مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۱.
۲۲.
۲۳.
۲۴.
۲۵.
۲۶.
۲۷.
۲۸.
۲۹.
۳۰.
۳۱.
۳۲.
دوره متوسطه اول
منبع:
روانشناسی تربیتی سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۱
29 - 56
زمینه وهدف: میل به ماندگاری معلمان ازمسائل مهمی است که درآموزش وپرورش به آن توجه می شود. هدف این پژوهش تدوین مدلی برای میل به ماندگاری معلمان است. روش شناسی: این پژوهش ازنظرهدف کاربردی و ازنظرنوع داده ها آمیخته است.جمع آوری اطلاعات ازطریق مطالعه متون، نظریه ها، مدل ها وپژوهشهای مرتبط ومصاحبه اولیه وتشکیل گروه کانونی به استعداد6نفر وسپس بانمونه گیری هدفمندو مصاحبه نیمه ساختاریافته با19 نفرازخبرگان آموزش و پرورش (مدیران ومعلمین) انجام و ازآنها خواسته شدتادرباره میزان اهمیت مولفه ها وشاخص های شناسایی شده اظهارنظرکرده وابعاد،مولفه ها وشاخص های مطرح نشده رادرسوال بازبیان کنند. برای بدست آوردن اعتبار و روایی داده ها ازدوروش بازبینی شرکت کنندگان ومرورخبرگان غیرشرکت کننده در پژوهش استفاده شد. داده ها ازطریق میانگین وآزمون t تک نمونه ای بررسی ومدل نهایی باتکنیک مدل یابی معادلات ساختاری (SEM) تدوین شد. یافته ها ونتیجه گیری: یافته ها نشان دادمدل پیشنهادی میل به ماندگاری معلمان دارای دو بعدعوامل محیطی با مولفه های عوامل اجتماعی، اقتصادی، رفاهی ومعیشتی، قانونی وعدالت سازمانی واجتماعی و بعد عوامل حرفه ای با مولفه های عوامل شغلی، رضایت شغلی و کیفیت زندگی کاری و 38 شاخص است. در بین مولفه ها، مولفه کیفیت زندگی کاری با بار عاملی 90/0، مولفه عوامل اجتماعی با بار عاملی87/0، مولفه عوامل شغلی با بار عاملی78/0، مولفه عدالت سازمانی و اجتماعی با بار عاملی70/0، مولفه عوامل معیشتی و رفاهی با بار عاملی 65/0، مولفه عوامل قانونی با بار عاملی 63/0، مولفه رضایت شغلی با بار عاملی56/0 و مولفه عوامل اقتصادی با بار عاملی 52/0 بیشترین ضریب اهمیت را داشتند.
چالش های دانش آموزان در ساخت اثبات های هندسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هندسه از دیرباز به عنوان یکی از جایگاه های اصلی برای یادگیری اثبات مطرح بوده است؛ در حالی که دانش آموزان مشکلات فراوانی در یادگیری اثبات های هندسی دارند. حتی بسیار اتفاق می افتد که دانش آموزان با ترسیم یک شکل هندسی، دیگر نیازی نمی ببینند که ویژگی های مربوط به آن رده از اشیاء هندسی را اثبات کنند. پژوهش حاضر به هدف توصیف عملکرد و برداشت های دانش آموزانِ متوسطه اول، در حین درک و ساختِ اثبات های هندسی انجام شده است تا شناخت عمیق تری از فرایندهای تدریجی و پیچیدگی هایِ یادگیری اثبات های هندسی به دست آید. این پژوهش به شیوه پدیدارنگاری و با تحلیل مصاحبه های فعالیت محور از 53 دانش آموز متوسطه اول انجام شد. گزارش حاضر تصویر روشن تری از عملکرد دانش آموزان و چالش های آنها را در حین ساخت یک اثبات هندسی ارائه می دهد.
