مشاوره

رازداری یکی از مسائل اخلاقی بسیار مهم به ویژه در فرایند روان شناسی و مشاوره است. به همین علت در نظام نامه اخلاقی سازمان روان شناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید قرار گرفته است. مسئله افشای اسرار یکی از چالش های مهمی است که روان شناسان و مشاوران با آن مواجه هستند. در این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی تنظیم گردیده مسئله رازداری و موارد نقض آن از منظر آموزه ها و تعالیم اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، افشای اسرار جایز نیست مگر در مواقع بسیار ضروری که جان و عرض مراجع یا شخص دیگری در خطر باشد در این صورت به جهت مصلحت عقلی و از باب قاعده الاهم فالاهم و دفع افسد به فاسد آن هم در حد ضرورت جایز دانسته شده است. برخی مصادیق دیگر در انی حوزه مسئله مقاله پیش روست.

بحث مسئولیت مدنی ناشی از خطا در مشاوره به مسئولیت های ناشی از مشاوره حقوقی، مشاوره روانشناسی، مربی ورزشی، مشاوران اقتصادی و بنگاه های مرتبط، مسئولیت کشیک ها و علمای مذهبی در مشاوره های خود و سایر انواع مشاوره های رایگان می پردازد.این مبحث اولین بار در مورد مسئولیت کشیشان مطرح شده است که آیا آنها در مشاوره های مذهبی و اجتماعی که به مردم می دهند در صورت خطا و ورود خسارت مسئولیت دارند؟ همچنین از مهمترین مباحث مطرح در این زمینه مسئولیت مشاوران حقوقی و مشاوران پزشکی است که در چه شرایطی می توان علیه آنها اقامه دعوای مسئولیت کرد. مسئولیت مدنی ناشی از خطا در مشاوره به معنای مسئولیتی است که از فعالیت های مشاوره ناشی می شود. این اصطلاح بیشتر در زمینه موسسات مذهبی که انواع متنوعی از مشاوره را فراهم می کنند مطرح شده است که خطا در ارائه مشاوره ممکن است به مسئولیت موسسه مزبور منتهی گردد. به علاوه روانشناسان، پزشکان، مددجویان اجتماعی، مشاوران حقوقی، نیز ممکن است با دعاوی تقصیر در ارائه خدمات مشاوره روبرو شوند. به همین علت در کشورهای امریکایی و اروپایی شرکت های بیمه، بیمه نامه های خاص این مشاغل را نیز تهیه کرده و این نوع از تقصیرهای شغلی را نیز پوشش می دهند.

رشته های علمی با توجه به نیازهای نوین جوامع تغییر و تحول می یابند. رشته مطالعات برنامه درسی نیز از این اصل مستثنی نیست. یکی از مفاهیم نوینی که در حوزه مطالعات برنامه درسی مطرح شده است، مشاوره برنامه درسی می باشد. تبیین و بازنمایی این مفهوم می تواند در بهبود سطح یادگیری و تحقق اهداف برنامه درسی مؤثر باشد. در پژوهش حاضر مشاوره برنامه درسی به عنوان مفهومی تازه در حوزه مطالعات برنامه درسی موردبحث قرار می گیرد. رویکرد این پژوهش کیفی و از نوع مرور نظام مند می باشد. برای جمع آوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای، بررسی اسناد و جستجوها در منابع داده و اطلاعات اینترنتی استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که مفهوم مشاوره برنامه درسی جایگاه و مبنای نظری خود را در نظریه های نوِ مفهوم پردازان ازجمله نظریه پدیدارشناسی و اتوبیوگرافی برنامه درسی دارد. همچنین مشاوره برنامه درسی می تواند در ارتقاء سطح یادگیری و روش های یاددهی- یادگیری و به ویژه توسعه و اعتلای شخصی فراگیران در چارچوب برنامه های درسی نقش مهمی ایفا نماید. رشته های مشاوره و روانشناسی می توانند در کنار حوزه مطالعات برنامه درسی در تحقق اهداف مشاوره برنامه درسی مؤثر باشند .

