رسانه

یکی از مهم ترین روش هایی که بسیاری از کشورها آن را راهی مؤثر و کم هزینه در مبارزه با فساد می دانند و از آن حمایت می کنند، تاکتیک یا روش سوت زنی است. اگرچه در کشورهای گوناگون با توجه به عناصر فرهنگیِ آن ها اختلاف نظر درباریه شیویه اعمال این روش وجود دارد، اما تردیدی درخصوص نقش و جایگاه مؤثر این روش در مبارزه با فساد وجود ندارد. در ایران نیز مجلس شورای اسلامی طرح حمایت مالی از افشاگران فساد را در سال 1401 به تصویب رساند که می توان آن را قدمی مهم در راستای مبارزه با فساد تلقی کرد. اما این تنها نقطیه شروع کار است و لذا این روش نیازمند تجهیز به عناصر مهم تر دیگری برای رسیدن به هدف آن یعنی موفقیت در مبارزه با فساد است. این پژوهش به این سؤال می پردازد که سوت زنان فضای رسانه ای چگونه می توانند در مبارزه با فساد در ایران مؤثر واقع شوند؟ یافتیه پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای و مبتنی بر رویکرد توصیفی تحلیلی نشان می دهد که ضرورت سوت زنی در مبارزه با فساد نیازمند رفع موانع و راهکارهایی همانند حمایت قانونی، راهبرد رسانه ای، ناشناس ماندن، حمایت مالی و عدم توجه به انگیزیه افشاگر است. 

تأثیرگذاری افراد مشهور (سلبریتی ها) و نقش آفرینی چهره های علمی، فرهنگی، سیاسی و ... بر افکار عمومی و جهت دهی آن ها به ویژه با استفاده از ظرفیت های فضای مجازی و رسانه ها، یکی از موضوع های مهم و بحث برانگیزی است که امروزه گاهی به مثابیه تهدیدی علیه امنیت اجتماعی و نظم عمومی تلقی می شود. بروز جلوه هایی از این اثرگذاری و نقش آفرینی در پاییز سال 1401 و اتفاق های تلخی بعدی آنان موجب شد که برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در زمستان همان سال دست به کار شده، برای مقابله و پیشگیری از نقش آفرینی های منفی اشخاص مشهور (سلبریتی ها) و چهره های بانفوذ، طرحی را تهیه و ارائه کنند که به طرح "مجازات افراد برای اظهارنظر" معروف شد. این مقاله با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی به نقد و بررسی طرح مجازات افراد برای اظهارنظر از منظر سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران و اصول و موازین حقوق کیفری پرداخته، اثبات می کند که طرح مذکور با سیاست های کلی نظام در زمینیه جرم زدایی و حبس زدایی مغایرت دارد و ناقض قاعدیه کیفی سازی قوانین کیفری و قواعد باب تسبیب و فاقد جامعیت است. 

امروزه بسیاری از افراد بخش مهمی از زندگی روزمریه خود را به رسانه ها اختصاص می دهند. در این وضعیت سنجش وضعیت سواد رسانه ای شهروندان، به ویژه آن هایی که قدرت سیاست گذاری دارند یا رهبران فکری جامعه هستند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی سواد رسانه ای گروه های مرجع استان گلستان و عوامل مؤثر بر آن است. روش پژوهش حاضر از نوع پیمایشی و جامعیه آماری آن چهار گروه مرجع عمده در استان گلستان یعنی استادان دانشگاه، مدیران، معلمان و فعالان فرهنگی هنری بوده و از میان آن ها به روش نمونه گیری طبقه بندی متناسب 1278 نفر جهت پاسخگویی به سؤالات پرسش نامه انتخاب شده اند. سواد رسانه ای در این تحقیق مطابق با مدل کمیسیون اروپا تعریف شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که به طور کلی سواد رسانه ای گروه های مرجع اندکی بیشتر از حد متوسط است و در زمینیه ابعاد آن نیز نمریه بعد مهارت های دسترسی و استفاده از رسانه ها و بعد درک انتقادی رسانه ها در پاسخگویان بیشتر از متوسط و نمریه بعد توانایی های ارتباطی کمتر از متوسط است. اعضای هیئت علمی دانشگاه ها بالاترین میزان سواد رسانه ای را دارند و بعد از آن به ترتیب فعالان فرهنگی، معلمان و مدیران در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. همچنین میزان سواد رسانه ای گروه های مرجع با تحصیلات و سن همبستگی معنادار دارند که این همبستگی با تحصیلات مثبت و با سن منفی است. اما رابطه ای بین جنسیت، وضعیت تأهل و زبان مادری با سواد رسانه ای در جامعیه مورد مطالعه وجود ندارد. 

