توسعه فناوری

برخی توسعه تکنولوژی را مسأله ای صرفاً فنی و تکنیکی و برخی دیگر آن را آمیخته به مسائل کلان فرهنگی، سیاسی و اقتصادی می بینند. در میان کسانی که مسأله توسعه تکنولوژی را صرفاً فنی و تکنیکی نمی پندارند، در دامنه تاثیر فرهنگ و نظام فرهنگی جامعه، نظام سیاسی و حتی نظام اقتصادی جامعه بر توسعه تکنولوژی اتفاق نظر وجود ندارد. در ایران نیز دیدگاه های متفاوتی درباره تأثیر فرهنگ بر فناوری و بالعکس وجود دارد. این مقاله مدعی است که با توجه به وجود دیدگاه های متفاوت، نمی توان مسأله توسعه تکنولوژی را در ایران به بحث های فنی و تکنیکی فروکاست؛ بنابراین موضوع مباحث نظری در توسعه تکنولوژی، امری ضروری است. درنتیجه برای حل مسأله توسعه تکنولوژی در کشور لازم است تا نسبت میان توسعه تکنولوژی و توسعه کلان فرهنگی اقتصادی و سیاسی روشن شود.

در این مقاله نقش همکاری های بین المللی در توسعه و انتقال دانش فنی تولید کاتالیست های تجاری مورد بررسی قرار گرفته است. روش شناسی مورد استفاده در الگوبرداری، تهیه و جمع آوری اطلاعات و تحلیل آنها با مدل اکتساب فناوری کیه زا می باشد. برای تعیین مورد الگوبرداری از ملاک هایی مانند میزان توسعه یافتگی، وضعیت منابع نفتی و جغرافیای سیاسی استفاده شده است. کشورهای مورد الگوبرداری برزیل، عربستان سعودی و کویت می باشند که همگی در دهه های اخیر از طریق همکاریهای بین المللی موفق به کسب فناوری های مربوط به تولید تجاری کاتالیست شده اند. بر اساس این بررسی بهترین روش برای انتقال فناوری کاتالیست ها، روش سرمایه گذاری مشترک است. همچنین تمرکز بر کاتالیست های در حال رشد با رویکرد توسعه صادرات پیشنهاد می گردد.

در حالی که استفاده از شبیه سازی های رایانه ای در علوم مهندسی در حدود نیم قرن پیش شروع شده است، تنها در دهه گذشته نظریه و فناوری شبیه سازی اثر عظیمی را روی رشته های مهندسی گذاشته است. این تغییر قابل ملاحظه اساساً به دلیل توسعه علوم محاسباتی و رایانه ای و پیشرفت های سریع در تجهیزات و سیستم های آن رخ داده است. دلایل دیگری نیز وجود دارد، برای مثال، انبوهی از فناوری ها در افقی قرار دارد که نمی توانیم بدون شبیه سازی امید به درک، توسعه، یا به کارگیری آنها داشته باشیم. در این مقاله تأثیر بالقوه پیشرفت های علوم مهندسی مبتنی بر شبیه سازی روی علم و فناوری را بررسی کرده و چالش ها و موانع برای پیشرفت های بعدی را مورد شناسایی قرار داده ایم. با به کارگیری این علوم می توانیم پیشرفت های بسیار بزرگی را در جبهه وسیعی مانند پزشکی، علم مواد، امنیت ملی، ساخت، طراحی مهندسی و بسیاری موارد دیگر توقع داشته باشیم. به دلیل طولانی بودن مباحث، مقاله در دو قسمت جداگانه تدوین شده است. در این قسمت، اهمیت علوم مهندسی مبتنی بر شبیه سازی به عنوان یک پیشنیاز برای علوم و مهندسی فردا را مورد بررسی قرار داده، برخی از کاربردهای قابل ملاحظه آن را که منافع و امتیازات بزرگی را به جامعه ارایه می دهد توصیف نموده و پیشنهاداتی را عنوان نموده ایم. در قسمت دوم مقاله مباحثی مانند بزرگ ترین موانع، چالش ها و فرصت ها در علوم مهندسی مبتنی بر شبیه سازی، شامل: "چالش مدل سازی و شبیه سازی چندمقیاسی، روش های تعیین عدم اطمینان، معتبرسازی و صحه گذاری مدل، سیستم های شبیه سازی پویا، حسگرها، معیارها و شبیه سازی های همگن، چشم اندازهای جدید در نرم افزار شبیه سازی، ضرورت داده- بزرگ در شبیه سازی و نقش تجسم در علوم مهندسی مبتنی بر شبیه سازی و همچنین الگوریتم های نسل بعدی و عملکرد محاسباتی" و بالاخره، اثر علوم مهندسی مبتنی بر شبیه سازی روی سیستم تعلیم و تربیت مهندسین، دانشمندان و متخصصین فردا مورد بررسی قرار گرفته است.