در این مطالعه، تلاش شده است تا از منظر دانشجویان دوره ی دکتری رشته های فنی و مهندسی، شایستگی های مورد انتظار اعضای هیأت علمی برای یک دهه ی آینده مورد بررسی قرار گیرد. جامعه ی آماری پژوهش حاضر، دانشجویان دکتری در رشته های فنی و مهندسی در دانشگاه شیراز بودند. نمونه ای با حجم 66 نفر بر اساس روش نمونه گیری تصادفی نسبتی بر اساس جنسیت و رشته تحصیلی انتخاب گردید. ابزار این پژوهش، پرسشنامه ی پژوهشگرساخته شایستگی های اعضای هیأت علمی می باشد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که مهم ترین موضوعی که در رابطه با فعالیت های تدریس، پژوهش و آموزش اعضای هیأت علمی در یک دهه ی آینده اهمیت دارد، وفور اطلاعات در دسترس و فناوری های نو است. از دیدگاه دانشجویان دوره ی دکتری مهم ترین شایستگی اعضای هیأت علمی در یک دهه ی آینده، شایستگی پژوهش می باشد. همچنین یافته های پژوهش نشان داد بین ادراک دانشجویان دکتری از وضعیت موجود و مطلوب شایستگی های تدریس، پژوهش، مشاوره، ارائه خدمت و همکاری با اعضای هیأت علمی تفاوت معنادار وجود دارد و بیشترین شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب ابعاد مختلف شایستگی اعضای هیأت علمی از دیدگاه دانشجویان دوره ی دکتری، متعلق به شایستگی همکاری اعضای هیأت علمی با همکاران می باشد.

مقدمه: این پژوهش با هدف تعیین نیازهای راهنمایی و مشاوره دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول انجام شد . روش کار: به این منظور از بین کلیه دانشجویان این واحد، 375 نفر به شیوه تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای مشتمل بر 41 گوبه با مقیاس لیکرت چهار درجه ای بود که نظر دانشجویان را در مورد شدت نیاز آنان به راهنمایی و مشاوره در زمینه های مختلف مورد پرسش قرار می داد. پایایی ابزار از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 95/0 محاسبه شد . یافته ها: نتایج نشان داد، میانگین اولویت نیازهای مشاوره دانشجویان به ترتیب اهمیت عبارت بودند از: در حیطه رشد و ارتقای فردی (49/4)، سازشی-انطباقی (77/3)، آموزشی-تحصیلی (01/3)، حرفه ای-شغلی (13/2) و خانواده و ازدواج (61/1). سایر یافته ها نشان داد که در نیازهای راهنمایی و مشاوره دانشجویان زن و مرد در برخی حیطه ها تفاوت معنادار وجود دارد (05/0 > P ). اما به تفکیک مقطع و رشته تحصیلی تفاوتی دیده نشد . نتیجه گیری: پنج نیازی که دانشجویان در مجموع حیطه ها بیشترین احساس نیازمندی را به خدمات راهنمایی و مشاوره اعلام کردند به ترتیب شامل «آشنایی با فرصت های شغلی کشور، روش کاریابی در جامعه، روش افزایش تمرکز حواس، روش برخورد با مشکلات زندگی و روش شاد زندگی کردن» بود. توصیه می شود دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در راستای فراهم نمودن زمینه های رشد و پیشرفت تحصیلی دانشجویان و جلوگیری از افت تحصیلی، این یافته ها را در طراحی برنامه های مشاوره دانشجویی در دانشگاه مورد توجه قرار دهند .

مشاوره دینی به معنای مشاوره ای که برخاسته از مفاهیم و گزاره های دین باشد مورد توجه اندیشمندان رواندرمانی و مشاوره قرار گرفته است. اسلام به عنوان دین جامع که دارای پیروان متعددی است آموزه های مختلفی به خصوص درباره حوزه های مفهومی اجتماعی، انسانی و سلامت دارد ولی هنوز تعاریف مشخص و دقیقی از مشاوره اسلامی، مدل ها و الگوهای آن صورت نگرفته است. پژوهش حاضر درصدد است با روش مطالعه مروری و با شیوه توصیفی-تحلیلی به تعریف مشاوره اسلامی برسد. منابع مطالعه پژوهش های داخلی و خارجی در سی سال گذشته درباره مشاوره دیتی و منابع دین اسلام شامل متون قرآن و روایات می باشد. پژوهش حاضر درصدد پاسخ به چهار مسئله مبانی مشاوره اسلامی، ابعاد روانشناختی انسان در اسلام، مراحل مشاوره اسلامی و اصول مشاوره اسلامی است. یافته های پژوهش نشان داد که مشاوره اسلامی از سه جهت با مشاوره و رواندرمانی های رایج متمایز است. 1- در مبانی هستی شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی. 2- در اهداف و 3- در روش های مشاوره. هم چنین با استفاده از مبانی، مفاهیم و اصول مشاوره در اسلام که از یافته های پژوهش به دست آمد مشاوره اسلامی تعریف شد. نتایج این پژوهش می تواند پیش فرض های مشاوره اسلامی را روشن سازد و در جهت الگوسازی مشاوره اسلامی مسیر پژوهش های آینده را هموار سازد.

