدین منظور، با استفاده از روش پژوهش داده بنیاد، داده های لازم از منابع اسلامی جمع آوری و سپس مؤلفه ها معین شد و ازطریق بررسی همکار، مورد تأیید قرار گرفت. مرحله  دوم پژوهش حاضر برحسب نوع تحقیق، کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری داده ها نیز توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه  گردشگران و زائران حضرت عبدالعظیم حسنی در شهر ری با تعداد 384 نفر پاسخ دهنده برای سنجش قصد بازدید مجدد بودند که باتوجه به جدول مورگان به عنوان نمونه آماری به صورت تصادفی انتخاب شدند. همچنین 112 نفر از کارکنان وابسته به مجموعه، جهت سنجش بازاریابی داخلی به صورت تصادفی و برمبنای روش ثرندایک انتخاب شده اند. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش پایایی گویه ها، پایایی ترکیبی هریک از سازه ها و میانگین واریانس استخراج شده و روایی پرسشنامه ازطریق روایی همگرا و روایی واگرا تأیید شد. همچنین برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار PLS-SEM استفاده شده است. ازمنظر آیات و روایات، ابعاد بازاریابی داخلی، شامل تأمین امنیت کارکنان، آموزش های متنوع و گسترده، پاداش های سخاوتمندانه، تسهیم اطلاعات، توانمندسازی کارکنان و کاهش تبعیض بین کارکنان می باشد. باتوجه به پژوهش حاضر، مدیران سازمان های گردشگری درراستای ارتقای سطح کمّی و کیفی مشتریان خویش در یک کشور اسلامی باید ابعاد بازاریابی داخلی طراحی شده را جهت بهبود خدمت رسانی به بازدیدکنندگان مدنظر قرار دهند.