در حالی که استفاده از شبیه سازی های رایانه ای در علوم مهندسی در حدود نیم قرن پیش شروع شده است، تنها در دهه گذشته نظریه و فناوری شبیه سازی اثر عظیمی روی رشته های مهندسی گذاشته است. در این مقاله – که به دلیل طولانی بودن مباحث، در دو قسمت جداگانه تدوین شد- تأثیر بالقوه پیشرفت های علوم مهندسی مبتنی بر شبیه سازی روی علم و فناوری را بررسی کرده و چالش ها و موانع برای پیشرفت های بعدی را مورد شناسایی قرار داده ایم. در قسمت اول ، اهمیت علوم مهندسی مبتنی بر شبیه سازی به عنوان یک پیشنیاز برای علوم و مهندسی فردا را مورد بررسی قرار داده، برخی از کاربردهای قابل ملاحظه آن را که منافع و امتیازات بزرگی را به جامعه ارایه می دهد توصیف و پیشنهاداتی را عنوان نمودیم. در این قسمت (پایانی) از مقاله، مباحثی مانند بزرگ ترین موانع، چالش ها و فرصت ها در علوم مهندسی مبتنی بر شبیه سازی، شامل: "چالش مدل سازی و شبیه سازی چندمقیاسی، روش های تعیین عدم اطمینان، معتبرسازی و صحه گذاری مدل، سیستم های شبیه سازی پویا، حسگرها، معیارها و شبیه سازی های همگن، چشم اندازهای جدید در نرم افزار شبیه سازی، ضرورت داده- بزرگ در شبیه سازی و نقش تجسم در علوم مهندسی مبتنی بر شبیه سازی و همچنین الگوریتم های نسل بعدی و عملکرد محاسباتی" و بالاخره، اثر علوم مهندسی- مبتنی بر- شبیه سازی روی سیستم آموزشی مهندسین، دانشمندان و متخصصین فردا مورد بررسی قرار گرفته است.

تجاری سازی و ایجاد کسب و کار از طریق فناوری نانو به عنوان یک هدف و آرمان مورد توجه کشورها و شرکت های مختلف دنیا قرار گرفته است. فناوری نانو در برگیرنده فرصت های کسب و کاری ویژه برای تک تک شرکت ها مزایای اجتماعی بزرگ در سطح جهان است برای اینکه این مزایا آشکار شوند لازم است تا محصولات و فرایندهایی که بوسیله فناوری نانو ارائه می شوند به بازار عرضه شوند که این امر مستلزم فرایند تجاری سازی می باشد. تحقیقات و اختراعات بسیاری بعد از ظهور فناوری نانو به کشور در بخش ها و صنایع مختلف انجام گردیده که صنعت غذایی نیز یکی از این بخش ها می باشد. تجاری سازی فناوری های جدید و نوپا از جمله فناوری نانو از حساسیت و ظرافت خاصی برخوردار می باشد که بدون شناسایی عوامل موثر در تجاری سازی و موانع موجود در به بازار رسانیدن فناوری نانو نمی توان راهبردی مناسبی برای انتقال آن به بازار تدوین نمود که در حال حاضر نیز این موضوع یکی از نقاط ضعف کشورمان می باشد. لذا شناسایی عوامل موثر در تجاری سازی و وجود سیاست های مناسب برای تجاری سازی فناوری نانو از ضروریات ملی محسوب می شود. بدلیل گستردگی موضوع در این پژوهش تنها به شناسایی عوامل محیطی از طریق مصاحبه با خبرگان تجاری سازی و مدیران شرکت ها فعال در حوزه نانو فناوری در بخش غذایی و کشاورزی پرداخته شده و در ادامه، با استفاده از آزمون فریدمن به رتبه بندی عوامل مذکور و از طریق رگرسیون خطی چندگانه به پیش بینی و بررسی وجود ارتباط معناداری عوامل با تجاری سازی فناوری نانو پرداخته شده است.

