درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۴۱ تا ۸۶۰ مورد از کل ۲۸٬۰۲۲ مورد.
۸۴۱.

شناسایی روند تاریخی شکل گیری بسیج منابع نیروهای مذهبی شهرستان ساوه در فرایند انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 125 - 136

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی بسیج منابع تاریخ محلی ساوه چارلز تیلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۱۵۸
مهم ترین هدف این پژوهش کیفی- توصیفی بررسی تاریخی چگونگی شکل گیری بسیج منابع نیروهای مذهبی در فرایند انقلاب اسلامی در شهر ساوه از 1356-1357 است. روش گردآوری داده ها اسناد و مدارک مربوط به انقلاب اسلامی بر اساس نظریه ی بسیج منابع چارلز تیلی می باشد. بر این اساس، پژوهش درصدد پاسخ به این سؤال اصلی است که روند تاریخی بسیج منابع نیروهای مذهبی در فرایند انقلاب اسلامی در شهرستان ساوه چگونه بوده است؟  به نظر می رسد مؤلفه های مستخرج از نظریه ی چارلز تیلی در تبیین چگونگی بسیج منابع نیروهای مذهبی شهرستان ساوه در فرایند انقلاب اسلامی مناسب است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در فرایند انقلاب اسلامی در شهر ساوه، گروه ها و اقشار مختلف که به دنبال بسیج منابع علیه رژیم پهلوی بودند، عبارت بودند از: روحانیون، بازاریان، فرهنگیان (معلمان و دانش آموزان) و زنان. در این دوره گروه های غیرسازمانی با محوریت اشخاص روحانی شکل گرفته بود و عمدتاً در مساجد و حسینیه ها فعالیت می کردند. منابع قدرت با عدم بهره گیری از منابع اجبارآمیز همانند سلاح، منابع فایده مندانه از طریق خدمات اطلاع رسانی همانند نوار کاست و منابع هنجاری با برگزاری مراسم مذهبی در ایام محرم، صفر و رمضان، فعالیت می کردند. بسیج تدافعی با اقداماتی همچون تخریب تمثال شاه و بسیج تهاجمی با اعتصاب، تعطیلی بازارها و تظاهرات شکل گرفته بود و کنش های جمعی با دو نوع «کنش جمعیِ واکنشی» (اعتصابات) و «کنش جمعیِ ابتکاری» (درگیری های خیابانی و زد و خوردهای میان نیروهای انقلابی و عمال رژیم) همراه بود.
۸۴۲.

مطالعه موضوعی و محتوایی طب فراهنجار در متون علوم غریبه دوران میانه اسلامی (بررسی سه نسخه دقائق الحقایق، اسرار قاسمی و حرزالامان من فتن الزمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال ۵۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 136 - 155

کلیدواژه‌ها: طب فراهنجار علوم غریبه دقائق الحقایق اسرار قاسمی حرزالامان دوران میانه اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۹۹
چکیدهعلم طب و درمانگری از دیرباز با شعبات دیگری از علوم مستور و نامستور تنیده شده است. طب فراهنجار چون قسمی از علوم مکتوم و نامکتوم، سیاقی در پاسخ به ناتوانی طب هنجار محسوب می گشت. از این رو ملاحظه در روابط ساختاری طب و علوم فراطبیعی می تواند خوانش متفاوتی از گفتمان علوم غریبه در ایران، در اختیار محققان و پژوهشگران تاریخ قرار دهد. جستار پیش رو با هدف معرفی و تحلیل موضوعی- محتوایی جنبه های بدیعی از طب فراهنجار در سه متن مشهور و معتبر علوم غریبه دوران میانه اسلامی؛ دقائق الحقایق، اسرار قاسمی و حرز الامان من فتن الزمان به نگارش درآمده است. تلون سنت نگارشی علوم غریبه در سه متن مذکور نشانگر سویه های متفاوتی از ساختار مذهبی، اجتماعی و کنش های انسانیت که معلول بسیاری از دستوالعمل های طب فراهنجار در نسخ خطی می باشند. متون کهن به مثابه منابع شاخصی در استطلاعات تاریخی بازنمودی واقعی از ماهیت جوامع گذشته بدست می دهد. بررسی و مطالعه منابع مذکور از دو منظر موضوع و محتوای طبی مبین سه حوزه حفظ الصحه، دستورالعمل های علاجی و تداوی و طالع بینی بیماری هاست. شیوه ها و راهکارهای علاجی و درمانی پربسامدترین ارجاعات طبی در متون علوم غریبه و استعمال ادعیه و سور قرآنی پرتاکیدترین روش درمان فراهنجار به حساب می آ یند.پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی متون کهن تاریخی منتشر نشده، تلاش می نماید با رویکردی نو به موضع علوم غریبه، قرائتی متباینی از آن را در جایگاه هستی شناختی علوم تفسیر نماید.
۸۴۳.

