آموزش زبان انگلیسی

متأثر از تحولات چشمگیر در روند تهیه و تدوین کتابهای آموزش زبان، در سالهای اخیر چه در بعد نظری و چه در عمل شاهد توجهی گسترده به مقوله آموزش زیست محیطی در تهیه و تدوین کتابهای آموزش زبان انگلیسی بوده ایم. گرچه پشتوانه نظری و منطق بهره گیری این دسته از آثار درباره این رویکرد با تفاوتهایی همراه بوده است، اما غالب آنها بر این نکته اتفاق نظر دارند که آموزش زبان انگلیسی به منزله زبانی بین المللی، نه صرفاً یک فعالیت آموزشی بلکه توأمان فعالیتی اجتماعی است. با توجه به اهمیت این موضوع از یک سو و نیز توجه دیرهنگام اما نویدبخش به این مقوله در کتابهای نونگاشت زبان انگلیسی در نظام آموزش و پرورش ایران، در این مقاله تلاش شده است تا به شیوه ای کیفی به سنجش نگرش شماری از متخصصان حوزه تهیه و تدوین کتابهای درسی به جایگاه و اهمیت این رویکرد و نیز مشخصاً دیدگاه آنها نسبت به بازتاب این رویکرد در کتابهای نونگاشت زبان انگلیسی در پایه های دهم، یازدهم و دوازدهم پرداخته شود. یافته های حاصل از مصاحبه های پژوهش بیانگر آن است که با وجود برخی اختلاف نظرها درباره منطق بهره گیری از این رویکرد، از منظر این متخصصان توجه به آموزش زیست محیطی جایگاهی قابل توجه در تهیه و تدوین کتابهای آموزش زبان انگلیسی دارد؛ رویکردی که علاوه بر تقویت مهارتهای زبانی، به تقویت تفکر انتقادی، فعالیت گروهی و رشد اجتماعی فراگیران یاری می رساند. همچنین یافته ها مبین نگرش مثبت متخصصان به گنجاندن آموزش زیست محیطی در کتابهای نونگاشت زبان انگلیسی و البته ارائه پیشنهادهایی در راستای ارائه مطلوب تر آن بوده است.

این پژوهش با هدف کاربست وب کوئست در یادگیری زبان انگلیسی با یکارگیری روش مرور سیستماتیک سندلوفسکی و باروسو انجام شد. این مطالعه حاصل 10 سال بررسی مطالعات در فاصله سال های 2013-2023 در زمینه تحقیقات کاربست وب کوئست در یادگیری زبان انگلیسی بود. کلیدواژه های کاربردی مورد استفاده در این تحقیق شامل: «وب کوئست و یادگیری زبان انگلیسی» و نیز «وب کوئست و آموزش زبان انگلیسی» بود که در پایگاه های Sciencedirect, Tylor & Francis, Google scholar, Sage, Irandoc, Magiran, ensani.ir مورد جستجو قرار گرفت. در بررسی اولیه 227 سند شناسایی گردید که در گام اولیه غربالگری بر اساس دستورالعمل پریسما و با بکارگیری از چک لیست سیاهه رفتار کسپ حدود 64 مطالعه مرتبط حاصل شد؛ سرانجام در گام دوم غربالگری، با بررسی متن کامل اسناد مدنظر و ارزیابی این اسناد حدود 17 سند وارد چرخه پردازش مطالعه شدند. تجزیه و تحلیل این اسناد بر 21 محور پایه و 5 مقوله سازمان دهنده فرعی تاکید داشت که از میان 21 مضمون شناسایی شده، مقوله های «یادگیری مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «اثربخشی وب کوئست در مهارت های نوشتاری» و «اثربخشی وب کوئست در مهارت های خوانداری» بیشترین درصد حوزه تفوق موضوعی را از آن خود نمودند. محقق این محورهای پایه را در یک فرایند ساخت و پرداخت مفهومی با استفاده از کدگذاری نظام مند اشتراوس و کوربین در پنج بخش "مهارت های یادگیری زبان انگلیسی" ، "جنبه های کارکردی یادگیری زبان انگلیسی" ، "جنبه های تاکتیکی یادگیری زبان انگلیسی" ، "مهارت های شناختی" و "عوامل نظری" حول پدیده اصلی پژوهش یعنی کاربست وب کوئست در یادگیری زبان انگلیسی سازماندهی نمود.

