سرای سالمندان

زمینه و هدف: با توجه به این که تجارب دوران کودکی میتواند بر رفتارهای دوران بزرگ سالی تأثیر داشته باشد، این تحقیق با هدف بررسی تجارب دانش آموزان ابتدایی کاشان انجام شد که از مراکز نگه داری سالمندان بازدید داشته اند. مواد و روش ها: یک مطالعه کیفی به روش تحلیل محتوا در طی سال های 1387 و 1388 انجام شد. جمع آوری داده ها به روش خاطره نویسی توسط 11 نفر از دانش آموزان که سابقه بازدید از سرای سالمند را داشته، یا فردی از بستگانشان در سرای سالمندان نگه داری میشد، در سال 87-88 انجام شد. چهار نفر از این افراد و نیز 5 شرکت کننده دیگر مورد مصاحبه نیز قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها به روش Krippendorff انجام شد. یافته ها: داده ها در چهار طبقه ""ماهیت خانه سالمندان""، ""علت انتقال""، ""نحوه انتقال"" و ""پیامدهای بازدید"" قرار گرفت. هر طبقه شامل 2 تا 4 زیر طبقه بود. بیشتر دانش آموزان، سرای سالمندان را مکانی دور افتاده و متفاوت از محل زندگی عادی خود احساس کرده بودند. به اعتقاد دانش آموزان، سالمندان به دلیل ""تنهایی""، ""بیماری و ناتوانی""، ""مشکلات نگه داری"" و ""خودخواهی فرزندان"" به سرای سالمند منتقل شده بودند. نتیجه گیری: دانش آموزان این تحقیق درک مثبتی از سرای سالمندان نداشتند. تجارب آن ها، سرای سالمندان را محلی نشان میداد که باعث دور افتادن سالمندان از زندگی اجتماعی میشد. توجه بیشتر مردم و مسؤولین به کیفیت نگه داری از سالمندان ضروری است.

مقاله حاضر در پی سنجش میزان سرمایه اجتماعی در سالمندان شهر نور و نگرش آنان نسبت به سرای سالمندان است. سرمایه اجتماعی با استفاده از سه مؤلفه اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی سنجیده شده است. در این تحقیق عمدتاً از نظریه پاتنام و تئوری کارکردی دورکیم و شیوه تحقیق پیمایشی و پرسشنامه خود اجرایی و محقق ساخته با 63 گویه در طیف لیکرت 5 درجه ای و سؤالات باز استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل 1746 سالمند بالای 60 سال شهر نور است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران انتخاب شد که حجم آن 400 نفر است. روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای بوده است. یافته ها نشان می دهد: بین میزان اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی سالمندان شهر نور و نگرش سالمندان نسبت به سرای سالمندان رابطه معکوس وجود دارد. سالمندان شهر نور نسبت به سرای سالمندان نگرش منفی دارند.

زمینه: طی سال های اخیر روان شناسان معنویت را به عنوان یکی از سازه های بسیار موثر بر حوزه های مختلف زندگی معرفی نموده اند. پژوهشگران در نقاط مختلف دنیا نیز این پدیده را از جهات مختلف مورد بررسی و پژوهش قرار داده اند. هدف: هدف این پژوهش تهیه مقیاس سرمایه معنوی و بهزیستی معنوی سالمندان بود. روش: جامعه آماری پژوهش سالمندان شهر اصفهان بودند، که از میان آن ها، 245 نفر از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس سرمایه معنوی و بهزیستی معنوی محقق ساخته بود. داده ها از طریق تحلیل عامل اکتشافی و تاییدی، محاسبه ضریب پایایی (آلفای کرونباخ)، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل گردید. یافته-ها: نتایج نشان داد که مقیاس سرمایه معنوی با بیست و یک سوال و مقیاس بهزیستی معنوی با هشت سوال از روایی سازه مناسبی برخوردار هستند. آلفای کرونباخ خرده مقیاس های سرمایه معنوی (ارزش-گرایی معنوی، خلوت با خدا، اهمیت معنویت و تاثیر گذاری معنوی) به ترتیب برابر با 9/0، 87/0، 84/0 و86/0 و آلفای کرونباخ مقیاس بهزیستی معنوی برابر با 89/0 به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که بین سرمایه معنوی و بهزیستی معنوی سالمندان غیر ساکن در سرای سالمندان، و سالمندان ساکن در سرای سالمندان دولتی و خصوصی تفاوت معناداری وجود دارد (01/0p<). بحث و نتیجه-گیری: با توجه به نقش موثر و سازنده سرمایه معنوی در زندگی سالمندان، پژوهشگران می توانند پرسشنامه های ساخت و ارائه شده در این پژوهش را برای مقاصد پژوهشی و کاربردی در ایران مورد استفاده قرار دهند.