در عصر حاضر وضعیت رقابتی شدید در دنیای کسب وکار، شرکت ها را مجاب ساخته است که از تمامی ابزارهای موجود برای بهبود عملکرد خود استفاده کنند؛ زیرا عملکرد یکی از مهم ترین معیارهای سنجش موفقیت شرکت هاست. نوسان های بازار، عدم اطمینان محیطی، نیاز به استفاده بهینه از منابع و رسیدن به مزیت رقابتی، شرکت ها را به سمت استفاده از سیستم های تولید ناب و چابک برده است تا عملکرد خود را بهبود بخشند. هدف این مقاله بررسی تاثیر فعالیت های ناب چابک بر عملکرد شرکت در شرایط مختلف است. لذا پس از بررسی مبانی نظری، فعالیت های ناب چابک و ابعاد عملکردی آن شناسایی شده و تعامل پذیری شاخص ها با هم و میزان اثرگذاری فعالیت های ناب چابک بر عملکرد بررسی گردید. گردآوری داده های مربوط به تعامل پذیری فعالیت های ناب-چابک با استفاده از پرسشنامه مقایسه زوجی و از طریق برگزاری پنل تخصصی خبرگان صورت پذیرفت و داده ها به وسیله نرم افزار MICMAC تحلیل شد و تاثیرگذاری فعالیت های ناب چابک بر عملکرد و پایداری شرکت به صورت سناریوسازی و با روش شبکه باور بیزین و نرم افزار NETICA صورت پذیرفت. یافته های پژوهش بیانگر این است که درسناریوهای خوش بینانه، واقع بینانه و بدبینانه، پیاده سازی و استفاده از فعالیت های ناب چابک بر عملکرد مالی، غیرمالی و پایداری شرکت تاثیر مثبت می گذارد. همچنین با توجه به نظر خبرگان، شش سیگما، فناوری اطلاعات، کایزن و سیاست های حقوق و پاداش بیشترین تاثیرگذاری را در پیاده سازی تولید ناب-چابک در شرکت دارد.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش کار آفرینی برتوسعه فرهنگی و اقتصادی می باشد، روش پژوهشی توصیفی-همبستگی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت.جامعه آماری 384 نفر از کارکنان شهرک های صنعتی بروجن وشهرکرد استان چهارمحال و بختیاری بود و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون t تک نمونه ای و مدل معادلات ساختاری انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که میزان برنامه های کارآفرینی اجتماعی در شهرکهای مورد بررسی متوسط و میزان متغیر توسعه یافتگی فرهنگی کمتر از متوسط است و نیز شاخص های توسعه اقتصادی و اجتماعی بیش از متوسط بود . کارآفرینی اجتماعی وشاخص توسعه اجتماعی به شکل مستقیم و همچنین غیر مستقیم و از طریق نقش میانجیگری توسعه فرهنگی بر رشد اقتصادی تاثیری مثبت داشتند. کارآفرینی اجتماعی نسبت به شاخص توسعه اجتماعی تقریبا تاثیر بیشتری بر توسعه اقتصادی وهنری داشت لذا مدیران مربوطه برای اجرای موفق برنامه های توسعه ورشد شهرک های صنعتی باید تمرکز بیشتری برمقوله کارآفرینی اجتماعی داشته باشد.

بیمه حوادث طبیعی، نقشی کلیدی در پیاده سازی استراتژی های کاهش ریسک دارد و با فراهم سازی امکان انتقال ریسک برای بیمه گذاران، از هزینه های مالی قابل توجه مرحله بازیابی، جلوگیری می کند. گسترش سریع زیرساخت های دیجیتالی، پتانسیل عظیمی برای بکارگیری فناوری های تحول آفرین در مدیریت ریسک حوادث طبیعی ایجاد کرده است. با این حال، استفاده از فناوری های نوین علاوه بر مزایا، چالش هایی را  برای بیمه گران به همراه دارد و نیازمند  الزامات و زیرساخت هایی است. لذا هدف اصلی این پژوهش، شناسایی الزامات، زیرساخت ها و چالش های بکارگیری فناوری زنجیره بلوکی در بیمه حوادث طبیعی است. ابتدا فناوری زنجیره بلوکی و  ویژگی های آن معرفی شده است. سپس کاربرد این فناوری در بیمه حوادث طبیعی از جمله زلزله، طوفان، سیل، فوران آتشفشان و بیمه کشاورزی و مزایای آن شامل پرداخت فوری خسارت، کاهش احتمال تقلب و غیره مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت به منظور شناسایی بهتر چالش ها و الزامات بکارگیری فناوری زنجیره بلوکی در بیمه حوادث طبیعی، پرسشنامه ای میان 50 فعال صنعت بیمه توزیع شد.  نتایج به دست آمده نشان دادند که تصمیم گیرندگان در سطوح مختلف صنعت بیمه می بایست با ایجاد زیرساخت های لازم، ارائه چارچوب های نظارتی و قانونی مناسب،  استفاده از نیروهای متخصص و غیره به تطبیق صنعت بیمه با فناوری های دیجیتالی نوظهور کمک کنند.