پژوهش حاضر مطالعه مروری نظام مند بر مطالعاتی را ارائه می کند که هدف آن ها بررسی تحقیقات مربوط به دانش محتوای تربیتی فناورانه (TPACK) معلمان زبان انگلیسی است. این مطالعه از یک روش سنتزپژوهی برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی و دستیابی به اهداف عملی استفاده می کند. منابع مربوطه از پایگاه های اطلاعاتی بین المللی با استفاده از کلیدواژه های مناسب جمع آوری شد و محتوای 18 مقاله منتخب برای تجزیه و تحلیل مورد وارسی قرار گرفتند. به منظور بررسی کیفیت پایایی قابل اعتماد بودن، از ضریب کاپای کوهن که 76/0 به دست آمد، استفاده شد. یافته ها نشان داد که تحقیقات قبلی در مورد TPACK بر چهار موضوع اصلی متمرکز شده است: بررسی، ارزیابی، توسعه و کاربردTPACK . مشخص شد که تحقیقات قبلی عمدتاً دو حوزه را بیشتر مورد بررسی قرار داده اند: ارزیابی TPACK معلمان و نوآوری در روش های اندازه گیری سطح آن، و بررسی تفاوت ها در سطوح TPACK در میان گروه های مختلف معلمان با هدف ارتقا و افزایش سطح TPACK آن ها. در نتیجه، مطالعه حاضر عدمِ درک در مورد اینکه چگونه معلمان زبان انگلیسی می توانند به طور مؤثر از هفت عنصر TPACK برای تسهیل یادگیری دانش آموزان از طریق درس های یکپارچه با فن آوری استفاده کنند، برجسته می کند. همچنین، این مطالعه چشم انداز محققان آینده را در غنابخشی به توسعه الگوی این ساحت را دقیق تر خواهد کرد.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی شاخص ها و مؤلفه های توسعه حرفه ای معلمان آموزش زبان انگلیسی می باشد. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش آن سنتز پژوهی است. جامعه پژوهش کلیه مقالاتی هستند(124 مقاله) که از سال 2011 تا 2023 میلادی در مورد توسعه حرفه ای معلمان آموزش زبان انگلیسی ارائه شده اند. نمونه پژوهش 30 مقاله است که این تعداد بر اساس پایش موضوعی، اشباع نظری داده ها و به صورت هدفمند انتخاب شده اند. داده های پژوهش از تحلیل کیفی مقالات مورد مطالعه، گردآوری شده اند. با تجزیه و تحلیل داده ها، ابعاد توسعه حرفه ای معلمان در 5 بُعد، 19 عامل و 73 مقوله شامل بُعد فردی(ویژگی-های اخلاقی، انگیزش و علاقه، خودراهبری، مهارت های ارتباطی، مهارت های یادگیری مادام العمر و مهارت های فراشناختی)؛ بُعد پداگوژیک(یادگیری مشارکتی، پروژه محوری، استفاده از رویکرد ترکیبی، کوچینگ و منتورینگ ) بُعد دانش محتوای تخصصی(دانش محتوایی - تربیتی، دانش محتوایی-موضوعی، دانش محتوایی-فناورانه) و بُعد عوامل برنامه ای(نیازسنجی، مدیریت دانش، فراهم سازی منابع چندگانه، ویژگی برنامه های توسعه حرفه ای) و بُعد ارزیابانه فرآیند (شامل شاخص هایی چون جامعیت در ارزیابی و ارائه بازخورد و تکالیف اصلاحی) طبقه بندی شدند.