زمینه و هدف: طلاق به عنوان یک آسیب اجتماعی در سال های اخیر در ایران و دنیا افزایش یافته است. محققان علل مختلفی را برای آن ذکر نموده اند ازجمله: اختلافات شدید اعتقادی، تربیت های متفاوت، خصوصیات شخصیتی ناسازگار و... که به تعارض و درنهایت طلاق ختم می شود. هدف از این پژوهش کشف عوامل مؤثر بر طلاق در ازدواج های زودهنگام بود. مواد و روش ها: مطالعه حاضر مبتنی بر رویکرد کیفی و از نوع گراند تئوری است. بدین منظور 20 نمونه به روش مبتنی بر هدف انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از مصاحبه های عمیق و باز استفاده شد. متن مصاحبه ها ضبط گردید و پس از مکتوب سازی با روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی که Strauss و Corbin در کتاب خود معرفی کرده است، تجزیه وتحلیل شد. به منظور افزایش اعتبار داده ها از قضاوت ارزیابان نیز استفاده شد. یافته ها: از مجموع یافته های این مطالعه، چهار مفهوم اصلی که بیان گر ساختار تعارض بودند، استخراج شد. این مفاهیم شامل: اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی و شخصیتی بودند. نتایج تحقیق که با کمک کد گذاری باز، محوری و انتخابی مشخص شد، نشان داد که عوامل و زمینه هایی چون سن نامناسب، ازدواج از روی اجبار، عدم درک نقش زن و مرد، تفاوت شخصیتی و فرهنگی، مهارت های ارتباطی و اجتماعی ناکارآمد، مسائل اقتصادی، دخالت اطرافیان، نبود شبکه حمایتی، انتظارات غیرواقعی از همسر، برآورده نشدن نیازها، سردرگمی هویت، هیجانات منفی و عدم ابراز هیجانات، الگوی ارتباط منفی والدین، آشفتگی خانوادگی، تفاوت فاحش بین زوجین (تحصیلی، ظاهری، خانوادگی، شخصیتی)، دلبستگی نا ایمن و عدم انعطاف روان شناختی، تعارض و طلاق را تسریع می کند. ذنتیجه گیری: به نظر می رسد که بهره مندی زوجین از مشاوره قبل از طلاق و آگاهی و شناخت از خود و جنس مخالف و تصمیم گیری مسئولانه و بالغانه می تواند نقش مهمی در موفقیت ازدواج داشته باشد.

تقنین شایسته براساس نیازهای واقعی جامعه، از عناصر مؤثر در ارتقای کیفیت قانونگذاری و جلوگیری از هزینه های اجتماعی و اقتصادی قانونگذاری بی کیفیت است. نیازسنجی تقنینی برآمده از حق شهروندان در تعیین سرنوشت و اعمال حاکمیت است. با این حال، پیمایش نظرهای تمامی شهروندان و نیازسنجی تقنینی از تمامی شهروندان از سویی در همه موضوعات امکان پذیر نیست و نیز باید در کنار توجه به لزوم اولویت گذاری های تقنینی شهروندان و دریافت اراده آنان در حوزه قانونگذاری، به جمع آوری نظرهای ذی نفعان از یک سو و نظرهای کارشناسان و متخصصان مربوط از سوی دیگر، توجه کرد. سؤال اصلی در این تحقیق آن است که در فرایند قانونگذاری، نیازسنجی تقنینی از چه مبانی توجیهی برخوردار است و در نظام قانونگذاری ایران، چگونه و با چه کیفیتی، به آن بها داده شده است؟ بر این اساس، در قالب پژوهشی توصیفی- تحلیلی این نتیجه به دست آمد که اولاً نیازسنجی تقنینی مبانی توجیهی متعددی دارد؛ ثانیاً نظام قانونگذاری کشور در خصوص نیازسنجی تقنینی ادبیاتی ضعیف و تجربه ای نحیف دارد و این موضوع، در رویه های قانونگذاری نیز امری مغفول محسوب می شود؛ ثالثاً برای وضع قوانینی شایسته، کارامد و پاسخگوی نیازهای جامعه، چاره ای جز تقویت بعد نیازسنجی در قانونگذاری و بها دادن به آن در عمل نیست؛ رابعاً میان نیازسنجی تقنینی و عوام گرایی در عرصه تقنین تفاوت وجود دارد و نمی توان به بهانه منفی بودن عوام گرایی، نیازسنجی تقنینی را کنار گذاشت.