طراحی و اعتبارسنجی الگوی مطلوب برنامه درسی تربیت اقتصادی بر اساس رویکرد توسعه پایدار در دوره متوسطه اول(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تعلیم و تربیت دوره ۳۸ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱۵۵
۴۶-۲۷
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر، طراحی و اعتبارسنجی الگوی مطلوب برنامه درسی تربیت اقتصادی بر اساس رویکرد توسعه پایدار برای دوره متوسطه اول بود. روش شناسی مطالعه حاضر مبتنی بر رویکرد ترکیبی، طرح اکتشافی متوالی مدل تدوین طبقه بندی بود. در بخش طراحی الگو، با بهره گیری از روش سنتزپژوهی و در شش گام، منابع نوشتاری ملی و بین المللی در زمینه تربیت اقتصادی و توسعه پایدار، انتخاب، تحلیل و ترکیب شدند. بر اساس نتایج به دست آمده از سنتزپژوهی، چهار ضرورت برنامه درسی تربیت اقتصادی مبتنی بر توسعه پایدار شناسایی شدند که عبارت اند از: رشد و پیشرفت شخصی در زندگی، رشد و پیشرفت اقتصادی کشور، درونی کردن ارزشهای توسعه پایدار در دانش آموزان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان. همچنین الگوی مطلوب برنامه درسی تربیت اقتصادی مبتنی بر توسعه پایدار با چهار عنصر هدف، محتوا و شیوه سازماندهی آن، روش تدریس و شیوه ارزشیابی، طراحی شد. برای اعتبارسنجی الگو، از روش پیمایشی استفاده شد. به این منظور پرسشنامه محقق ساخته را ده تن از متخصصان دانشگاهی در حوزه برنامه درسی و تربیت اقتصادی تکمیل کردند. برای انتخاب نمونه از روش نمونه برداری تعمدی یا هدفمند از نوع موارد ویژه استفاده شد. نتایج نشان داد که از منظر متخصصان، الگوی پیشنهادی در سطحی مطلوب و قابل قبول طراحی شده است. الگوی طراحی شده به دانش آموزان می آموزد که چگونه می توانند بدون تخریب محیط زیست و با رعایت حقوق دیگران، به رشد و توسعه اقتصادی خود و جامعه کمک کنند.
تأثیر آموزش هوش معنوی بر تنظیم شناختی هیجان دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر قم(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
روانشناسی و دین سال ۱۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۶۵)
41 - 58
حوزههای تخصصی:
هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش هوش معنوی بر تنظیم شناختی هیجان دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر قم بوده است. روش تحقیق از نوع «شبه آزمایشی» با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر قم در سال تحصیلی 1400-1401 بود. با استفاده از روش «نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای» 60 دانش آموز انتخاب و به طور تصادفی در گروه های آزمایش و گواه جایگزین شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه «تنظیم شناختی هیجان» گارنفسکی و همکاران (2001) استفاده شد. گروه آزمایش طی 10 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش بسته هوش معنوی کینگ (2008) قرار گرفت. تحلیل داده ها با روش «تحلیل کواریانس» انجام شد. یافته ها نشان داد تفاوت بین عملکرد دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول در راهبردهای مثبت و منفی تنظیم شناختی هیجان در دو گروه آزمایش و گواه معنادار است. به عبارت دیگر می توان گفت: آموزش هوش معنوی سبب افزایش راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان و کاهش راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان می شود. مطابق یافته ها، آموزش هوش معنوی می تواند به مثابه یک روش مؤثر در بهبود راهبردهای تنطیم شناختی هیجان به کار گرفته شود.
تحلیل محتوای مؤلفه های خودمراقبتی در کتاب های درسیِ تفکر و سبک زندگی دوره متوسطه اول(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال ۱۲ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۴