جایگاه حرفه طراحی لباس از نظر رسته شغلی و نحوه شکل گیری در تاریخ اجتماعی ایران دوره اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۴) 35 - 55

کلیدواژه‌ها: تاریخ اجتماعی ایران طراحی لباس خیاطی مد مشاغل اصناف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۲۲۶
تأمل در مفهوم طراحی لباس بیانگر ارتباط نزدیک آن با مقوله مد و تمایز این حرفه از خیاطی است. گرچه اسناد گسترده و معتبری از تاریخ لباس در ایران وجود دارد، درباره جایگاه حرفه طراحی لباس و نحوه شکل گیری آن در تاریخ اجتماعی ایران تحقیقات و اطلاعات دقیقی در دست نیست. پژوهش پیش رو با محوریت مسئله چیستی جایگاه و رسته شغلی طراحی لباس و چگونگی شکل گیری آن در میان سایر حرف و مشاغل در تاریخ اجتماعی ایران قصد دارد وضعیت مبهم پیشینه آن را روشن سازد. پاسخ به پرسش های پژوهش با جست وجو در منابع تاریخی به روش توصیفی تحلیلی همراه با گردآوری داده ها به شیوه اسنادی انجام شده است. یافته ها فرضیه وجود نشانه هایی جدی از مراحل فرایند طراحی لباس را در میان فعالیت های خیاطان ایرانی و نیز سایر افراد و مشاغل مرتبط با این حرفه نظیر ناظران صنفی، نقاشان و درباریان رد می کنند. از بررسی اسناد تاریخی معلوم می شود ارتباط با غرب در دوره دوم قاجار و تغییر سلیقه دربار، حضور خیاطان اروپایی و تأسیس مدارس غربی در شکل گیری و ترویج این مهارت به عنوان حرفه ای جدید در ایران مؤثر بوده است. همچنین یافته ها حاکی از تبحر ایرانیان در حرفه خیاطی است و از سوی دیگر بیانگر بی علاقگی ایشان به عنصر اصلی سازنده طراحی لباس، یعنی مد و تغییرات مکرر در طرح لباس ها، در پیش از دوره دوم قاجار است.
۸۴۴.

Dakkatol-Qada in the Mosque of Kufa from an Ancient Point of View and Judging at the Beginning of Islam “Looking at the Judicial Jurisprudence of Ayatollah Mousavi Ardabili”(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: Journal of Archaeology and Archaeometry, Volume ۲, Issue ۱ - Serial Number ۵, June ۲۰۲۳ 53 - 67

کلیدواژه‌ها: Dakkatol-Qada Kufa Mosque the Rules of Mosques Judicial Jurisprudence Ayatollah Mousavi Ardabili

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۲۷۹
Dakkato al-Qadaa is a place in the Kufa mosque where, according to historical narration, Hazrat Ali (pbuh) used to judge and many of his judgments were narrated in this place. The study of this place is important in terms of the role that mosques have played in various aspects of the spiritual and material life of Muslims. This place can be researched in several ways: the historical reference of the place; the ancient aspect of the remaining signs; Jurisprudential rulings related to judgment in the mosque. According to the studies that were carried out, such a place definitely existed in the history of Islam, and even now there are signs of it in the mosque of Kufa, which is honored and celebrated by the Shiites of the Prophet, which is one of the characteristics of The richness of Islamic civilization is in terms of judicial functions. The knowledge of this specific place depends on the knowledge of the mosque of Kufa on the one hand and the examination of the place of mosques in the Islamic culture and civilization and how proceedings were conducted in the early ages of Islam. This article is organized with a descriptive and analytical method using the remaining written documents and physical works available in the place.
۸۴۵.

تبیین ایدئولوژی و برنامه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جمعیت آزادی مردم ایران (بهمن 1331 تا اسفند 133۳)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۵) 135 - 157

کلیدواژه‌ها: جمعیت آزادی مردم ایران سوسیالیسم خداپرستی اسلام ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۴۶
در پی باز شدن فضای سیاسی و فکری ایران در دهه بیست، احزاب مختلف با ایدئولوژی و برنامه های متفاوت پدید آمدند. جمعیت آزادی مردم ایران یکی از این احزاب بود که مقارن با دوره نهضت ملی شدن صنعت نفت فعالیت می کرد. این تحقیق به شیوه تحلیلی و توصیفی و با استفاده از منابع دست اول در پی تبیین ایدئولوژی و برنامه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی این حزب است. حزب، براساس تحلیل خود، جامعه ایران را در آستانه یک تحول اجتماعی می دید و برای تحقق آن، برنامه ای مبتنی بر یک ایدئولوژی تبلیغ می کرد. شالوده این ایدئولوژی سوسیالیسم بر پایه خداپرستی بود، یعنی در عین توجه به سوسیالیسم، بر هویت دینی در شکل امر توحیدی تأکید داشت. حزب در ذیل این ایدئولوژی، برنامه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مورد نظر خود را دنبال می کرد. دفاع از استقلال و تمامیت ارضی، کوشش برای تکمیل حاکمیت ملی دموکراتیک، عمومی کردن تمام منابع طبیعی و بهره برداری سوسیالیستی و ملی از آنها، بسط و توسعه ماشینیزم، واگذاری زمین زراعتی به کشاورزان و بسط مالکیت اجتماعی، ملی ساختن صنایع سنگین، تهیه وسایل فرهنگی و بهداشتی برای همه، مبارزه با افکار مادی و خرافی، پشتیبانی از مبانی اسلام برای تقویت ایمان، رشد فکری و اخلاقی اجتماع، تأمین حقوق زنان و تحکیم خانواده از مهم ترین خواست هایی بود که حزب در پی تحقق آنها بود.
۸۴۶.

