تکنیک TOPSIS

علی رغم اینکه صنایع دستی جایگاه بااهمیتی در ساختار اقتصادی کشور می تواند داشته باشد، اما، درمقابل صنایع ماشینی و کارخانه ای رو به نابودی است. هدف تحقیق نشان دادن پتانسیل ها و توانمندی های استان کرمان درصنایع دستی بوده و اینکه کدام یک از صنایع پتانسیل بیشتری برای توسعه دارد می باشد. روش تحقیق، تحلیلی – توصیفی بوده و داده های تحقیق با روش اسنادی و میدانی به دست آمده و بااستفاده از تکنیک TOPSIS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج تحقیق نشان می دهد، استان کرمان پتانسیل های زیادی برای صنایع دستی دارد و شهرستان های مختلف استان در صنایع مختلف مزیت دارند که باعث تنوع صنایع دستی دراستان شده است و صنایع دستی 10 درصد از اشتغال استان را به خود اختصاص داده است و باپتانسیل های زیادی که وجود دارد می تواند بیش از 20 درصد اشتغال را تامین کند. نتایج تحقیق نشان می دهد شهرستان های کرمان، سیرجان، رفسنجان و بافت رتبه های اول تا چهارم را در صنایع دستی به خود اختصاص داده اند. 

بی شک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد، فرهنگ آن جامعه است. اساسا فرهنگ هر جامعه، هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل می-دهد و با انحراف فرهنگ، هر چند جامعه از بعد های اقتصادی، سیاسی، صنعتی و نظامی قدرتمند و قوی باشد، اما پوچ و میان تهی است. همه مکاتب بشری و نظام های سیاسی، اندیشه توسعه را به عنوان تلاش برای تعالی جامعه پذیرفته اند و هیچ جامعه و نظامی نیست که بخواهد و یا بتواند از سطح معین و ثابتی از فرهنگ مادی و غیر مادی متوقف شود. هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی میزان توسعه یافتگی شهرستان های استان گلستان بر مبنای 30 شاخص فرهنگی در سال 1392، می باشد. نوع تحقیق کاربردی و از لحاظ روش شناسی، توصیفی- تحلیلی محسوب می شود. اطلاعات مورد نیاز برای انجام پژوهش، از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای بدست آمده اند و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری Excel و برای رتبه بندی شهرستان از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره VIKOR ، SAW ,TOPSISو ادغام نتایج با تکنیک کپ لند استفاده گردید. همچنین برای امتیازدهی از روش آنتروپی شانون استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، 14 شهرستان استان گلستان بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی- اداری می باشد. نتایج حاصل از این پژوهش بر اساس تکنیک ادغام کپ لند نشان می دهد که ، 28/14 درصد شهرستان ها برخوردار، 42/71 درصد نیمه برخوردار و 28/14 درصد در رده شهرستان های محروم قرارگرفتند. بنابراین بیشتر شهرستان های استان در سطح شهرستان های نیمه برخوردار و محروم قرار گرفته اند که نشان می دهد در توزیع شاخص های مختلف توسعه در سطح استان نابرابری زیادی وجود دارد.

از آن جا که فضاهای شهری امروزه مولفه ای برای وقوع نابهنجاری های شهری و در نتیجه عدم وقوع امنیت در شهر می باشد، بنابراین بررسی جنبه های کیفی و کمّی امنیت چه از لحاظ کالبدی و چه از لحاظ اجتماعی در فضاهای شهری امری ضروری است. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل میزان جرائم و بزهکاری در سطح شهرستان های استان فارس با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS و SAW است. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و با رویکرد کاربردی است و برای انجام پژوهش از داده های سال نامه آماری سال 1394 استفاده گردیده است و همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری EXCEL استفاده شده است. نتایج پژوهش با استفاده از تکنیک TOPSIS گویای آن است که شهرستان شیراز با امتیاز (1) به عنوان ناامن ترین ناحیه از لحاظ جرم و بزهکاری در سطح شهرستان ها و شهرستان سروستان با امتیاز(005/0) به عنوان امن ترین ناحیه از لحاظ جرم و بزهکاری در سطح شهرستان های استان فارس می باشند. نتایج با استفاده از تکنیک SAW نیز نشان دهنده بیش ترین جرم و بزهکاری در شهرستان شیراز با امتیاز (544/0) و کمترین جرم و بزهکاری درشهرستان سروستان با امتیاز (003/0) قرار دارد. در این میان، شهرستان شیراز دارای بدترین وضع از نظر شاخص های یاد شده است و وضعیت آن طی چند سال اخیر به دلیل مهاجرت هایی که به این شهرستان صورت گرفته بغرنج تر شده است. در آخر هم برای نتیجه گیری بهتر نقشه پراکندگی فضایی میزان جرم و بزهکاری استان فارس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد نمایش قرار گرفته است. با توجه به نقشه مورد نظر شهرستان های شیراز و سروستان که دارای بدترین و بهترین وضع از لحاظ شاخص های جرم و بزهکاری می باشند در کنار یکدیگر قرار گرفته اند.