زمینه و هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر فراتحلیل اثربخشی مداخلات روان شناختی- آموزشی بر مهارت های اجتماعی کودکان با اختلال طیف اُتیسم در ایران بود. روش: این پژوهش با استفاده از روش فراتحلیل یا یکپارچه کردن نتایج حاصل از پژوهش ها، میزان اندازه اثر مداخلات روان شناختی-آموزشی بر مهارت های اجتماعی کودکان با اختلال طیف اُتیسم را مورد بررسی قرار داد. از بین 34 پژوهش، 15 پژوهش که دارای ملاک های ورود بودند، فراتحلیل انجام گرفت. ابزار پژوهش سیاهه ی فراتحلیل بود. پژوهش مبتنی بر 361 نمونه و 15 اندازه اثر بود. نتایج: نتایج فراتحلیل نشان داد میزان اندازه اثر مداخلات روان شناختی-آموزشی بر مهارت های اجتماعی کودکان با اختلال طیف اُتیسم 62 / d=1 بود ) 001 / p=0 (. اندازه اثر طبق جدول کوهن دارای اثر بالایی بود. همچنین پژوهش یاقوتی و همکاران ) 1397 ( تحت عنوان طراحی، ساخت و اثربخشی برنامه پویانمایی اجتماعی بر مهارت های ارتباطی و اجتماعی کودکان با اختلال طیف اُتیسم بالاترین اندازه اثر ) 34 / 2( را داشته است و پژوهش حیدری و همکاران ) 1392 ( تحت عنوان اثربخشی مداخله ی مبتنی بر تحلیل کاربردی رفتار بر افزایش مهارت های اجتماعی-ارتباطی وکاهش رفتار کلیشه ای در کودکان با اختلال طیف اُتیسم پایین ترین اندازه اثر ) 7/ 0( را داشته است. نتیجه گیری: با توجه به اینکه از مهمترین معضلات در کودکان با اختلال طیف اُتیسم، نقص در مهارت های اجتماعی است لذا درمانگران این حیطه می توانند از مداخلاتی که اندازه اثر بیشتری را داشته است، استفاده نمایند.

تلاش برای ارتقای همه جانبه تحقیق و پژوهش در جامعه، مستلزم درک کامل برداشت ها و دیدگاه های پژوهشگران از پژوهش است. هدف این تحقیق، بررسی دیدگاه های استادان زبان انگلیسی نسبت به تحقیق، میزان انجام تحقیق، دلایل انجام یا عدم انجام تحقیق و عوامل مؤثر بر تحقیق است. نمونه آماری مورد تحقیق در این مطالعه ۷۹ نفر از استادان زبان انگلیسی در گروه های زبان دانشگاه های استان اصفهان هستند که به صورت تصادفی انتخاب گردیده اند. داده های تحقیق به کمک پرسشنامه استاندارد و مصاحبه نیمه ساختاری جمع آوری شد. تحلیل کمّی و کیفی داده ها و یافته های پژوهش نشان داد که اساتید به میزان متوسط رو به بالا تحقیق می کنند و کمبود وقت، دلیل اصلی آنها برای عدم انجام تحقیق است. یافته ها همچنین نشان داد که نگرش عمده به تحقیق و پژوهش در بین استادان، بیشتر محدود به برداشت های سنتی، کمّی (آماری) و کاربردی از تحقیق و پژوهش است. بر اساس نتایج پژوهش، اساتید بیشتر به خاطر دلایل درونی دست به تحقیق میزنند ولی دلایل باز دارنده انجام تحقیق، بیشتر دلایل بیرونی هستند

هدف از اجرای این پژوهش، ارزیابی و نقد کتاب های درسی تازه تألیف زبان انگلیسی پایه های هفتم، هشتم، نهم موسوم به پراسپکت (Prospect 1,2,3) و پایه دهم موسوم به ویژن1 (Vision1) مدرسه های ایران از منظر توانش ارتباطی بین فرهنگی و فرافرهنگی است. چهارچوب نظری این پژوهش که به روش کیفی است بر اساس مدل های توانش فرافرهنگی لیدیکوت(2000) و توانش ارتباطی بین فرهنگی بایرام(1997 و 2009) (Intercultural and Metacultural Communicative Competence) بود. برای اجرای پژوهش، نخست این مجموعه کتاب های درسی از منظر توانش ارتباطی بین فرهنگی و فرافرهنگی، بررسی کیفی و ذهنی شد. سپس با 22 معلم زبان انگلیسی دارای تجربه در تدریس این کتاب ها، مصاحبه ای نیمه ساختاریافته صورت گرفت. مصاحبه ها ضبط شده و سپس مورد تحلیل محتوا قرار گرفتند. یافته ها نشان دهنده آن بود که این کتاب ها، شامل برخی جنبه های فرهنگ بومی با تأکید بر دستور زبان و کارکردهای زبانی است ولی به توسعه توانش فرافرهنگی و بین فرهنگی توجه نشده است. همچنین، دو الگوی اصلی «گسستگی فرهنگ از زبان» و «ایرانیزه کردن گفتمان و محتوای کتاب» از داده های مصاحبه استخراج شد. نتیجه گیری می شود که علاوه بر توجه به فرهنگ بومی در نگارش مطالب این کتاب ها، وفاداری به «رویکرد ارتباطی فعال و خودباورانه» که شالوده این کتاب بومی بر آن است، ضرورت دارد.

