معاویه

پس از خلافت امام علی7، معاویه با توسل به ابزارهای سیاسی و بهره گیری از اختلافات موجود، تلاش کرد تا مردم شام را به اتهام قتل عثمان علیه امام علی7 بشوراند. شرحبیل بن سمط کندی، حاکم حمص در شوراندن مردم نقش مؤثری ایفا کرد. مسئله اصلی پژوهش عوامل مؤثر بر جذب شرحبیل به صف مخالفان امام علی7 و نقش او در غائله شام است؟ این پژوهش با بهره گیری از منابع دست اول تاریخی و با روش توصیفی_تحلیلی نشان می دهد که معاویه با بهره گیری از اختلافات شخصی میان شرحبیل و جریر بن عبدالله بجلی، سفیر امام علی7 در شام و همچنین با شهادت دروغ مبنی بر دست داشتن امام علی7 در قتل عثمان، شرحبیل را متقاعد کرد تا به صف مخالفان امام بپیوندد. شرحبیل با القای این باور که امام علی7 عامل اصلی قتل عثمان است، نقش تعیین کننده ای در شورش مردم شام علیه امام ایفا کرد. یافته های مقاله همچنین نشان می دهد که ابزارهای سیاسی و تبلیغاتی در شکل دهی رویدادهای تاریخی تأثیرگذار هستند.

امویان ، یکی از تیره های با نفوذ در مکه تلقی می شدند که با ضعف بنی هاشم روز بروز بر قدرت خود افزوده و در روندی دامنه دار و با اعمال سیاست های مختلف، توانستند در سال 41 هجری به قدرت اصلی جهان اسلام تبدیل شوند. پژوهش حاضر بر آن است با روش توصیفی –تحلیلی و  همچنین استفاده از منابع اصلی به این پرسش پاسخ دهد که زمینه ها و علل نفوذ و قدرت یافتن امویان در تاریخ اسلام چه بوده است؟ یافته های تحقیق نشان می دهد حزب اموی با نفوذ در جریان سقیفه بنی ساعده، جعل حقایق، تزویر، تطمیع، فرصت طلبی، اعمال فشار بر بنی هاشم و لابی گری در دوره خلفای سه گانه اول و خدعه و نیرنگ در ماجرای حکمیت و سپس  با به شهادت رساندن امام علی(ع)،  به قدرت سیاسی دست یازیدند. ضمن آنکه تغییر در وضعیت روحی و فرهنگی جامعه اسلامی بعد از رحلت پیامبر( ص)  و دور شدن قاطبه مردم از اسلام راستین و پذیرش احادیث جعلی،  زمینه های اجتماعی و فرهنگی دست یابی حزب اموی را به قدرت مهیا ساخت.

امنیت در ابعاد نظامی، اقتصادی، اجتماعی و فردی حق طبیعی افراد جامعه است. حکومت ها باید با روش های صحیح امنیت را در ممالک خود تحقق ببخشند. در طول تاریخ برخی حاکمان چون معاویه تلاش کردند تا برای حفظ منافع شخصی و صرفاً در بعد نظامی امنیت ایجاد کنند. برخی حاکمان چون امام علی(ع) نیز تلاش کردند تا امنیت جامعه را در همه ابعاد برقرار کنند. مسئله اصلی پژوهش این است که شباهت ها و تمایزهای برقراری امنیت در عصر امام علی(ع) و معاویه چه بوده است؟ به نظر می رسد شباهت میان دو حاکم مانع از تجاوز دشمنان خارجی به سرزمین های اسلامی بوده است. امام علی(ع) امنیت را بر مبنای الگوبرداری از قوانین الهی برای حراست از مردم و جامعه اسلامی در همه ابعاد آن ایجاد کرده بود در حالی که معاویه با انجام فتوحات، ایجاد رعب و وحشت و زورگویی اولویت اصلی خود را حفظ امنیت امویان در نظر گرفته بود. این مقاله با بهره گیری از روش مقایسه ای ابعاد گوناگون موضوع را مورد تحلیل قرار داده و نشان داده است که امام علی(ع) با نگرش قرآنی توأم با عدالت و به رغم مخالفت های اشراف، ادامه دهنده راه پیامبر اکرم(ص) درصدد تأمین امنیت تمام مسلمانان بود؛ درحالی که امنیت در نظر معاویه تنها  نگهداری قدرت و پایداری بنی امیه بود.