اتهامات

هدف:  این پژوهش به بررسی مفهوم فردی سازی مجازات در جامعه شناسی کیفری می پردازد و هدف آن تحلیل تحولات تاریخی و نظری در شیوه های تعیین مجازات، با تأکید بر نقش عوامل اجتماعی و فردی در فرآیند دادرسی است. همچنین، مطالعه چگونگی تأثیر مکاتب حقوقی (مانند کلاسیک نوین، تحققی و دفاع اجتماعی) بر شکل گیری نهادهای کیفری و عدالت ترمیمی مورد توجه قرار می گیرد.  روش پژوهش:  این تحقیق با رویکردی توصیفی-تحلیلی و با استفاده از روش کتابخانه ای، به بررسی متون حقوقی، جامعه شناسی کیفری و مکاتب مرتبط با مجازات پرداخته است. داده ها از طریق تحلیل محتوای نظریه های جرم شناسی و حقوق کیفری استخراج و مورد ارزیابی قرار گرفته اند.  یافته ها:  - فردی سازی مجازات به معنای تطبیق مجازات با شخصیت مجرم، انگیزه های جرم و شرایط اجتماعی است که از طریق پرونده شخصیت در فرآیند دادرسی محقق می شود.  - تحول تاریخی مجازات نشان می دهد که از عدالت صوری (مجازات یکسان) به سوی عدالت ماهوی (مجازات متناسب با فرد و جامعه) حرکت شده است.  - مکاتب حقوقی، به ویژه کلاسیک نوین، با تأکید بر اختیار انسان و سودمندی مجازات، و مکاتب تحققی و دفاع اجتماعی، با نگاه جامعه شناختی به بزهکار، زمینه ساز تکامل فردی سازی مجازات بوده اند.  - نهادهای کیفری تحت تأثیر جامعه شناسی کیفری، از رویکردی خشک و قانون محور به سمت انعطاف پذیری و توجه به بازپروری مجرم تغییر جهت داده اند.  نتیجه گیری:  فردی سازی مجازات به عنوان یک راهکار قضایی-اجتماعی، نه تنها به اصلاح مجرم کمک می کند، بلکه کارایی نظام کیفری را افزایش می دهد. این پژوهش نشان می دهد که تلفیق ملاحظات جامعه شناختی و حقوقی در تعیین مجازات، منجر به تحقق عدالت ترمیمی و کاهش تکرار جرم می شود. همچنین، ضرورت بازنگری در نهادهای کیفری برای انطباق با نیازهای متغیر اجتماعی مورد تأکید است.

ابن تیمیه از علمای سلفی مذهب اهل سنت است. او در دوران زندگی خود چندین بار به خاطر ابراز عقاید مخالف امت اسلامی، واکنش مناسبی از علمای جهان اسلام ندید و حتی بارها راهی زندان شد. وی معاصر با حمله مغول به کشورهای اسلامی به دنیا آمد. هم زمان با تولد ابن تیمیه، حادثه سقوط خلافت بغداد نیز رقم خورد. اتفاقاتی همچون حمله مغول به حران (زادگاه ابن تیمیه)، سقوط بغداد و متمایل شدن حکام مغول به مذهب تشیع، باعث شد تا اتهاماتی در ذهن ابن تیمیه پدید آید و بر اساس آن، شیعه را در حمله مغول و نابودی خلافت عباسی مقصر جلوه دهد. بعد از ابن تیمیه، گروهی از پیروان وی همچون ابن کثیر و ذهبی نیز در برخی اتهامات به بعضی از بزرگان شیعه تاخته اند. پژوهش پیش رو به دنبال بررسی برخی از اتهامات ابن تیمیه به خواجه نصیرالدین طوسی و ابن علقمی و رد این اتهامات با تکیه بر منابع تاریخی شیعه و اهل سنت و نقد آن ها با روش کتابخانه ای و توصیفی تحلیلی است. نتیجه به دست آمده در این پژوهش نشان می دهد که خود خلافت عباسی، قبل از حمله مغول ضعیف شده بود و خواجه نصیرالدین طوسی و ابن علقمی نه تنها در سقوط خلافت نقشی نداشتند، بلکه با مواضع خود، میراث فرهنگی اسلامی را حفظ کردند.