نظر به اهمیت بهزیستی دانشجویان در موفقیت تحصیلی و زندگی آنها، در این پژوهش تلاش شد تا برنامه کارشناسی ارشد آموزش زبان انگلیسی در ایران از چشم انداز نظریه بهزیستی، بررسی شود. از این رو، طی یک پژوهش توصیفی تعداد 101 شرکت کننده شامل 34 استاد و 67 دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد در رشته آموزش زبان انگلیسی به روش نمونه گیری در دسترس از 28 دانشگاه سراسری ایران همکاری کردند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ای محقق ساخته شامل شش عنصر بهزیستی (خرد، شجاعت، انسانیت، عدالت و میانه روی) بود. آزمون t نشان داد که میان دانشجویان پسر و دختر در برنامه کنونی، میان استادان زن و مرد در برنامه پیشنهادی و نیز میان دانشجویان و استادان در برنامه کنونی و پیشنهادی تفاوت هایی وجود دارد. از دیدگاه دانشجویان و استادان، اهمیت هر شش عنصر بهزیستی در برنامه باید بیش از آن میزانی باشد که هم اکنون دیده می شود. استادان و دانشجویان راهکارها و پیشنهاد هایی را برای افزایش بهزیستی دانشجویان ارائه کردند.

هدف: این مطالعه با هدف اعتبارسنجی مدل سنجش مهارت های حرفه ای در معلمان ایرانی زبان انگلیسی انجام شده است.روش پژوهش: روش پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی بود و گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته که بر اساس مدل توسعه یافته تهیه شده بود، انجام شد. نمونه مورد بررسی شامل 300 نفر از معلمان زن و مرد (184 زن و 116 مرد) بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت آنلاین پرسشنامه را تکمیل کردند. روایی پرسشنامه با استفاده از روش های محتوایی و تحلیل عامل تأییدی و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: یافته ها مؤید آن بود که مدل توسعه یافته و پرسشنامه حاصل از آن از پایایی و روایی قابل قبولی برخوردار است.نتیجه گیری: مدل مهارت های حرفه ای می تواند جهت سنجش مهارتهای حرفه ای معلمان زبان انگلیسی داخل کشور به کار گرفته شود.

هدف: ارائه الگوی تعلیمی مناسب، با تهیه، تدوین و ترجمه انگلیسی متون فاخر و غنی ادبی- اسلامی به ویژه ترجمه داستانهای مثنوی مولوی، منطق الطیر و الهی نامه عطار و شاهنامه فردوسی و استفاده از این قصه های بومی ایرانی- اسلامیبه عنوان جایگزینی برای محتوای کتاب های رایج وارداتی در کلاسهای عمومی زبان انگلیسی. روش: این پژوهش کیفی و معلم- پژوهنده، سه ترم تحصیلی به طول انجامید. شرکت کنندگان، شش گروه 50-30 نفره از دانشجویان دختر 23-18 ساله درس زبان عمومی دانشگاه الزهرا(س) بودند که در دو گروه مجزا در هر ترم در رشته های مختلف به تحصیل مبادرت داشتند. در مراحل مختلف چگونگی دریافت و پذیرش این دست متون توسط زبان آموزان، نحوه عملکرد و بازخوردهای آنان و تأثیرات آن بر شکل گیری زبان تولید شده توسط آنان از طریق روشهایی چون: ضبط مشارکت آنان در مباحث و گفتگوهای کلاسی و ارائه های آنان، جمع آوری نوشته و اسناد خلق شده و نظرسنجی از آنان، بررسی شد. یافته ها: زبان آموزان به دلیل احساس قرابت و نزدیکی بیشتر با خالقان این متون بومی، کمتر احساس غربت ذهنی و زبانی کرده، با اعتماد به نفس بیشتر به خلق زبانی آمیخته با معنویت، بینش و تفکر، دغدغه های زندگی حال و هنر و خلاقیت پرداختند. نتیجه گیری: مجموع نتایج نشان می دهد که برگردان انگلیسی متون ادبی فارسی در صورت ادغام با فعالیتهای کلاسی پویا، معنادار و تأمّل برانگیز می توانند زمینه مناسبی را برای ارتقای زبانی و معرفتی زبان آموزان انگلیسی فراهم کنند.