هوشمندسازی یکی از رویکردهای مهم توسعه شهری است که در طی دو دهه گذشته قوت یافته است. رشد جمعیت و تحولات دیگر ضرورت برنامه ریزی و هوشمندسازی شهرها را مهم نشان می دهد. بر این اساس کلانشهرها جهت برون رفت از برخی چالش ها و مدیریت پایدار در بخش های مختلف، رویکرد هوشمندسازی را مورد تاکید قرار داده اند. شهر شیراز به عنوان یکی از کلانشهرهای کشور، نیازمند برنامه ریزی در راستای توسعه شاخص های شهر هوشمند است. بنابراین بررسی وضعیت موجود این شهر می تواند به مدیریت و توسعه این شهر کمک نماید. در این پژوهش هدف بررسی میزان برخورداری شهر شیراز از شاخص های شهر هوشمند است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر گردآوری داده های میدانی است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه بوده است. جامعه آماری را کارشناسان آگاه به موضوع تشکیل داده اند. بر اساس روش گلوله برفی، تعداد 96 کارشناس در سه منطقه این شهر، به تکمیل پرسش نامه اقدام نمودند. روایی پرسش نامه از طریق جامعه نخبگان تایید و پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ بیشتر از 74/0 تایید شد. نتیجه نشان داد که تحلیل نتایج نشان داد که همه شاخص شهر هوشمند شامل اقتصاد، حرکت، شهروند، حکمروایی، زندگی و محیط زیست هوشمند در سطح کمتر از 05/0 معنادار بوده اند. بر اساس نتایج آزمون تی تک نمونه ای مشخص شد که شاخص اقتصاد هوشمند(432/3) و شهروند هوشمند(149/3) دارای وضعیت متوسطی بوده و مابقی شاخص ها، ضعیف ارزیابی شده اند. همچنین بر اساس نتایج آزمون فریدمن نیز بهترین وضعیت مربوط به شاخص اقتصاد هوشمند با میانگین رتبه ای 04/5 و بدترین وضعیت مربوط به شاخص حکمروایی با میانگین72/1 می باشد. علاوه بر این نتایج تحلیل واریانس تایید نمود که میان مناطق شهر شیراز از لحاظ چهار شاخص حرکت، حکمروایی، زندگی و محیط زیست هوشمند در سطح کمتر از 05/0، تفاوت معناداری وجود دارد.

با توجه به اهمیت فناوری در توسعه اقتصادی کشور و نقش بسزای آن در بهبود درجات بهره وری و خلق ارزش افزوده، همواره توسعه قابلیت های فناورانه در برنامه های سیاستی مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش ضمن آسیب شناسی محتوای برنامه ششم از نگاه توسعه قابلیت های فناورانه و نوآورانه، احکام پیشنهادی برای درج در برنامه هفتم ارائه گردیده است. برای این مهم ابتدا در قالب چارچوبی پیشنهادی، یک تحلیل محتوایی از مفاد قانونی برنامه ششم توسعه صورت می پذیرد تا ضمن بررسی شاکله ابزارها و حوزه های مداخلاتی این قانون در حوزه فناوری و نوآوری، چارچوب مداخلاتی این احکام در قالب محیط نهادی و محیط اقتصادی تحلیل شود. سپس بر اساس پنل های خبرگی برگزار شده، چالش های فقدان عملکرد قابل قبول از مفاد قانونی برنامه احصاء گردید که این موارد شامل «عدم تبدیل احکام به برنامه های سیاستی»، «فقدان سیاست های مأموریت گرا»، «عدم استفاده از ابزارهای سیاست نوآوری»، «عدم توجه به توسعه فناوری در بخش های مهم و گلوگاهی»، «عدم توجه به توسعه کسب و کارهای جدید به ویژه در حوزه پلت فرم های اقتصاد دیجیتال» است. در ادامه و به منظور درج در احکام برنامه هفتم، چهار برنامه پیشنهادی برای تسهیل مسیر توسعه فناوری و نوآوری در برنامه هفتم شامل «توسعه فناوری در زنجیره ارزش بخش های مهم صنعتی»، «توسعه بازار بین المللی و افزایش صادرات محصولات دانش بنیان»، «تنظیم گری فعالیت کسب و کارهای اینترنتی» و «توسعه شبکه های نوآوری بخشی» پیشنهاد گردید.