در دنیای مدرن، افزایش اطلاعات بصری در رسانه های جمعی به طرز باورنکردنی رشد داشته است، به طوری که هم زمان منابع نشانه شناختی مختلف ارتباطی و معنا را باهم، همگرا و نه تنها از طریق زبان، بلکه با سایر حالت های نشانه شناسی منتقل می کنند. اکثر پژوهش های ایرانی در تحلیل متون رسانه ای به ویژه رسانه های دیداری و شنیداری از رویکردهایی بهره گرفته اند که ارزش اطلاعات غیرزبانی را کم اهمیت دانسته و کمتر به بررسی هر دو جنبیه زبانی و غیرزبانی پرداخته اند. یک روش جدید و نظام مند برای بازنمایی پیام های رسانه ای، تحلیل گفتمان انتقادی چندوجهی است که علاوه بر مطالعیه زبان، به بررسی حالت های مختلف نشانه شناختی در یک متن رسانه ای می پردازد. این پژوهش با هدف پیشنهاد استفاده و کاربرد عملی تحلیل گفتمان انتقادی چندوجهی به عنوان روشی نظام مند، با رویکردی کیفی توصیفی به مطالعیه موردی بازنمایی قدرت زنانه در انیمیشن یخ زده ۱ (۲۰۱۳) پرداخته است تا با گنجاندن سایر منابع نشانه شناختی؛ نظرییه چندوجهی را در رابطه با زبان، تصاویر متحرک و مطالعات اجتماعی آزمایش کند. به منظور بررسی شیوه های گفتمانی و اجتماعی، مدل سه لایه ای فرکلاف (2001)، نیز مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج تحلیل نشان می دهد که معنا از طریق شیوه هایی غیر از زبان منتقل و از طریق روابط و زمینه های قدرت خاص ساخته می شود. حالت های کلامی و غیرکلامی به صورت یکپارچه برای ساختن شخصیت قهرمان زن ادغام می شوند و از حالت های غیرکلامی در انتقال معانی چندلایه پشتیبانی می کنند. تحلیل های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی نشان می دهد که شخصیت زن این انیمیشن تنها به ظاهر تحول پیدا کرده و این تغییرها در خدمت نظام اقتصادی و سیاسی است. 

این مقاله به دنبال سنجش اثربخشی محتوای تبلیغاتی اینفلوئنسرهای غذا در شبکیه اجتماعی اینستاگرام بر نگرش و رفتار مشتریان بالقویه رستوران های تهران است. برای نیل به هدف حاضر از روش کمی پیمایشی و ابزار پرسش نامیه اعتبارسنجی شده و برای جمع آوری و تحلیل داده ها بهره گرفته شده است. با استفاده از شیویه نمونه گیری هدفمند تعداد 385 نفر از دنبال کنندگان صفحات پنج نفر از اینفلوئنسرهای دارای فالوور بالای 500 هزار نفر انتخاب شدند و پرسش نامیه برخط را تکمیل کردند. نتایج حاصل از آزمون های آماری نشان داد که رابطیه بین محرک های ارتباطی و محتوایی تبلیغات اینفلوئنسرهای اینستاگرامی غذا و نوع نگرش و رفتار مشتریان، مثبت و معنادار است. بدین معنا که محرک های محتوایی (سرگرم کنندگی، آگاه کنندگی، ترغیب کنندگی، اعتباردهندگی، جست وجو گری و به روزرسانی) تبلیغاتی اینفلوئنسری به تقویت آگاهی، ادراک و اقناع و اقدام به خرید مشتریان منجر می شود. نتایج همچنین نشان داد که محرک های ارتباطی (تعاملی بودن، در دسترس بودن، جهانی بودن، تسهیل خرید، شخصی سازی، با صرفه بودن و سنجش و باز خورد) در تبلیغات اینفلوئنسرهای غذا به افزایش آگاهی و اقناع و اقدام به خرید مشتریان منجر می شود. 

رسانه یکی از عوامل مهم مؤثر بر سبک زندگی افراد است و گوشی هوشمند با قابلیت اتصال به اینترنت و دسترسی به رسانه های اجتماعی، عنصری جدا نشدنی از زندگی روزمریه اغلب افراد محسوب می شود. در این پژوهش، با بهره گیری از نظرییه دریافت و با تمرکز بر رسانه های اجتماعی، مصرف و دریافت رسانه ای زنان خانه دار مطالعه شده است. به منظور دستیابی به اطلاعات از مصاحبیه اپیزودیک استفاده و با 36 زن خانه دار 25 تا 65 سالیه برخوردار از سطح اقتصادی و تحصیلی متناسب که از شهرهای مختلف ایران انتخاب شده بودند، مصاحبه شد.تحلیل داده های تحقیق نشان داد که به رغم نگاه های خوش بینانه به ظرفیت رسانه های اجتماعی در رهایی بخشی و ایجاد بستر جایگزین برای فعالیت گروه های مختلف مغفول یا حاشیه ای در جامعه، زنان خانه دار از شبکه های اجتماعی در امتداد زندگی واقعی شان بهره می گیرند. همچنین رسانه های اجتماعی برخلاف حضور پررنگ در زندگی روزمریه زنان خانه دار از لحاظ میزان زمانی که زنان مذکور صرف آن می کنند، هنوز به دلایل گوناگون ساختاری، نقشی جدی در زمینیه هویت یابی زنان خانه دار و فراهم شدن بستر کنش مندی آن ها ایفا نکرده و در برخی زمینه ها از جمله در زمینیه حضور زنان در جامعه و تقویت سرماییه اجتماعی زنان خانه دار منجر به تحول بنیادینی نشده است. 

