خودنمایی بدنی

بدن انسان به طور عام و جذابیت جسمانی به طور خاص یکی از موضوعاتی که در دنیای امروز تحت تأثیر رسانه های ارتباطی جدید، رشد فرهنگ مصرفی و شکل گیری گفتمان های مدرن و پست مدرن اهمیت زیادی پیدا کرده است و از عوامل اصلی تشکیل دهنده روابط بین افراد به شمار می رود. تحقیق با پژوهش کیفی و راهبرد نظریه زمینه ای انجام شده است. داده ها با استفاده از نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری از طریق مصاحبه عمیق با 15 نفر از مردان 15 تا 35 ساله باشگاه های بدن سازی مناطق مختلف شهر شیراز که حداقل 6 ماه سابقه عضویت در باشگاه را داشتند، به دست آمده و بر اساس کدگذاری کوربین و اشتراوس تجزیه وتحلیل شده اند. نتیجه تحلیل داده ها، دستیابی به بیست مقوله محوری و یک مقوله هسته بوده است. برخی از مقولات عبارت اند از: اقبال عمومی در جامعه نسبت به مدیریت نمایشی بدن، کسب نفوذ اجتماعی در بین دوستان و اطرافیان، مصرف به مثابه نمایش در بستر خانواده و جامعه، شرایط و وضعت منزلتی فرد، حس خوب نسبت به تناسب اندام، مقایسه اجتماعی خود با دیگران، پایداری در روابط اجتماعی و تمایز خود و مقبولیت بیشتر در نزد دیگران. مقوله هسته نیز عبارت است از مدیریت و خودنمایی بدن به مثابه استراتژیی برای تمایز اجتماعی.  

در ایران با ورود به دنیای مدرن، بدن ها فرم سنتی خود را از دست داده اند. خروج بدن از چارچوب نگاه طبیعت گرایانه و قرار گرفتن در چارچوب فنّاوری، ارزش ها و نگرش های مدرن سبب شده که بدن ایرانی با تبدیل به امری خودآگاه، با مسائل گوناگون مواجه شود. مطالعه حاضر باهدف شناخت زمینه ها و پیامدهای ورزش بدن سازی در بین مردان جوان انجام گرفته است. روش تحقیق کیفی و با نظریه زمینه ای انجام گرفته است. نمونه گیری هدفمند و نظری است که با مصاحبه عمیق با 15 نفر از مردانی که در باشگاه های بدن سازی شهر شیراز عضو بوده اند، انجام گرفته است. مقوله های اصلی تحقیق عبارتند از: دغدغه های ذهنی و نارضایتی از بدن خود، کسب منزلت و مقبولیت در جامعه، عرضه و نمایش خود، رشد فرهنگ مصرفی، فشار تقاضا از سوی جنس مخالف و حمایت و تشویق در بستر خانواده. همچنین یافته ها نشان دادند که بستر و منابعی مانند شرایط و وضعیت منزلتی، شرایط و وضعیت طبقاتی و شرایط و وضعیت خانوادگی در کنار شرایطی از قبیل کسب قدرت و نفوذ اجتماعی و مقبولیت، تمایز و پایگاه خود با دیگران، پذیرش اجتماعی بالاتر در جامعه، خودبرتری جویی، فشار هنجاری اطرافیان، کسب منزلت نزد جنس مخالف و تقاضا ها و جذابیت های بدنی جنس مخالف پیوند چندجانبه ای با گرایش به خودنمایی بدن به عنوان مقولیه هسته پژوهش ارتباط دارند.