فضای باز

مقدمه: با توجه به اثرگذاری احساسات کاربران در طراحی فضاهای باز دانشگاهی بر افزایش شوق و انگیزه به یاددهی_یادگیری در دانشجویان و ایجاد حس جاذبه و ماندن در مکان، مطالعه حاضر با هدف، ارائه الگوی بهینه برای طراحیِ سردرب دانشکده های دانشگاه ملی مهارت، از دیدگاه بهره برداران فضا، با رویکرد احساس گرا انجام شده است. روش کار: در این مطالعه پنج طرح، مجموعه سردرب دانشگاهی، توسط جامعه آماری، شامل پنج گروهِ دانشجویان، کارکنان و اساتید دانشکده مورد مطالعه، ساکنان محدوده دانشکده و اساتید معماری شهرستان بابل مورد سنجش قرار گرفت. نمونه آماری به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و جهت ارزیابی از تکنیک مهندسی کانسی، با استفاده از پرسشنامه و به شیوه افتراق معنایی با مقیاس لیکرت 5 درجه ای در نرم افزارSPSS-23 با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که فرم مورب، از نظر مصاحبه شوندگان جهت سردرب دانشگاه ملی مهارت مناسب ارزیابی شده است، همچنین واژه "خاص" از میان تمام واژگان، بیشترین ارتباط معنادار را نسبت به حجم مورب دارد و حجم با فرم قوسی، در میان طرح ها از نظر نمونه آماری نامناسب ارزیابی شده است. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که، طرح با خطوط مورب که حس صعود، پویایی، خلاقیت، کنجکاوی و ... را در مخاطبان القا می نماید، مورد پسند جامعه هدف می باشد و احساسات مخاطبان به واسطه طرح های متفاوت، متغیر خواهد بود؛ از این رو، طراح معمار به منظور موفقیت در طراحی، باید ادراک و احساسات مخاطب را نقشه راه طراحی خود قرار دهد.

امروزه تقریباً کسانی که در مراکز شهری زندگی می کنند به طور غریزی فقدان چیزی را در زندگی خود احساس می کنند. این احساس مستقیماً به خاطر ایجاد محیطی مصنوعی است که تا سرحد امکان طبیعت از آن حذف شده است. فضای مطلوب، جاذب و افراد را به درون فضا دعوت می کند. رابطه متقابل اجتماعی برای پاسخ به نیازهای انسان به پیوندجویی و احساس تعلق به مکان یک ضرورت است. در صورت نادیده انگاشتن معیارهای فضای مناسب از دید کاربران، نقش اصلی فضا که نشأت گرفته از حضور افراد در آن است از بین می رود. دقت و بازنگری در رابطه انسان و فضا می تواند به راهکارهای ارتقای کیفیت این رابطه منجر شود. فضای باز در مجتمع های مسکونی بیرونی ترین فضای خانه ها و مفصل ارتباط با فضای شهری است و به لحاظ کاربری به عنوان بخشی بیرونی به حساب می آید و به نوعی محفل شکل گیری فعالیت های بازتر و مشترک است. امروز مجموعه فضاهای باز در مجتمع های مسکونی به فضاهای بسته و محدود بالکن ها محدود شده اند. ضرورت این تحقیق به ضعف مبانی نظری در زمینه اقدامات صورت پذیرفته درخصوص متناسب سازی محیط برای تعاملات در فضاهای مسکونی در ایران باز می گردد که منجر به برخوردی ساده اندیشانه با موضوع شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه میان ویژگی های کالبدی، معنایی و عملکردی فضای بازمجموعه های مسکونی و نقش آن در طراحی است. روش پژوهش پیمایشی و پرسش نامه محور است و جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه ساکنان ده مجتمع مسکونی منتخب تهران می باشد. پس از دسته بندی و گزینش نمونه های موردی، اقدام به تهیه پرسش نامه و جمع آوری داده ها گردید. طبق نتایج به دست آمده سازمان فضایی مناسب می تواند به سطح مناسبی از ارتباطات منتج شود. همچنین آمارها نشان می دهد عوامل کالبدی بیشترین تأثیر و عوامل عملکردی کم ترین تأثیر را در مقایسه با سایر عوامل در افزایش تعاملات اجتماعی ساکنین مجموعه های مسکونی داشتند.اهداف پژوهش:بررسی مؤلفه های تأثیرگذار بر تعاملات اجتماعی در ساختمان های مسکونی بلندمرتبه.افزایش تعامل اجتماعی در مجتمع های مسکونی.سؤالات پژوهش:چه مؤلفه های محیطی در مجتمع های مسکونی امکان تعاملات اجتماعی ساکنین را فراهم می کند؟عوامل تقویت کننده تعلاملات اجتماعی در مجتمع های مسکونی چیست؟ 

پژوهشِ حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر احساس شادی کودکان در فضای باز مجتمع های مسکونی انجام شده است. شادی به عنوان یک پدیده چندبعدی، شامل ابعاد اجتماعی (ارتباطات مثبت با دیگران)، عاطفی (تجربه احساسات مثبت) و شناختی (رضایت مندی) است که در تعامل با یکدیگر تجربه کلی شادی را شکل می دهند. تحقیق، از لحاظ هدف، کاربردی، از نظر نوع، کمی و به لحاظ روش، پیمایشی و توصیفی - تحلیلی است. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون، آزمون تی تک دامنه و آزمون رگرسیون در نرم افزار SPSS24 تحلیل شدند. نتیجه آزمون همبستگی پیرسون با ارائه ضریب 639/0 فرضیه پژوهش مبنی بر وجود رابطه مثبت و مستقیم میان کیفیات کالبدی – محیطی فضای باز مجتمع مسکونی و احساس شادی کودکان را اثبات کرد. بیشترین شدت ارتباط، متعلق به خوانایی و وضوح محیط (633/0) و بعد از آن، فضای سبز (577/0) بوده است. میزان پیش بینی کنندگی شادی بر اساس فاکتورهای محیطی، از طریق آزمون رگرسیون به دست آمد. نتیجه آزمون نشان داد که متغیرهای نظام حرکتی سواره (169/0) و امکانات فیزیکی محیط (177/0) دارای تاثیر غیرمستقیم بر شادی می باشند. درحالی که، سایر متغیرها دارای اثر توامان مستقیم و غیرمستقیم بودند: خوانایی و وضوح محیط (تاثیر مستقیم 271/0 و غیرمستقیم 232/0)، فضای سبز (تاثیر مستقیم 366/0 و غیرمستقیم 189/0) و دسترسی های پیاده (تاثیر مستقیم 218/0 و غیرمستقیم 203/0). بررسی نتایج به دست آمده نشان می دهد که کودکان برای احساس رضایتمندی و شادی، فعالیت و پویایی در محیط را به داشتن تجهیزات از پیش تعیین شده در محیط ترجیح می دهند. بنابراین، پژوهش های آتی می تواند در زمینه بررسی فعالیت های مطلوب کودکان در فضای باز مجتمع و شناسایی قابلیت های محیطی لازم برای این فعالیت ها صورت پذیرد.