37 - 67
حوزههای تخصصی:
هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتب درسی دوره متوسطه اول ازنظر میزان توجه به مؤلفه های خودمراقبتی در آن ها بوده است. بدین منظور، از روشی ازنوع تحلیل محتوای کمّی استفاده شد و جامعه پژوهش، شامل محتوای کتب درسی تفکر و سبک زندگی دوره متوسطه اول (پایه های هفتم و هشتم) در سال تحصیلی 1401-1402 بوده است. جهت گردآوری اطلاعات از تکنیک های تحلیل محتوا (فهرست وارسی) استفاده و فرم اولیه این چک لیست از ادبیات و مبانی نظری پژوهش تهیه شد. جهت اعتباربخشی، چک لیست تهیه شده دراختیار استادان راهنما و مشاور و همچنین پنج نفر از صاحب نظران این حوزه قرار گرفت و پس از اِعمال نظرات آن ها فهرست وارسی تحلیل محتوا تدوین نهایی شد. واحد تحلیل و بررسی در این پژوهش، همه اجزای کتاب تفکر و سبک زندگی دوره متوسطه اول (مشتمل بر محتوا، تصاویر، فعالیت و پرسش ها) و واحد ثبت، یک مضمون بود. در این پژوهش، از روش آنتروپی شانون جهت وزن دهی به داده ها استفاده شد؛ بدین صورت که داده ها بهنجار شدند و ضریب اهمیت و بار اطلاعاتی و انحراف معیار هر مؤلفه محاسبه شد. یافته های پژوهش نشان می دهد در کتاب های تفکر و سبک زندگی پایه های هفتم و هشتم، به میزانی اندک به مؤلفه های خودمراقبتی توجه شده است. ازمیان مؤلفه های موردمطالعه، بیشترین فراوانی، مربوط به مؤلفه های جسمی (رعایت کردن پوشش مناسب و براساس فصول سال)، عاطفی (عامل مهربانانه با خود و دیگران) و روانی (احساس اعتمادبه نفس کافی) بوده است. کمترین فراوانی هم به مؤلفه های خودمراقبتی معنوی مربوط می شود و به اکثر زیرمؤلفه های آن ها (مانند تلاوت و شنیدن آیات قرآن و شرکت کردن در مراسم و مناسک دینی، انجام دادن کار های خیر، کمک به نیازمندان و شکرگزاری درقبال نعمت های الهی) توجهی نشده است. پیشنهاد می شود با گنجاندن مؤلفه های خودمراقبتی در کتاب های آموزشی و نگاه متوازن به آن ها در کتب دوره متوسطه اول، به خصوص در کتاب های تفکر و سبک زندگی، آموزش دهی مهارت های خودمراقبتی به دانش آموزان ارتقا یابد.
مسجد در کتاب های درسی دوره آموزش عمومی؛ از وضعیت موجود تا مطلوب(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال ۲۵ پاییز ۱۴۰۳شماره ۶۷
187 - 227
حوزههای تخصصی:
تربیت نسل آینده مبتنی بر ارزش های مطلوب، برای هر ملت یک امر ضروری است. در این میان در دین اسلام و به ویژه کشور ما، نهاد مسجد از ظرفیت بسیار زیادی در این زمینه برخوردار است. از این رو، انس و آشنایی نسل جدید با این نهاد، اهمیت بسیاری دارد. آموزش و پرورش در کنار خانواده، دو نهاد اصلی برای حصول به این مهم هستند و کتاب درسی به عنوان منبع آموزشی فراگیر که یکی از بسترهای پیوند میان مدرسه و خانواده ملاحظه می شود، نقش حائز اهمیتی در این خصوص دارد. این پژوهش به بررسی نسبت نهاد مسجد و محتوای کتاب های درسی پرداخته است. در این پژوهش از مصاحبه و مطالعات اسنادی برای جمع آوری اطلاعات و از روش کیفی تحلیل مضمون برای تحلیل اطلاعات جمع آوری شده، استفاده شده است. یافته های پژوهش حاضر به دو سطح: 1. وضعیت موجود کتب درسی در نسبت با مسجد و 2. وضعیت مطلوب کتب درسی در نسبت با مسجد در نگاه کارشناسان و خبرگان تقسیم می شود. در این پژوهش در سطح اول، 45 مضمون پایه، 9 مضمون سازمان دهنده و 4 مضمون فراگیر به دست آمد که مضامین فراگیر، نشان دهنده توجه کتب درسی به 4 مفهوم اهمیت مسجد، کارکرد های مسجد، نحوه ارتباط و سبک زندگی مسجدی و مصادیق مسجد بوده است. در سطح دوم، 72 مضمون پایه، 10 مضمون سازمان دهنده و 3 مضمون فراگیر، استخراج شده است که نشان دهنده لزوم توجه بیشتر به مفاهیمی همچون درک از مسجد و ارتباط مبتنی بر این درک با آن، کارکردهای گوناگون مسجد و روش انتقال محتوا از نگاه کارشناسان این حوزه است.