بازتاب مفاهیم اعتقادی و مبانی فکری انقلاب اسلامی در نخستین نسل از مسکوکات جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی: سکه های یادبودی مضروب در سال 1358 ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال ۵۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 73 - 92

کلیدواژه‌ها: سکه جمهوری اسلامی ایران انقلاب اسلامی یکهزار و چهارصدمین سال هجرت گل لاله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۲۱۸
انقلاب اسلامی ایران، تحول سیاسی-اجتماعی عظیم، فراگیر و شگرفی بود که تأثیرات خطیر آن، جمیع ساحات فرهنگی و تمدنی این کشور پهناور را دچار دگردیسی ژرف و ماندگاری نمود. این تغییرات، هنگامی نمایان تر شد که مولود سیاسی انقلاب مزبور یعنی «نظام جمهوری اسلامی ایران»، درصدد اشاعه مفاهیم اعتقادی و مبانی فکری اصیلی برآمد که اساساً برای تحقق همانها موجودیت یافته بود. بی شک، یکی از مهم ترین عرصه های نمایش بنیادهای فکری و باورهای دینی این ساختار حاکمیتی نوپا، نقود رایج ایران خصوصاً مسکوکات آن بود. بر همین اساس، ما در پژوهش حاضر تلاش داریم تا با بررسی سکه های یادبودی مضروب توسط نظام جمهوری اسلامی در سال 1358 ش، بازتاب پاره ای از مبانی و ارزش های اعتقادی حکومت جدید ایران در نخستین نسل از مسکوکاتش را با روش توصیفی-تحلیلی، تبیین نماییم. یافته های ما مؤید این حقیقت است که نظام جمهوری اسلامی در نخستین سال حیات خویش، اقدام به ضرب دو نوع سکه یادبودی با تیراژ بسیار بالا نموده که در هرکدام، چندین مورد از مفاهیم اعتقادی و مبانی فکری انقلاب اسلامی ایران جلوه گر شده است: یکم، سکه «بیست ریال یادبودی» برای گرامیداشت حلول یکهزار و چهارصدمین سال هجرت که مزین به «نقشه سرزمین های اسلامی در برشی از کره زمین» (تحت پرتوافکنی خورشید) و نیز عبارت مرکب «استقلال / آزادی / جمهوری اسلامی» (به عنوان اصلی ترین شعار انقلاب اسلامی و بیانگر بنیادین ترین مبانی فکری آن) می باشد و دوم، سکه «ده ریال یادبودی» به افتخار نخستین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی که نگاره «گل لاله» (به عنوان نماد مفهوم شهادت) و عبارت «22 بهمن» (به عنوان مورخه سقوط رسمی رژیم شاهنشاهی) بر آن نقر گردیده است.
۸۴۷.

گزارش حفاظت و مرمت خمره های ساسانی در پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار با مروری بر قواعد و اصول حفاظت و مرمت سفالینه ها

نویسنده:
منبع: دانش حفاظت و مرمت آثار تاریخی- فرهنگی سال ۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۷) 52 - 63

کلیدواژه‌ها: ساسانی سفال خمره حفاظت و مرمت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۳۲
این مقاله ضمن اشاره به پاره ای از اصول و قواعد حفاظت و مرمت آثار سفالین فرآیند فناورانه بازسازی دو خمره ساسانی را طی گزارش مکتوب و مصور مورد بررسی قرار می دهد و تفاوت هایی که در انتخاب مواد و روش درمان به دلایل مختلف ایجاد شده است را شرح می دهد. خمره هایی مورد اشاره از کاوش سال ۱۳۹۶ دشت ورامین به سرپرستی آقای دکتر حصاری به دست آمده اند و در کارگاه حفاظت و مرمت سفال پژوهشکده با حضور تعدادی از دانشجویان رشته حفاظت و مرمت آثار تاریخی فرهنگی مرمت و بازسازی شده اند.
۸۴۸.