برخی مشکلات خانواده های آسیب پذیر، برآمده از آزموده های مشاوره خانواده و درمانگری در کار با خانواده های ساکن شهر سنندج به شریح زیر گزارش می گردد. ۱. درخطر بودن رابطه همسران به دلیل دخالت های خانواده زن و شوهر در رابطه و امور خانوادگی زن و شوهر (اعضای خانواده، اعم از زن و شوهر و فرزندان آن ها برای کاهش بار فشار تنش ها و مشکلات خانوادگی رخدادهای داخل خانواده را همچون درد دل و گلایه به خارج از خانواده انتقال داده و زمینه را برای دخالت خانواده های دو طرف فراهم می آورند؛ متأسفانه خواسته یا ناخواسته دخالت اعضای خارج از خانواده، به یکی از دلایل اصلی بالا گرفتن کشمکش ها و طلاق بدل می گردد) ۲. وابستگی دوسویۀ زن و شوهر به پدر و مادر (زن و شوهر پیش و بیش از آنکه نقش همسر را ایفا نمایند همچون فرزند والدین خود رفتار می نمایند. در برابر، والدین فرزند خود را به جای فردی مستقل که خانوادۀ جداگانه ای برپا ساخته، بیش و پیش از هر چیز همچون فرزند خود می انگارند) ۳. ادراک نابرابر بودن سهم توجه، محبت و حمایت والدین (فرزندان از عادل بودن والدین در رسیدگی روانی- اجتماعی به فرزندان خود ناراضی شده و در رابطه با همشیران خود طرد، تعارض و ستیزه جویی را می آزمایند؛ در پاره ای موارد والدین دچار این اشتباه شده اند که بر پایه دلسوزی از فرزند ضعیف حمایت بیشتری نمایند و حتی همشیران او را به پشتیبانی از او تشویق می نمایند و یا برای نشان دادن رضایت خود از رفتار و برخورد یک فرزند به اشتباه می کوشند که برای هم نوا ساختن سایر فرزندان با او، رفتار فرزند مطلوب را به رخ آن ها کشیده و درنتیجۀ این مقایسه احساس حقارت و نابرابری را در سایر فرزندان ایجاد می کنند) ۴. مسئول انگاشتن همسر برای رفتار خانوادۀ او (در مواردی که هر یک از همسران در رابطه با اعضای خانواده همسر خود از عهدۀ ارتباط توأم با مهارت برنمی آید همسر خود را برای تنش های ایجادشده مقصر دانسته و همسر را برای ابراز موضع جانب دارانه و مقصر دانستن خانوادۀ خود در فشار می گذارد). ۵. احساس اجبار فرزند/ فرزندان برای گزینش محبوب از میان پدر یا مادر (والدین با عیان ساختن مشاجره و ستیزهای خود در فضای خانواده فرزندان را به میدان جنگ کشیده و چه بسا فرزند برای از دست ندادن امتیازهای ناشی از تعامل با حامی اصلی ادراک شده، خود را در جبهۀ او قرار داده و بر پایۀ ارزنده سازی از روی استیصال او، یک تنفر کذایی را نسبت به دیگری نمود می دهد) ۶. تلقی خانه پدری همچون پناهگاهی برای هنگام ستیز، طرد و قهر (بر پایه میدان دادن خانواده های مرکز به بدگویی و غیبت دربارۀ همسر، اعضای خانوادۀ مرکز فرزند خود را همچون یک قربانی در چنگ عروس یا داماد خود انگاشته و زمینه را برای قهر و طرد موقت و در پاره ای موارد برای جدایی آن ها فراهم می سازند) ۷. پرورش فرزندان همچون سرباز جنگی و سرباز ستون پنجم در جدال ها و ستیزهای گوناگون خانوادگی (پدر و مادرهای نا بالیده از دید هیجانی و اجتماعی، در واکنش به ناکامی های میان فردی و اجتماعی احساس های منفی و بدخواهی خود را درباره اعضای نسبی و نسبتی خانوادۀ گسترده در جمع همسر و فرزندان خود نمود داده و بر پایۀ سازوکار ائتلاف در برابر غیر، فرزندان را برای جبران کمبودها و کاستی های اجتماعی خود پرورش می دهند) ۸. پذیرش ارزش «ازدواج به مثابه نجات از تنگنای اقتصادی» (هستند خانواده هایی که نگرش و باورهای آن ها چندان از ناکامی های اقتصادی متأثر گشته که تنها (برجسته ترین) ملاک فرزندان آن ها در ارزیابی های وابسته به گزینش و پذیرش همسر چنین بوده است: « وضعش خوب بود» ) مصادیق درج شده تنها نمود پاره ای از مشکلات خانواده هایی است که درگیری با تنش های خانوادگی و دست وپنجه نرم کردن با آشفتگی، سستی و ازهم پاشیدگی اتصال های شایستۀ اعضای خانواده را در گفتگو با مشاور خانواده نمود بخشیده اند. شمار دیگری از مشکلات عمده و جزئی در میان بوده اند که گریبان گیر اعضای خانوادۀ مراجعین بوده است ولی از آن میان نابسامانی های موجود در رابطه و ارتباطات خانوادۀ هسته ای با خانوادۀ گسترۀ همسران، همچون عاملی هشدارآمیز، بسیار برجسته تظاهر یافته است؛ با تأسف، آزموده های بالینی نشانگر تأثیر منفی این رابطه و ارتباطات در پدیدآیی یا تشدید بسیاری از مشکلات خانواده ها است. ازاین رو افزایش آگاهی خانواده ها دراین باره سزاوار توجه و مداخلات ویژه است. بهره گیری از همفکری و مشاوره با متخصصین مشاوره خانواده می تواند همچون یکی از راهکاری پیشگیری از نفوذ و گسترش این عامل تباهگر کارساز گشته و برای بهره مندی از آموزه ها و فنون متمرکز بر غنی سازی رابطه و بهبود جو شناختی، هیجانی و تعاملی خانواده سودمند نماید.