میزان توجه به مؤلفه های تربیت اقتصادی در برنامه درسی دوره متوسطه اول با روش آنتروپی شانون(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تعلیم و تربیت دوره ۳۹ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۵۸
7 - 26
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر بررسی میزان توجه به مؤلفه های تربیت اقتصادی در برنامه درسی دوره متوسطه اول است که به روش تحلیل محتوای کمی و با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه کتابهای دوره متوسطه اول در سال تحصیلی 1400-1399 و روش نمونه گیری، سرشماری است. بنابراین، محتوای همه کتابهای دوره متوسطه اول به عنوان نمونه مورد تحلیل قرار گرفته اند. واحد تحلیل، مضمون و ابزار گرد آوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتواست که روایی آن با توجه به قضاوت متخصصان تعیین شد و پایایی آن با روش محاسبه ضریب همبستگی میان آزمون- بازآزمون به میزان 0/90 مشخص شد. یافته ها نشان داد که تعداد مؤلفه های تربیت اقتصادی کتابهای دوره متوسطه اول در مجموع 1184 فراوانی است که از این تعداد پایه هفتم 418، پایه هشتم 375 و پایه نهم 391 فراوانی را به خود اختصاص داده اند. همچنین، مؤلفه ها از توزیع نرمال برخوردار نیستند و بعضی از مؤلفه ها مورد توجه قرار نگرفته اند. به طوری که مؤلفه تخصیص در پایه های هفتم، هشتم و نهم به ترتیب با مقادیر ضریب اهمیت (0/154)، (0/158) و (0/163) از بیشترین میزان توجه برخوردار است و ضریب اهمیت مؤلفه های تقسیم کار و ریسک در هر سه پایه (صفر) است. همچنین، در کل دوره متوسطه اول، مؤلفه پول از بیشترین ضریب اهمیت (0/132) برخوردار است و مؤلفه تقسیم کار دارای ضریب اهمیت (صفر) است. در نهایت، از میان کتابهای درسی دوره متوسطه اول، کتاب مطالعات اجتماعی در پرداختن به مؤلفه های تربیت اقتصادی بالاترین رتبه وکتابهای فرهنگ و هنر و آمادگی دفاعی پایین ترین رتبه را دارند. بر این اساس، بازنگری در محتوای کتابهای درسی در راستای افزایش سطح دانش، نگرش و مهارتهای اقتصادی دانش آموزان ضروری به نظر می رسد.
ارائه الگوی کیفیت برنامه درسی در دوره متوسطه (اول) شهر شیراز با تأکید بر رویکرد مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی آموزش و پرورش دوره ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱
191 - 204
حوزههای تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی کیفیت برنامه درسی در دوره متوسطه (اول) شهر شیراز با تأکید بر رویکرد مجازی انجام شد. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا تلفیقی (کیفی- کمّی) بود. در بخش کیفی مشارکت کنندگان در پانل دلفی 20 خبره دانشگاهی در حوزه برنامه ریزی درسی شهر شیراز بودند که به صورت هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری در بخش کمّی، معلمان ناحیه 1و 2 شهر شیراز در سال تحصیلی 400-1399 به تعداد 2953 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران تعداد 350 با روش نمونه گیری تصادفی به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش کیفی مصاحبه و مرور ادبیات پیشینه بود و در بخش کمّی پرسشنامه محقق ساخته بود. اعتبار یافته ها با روایی صوری و پایایی با روش آلفای کرونباخ انجام شد که مقدار آن 88/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی از روش کدگذاری و تحلیل دلفی و در بخش کمّی از آماره های توصیفی (درصد، میانگین و انحراف معیار) با نرم افزار Spss23 و استنباطی (معادلات ساختاری- تحلیل عاملی تاییدی) با نرم افزار Lisrel8.8 استفاده شد.یافته ها: یافته های کیفی نشان داد 6 بعد (هدف، محتوا، روش، برنامه ریزی، ارزشیابی و فناوری) 19 مؤلفه و 57 شاخص برای الگوی کیفیت برنامه درسی در دوره متوسطه اول شناسایی شد. همچنین نتایج تحلیل عاملی نشان داد بعد محتوا با بار عاملی (88/0 و 21/20=t)، هدف (83/0 و 32/18=t) فناوری (78/0و 11/17=t)، ارزشیابی (75/0 و 72/16=t)، روش (71/0 و 62/15=t) و برنامه ریزی (68/0 و 92/13=t) به ترتیب بیش ترین اثرگذاری بر کیفیت برنامه درسی داشتند. بحث و نتیجه گیری: برنامه ریزان درسی می توانند جهت افزایش کیفیت برنامه درسی دوره متوسطه اول به 6 بعد شناسایی شده این پژوهش توجه جدی نمایند و بر روی بعد محتوا و سازگاری آن با روش های مجازی به طور خاص تمرکز نمایند.