محصولات و سامانه های پیچیده، نقش حیاتی و روزافزونی در پیشرفت و توسعه اقتصاد نوین در کشورها دارند و مزیت رقابتی آنها را شکل داده اند. از طرفی زمان بربودن طراحی و تولید این گونه محصولات، موجب شده است تا در بیشتر مواقع پس از تحویل، کارایی لازم را در صحنه بهره بردار نداشته باشند. در این رابطه نیاز است تا رویکردهای بومی متناسب با شرایط حاکم با فضای هر کشور، ایجاد و توسعه داده شود. این پژوهش، به دنبال ایجاد و توسعه چنین رویکردی برای طراحی و تحویل تدریجی محصول در کمترین زمان و از طریق موازنه عناصر آمادگی فناورانه، سند بیانیه نیاز و ویژگی های محصول در سامانه های کلان و پیچیده هوایی است. فرایند موازنه با استفاده از سه مرحله تابع گسترش کیفیت، انجام شده است. در این پژوهش با توجه به صحنه بهره بردار و الزامات مهندسی سیستم ها و نمودار وی (Vee)، در حداقل دو نقطه بازنگری فنی در طراحی و توسعه، تحویل تدریجی محصول پیشنهاد شده است. نتایج نشان داده است که به کارگیری موازنه مذکور، تأثیر بسزایی در به کارگیری محصول در صحنه بهره بردار داشته و مسیر طراحی و توسعه محصولات کلان در کشور را با ارائه یک نقشه راه طراحی، هموار کرده است. رویکرد ارائه شده، راهنمایی برای بخش تحقیق و توسعه سازمان هاست و به این منظور از آن استفاده می شود.

هدف: آینده نگاری با شکل بخشیدن به دنیای مطلوب فردای یک جامعه سروکار دارد. هدف اصلی پژوهش، شناسایی بایسته های آینده نگاری در حکمرانی برای کاربردپذیری فناوری های نوظهور با تأکید بر دستیابی به کشاورزی پایدار در ایران است.روش: این پژوه ش ج زو پژوهش های کمی است که به روش پیمایشی اجرا شده است جامعه آماری آن 641 نفر از کنشگران فناوری های نوین کشاورزی بودند که 314 نفر از آن ها به روش نمونه گی ری تصادف ی طبقه ای با انتس اب متناس ب مطالعه شدند. ابزار جمع آوری داده ه ا، پرسش نامه ای بود که روای ی ش کلی آن ب ا اس تفاده از نظرات متخصص ان و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب کرونباخ آلفا (931/0) تأیید ش د. یافته ها: فناوری ها، نقش مهمی در استفاده بهینه از منابع پایه تولید دارند و تغییر بینش بهره برداران کشاورزی توسعه کشاورزی صادرات محور، ارتقای کیفیت محصولات کشاورزی و افزایش عملکرد کمی کشاورزی از مهمترین بایسته های آینده نگاری در حکمرانی برای کاربردپذیری فناوری های نوظهور برای دستیابی به کشاورزی پایدار هستند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد؛ پنج عامل "استفاده پایدار و بهینه از منابع طبیعی، افزایش کارآیی و بهره وری در تولید کشاورزی، فناورانه نمودن تولید در زیربخش های کشاورزی، توسعه فرهنگ فناوری و نوآوری و مدیریت راهبردی توسعه فناوری" درمجموع 57/75 درصد واریانس مورد نظر را تبیین می کنند. نتیجه گیری: آینده نگاری در حکمرانی برای توسعه کاربردپذیری فناوری های نوظهور در کشاورزی ایران مؤثر است: بنابراین برای توسعه واحدهای کشاورزی فناورانه در زیربخش های کشاورزی و دستیابی به کشاورزی پایدار، ضروت دارد با عزمی ملی و بر اساس یک برنامه عملیاتی جامع و آینده نگر، حمایت ها و مشوق های مناسب مدنظر دولتمردان باشد.