باوجود اینکه اصول اخلاقی زیر بنای تمام اعمال حرفه ای یک مشاور و روان شناس محسوب می شود ولی ابزاری برای سنجش آن تعریف نشده است. براین اساس هدف اصلی این پژوهش است تا مقیاسی را برای ارزیابی اخلاقی حرفه ای معرفی کند. روش تحقیق همبستگی از نوع ماتریس واریانس– کوواریانس بود و جامعه آماری پژوهش مشاوران و روان شناسان شهر تهران با حجم نمونه 178 نفر از مشاوران زن و مرد مجرد و متأهل بودند که دارای مدرک تحصیلی فوق لیسانس و بالاتر، و دارای پروانه اشتغال و شاغل در حرفه مشاوره و رواندرمانی بودند. ابزار مورد استفاده فرایند روایی سازه و محتوا را گذرانیده و مورد تایید قرار گرفت. تحلیل عاملی 5 عامل را در پرسشنامه مشخص نمود که در این میان عامل اول آزادی و رضایت آگاهانه 90/29 در صد واریانس کل، رعایت فرهنگ و قانون و حدود رابطه 75/6 در صد از واریانس کل، شفافیت رابطه 64/4 در صد از واریانس کل، مشاوره و مسؤولیت در شرایط بحران 13/4 در صد و رعایت اخلاق در بکارگیری فنون 89/3درصد از واریانس کل را تبیین نموده است. همچنین ضریب اعتبار باز آزمایی کل مقیاس 81/0 و همسانی درونی 92/0 می باشد. با توجه به ضرورت سنجش وضعیت اخلاقی و ارزیابی اخلاقی روان شناسان و مشاوران و نبود ابزار معتبر در این زمینه و با توجه به اینکه ابزار موجود از نظر روانسنجی معتبر ارزیابی شد، لذا این ابزار را برای استفاده در سنجش روان شناسان و مشاوران در موارد مختلف از جمله در هنگام صدور پروانه اشتغال و گزینش متخصصان و رواندرمانگران در مقاطع تکمیلی و همچنینین سنجش اخلاق حرفه ای روان شناسان در کارگاههای دانش افزایی توصیه می شود.

امروزه تعلیم و تربیت باید چنان قابلیتی را در افراد پرورش دهد که بتوانند خود را با تحولات و دگرگونی های سریع اجتماعی همگام سازند. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی خدمات مشاوران در کاهش مشکلات رفتاری و تحصیلی دانشجویان دانشگاه افسری امام علی (ع) می باشد. برای نیل به این منظور نمونه 335 نفری از جامعه 2560 نفری از دانش آموزان و نیز نمونه 95 نفری از جامعه آماری 125نفری استادان دانشگاه افسری را از طریق جدول کرجسی و مورگان به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب نمودیم. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته می باشد که شامل 22 سؤال و با تایید روایی و پایایی آن با استفاده از سوالات پنج گزینه ای از طیف لیکرت تهیه و به صورت فردی در دانشگاه افسری امام علی (ع) اجرا گردیده است. روش آماری برای توصیف داده ها از آمار توصیفی و برای تحلیل داده ها در قسمت آمار استنباطی از آزمون های T گروه های مستقل، آزمون همبستگی پیرسون، آزمون میانگین و آزمون تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شده است.نتایج به دست آمده از آزمون سؤالات پژوهشی تحقیق نشانگر آن است که بین میزان اثربخشی کلی مشاوران از دیدگاه دانشجویان و استادان، بین میزان اثربخشی مشاوران از بعد حل مشکلات رفتاری دانشجویان از دیدگاه دانشجویان و استادان، بین میزان اثربخشی مشاوران از بعد کاهش مشکلات تحصیلی دانشجویان از دیدگاه دانشجویان و استادان و بین میزان اثربخشی مشاوران از بعد ارجاع دانشجویان به مراکز ذیربط از دیدگاه دانشجویان و استادان تفاوت وجود دارد. اطلاعات به دست آمده نشان می دهد که میزان اثربخشی کلی از دیدگاه استادان بیشتر از دانشجویان است. بین میزان اثربخشی کلی مشاوران از دیدگاه دانشجویان سال اول، دوم و سوم تفاوت وجود دارد. 