معیارهای توسعه پایدار در سازماندهی محتوای کتاب های عربی دوره متوسطه اول(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
بهبود کیفیت محتوای کتب درسی براساس مبانی توسعه پایدار یکی از موضوعات مهم هر نظام آموزشی است که نقش مهمی در ارتقای مهارت های عمومی فراگیران دارد. در همین راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش پیمایشی به بررسی معیارهای توسعه پایدار در سازماندهی محتوای کتاب های عربی دوره متوسطه اول بپردازد. ابزار اصلی این پژوهش را پرسش نامه محقق ساخته معیارهای توسعه پایدار شامل معیارهای دینی، اجتماعی، محیطی، اقتصادی و فکری علمی تشکیل داد. به منظور توصیف و تحلیل داده ها، از آماره های توصیفی و آزمون های هم بستگی پیرسون، آنوا (ANOVA) و فریدمن استفاده شد. یافته ها نشان داد که به طور کلی سطح پایداری معیارهای توسعه در سازماندهی محتوای کتاب های عربی متوسطه اول در وضعیت ضعیف قرار دارد؛ بدین معنا که به طور خاص، سه معیار محیطی، اجتماعی، اقتصادی در سطح مطلوبیت ضعیف قرار دارند و تنها دو معیار دینی و فکری علمی در سطح مطلوبیت متوسط قرار دارند. همچنین از لحاظ هم بستگی میان معیارها با توسعه پایدار، یافته ها حاکی از این بود که معیارهای محیطی، اجتماعی و اقتصادی بیشترین هم بستگی را با توسعه پایدار دارند، ولی به سطح مطلوب نرسیده اند. پیشنهاد می شود در راستای بهبود سازماندهی محتوای کتب عربی دوره متوسطه اول بر مبنای معیارهای توسعه پایدار، ضمن حفظ معیارهای دینی و فکری علمی در کتاب ها به گنجاندن معیارهای توسعه محیطی، اجتماعی و اقتصادی توجه در محتوای این کتاب ها نیز توجه بیشتری شود.
بررسی محتوای پیام های قرآنی در کتاب های قرآن و پیام های آسمانی دوره متوسطه اول بر اساس مؤلفه های عاطفه مثبت و رضایت از زندگی
منبع:
پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی دوره ۵ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴
101 - 128
حوزههای تخصصی:
هدف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ بررسی محتوای پیام های قرآنی در کتاب های قرآن و پیام های آسمانی دوره متوسطه اول براساس مؤلفه های عاطفه مثبت و رضایت از زندگی بود. روش پژوهش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮا بوده و ﺑﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ واﺣﺪﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن کتاب های قرآن و پیام های آسمانی دوره متوسطه اول، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از چک لیست ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻪ، ارزﯾﺎﺑﯽ مؤلفه های عاطفه مثبت و رضایت از زندگی، ﻣﯿﺰان ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ ﻣﺘﻐﯿﺮ در شکل گیری ﻣﺤﺘﻮای ﮐﺘﺎب مورد نظر از دیدگاه محتوای پیام های قرآنی انجام شد. با توجه به ماهیت موضوع مورد بررسی و اهداف، این پژوهش از نوع توصیفی بوده و از لحاظ کاربرد، از نوع تحقیقات کاربردی می باشد. جامعه آماری پژوهش در بخش تحلیل محتوا شامل کتاب های قرآن و پیام های آسمانی دوره متوسطه اول (9 جلد کتاب درسی متوسطه اول در سال تحصیلی 1400-1401 در سه عنوان پیام های آسمانی، پیام های آسمانی کتاب کار و قرآن) است. ﻧﺘﺎﯾﺞ نشان می دهد که کتاب های درسی به مؤلفه های شادکامی پرداخته اند، اما بین میزان توجه به هر یک از مؤلفه های شادکامی تفاوت وجود دارد. به طوری که مؤلفه عاطفه مثبت دارای بیشترین فراوانی و ضریب اهمیت بوده و کمترین میزان فراوانی و ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه رضایت از زندگی است. علاوه بر این، بین میزان توجه به هر یک از شاخص های شادکامی تفاوت وجود دارد، به طوری که شاخص رابطه با خدا، دعا، نیایش و خندان بودن و تبسّم در برخورد با دیگران، دارای بیشترین فراوانی و ضریب اهمیت بوده و کمترین میزان فراوانی و ضریب اهمیت مربوط به شاخص امید به آینده و شوخی و شوخ طبعی با دیگران است.