پژوهش حاضر به بررسی برداشت آموزگاران زبان انگلیسی ایرانی و همچنین سیاست گذاران نسبت به پدیده امپریالیسم زبانی و جهانی شدن در برنامه درسی آموزش زبان انگلیسی و ارتباط بین عوامل زمینه ای و نگرش امپریالیسم زبانی پرداخته است. برای انجام این پژوهش، 674 آموزگار زبان انگلیسی ایرانی و هشت نفر از مقامات عالی رتبه ایران که مسئول طراحی و تدوین اسناد ملی در مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای انقلاب فرهنگی و وزارت علوم و تحقیقات و فنّاوری اطلاعات هستند برای شرکت در پژوهش دعوت شدند. با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری ، داده های کمّی جمع آوری شده تجزیه و تحلیل شد و برای داده های کیفی از روش تحلیل محتوا استفاده شد. یافته ها تأثیر قابل توجه عوامل فرهنگی و زمینه ای را در شکل دادن به نگرش آموزگاران و سیاست گذاران نسبت به امپریالیسم زبانی نشان داد. به منظور حفظ هویّت فرهنگی و زبانی دانش آموزان همراه با یادگیری زبان انگلیسی به عنوان زبان جهانی، این رویکرد می تواند به دانش آموزان کمک کند تا به افزایش مهارت های زبانی خود بپردازند و همزمان ارتباطات بین المللی را تسهیل نماید. بنابراین اعضای جامعه و به طورخاص برنامه ریزان، آموزگاران، زبان آموزان و والدین باید به ماهیّت و پیامدهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی این زبان توجه داشته باشند و آن را ابزار ارتباطی بی طرف تلقی نکنند.

پیشینه و اهداف: ادغام چت بات ها در حوزه آموزش، به ویژه در بهبود یادگیری زبان انگلیسی، توجه زیادی را به خود جلب کرده است. نوآوری هایی مانندChatGPT، یک مدل زبان بزرگ، می توانند وظایف مختلف پردازش زبان طبیعی را انجام دهند که از نتایج آموزشی پشتیبانی می کنند. مطالعه حاضر نقش چت بات ها را در آموزش زبان انگلیسی از طریق یک سنتز کیفی از مطالعات موجود مورد بررسی قرار می دهد. روش ها: محتوای 15 مقاله منتخب از پایگاه های داده علمی معتبر جهانی با استفاده از یک طراحی تحقیق کیفی تحلیل شد. فرآیند سنتزپژوهی طبق الگوی پیشنهادی سندلوسکی و باروسو (2007) انجام شد تا درک جامعی از موضوع حاصل شود. برای ارزیابی قابلیت اطمینان یافته ها، از ضریب کاپای کوهن استفاده شد که مقدار 0.88 را به دست داد. یافته ها: تحلیل یافته ها نشان داد که چت بات ها صرف یک ابزار نیستند، بلکه ابزارهای عملی و مؤثری برای یادگیری زبان انگلیسی به شمار می آیند. مطالعه حاضر تجربه های یادگیرندگان را با استفاده از چت بات ها برای یادگیری زبان انگلیسی بررسی کرد و عواملی که بر نتایج تأثیر می گذارند و مزایا و معایب این رویکرد را شناسایی کرد. با وجود چالش های خاص، نتایج به طور قاطع نشان دهنده تأثیرات مثبت آموزشی هستند و چشم انداز امیدوارکننده ای درباره ظرفیت چت بات ها در آموزش زبان انگلیسی به وجود می آورند. نتیجه گیری: با دگرگونی در چشم انداز آموزشی، دوره های تربیت معلمان باید شامل حوزه هوش مصنوعی و روش های نوآورانه برای ارتقاء سواد دیجیتال شوند. پژوهش حاضر به معلمان این امکان را می دهند که فراگیران را در استفاده از چت بات ها در مراحل مختلف یادگیری زبان انگلیسی هدایت کنند و تجربیات آموزشی آنان را تقویت کنند.