نابرابری در بهره مندی از امکانات و عوامل توسعه در مناطق گوناگون پهنه یک سرزمین مانعی جهت رشد و توسعه همه جانبه به شمار آمده، فلذا در فرآیند برنامه ریزی و مدیریت کشورهای در حال توسعه، موضوع کاهش نابرابری و ایجاد تعادل در روند توسعه مناطق مختلف از اهمیت برجسته ای برخوردار است. آشکار است که توسعه متعادل و متوازن فضاهای جغرافیایی، مستلزم بررسی دقیق و همه جانبه مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و شناخت بهتر نیازهای جامعه و بهبود آنهاست. تکنیک های ارزیابی چند شاخصه یکی از روش های مؤثر جهت شناخت و ارزیابی چندین گزینه بر اساس تعدادی معیار با درجه اهمیت متفاوت است. لذا این روش از کارایی بالایی جهت رتبه بندی و تعیین سطوح توسعه در بین مناطق مختلف به شمار می آید. این روش شامل تکنیک های متفاوتی است که در این مقاله با بهره گیری از سه تکنیک TOPSIS، ELECTRE و VIKOR و با استفاده از شاخص هایی در حوزه های اقتصادی، جمعیتی، آموزشی، فرهنگی-مذهبی، بهداشتی-درمانی و زیرساختی، سطوح توسعه یافتگی در بین شهرستان های استان چهارمحال و بختیاری مورد ارزیابی قرار گرفته است. استفاده از سه تکنیک علاوه بر ایجاد امکان مطالعه ی تطبیقی، رتبه بندی نهایی را از دقت بالاتری برخوردار می سازد. نتایج این پژوهش نشان می دهد شکاف زیادی بین شهرستان های استان چهارمحال و بختیاری و توسعه ای نامتعادل مابین آنها با توجه به شاخص های مورد استفاده وجود دارد و مناطق همجوار با استان اصفهان از وضعیت بهتری برخوردار هستند. بر این اساس شهرستان شهر کرد نسبت به شهرستان های دیگر، توسعه یافته ترین و شهرستان های لردگان، بروجن، کیار، فارسان، کوهرنگ و اردل به ترتیب در رده های بعدی قرار دارند.  

مقدمه: استفاده از ظرفیت های جامعه و مناطق عشایری به عنوان یک منبع گردشگری کمتر دیده شده در جهت جذب گردشگران داخلی و خارجی نقش مهمی در برنامه ریزی تنوع بخشی به معیشت جامعه ی عشایری ایفا می کند.هدف پژوهش: بنابراین، هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی مناطق و مراکز مستعد گردشگری عشایری در استان همدان می باشد. روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر با توجه به هدف از نوع تحقیقات کاربردی است که با استفاده از راهبردهای پیمایش انجام پذیرفته است. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه و پرسشنامه بود. مصاحبه ها  با 8 نفر از کارشناسان و خبرگان و پرسشگری توسط 22 نفر از کارشناسان تعاونی عشایری و اداره امور عشایر استان همدان انجام شد. همچنین به منظور شناسایی شاخص ها و معیار های لازم برای تعیین مناسب تربن مکان گردشگری در استان از مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با کارشناسان استفاده گردید. این شاخص ها عبارت بودند از : دسترسی و کیفیت ایل راه ها، زیرساختهای گردشگری، شرایط مناسب جغرافیایی، جمعیت مراکز عشایری، تنوع جاذبه ها، پذیرش گردشگران، شرایط اقتصادی عشایر، وجود آب و برق، تعامل با دولت. به منظور اولویت بندی مناطق شناسایی شده از  تکنیک TOPSIS استفاده شد. همچنین، قبل از پرداختن به تکنیک تاپسیس وزن معیارها با استفاده از روش آنتروپی شانون تعیین می گردد. در نهایت در محیط جی آی اس جانمایی مراکز گردشگری عشایری بر روی نقشه مشخص شدند.قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش محدوده استان همدان و سامانه های عشایری این استان می باشد که در پنج شهرستان همدان، اسدآباد، بهار، تویسرکان، و نهاوند محدود شده اند.یافته ها و بحث: نتایج نشان داد “معیار دسترسی و کیفیت ایل راه ها" ، معیار “شرایط مناسب جغرافیایی" و معیار " زیرساخت های گردشگری"به  ترتیب بیشترین میزان تاثیر مثبت را  بر ایجاد مراکز گردشگری عشایری منطقه دارا می باشند. همچنین  نتایج نشان داد اولویت های شناسایی شده جهت ایجاد مراکز گردشگری  عشایری در استان همدان اول شهرستان نهاوند (سراب گیان)، دوم شهرستان همدان (تاریک دره و گنجنامه) و سوم شهرستان بهار (فسیجان) می باشند.نتایج: با توجه به نتایج، جهت برنامه ریزی برای ایجاد مرکز گردشگری عشایری، لازم است به اولویت های شناسایی شده در استان توجه گردد. همچنین با توجه به اهمیت معیارهای شناسایی شده، برای راه اندازی این مراکز تامین جاده ها و ایل راه ها، دسترسی به آب و برق، شرایط آب و هوایی، پوششی گیاهی، همچنین ایجاد زیرساخت های گردشگری نظیر تأسیسات و تجهیزات گردشگری، خدمات و تسهیلات بیشتر مورد توجه قرار گیرند.