طراحی و اعتبارسنجی مؤلفه های روش تدریس و ارزشیابی برنامه درسی مبتنی بر هوش هیجانی دوره متوسطه اول(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم تربیتی سال ۳۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲
219 - 240
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتبارسنجی مولفه های روش تدریس و ارزشیابی برنامه درسی مبتنی بر هوش هیجانی دوره متوسطه اول بود که با رویکرد ترکیبی (کیفی و کمی) از نوع اکتشافی و از نظر نوع مطالعه در بخش کیفی تحلیل مضمون و حوزه پژوهش بخش کیفی شامل مطالعات مرتبط منتشر شده در بین سال های 1385 تا 1402 و 2010 تا 2023 تا حد اشباع داده ها، پس از بررسی ملاک های ورود و خروج، 71 مطالعه به شیوه هدفمند شناسایی و مطالب از میان آنها استخراج شد. یافته های کیفی با روش تحلیل مضمون، مضامین پایه و سازمان دهنده را در عناصر روش های تدریس و روش های ارزشیابی نشان دادند. علاوه بر آن ابزار پژوهش در بخش کمی، پرسشنامه محقق ساخته برآمده از مرحله کیفی جهت اعتباربخشی الگوی طراحی شده، در اختیار ده نفر از متخصصان برنامه درسی، روان شناسان تعلیم وتربیت و دست اندرکاران تربیتی (مربیان) شاغل در دانشگاه ها و آموزش و پرورش شهر اصفهان، به عنوان نمونه، قرار گرفت که به شیوه هدفمند، انتخاب شدند. ملاک انتخاب، داشتن سوابق آموزشی و پژوهشی و آگاهی در حوزه هوش هیجانی و مطالعات برنامه درسی و علاقه مندی به مشارکت در پژوهش بود. توافق تخصصی الگوی طراحی شده، معادل 88/0 و مورد قبول به دست آمد؛ اغلب مشارکت کنندگان در مرحله اعتبارسنجی موافق با چارچوب و محتوای الگوی ارائه شده بوده اند. همچنین، در جمع بندی نظرات متخصصان درباره کافی بودن ویژگی های عناصر برنامه درسی، با استفاده از آمار توصیفی شامل جدول توزیع فراوانی و درصد، یافته ها نشان داد در بخش روش تدریس و ارزشیابی 80% صاحبنظران معتقد بودند که موارد استخراج شده ویژگی های عناصر برنامه درسی (روش تدریس و ارزشیابی) کافی است.
مطالعه کیفی جایگاه هنر و تربیت هنری در نظام آموزشی کشور
منبع:
مطالعات هنر سال ۳ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۷)
31 - 57
حوزههای تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش کیفی تبیین و مستندسازی جایگاه هنر و تربیت هنری در نظام آموزشی کشور و بازنمایی مشکلات مبتلا به آن از طریق بررسی این سؤال مبنایی است که اصولاً وضعیت فعلی اجرا و تدریس هنر در مدارس متوسطه کشور به چه صورت است؟ پاسخ به این سؤال از طریق تحلیل وضعیت تدریس و جایگاه درس هنر در یک مدرسه متوسطه دوره اول و با استفاده از روش خبرگی و نقادی تربیتی آیزنر انجام شد. در این روش، وضعیت و مشکلات موجود هنر و تربیت هنری در قالب چهار مرحله توصیف، تفسیر، ارزشیابی و مضمون یابی مورد واکاوی و تحلیل عمیق قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز پژوهش نیز از طریق مشاهده، تصویربرداری و مصاحبه با کادر مدیریتی و آموزشی و دانش آموزان مدرسه جمع آوری و سپس سازماندهی و مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که علی رغم آنکه در برنامه های آموزشی و درسی دوره متوسطه اول، هنر در قالب یک کتاب درسی مدوّن وجود دارد؛ ولی عملاً تدریس و اجرای این حوزه مهم با محدودیت ها و تنگناهای مختلفی مواجه است و شرایط لازم برای تحقق اهداف هنری و زیبایی شناختی نظام آموزشی وجود ندارد. بدیهی است این امر منجر به آن می شود که بخش قابل توجهی از ظرفیت های هنری و زیبایی شناختی دانش آموزان رشد و شکوفا نشود. براین اساس، ضرورت دارد که جایگاه و نقش هنر در نظام آموزشی کشور از جمله در دوره متوسطه اول مورد تأمل و تجدیدنظر واقع شده و اصلاحات لازم در آن انجام بگیرد.