منطبق سازی تاریخ گذاری های مطلق (14C) و نسبی گورستان عصر آهن مسجد کبود تبریز براساس روش طیف سنج جرمی شتاب دهنده (AMS)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهه باستان سنجی سال ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: گورستان عصر آهن مسجد کبود تبریز حوضه ی دریاچه ارومیه طیف سنج جرمی شتاب دهنده تاریخگذاری مطلق تاریخگذاری نسبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹ تعداد دانلود : ۲۱۷
گورستان عصر آهن مسجد کبود تبریز به عنوان یکی از مهم ترین محوطه های مرتبط با دوران آهن در نواحی شرقی دریاچه ی ارومیه شناخته می شود. تا کنون در این محوطه 5 فصل کاوش باستان شناختی صورت گرفته و بر اساس یافته های سفالی به دست آمده، تاریخ گذاری نسبی آن برابر با 1200-800 پ.م پیشنهاد شده است. در این پژوهش با استفاده از روش طیف سنج جرمی شتاب دهنده (AMS)، نمونه های برداشت شده از بقایای انسانی گورستان، مورد تاریخ گذاری مطلق قرار گرفته و نتایج تاریخ گذاری مطلق با تاریخ گذاری نسبی مورد سنجش و مقایسه قرار گرفته است. جهت انجام این آزمایش، 4 عدد قطعه استخوان و 1 نمونه دندان از میان بقایای انسانی در دسترس، برداشت شده و هر 5 نمونه در آزمایشگاه رادیو کربن پوزنان لهستان مورد آزمایش قرار گرفته اند. نتایج حاصل از این پژوهش، ضمن تائید تاریخ گذاری نسبی پیشنهادشده بیانگر این نکته است که این محوطه طبق تاریخ گذاری مرسوم عصر آهن به دوران عصر آهن 1 و 2 تعلق دارد؛ همچنین بر اساس مطابقت داده های فلزِ آهن در گورستان عصر آهن مسجد کبود با تاریخ گذاری مطلق انجام شده و الگوی متداول استفاده از فلز آهن در سایر نواحی حوضه ی دریاچه ارومیه به نظر می رسد که نواحی شرقی دریاچه، در دورانی پس از عصر آهن 2 به صورت گسترده از متالوژی آهن استفاده کرده اند. این پژوهش از این منظر می تواند مورد اهمیت باشد که تاریخ گذاری مطلق گورستان عصر آهن مسجد کبود تبریز به عنوان یک محوطه شاخصِ عصر آهن در شرق دریاچه ارومیه، کمک شایانی در تاریخ گذاری سایر محوطه های هم دوره در شمال غرب ایران و مخصوصاً حوضه دریاچه ارومیه خواهد کرد.
۸۴۹.

Application of Photogrammetry in Archaeology(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: Journal of Archaeology and Archaeometry, Volume ۲, Issue ۲ - Serial Number ۶, August ۲۰۲۳ 55 - 65

کلیدواژه‌ها: Archeology Documentation U AV Photogrammetry

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۲۲۵
A recent trend in photogrammetry is the use of unmanned aerial vehicles (UAVs) for photogrammetric purposes. A data acquisition sensor is mounted on an unmanned aerial vehicle to collect data during short-range aerial photogrammetry from a low altitude. This system is capable of filling a significant gap left by other conventional methods in the field of map production. The improvement in processes over conventional methods is the basis for this method's effectiveness. A significant portion of valuable data is obtained after the first processing stage as a result of automation in all data production processes. Real orthoimages, 3D models, and a detailed point cloud of the area are all included in this data. Drawing and mapping maps have gotten much easier, more accurate, and quicker thanks to modern software. We are looking for ways to use these kinds of methods in documenting the archaeological heritage in this article by applying this method at the historic site of Susa. The experts and practitioners in this field will benefit from this method, which is a collection of the most effective techniques for geometric measurement, analysis, and interpretations related to issues raised in archaeology.
۸۵۰.

نقش سیاسی اجتماعی مطبوعات در فرایند نوسازی و تحولات دوره مشروطیت با رویکرد تحلیل محتوای گزارش های روزنامه صوراسرافیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سخن تاریخ سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۲ 120 - 136