طی چندین دهه، بازی روشی بوده که روان شناسان و پژوهشگران از آن برای درمان طیف وسیعی از اختلال ها و مشکلات روان شناختی بهره جسته اند و اثربخشی آن را تأیید کرده اند. پیشگیری، درمان و توانبخشی در بیماران مختلف با استفاده از بازی های رایانه ای در سال های اخیر با استقبال چشمگیر پزشکان و متخصصان حوزه روان شناسی و حتی بیماران روبه رو شده است. اما تحقیقات محدودی در مورد مداخلات بهداشت روان در قالب بازی های رایانه ای و حتی کمتر برای راهنمایی توسعه دهندگان در مورد چگونگی توسعه چنین بازی هایی بخصوص در داخل کشور وجود دارد. مقاله حاضر بر درک چگونگی کاربست و توسعه بازی های رایانه ای در فرایند درمان و مداخلات مربوط به سلامت روان تمرکز دارد. در این مقاله نشان داده شده است که این نوع بازی ها می توانند بر فرایند سلامت روان شناختی، بهزیستی و درمان اختلالات و مشکلات مختلف روانی تأثیرگذار باشند. همچنین به فواید و کاربردها و نقش بازی های رایانه ای در رفع برخی محدودیت های درمان های سنتی روان شناختی و محدویت های موجود در سر راه بازی های رایانه ای در امر روان درمانی اشاره شده است . علاوه بر این، دستورالعمل ها و پیشنهاداتی مربوط به توسعه بازی های رایانه ای برای مداخلات سلامت روانی ارائه شده است.

 هدف از پژوهش حاضر سنجش اثربخشی مشاوره های فردی و گروهی  بین دانش آموزان از منظر مشاوران مقطع متوسطه اول شهر کرج صورت گرفت. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهر کرج تشکیل می دهند . جهت تعیین حداقل حجم نمونه از جدول کرجسی و مورگان استفاده شد. بر این اساس تعداد نمونه از دو جامعه مذکور 146 نفر میباشد. به منظور انتخاب اعضای نمونه از روش تصادفی خوشه بندی استفاده شد. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته اثربخشی مشاوره فردی و گروهی در قالب 12 سوال بسته پاسخ استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط متخصصان و پایایی آن توسط آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های کولموگروف اسمیرنوف، آزمون – t تک نمونه ای و تی مستقل استفاده شده است. یافته نشان داد که مشاوره بصورت فردی و گروهی موثر می باشد و همچنین بین مشاوره گروهی و فردی تفاوتی دیده نشد.

یکى از مسائل مهم و ارزشمند در گستره زندگى اجتماعى، تعامل و همفکرى و مشورت است. این مهم با بهره گیری از فن مشاوره قابل دستیابی می باشد. مشاوره رابطه اى حرفه اى بین مشاور و مراجع است که پدیده اى نو، و از دستاوردهاى دانش روان شناسى نوین به شمار می رود. لذا با توجه به اهمیت این موضوع، مشاور باید بتواند به بهترین نحو ممکن فرآیند مشاوره و همفکری را با مراجع به انجام برساند. مشاور باید دیدگاه های نظری و عملی فنون و روش های مشاوره را به خوبی بداند. گرچه استفاده عملی از فنون مشاوره، نوعی هنر است و موفقیت در آن با خصوصیات شخصیتی مشاور بستگی دارد؛ در عین حال آموزش فنون و روشها به مشاور، احتمال موفقیت او را در مشاوره افزایش می دهند.در این مقاله که به شیوه مروری و با استناد به منابع کتاب خانه ای گردآوری شده است، سعی بر آن داریم تا مطالبی را ارائه دهیم که برای مشاوران و درمانگران مفید و کاربردی باشد.