تغییر و تحولات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی سالیان اخیر سبب تغییر آرایش در طبقات اجتماعی جامعه شده است. هدف این مقاله چگونگی بازنمایی طبقیه متوسط شهری در سینمای دهیه نود است. طبقه در این پژوهش بر مبنای تعریف بوردیو، ترکیبی از سرمایه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و عادت واره های افرادی که دارای زیرشاخیه نیز هستند در نظر گرفته شده است. بازنمایی این طبقه در سینمای دهیه نود با رویکرد برساخت گرایی هال در خصوص بازنمایی، تحلیل شده است. از میان فیلم های دهیه نود سینمای ایران، سه فیلم "مهمونی کامی" (1392)، "مادر قلب اتمی" (1393) و "خرگیوش" (1395) که بازنمای شاخیه خاصی از طبقیه متوسط بوده اند، انتخاب شده اند. این فیلم ها با روش نشانه شناسی انتقادی جان فیسک در سه سطح رمزگان واقعیت اجتماعی، رمزگان بازنمودی و رمزگان ایدئولوژیک بررسی شده اند. یافته ها نشان می دهد، این سه فیلم شاخه ای از طبقیه متوسط با نام "خرده بورژوازی" جدید را بازنمایی می کنند که با ترکیب انواع سرمایه و عادت واره هایشان، سبک زندگی مشابهی را نمایندگی می کنند. الگوهای فرهنگی طبقاتی مشترکی که بر مبنای مصرف نشانه ها استوار است. عادت واره هایی که پاییه اخلاقی آن بر لذت استوار شده است. مشخصیه این سبک زندگی فقدان اصول هدایت گر واحد در زمینیه مصرف است. نوعی همه چیزخوارگی فرهنگی در زمینیه مصرف نشانه ها در آن آشکار است. 

رسانه ها با انعکاس اخبار مربوط به پدیده های جنایی، نگرش خاصی را به مردم تحمیل می کنند و چگونگی قضاوت و داوری آنان درباریه جرم و عدالت کیفری را سازمان می دهند. پیشگیری از جرم و موضوع تأمین امنیت پدیده ای پیچیده و دارای ابعاد فراوانی است که نهادهای مختلفی در تحقق آن نقش دارند. یکی از موضوع هایی که از منظر افزایش جرم در جامعه مورد توجه جرم شناسان و جامعه شناسان قرارگرفته ، انعکاس مستقیم خشونت در برنامه ها و مطالب رسانه ها است. روش تحقیق حاضر پیمایشی است و از پرسش نامیه پژوهشگرساخته استفاده شده است. جامعیه آماری این پژوهش عبارت است از تمام مخاطب هایی که شبکیه ملی سیمای جمهوری اسلامی ایران را تماشا می کنند. یافته های پژوهش نشان می دهند که بین مخاطب شبکه های سیمای جمهوری اسلامی ایران در بخش تماشای فیلم و سریال های داخلی و خارجی، خبر و مستند، تحلیل ، تفسیر و گزارش های مردمی درخصوص ارتکاب جرم رابطیه معنا داری وجود دارد که متغیرها مستقل از هم و قابل تعمیم به جامعیه آماری هستند، جهت بررسی رابطیه آن ها از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون خی دو استفاده شده و نتایج به دست آمده نشان می دهد که رابطیه به دست آمده در جهت مثبت و باشدت به نسبت قوی است، به جز در مورد میزان رضایتمندی مخاطب ها از شبکه های سیمای جمهوری اسلامی ایران با تماشای شبکه های جم از طریق ماهواره نتایج حاکی از آن است که شبکه های جم با سطح معناداری بیشتر از 01/0 رابطیه بین متغیرها تأیید نمی شود. در نتیجه این آزمون نشان می دهد که بین میزان رضایتمندی مخاطبان از شبکه های سیمای جمهوری اسلامی ایران با شبکه های جم رابطیه معنادار وجود ندارد.