کلیدواژه‌ها: «صوراسرافیل مشروطیت مطبوعات نقش سیاسی اجتماعی نوسازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۲۱۷
روزنامه صوراسرافیل در تعیین و تبیین جهت گیری سیاسی و اجتماعی نظام تازه تأسیس مشروطه، خوانشی ویژه و متأثر از ایدئولوژی نوسازی و تحولات داشته است. فهم نویسندگان این روزنامه از ایدئولوژی نوسازی و تحولات چه بود و چگونه آن را با دین اسلام و سنت های ایرانی تلفیق کردند؟ بنابر نگاشته های روزنامه صوراسرافیل می توان گفت که فرایند نوسازی و تحولات در شکل حکومت ملی، بر بینشی سیاسی و اجتماعی استوار است. روزنامه صوراسرافیل بر مؤلفه هایی، نظیر حاکمیت و حکومت مردم، استقلال، آزادی و تساوی حقوقی افراد تأکید دارد و تحقق این امور را شرط لازم برای گذار به فرایند نوسازی و تحولات فرض می کند. افزون بر این، از سوسیالیسم به عنوان هدف و افق نهایی این نظام سیاسی یاد شده است که کم کم و با اصلاح وضع موجود محقق خواهد شد. این روزنامه با تأسی به امر خاتمیت و دریافت تازه از دین در شکل جهان بینی توحیدی، سوسیالیسم را با بینش توحیدی ترکیب کرده و آن را مبنای نظری و فلسفی خوانش خود قرار داده است. اگرچه شواهد نشان می دهد این تلفیق نتوانسته است ارتباط طبیعی بین این وجوه برقرار سازد و گفتمان تازه ای را بنا کند، اما می توان از این تلاش برای نقطه آغاز اندیشه ایجاد گفتمان در فرایند نوسازی و تحولات در ایران یاد کرد.
۸۵۱.

فهم تاریخی جایگاه زنان دربار تیموری از سفرنامه کلاویخو(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال ۱۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۷۱

کلیدواژه‌ها: کلاویخو تیموریان زنان پوشش اقتصاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۲۰۱
یکی از منابع مهم برای شناخت تاریخ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی یک جامعه، سفرنامه ها هستند و از جمله مسائل مورد توجه سفرنامه نویسان، بررسی روابط اجتماعی در درون جامعه است که فارغ از جهت گیری های زنانه و مردانه ،تصویری از تجربه ها ومتن زندگی روزمره زنان، که بیشتر منابع و متون به آن نپرداخته اند را فراهم می سازد. از این نظر،سفرنامه هایی که از دوران تیموری برجای مانده اند اطلاعات مهمی در ارتباط با تاریخ اجتماعی و به ویژه از زنان حرمسرا در این دوره ارائه می دهند . در واقع هدف از این تحقیق بررسی وضعیت اجتماعی زنان خاندان تیموری با تکیه برسفرنامه کلاویخو است ، و به دنبال آن است تا فهم و تصویری از جایگاه اجتماعی زنان دربار عصر تیموری و ملاحظات و شرایط تاثیر گذار بر آن را داشته باشد. سوال اصلی تحقیق این است که وضعیت اجتماعی زنان خاندان تیموری چگونه بوده است؟این مقاله پژوهشی توصیفی-تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای گردآوری شده است.
۸۵۲.

بازتاب دلائل و انگیزه های عراق از حمله به ایران بر بنیاد مندرجات روزنامه انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخی سال ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 115 - 137

کلیدواژه‌ها: جنگ ایران و عراق روزنامه انقلاب اسلامی ابوالحسن بنی صدر آمریکا اسرائیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۱۰۰
دلائل و انگیزه های دولت عراق از حمله به ایران به عنوان یک موضوع پژوهشی مورد توجه و بررسی بسیاری از پژوهشگران و محققان سیاسی و تاریخی قرار گرفته و دیدگاه های مختلفی نیز در این خصوص ارائه شده است. در این میان روزنامه انقلاب اسلامی که در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی به وسیله ابوالحسن بنی صدر و همفکران وی انتشار می یافت نیز این مسئله را مورد توجه قرار داده و ریشه های وقوع جنگ از منظر این روزنامه نیز مد نظر قرار گرفته است. این پژوهش بر این مسئله تمرکز دارد و تلاش می کند که در این خصوص، به این سؤال پاسخ دهد که روزنامه انقلاب اسلامی چه دلائلی را به عنوان ریشه های جنگ ایران و عراق مورد توجه قرار داده است؟
۸۵۳.

The Parthians: The Forgotten Empire(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایران باستان دوره ۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۷ 75 - 78
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۱۰
The Parthian Empire was a major Iranian political and cultural power in ancient times and reigned in Iran for almost 500 years. There have been many books or articles written on Parthians over the past years; however, in recent years, research on this empire has intensified. The Parthians: The Forgotten Empire by Uwe Ellerbrook, was published in 2021. In this book, Ellerbrook has investigated all aspects of the Parthian kingdom and goes beyond the political history of the Parthians to familiarize the readership with the archaeology, history, culture, religion, art, and society of the Parthians.
۸۵۴.