تحقیق حاضر با هدف مقایسة سبک زندگی، حرمت خود و سلامت روانی سالمندان تنها، غیرتنها ومقیم سرای سالمندان انجام شد. نمونة آماری این تحقیق شامل 384 سالمند (128 سالمند تنها، 128 سالمند غیرتنها ، 128 سالمند مقیم سرای سالمندان) بود که به شیوة نمونه برداری در دسترس انتخاب شد و در سه گروه قرار گرفتند. شرکت کنندگان مقیاس های سبک زندگی سالم درسالمندان (اسحاقی، فرج زادگان و بابک، 1388)، حرمت -خود (روزنبرگ، 1965) و سلامت عمومی (گلدبرگ و ویلیامز، 1988) را تکمیل کردند. نتایج حاصل از تحلیل واریانس چندمتغیری نشان دادند سالمندان غیرمقیم (تنها و غیرتنها) در مقایسه با سالمندان مقیم سرای سالمندان، و سالمندان غیرتنها نسبت به سالمندان تنها از سبک زندگی و سلامت روانی بهتری برخوردار هستند. به علاوه، سالمندان غیرمقیم (تنها و غیرتنها) در مقایسه با سالمندان مقیم سرای سالمندان حرمت خود بیشتری داشتند و سالمندان تنها نسبت به سالمندان غیرتنها از حرمت خود بالاتری برخوردار بودند. بنابراین با توجه به نظریة فعالیت، سالمندان با حفظ فعالیت و نقش های اجتماعی قبلی خویش می توانند سبک زندگی مطلوبی داشته و احساس ارزشمندی خویش را حفظ کنند.

سالمندی، دوران برخورد با محدودیت های جسمی و روانی خاص است و توجه به نیازهای روحی، در کنار نیازهای کالبدی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. افزایش روزافزونِ جمعیت سالمندان و تغییرات شیوه زندگی فردی و خانوادگی، باعث افزایش تعداد مؤسسات نگهداری سالمندان شده است؛ اما ازلحاظ روانی، این نوع خانه ها در نظر سالمندان، سمبل انزوا و تمایل جامعه به طرد آن ها تلقی می شود؛ بنابراین، آنچه مستلزم توجه است، خلق فضایی است که ضمن حمایت فیزیکی، مادی و عاطفی، با شرایط سنی و بحران هایی که منجر به محدودیت و جدایی سالمند از جامعه عمومی گشته، مطابقت داشته باشد. این مطالعه بر آن است تا راهکارهایی جهت ارتقای سطح رضایتمندی و افزایش حس تعلق سالمندان به محیط سرای سالمندان ارائه دهد. برای این منظور، پس از بررسی متون موجود و طراحی پرسشنامه ای ترکیبی از نمونه های استاندارد رضایت از زندگی و حس تعلق و محقق ساخت مربوط به عوامل کالبدی، به سنجش نظرات 123 نفر از سالمندان ساکن در مجموعه سرای سالمندان شهر اردبیل، پرداخته شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS v.24 تحلیل شدند. نتیجه آزمون همبستگی نشان می دهد که میان عوامل محیطی_کالبدی و رضایتمندی و احساس تعلق سالمندان، ارتباط مثبتی وجود دارد. هم چنین، نتیجه آزمون رگرسیون نیز نشان می دهد که از میان عوامل محیطی_کالبدی، سرزندگی محیطی بیشترین تأثیر را در تأمین رضایتمندی و احساس تعلق آنان داشته و پس ازآن، فضای سبز و نور مناسب، جذابیت بصری، قابلیت محیطی و آزادی عمل دارای تأثیر مثبت می باشند. نتایج هم چنین نشان می دهد که با افزایش سن، میزان رضایتمندی و احساس تعلق سالمندان، کاهش می یابد.

پژوهش حاضر با استفاده از روش پدیدارشناسی به بررسی تجربه افراد سالخوره در قبل و بعد از ورود به سرای سالمندان می پردازد. مبانی نظری نشان می دهد که نظریه های مرتبط با سالمندان در سه سطح خرد، میانه و کلان تقسیم می شوند که در این مطالعه، نظریه های رشد روانی اجتماعی، خرده فرهنگ و وابستگی ساختاری و برای چارچوب مفهومی پژوهش نظریه سیستم های بوم شناسی مورد بررسی قرار گرفت. مصاحبه ها از نوع نیمه ساختاریافته و تجزیه و تحلیل داده ها با مدل کلایزی صورت گرفته. جامعه هدف پژوهش شامل سالخوردگان ساکن در سراهای سالمندان شهرستان شمیرانات استان تهران می باشد. از مصاحبه با شرکت کنندگان، تعداد 2 مضمون اصلی (شرایط زمینه ای و تجربه زیسته)، 7 مضمون فرعی (تنش های روحی-روانی، مشکلات جسمی، نبود انتخاب شخصی برای ورود به سالمندسرا، روزمره گی، نداشتن استقلال، نداشتن احساس راحتی با هم خانه ها و احساس مراقبت بیشتر نسبت به قبل ورود) و 21 زیرمضمون یافت شده که در بخش یافته ها آمده است. نتایج نشان می دهد که سالخوردگان از کیفیت زندگی لازم برخوردار نیستند و این موضوع جنبه ذهنی و عینی دارد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺿﺮوری اﺳﺖ ﮐﻪ با اتخاذ برنامه های مناسب شرایط برای بهبود وضعیت ساکنان مهیا شود و خانواده ها و سازمان های حمایتی نیز از ﻋﻮارض و ﻋﻮاﻗﺐ ﻧﺎﺷﯽ از تجربیات زیسته سالمندان آﮔﺎه باشند و اقدامات لازم در جهت حمایت و امنیت اجتماعی آنان صورت گیرد.