مقدمه: از دست دادن یکی از اعضای مهم خانواده بزرگ ترین بحران است که فرد باید با آن روبرو شود. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی تجربه مشارکت کنندگان پژوهش از سوگ بعد از مرگ عضو خانواده بود. روش: در این پژوهش برای جمع آوری و ارزیابی اطلاعات درباره تجربه سوگ از پژوهش کیفی پدیدارشناسی توصیفی استفاده شده است. ۱۲ مشارکت کننده که تجربه مرگ یکی از اعضای خانواده را داشتند به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه عمیق با آن ها تا رسیدن داده ها به اشباع ادامه یافت. یافته ها: تحلیل داده ها به ۴ مضمون اصلی و ۱۴ زیر مضمون فرعی منجر گردید که شامل: زمینه های خانوادگی مؤثر با درون مایه های فرعی: حمایت عاطفی و همراهی خانواده، کارکرد و تغییر ساختار خانواده، چگونگی انتقال خانواده از مراحل سوگ، تداوم کارکرد خرده نظام های خانواده و جایگاه فرد متوفی در خانواده؛ زمینه های شخصی مؤثر با درون مایه های فرعی: تعدیل کنندگی ویژگی های شخصیتی، کاربرد سودمندانه یا ناسودمندانه زبان، تأثیر تجارب گذشته فرد و رشد پس از ضربه؛ زمینه های نگرشی مؤثر با درون مایه های فرعی نگرش غیرمذهبی و سکولار به مرگ، نگرش مذهبی و دینی به مرگ، پذیرش یا عدم پذیرش واقعیت مرگ و زمینه های فرهنگ مؤثر با درون مایه های فرعی کارکرد شبکه حمایتی خانواده گسترده، فرهنگ مراسم سوگواری و عزاداری بود. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش ادبیات گذشته در زمینه سوگ در بافت خانواده را گسترش می دهد. همچنین زمینه های موثر استخراج شده این مطالعه دارای تلویحات کاربردی فراوان برای متخصصین و افراد درگیر در سوگ می باشد.

مدرسه فضای اجتماعی خاصی است که آموزش، پرورش و رشد شخصیت کودکان که جامعه ساز فرداهستند ، در پناه روش های صحیح و مناسب آموزش،محیط فیزیکی مطلوب و محیط روانی مساعد آن پایه گذاری و اداره می شود. یکی از عوامل مهم مؤثر در حفظ و ارتقای سطح سلامتی و شکوفایی استعداد دانش آموزان، مشاوره و کلیه برخوردهای عاطفی و روانی است که با دانشجو صورت می گیرد. هدف اساسی این پژوهش بررسی نقش و تاثیر مدرسه و مشاوره مدارس در ارتقای بهداشت و سلامت روانی دانش اموزان است که مدارس ابتدایی شهر خانمیرزا مورد بررسی قرار گرفته است از این جهت در زمره پژوهش های کاربردی و تحلیلی قرار می گیرد و جامعه آماری آن را دانش اموزان و معلمان مدرسه تشکیل می دهند که تعداد 10 معلم و 40 دانش اموز به عنوان نمونه اماری انتخاب گردیده اند. تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل رگرسیون انجام می گررد که نتایج حاصل از آن نشان می دهد که مشاوره تاثیر مستقیم و معناداری بر بهداشت و سلامت روان دانش اموزان دارد به نحوی که 65 درصد تغییرات در متغیرهای سلامت روانی دانش آموزان به وسیله متغیر مستقل یعنی مشاوره در مدارس قابل پیش بینی است.

پژوهش حاضر با هدف اثر بخشی مشاوره با رویکرد طرح واره درمانی بر تغییر طرح واره های ناسازگار اولیه دانشجویان صورت گرفته است. به همین دلیل این پژوهش با شیوه نیمه آزمایشی انجام گرفت بدین صورت که ازمیان دانشجویان دختر مجرد دانشگاه فرهنگیان شیراز واحد سلمان فارسی نمونه ای ۳۰ نفره به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و در دو گروه ۱۵ نفری به عنوان گروه های آزمایشی و کنترل جای گرفتند. پرسشنامه ی «طرح واره های یانگ» (فرم کوتاه ) به عنوان ابزار اندازه گیری در پیش آزمون و پس آزمون به کار برده شد. مداخلات مبتنی برطرح واره درمانی طی ۱۶ جلسه با شیوه مشاوره گروهی انجام پذیرفت. و نتایج با نرم افزارSPSS و تحلیل کوواریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج آماری نشان داد که مشاوره گروهی مبتنی بر طرح واره درمانی بر تغییر ۸ طرح واره های ناسازگاراولیه یعنی محرومیت هیجانی، رهاشدگی، بی اعتمادی/بدرفتاری، انزوای اجتماعی/ بیگانگی ،نقص/شرم، وابستگی/بی کفایتی، اطاعت و بازداری هیجانی، موثر بوده است .می توان نتیجه گرفت که این آموزشها منجر به تغییر ظرحواره های ناسازگار گردیده است و با آموزش می توان طرحواره های ناسازگار را تغییر داد.