زن خنیاگر بر اساس شواهد به دست آمده از تدفین گورستان عصر آهن گوهر تپه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پیام باستان شناس سال ۱۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۹ 23 - 38

کلیدواژه‌ها: ساز موسیقی عصر آهن گوهر تپه بهشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۲۸۶
موسیقی نوعی رفتار انسان تلقی می شود که از نظر تأثیر بسیار نیرومند است. موسیقی را باید اولین ابزار بیان غریزی انسان دانست. آن چه که مسلم است انسان از همان آغاز آفرینش برای توصیف حالت های درونی خویش از رقص و آواز استفاده می کرده است. موسیقی در تاریخ ایران باستان سابقه ای بسیار طولانی دارد. بررسی آثار و مدارک نشان دهنده جایگاه والای موسیقی در ایران باستان است و موسیقی در تشریفات مذهبی ایران نقش موثری داشته است. هدف از این پژوهش، شناخت ابزار و ادوات موسیقی دوران باستان به ویژه ساز مکشوفه از گورستان عصر آهن گوهر تپه و اهمیت نقش زن در خنیاگری و موسیقی است. با توجه به کاوش ها و بررسی هایی که در محوطه های عصر آهن منطقه مازندران و گیلان صورت گرفته، تا به حال چنین سازی به دست نیامده است. زیرا این ساز از شاخ گاو ساخته شده و قسمت انتهای آن که از فلز نقره است با هفت میخ به بدنه ساز پرچ  شده است. در کنار این تدفین علاوه بر ساز فوق ماسکی از جنس مفرغ، زیورآلات، اشیای فلزی، مهره های لاجورد و تعدادی ظروف سفالین کشف گردیده که نشان دهنده جایگاه والای شخص متوفی و نقش زن در خنیاگری و موسیقی عصر آهن ایران است. این پژوهش با روش تحلیلی – تجربی و با استفاده از مطالعات میدانی صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد ساز مکشوفه از گوهر تپه که شبیه به ساز نی است، جزو سازهای بادی محسوب می شود که از قدیمی ترین سازهای دوران باستان بوده است.
۸۵۵.

تحلیل انتقادی مقالات فارسی در بازتاب وضعیت زنِ عربِ پیشااسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال ۱۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۹) 59 - 82

کلیدواژه‌ها: تحلیل انتقادی مقالات فارسی زن جامعه عرب پیشااسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۸۷
بحث زنان و مسائل مربوط به آنان در جامعه عرب پیش از اسلام از موضوعات مورد توجه محققان و پژوهشگران ایرانی در سالهای اخیر بوده و دهها مقاله در نشریات پژوهشی به چاپ رسانده اند. آنچه اهمیت دارد چگونگی بازتاب وضعیت زن ِعرب پیشااسلامی در این دست از پژوهش هاست. تحلیل انتقادی این مقالات هم زوایای نگرش محققان به وضعیت زنان در این دوره با وجود تقسیم بندی جامعه ی عرب به قبل و بعد از اسلام که نشانگر نوعی گذار به خصوص در ارتباط با وضعیت زنان هست را نشان دهد و هم مشخص می کند که آنها تا چه حد دستاورد و یافته ای جدیدی فارغ از رویکردهای کلیشه ای به جامعه علمی عرضه کرده اند. به این منظور، مقاله پیش رو با روش تحلیل تاریخی و با الهام از روش تحلیل محتوا در استخراج مفاهیم و مقوله ها به بررسی موضوع مورد بحث در بیش از سی مقاله که در دو یا سه دهه اخیر چاپ شده اند، پرداخته است. یافته پژوهش نشان می دهد محققان در اغلب مقالات با ارائه مفاهیم و مقوله های تکراری بر پایمال شدن حقوق انسانی زنان در این دوره تاکید و وضعیت نامناسبی از شرایط زیست اجتماعی آنان که ناشی از کم توجهی به رعایت اصول علمی و تحقیقی در بررسی شرایط زیست محیطی و فرهنگی جامعه ی عرب بدون پیش داوری بوده را به تصویر کشانده اند. هر چند در برخی مقالات رویکرد علمی و پژوهشی با استناد به داده های تاریخی و ادبی وضعیت متفاوت تری را نشان می دهد، اما تعداد این مقالات نسبت به رویکردهای کلیشه ای و نگاه سیاه و سفیدی به دوره قبل و بعد از اسلام محدود است.
۸۵۶.

تحلیل محتوای کیفیِ اغراض زنان واقف در ایران (موردمطالعه شهر اصفهان در دورۀ صفوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال ۳۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۳۱) 26 - 50

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوای کیفی زنان وقف عصر صفوی نیات اصفهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۷۹
دوره حکومت صفوی ازنظر ایجاد موقوفات، درمیان ادوار تاریخی ایران برجسته تر است. تشکیل این حکومت برپایه مذهب تشیع باعث شد که سنت حسنه وقف رشد چشمگیری پیدا کند. وقفِ بخش زیادی از اموال و املاک خاصه توسط شاه عباس اول، انگیزه وقف بین درباریان و زنان آن عصر را تقویت کرد. زنان باوجود محدودیت ها و مشکلات اجتماعی، به عنوان کنشگرانی فعال در امور خیریه و وقف نقش بارزی داشتند.هدف: این مقاله به تحلیل محتوای کیفی اغراض واقفان زن در شهر اصفهان در عصر صفوی پرداخته است.روش/ رویکرد پژوهش: در فرایند تجزیه وتحلیل داده ها 8 تم «شرعی سازی سیاست»، «ماندگاری در اموال»، «آینده نگری از تجزیه اموال»، «سامان دهی حفاظت ملکی»، «نمایش شیعی گری»، «عقبی اندیشی»، «کنش فرادستی در رفع نیازهای دیگری»، «واگشتی به ساختار اجتماع» بازنمایی شد.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که غرض اصلی از وقف، ماهیت اقتصادی دارد؛ درواقع توجه به حیات اخروی و حتی توجه به نیازهای جامعه نسبت به تلاش زنان واقف برای حفظ اموال از گزند تصرف و تجزیه اموال پس از خود، سهمی ناچیز است؛ ازاین رو بخش غالب محتوای وقف نامه ها حاکی از برنامه ریزی و سامان دهی برای حفاظت از اموال و دارایی های وقفی در نسل و نزدیکان خود است. هم چنین زنان واقف این عصر، هرچند نقش فرودستی خود را با مشارکت در فعالیت های عام المنفعه و خیر به کنشی فرادستانه تثبیت کردند، ولی برای زنان پس از خود، سهمی از کنشگری و حضور اجتماعی قائل نشدند و حق تولیت موقوفات را با اولویت فرزند پسر در نسل خود حفظ کردند.
۸۵۷.

مناسبات عشیره ای و ساختارهای تاریخی قدرت و مرز در عمان متصالح (امارات متحده عربی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال ۱۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۶۰) 93 - 110

کلیدواژه‌ها: عمان متصالح روابط عشیرهای دیره و مرز قواسم بنییاس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۹۱
مناسبات عشیره ای و ساختارهای تاریخی قدرت و مرز در عمان متصالح ( امارات متحده عربی) در دو سده 13 و 14هجری/19 و 20 میلادی تا تأسیس امارات متحده عربی در 1971 میلادی، نقش تعیین کننده ای در شناخت هویت تاریخی شیخ نشین های خلیج فارس دارد. شرایط خاص جغرافیایی این منطقه، این وضعیت خاص اجتماعی را برای آن رقم زده است. اهمیت موضوع، نقش مناسبات عشیره ای در ترسیم مرزهای قدرت و سیاست در امارات متحده عربی، به واسطه نقش آن در فهم ماهیت تاریخ تحولات سواحل جنوبی خلیج فارس طی یک سده اخیر دارد. از جهت دیگر، پیچیدگی سیاسی مرزها ناشی از روابط میان نظام های عشیره ای و فرهنگ بدوی حاکم بر بخش مهمی از مناطق ساحلی و درونی، بر اهمیت موضوع نقش مناسبات عشیره ای در فرایند ساخت قدرت و مرزهای سیاسی این منطقه طی دو سده اخیر افزوده است. عوامل تعیین کننده روابط عشیره ای، ساختار سنتی روابط و تحولات درونی عمان متصالح نشان می دهد که در کنار سیاست های استعماری، پیوندهای عشیره ای و توان شیوخ در توسعه این گونه پیوندهای تعیین کننده محدوده نفوذ آنان در دوران شکل گیری مرزهای سیاسی بوده است. موضوع امنیت و منافع یا نیازهای عشیره ای، نقش تعیین کننده ای در ترسیم جایگاه شیوخ داشته است. این وضع تا اواخر سده 20م ادامه داشت که مفهوم مرز و ملت برای نخستین بار مطرح شد . این مقاله با رویکردی تحلیلی و با روش مطالعات کتابخانه ای، به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که روابط عشیره ای و سازوکار قدرت شیوخ، چه جایگاهی در تغییرات ساختاری و تحولات تاریخی منتهی به شکل گیری امارات متحده عربی داشته است؟ در این میان با بررسی شواهد موجود، مجموع عوامل جغرافیایی و انسانی و تحولات تاریخی سده 13ق/19م را باید در فهم تحولات منتهی به قدرت یابی بنی یاس در امارات متحده، مد نظر قرار داد.
۸۵۸.

تنظیم اسناد دولتیِ متنی براساس استانداردهای بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال ۳۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۳۲) 126 - 150