هدف این پژوهش ارائه مهارتهای موثر در راه های تقویت ارتباط با خانواده همسر با توجه به آموزه های دانش مشاوره خانواده و اسلام و استخراج نکات اشتراک و اختلاف دو حوزه در این موضوع است؛ بدین منظور با تکیه بر روش شهید صدر مبتنی بر اینکه برای پاسخگویی به سوالات و نیازهای روز از قرآن، لازم است. ابتدا موضوعات در عالم خارج و اندیشه های بشری جستجو، و پس از بررسی و تحلیل به قرآن عرضه شود تا قرآن نیازها و سوالات بشری را پاسخ دهد. این موضوع با روش توصیفی-نقلی در حیطه مشاوره خانواده بررسی، و سپس با رجوع به منابع اسلامی (آیات-روایات) نظر اسلام در این موضوع بیان و نقاط ضعف دانش مشاوره خانواده از طریق مباحث اسلامی تکمیل و نقاط اشتراک و افتراق دو حوزه مطرح می گردد. مهمترین نتایج حاکی است که ارتباط با خانواده اصلی و خانواده همسر در مشاوره خانواده و اسلام بر مبنای اعتقاد به اصل عزت و کرامت انسانی استوار است. مدیریت ارتباط با این دو گروه در مشاوره خانواده بر اساس انسان محوری و در اسلام بر پایه توحید محوری است.

روزنامه نگاری سبک زندگی با توجه به گستردگی، مخاطب پسندی و روند فزاینده آن جایگاه و اهمیت بالایی را در روزنامه نگاری امروز به خود اختصاص داده است. در این میان، نظام رسانه ای و بافت فرهنگی و اجتماعی هر جامعه ای متغیری مهم است که در میزان، ماهیت و شیوه استفاده از این نوع روزنامه نگاری نقش تعیین کننده ای دارد. ازاین رو مقاله حاضر فراوانی استفاده از موضوعات مختلف روزنامه نگاری سبک زندگی را در وبگاه های خبری کشور مورد سنجش قرار داده و در ادامه به صورت عمقی تر، ماهیت و ویژگی های هرکدام از مقوله ها را دسته بندی و تحلیل می کند. روش تحقیق استفاده شده در بخش اول تحلیل محتوای کمّی، و در بخش دوم نوع کیفی آن است. جامعه آماری تحقیق اخبار منتشرشده در پنج وبگاه خبری پرمخاطب کشور (بر اساس رتبه بندی الکسا در بهار 1397) شامل تابناک، ایسنا، باشگاه خبرنگاران جوان، جام نیوز و فارس در شش ماه دوم سال 1396 بوده است. حجم نمونه نیز 10 درصد از جامعه آماری، یعنی 18 روز، و به صورت تصادفی نظام مند انتخاب شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که در دوره زمانی مطالعه شده 2,535 مطلب از نوع روزنامه نگاری سبک زندگی بوده و باشگاه خبرنگاران جوان، تابناک، جام نیوز، فارس و ایسنا به ترتیب بیشترین و کمترین مطالب را در این زمینه منتشر کرده اند. ذیل روزنامه نگاری سبک زندگی، درمجموع سه مقوله «سلامت»، «مذهب» و «فنّاوری فردی» به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرار گرفته اند. اما یافته های حاصل از تحلیل محتوای کیفی نشان می دهد روزنامه نگاری سبک زندگی در وبگاه های خبری مطالعه شده را می توان در طیفی نشان داد که یک سوی آن مذهب و سلامت و سوی دیگر آن سبک زندگی سلبریتی ها و مد و زیبایی است.

از منظر روانشناسی انتقادی، مفاهیم یک دانش وجهه ای تاریخی اجتماعی دارند. روانشناسی عموماً حاصل یک فرآیند انباشت دانش دانسته می شود. اما روانشناسی انتقادی، به عنوان یک دانش بین رشته ای در علوم انسانی، مفاهیم روانشناختی را تارخ مند و همخوان با متن های اجتماعی تاریخی معین می داند. «راهنمایی و مشاوره» طی نیم قرن گذشته مورد توجه بسیاری از پژوهشگران بوده است. هدف از اجرای این پژوهش وارسی این مفاهیم از منظر تاریخ نگاری انتقادی بوده است. در این شکل از تاریخ نگاری، پدیده مورد مطالعه از منظر «گسست» مورد مداقه قرار می گیرد. یافته های این پژوهش نشان داد روانشناسی ایران طی نیم قرن گذشته از گفتمان راهنمایی به گفتمان مشاوره چرخش کرده است. گفتمان اول از دهه 40 تا دهه 70 شکل گرفته و غالب شده و دومی از دهه 70 تاکنون را دربرمی گیرد. درنتیجه «منطق راهنمایی به سوی مشاغل معین» جای خود را به «منطق مشاوره، مهارت آموزی و خودراهبری» داد. در پایان نیز ضمن جمع بندیِ یافته ها نسبت این دو گفتمان با تحولات اقتصادی سیاسی دهه 70 ه.ش مورد بحث قرار گرفت.