کلیدواژه‌ها: تنظیم مواد آرشیوی اسناد دولتی سوابق متنی استانداردسازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۷۵
هدف: ارائه چارچوبی برای تنظیم اسناد دولتیِ متنی براساس استانداردهای بین المللی آرشیوی.روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش شناختی توصیفی است که ازطریق مطالعه تطبیقی بین ایساد-جی (ایکا، ۲۰۱۱) به عنوان استاندارد مبنا و چند استاندارد دیگر، مدل مفهومی توصیف آرشیوی (ایکا، ۲۰۱۶- ۲۰۱۹)، داکس 2: استاندارد محتوایی توصیف آرشیوی (انجمن آرشیوداران آمریکا، ۲۰۱۳)، مَد 3: دست نامه توصیف آرشیوی (پورکتر، کووک، ۲۰۱۶) و رد: قواعد توصیف آرشیوی (انجمن آرشیوداران کانادا، ۲۰۰8) انجام شده است.یافته ها و نتیجه گیری: اصل احترام به سِنَدگان و رابطه سلسله مراتبیِ سطوحِ تنظیم، اساس مطالعه قرار گرفت و ماهیت اسناد، پدیدآور یا منشأ (خاستگاه)، زبان، عملکرد سازمانی (ساختاری-کارکردی)، نوع و شکل ماده، محتوا (موضوع، تاریخ، جغرافیا) به عنوان معیارهای گروه بندی اسناد بی نظم یا دستخوش درهم ریختگی نظم اولیه پیشنهاد شد. برای درک بیشتر هریک از سطوح تنظیم، مثال هایی نیز ارائه شد.
۸۵۹.

چالش حفظ بیضۀ اسلام در مشروطۀ ایران و عثمانی (با تأکید بر رویکرد آقانجفی قوچانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۵) 117 - 133

کلیدواژه‌ها: آقانجفی قوچانی مشروطه عثمانی بیضه اسلام مشروطه ایرانی آخوند خراسانی همبستگی اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۱۲
در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی دو کشور ایران و عثمانی شاهد جنبش های سیاسی ناشی از تزلزل همبستگی اجتماعی بودند. تزلزل همبستگی اجتماعی در جوامع ایران و عثمانی عمدتاً به دلیل تغییر شرایط بیرونی و درونی جهان اسلام و نتیجه دوره ای طولانی از تحولات سیاسی و اجتماعی بود. از این منظر اندیشمندان و علمای دو کشور، در تلاش برای حفظ ثبات در اجتماع خود، فعالیت های علمی و عملی را آغاز کردند. از جمله این اندیشمندان علمای نجف بودند که به دلیل قرار گرفتن در خاک عثمانی و داشتن ارتباطات فرهنگی قوی با ایران، در تولید مفاهیم جدید و انتقال اندیشه های دو کشور نقش بسزایی داشتند. از زمره این افراد آقانجفی قوچانی بود که از شاگردان و مریدان آخوند خراسانی و از مدافعان نگاه اصولی وی به مشروطه بود. بنابراین، سؤال این پژوهش این است که آقانجفی قوچانی برای ایجاد همبستگی اجتماعی و حفظ بیضه اسلام در مشروطه ایران و عثمانی چه راهکاری را مؤثر می دانست؟ مدعا این است که از نظر آقانجفی چهار مؤلفه اصلی مشروطیت، عقلانیت جمعی، حریت اخلاقی و مساوات اجتماعی منشأ تداوم همبستگی اجتماعی یا حفظ بیضه اسلام هستند. این تحقیق با استفاده از شیوه اسنادی و براساس نظریه همبستگی اجتماعی دورکیم تدوین شده است.
۸۶۰.

نقش پاشاهای بغداد در جنگ های ایران عصر قاجار و عثمانی (مطالعه موردی بررسی سیاست های نجیب پاشا در کربلا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال ۷ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۲۵) 35 - 45

کلیدواژه‌ها: ایران عثمانی بغداد کربلا نجیب پاشا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۶۵
نقش والیان بغداد از موضوعات مهم در مناسبات ایران و عثمانی دوره قاجاریه است. اداره عراق به واسطه دوری از مرکز، وجود اقوام مختلف و اماکن زیارتی شیعه و همجواری با ایران دشوار بود و والیان منصوب تلاش می کردند با دامن زدن به اختلافات میان ایران و عثمانی قدرت سیاسی و مالی خود را تقویت کنند. از اواسط  قرن نوزدهم و انجام اصلاحات در قلمرو عثمانی، تلاش شد با انتصاب والیانی همچون نجیب پاشا، اداره آنها با استانبول هماهنگ گردد. اما سیاست انقباضی پاشا در بغداد موجب ایجاد بحران سیاسی شد. براین اساس، پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این پرسش است که نجیب پاشا در دوران والیگری خود بر بغداد در تفرقه افکنی میان ایران و عثمانی چه سیاستی اتخاذ کرد. براساس رویکرد توصیفی- تحلیلی و نگاه تمرکزگرایی، والیان بغداد و به تبع آن نجیب پاشا، تهدید امنیتی از ناحیه ی ایران و ایرانیان ساکن در عراق را برای جایگاه خود، بسیار مؤثر می دیدند. بنابراین، در جهت گیری سیاسی سعی داشتند از این فضای فکری دربار استانبول در راستای منافع خود استفاده کنند. همچنین، با تکیه بر اندیشه تمرکزگرایی و پیوند ناگسستنی امپراتوری و حذف عناصر از بین برنده ی آن، تلاش می کردند تا سرکوب و قتل عام مردم کربلا را مشروع و لازم قلمداد کنند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان