درخت حوزه‌های تخصصی

پروفسور برونتو نتل یکی از پیشکسوتان علم اتنوموزیکولوژی ، از دهه 1960 تحقیقات خود را در ارتباط با موسیقی دستگاهی ایران آغاز نمود. برونتو نتل از اساتید عالی رتبه دانشگاه ایلینویز آمریکا می باشد و ریاست بخش موزیکولوژی و انتوموزیکولوژی آن دانشگاه را عهده دار است. از رؤسای اسبق انجمن ملی انتوموزیکولوژی و سردبیر نشریه انتوموزیکولوژی و مؤلف کتابهای معروفی چون : تئوری و مبانی انتوموزیکولوژی، مسائل و مفاهیم در بررسیهای انتوموزیکولوژی ، شناخت ردیف موسیقی ایران در بافت فرهنگی و تأثیرات غرب بر موسیقی سنتی ملل می باشد. پروفسور نتل در سالهای 70-1967 نزد استاد نرعلی برومند در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به بررسی در زمینه موسیقی دستگاهی(ردیف) پرداخت و پس از آن همواره نشریات و کتب بسیاری در این ارتباط به تألیف و چاپ رسانده است. مقاله حاضر که اختصاصاً در مجله هنرهای زیبا به چاپ می رسد به زبان انگلیسی است که توسط آقای دکتر علی زرّین در کانادا به فارسی ترجمه شده و برای انتشار آن در ایران به گروه موسیقی دانشکده هنرهای زیبا ارسال شده است.

گام طبیعی در موسیقی، گامی است که به صورت اجمالی در ناخودآگاه ذهنی بشر وجود دارد. کشف گام طبیعی توسط انسان و بحث آن را منتسب به دو متفکر،(فارابی و فیثاغورث) می دانن. پس از آن توسط موسیقیدانان گام طبیعی به صورت کاربردی درآمده و به صورت گام های موسیقی امروزین مورد استفاده واقع شده است. در این تحقیق سعی شده است به زبان بسیار ساده، الف – چیستی گام طبیعی؟ و نحوه پیدایش آن بر اساس اعداد 2و3 و مبنای 2/3 که همان فاصله پنجم در موسیقی است. ب – چیستی گام هارمونیک(آرمونیک)؟ و نحوه پیدایش آن براساس مضارب صحیح نت مبنا .ج – مقایسه گام هارمونیک و گام طبیعی. د – زیبایی شناسی گام طبیعی بر اساس تحلیل (آنالیز) ریاضی آن. ه – زیبایی شناسی گام، براساس روانشناسی انسان و عواملی که بر وی ایجاد جذابیت یا مطلوبیت می کنند و مقایسه آن با عوامل زیبایی شناختی در هنرهای تجسمی و معماری. و – تبیین و تطبیق گام بر اساس تناسبات (حسابی،هندسی،هارمونیک) . و نهایتاً عواملی که سبب زیبایی مطلوبیت گام طبیعی می شوند، تشریح و تبیین می شود.

مسیحیت دینی شرقی است‘ هرچند که امروزه اغلب پیروان آن در نیمکره غربی قرار گرفته اند. تعریف تشریفات مذهبی و مناسک کلیسایی بدون موسیقی امری غیر ممکن خواهد بود و تلاش عده ای از راست کیشان مسیحی در باز تولید آیین های مذهبی مسیحی بدون دخالت موسیقی به سرعت به شکست گرایید. آیین مسیحیت مانند سایر ادیان آسمانی در بدو پیدایش دارای موسیقی خاصی نبوده است. به عبارت دیگر دیانت مسحیت یا موسیقی متولد نشده است. موسیقی مسیحی که امروزه بازه ی متنوعی از آن قابل بازشناسی است در ساخته از موسیقی یهودی موسیقی ایرانی و موسیقی رومی است. موسیقی یهودی به سبب مشابهت آیینی و حضور در اولین مراسم های آیینی مسیحی به آیین های کلیسایی راه یافته است.موسیقی رومی تنها منبع غالب در گستره امپراطوری روم و تعیین کننده زمینه فکری موسیقی شناسان اروپایی بوده است و موسیقی ایرانی به عنوان اولین منبع بازتولید آیین های کلیسایی نقش بسیار مهمی در تولید موسیقی بر عهده گرفته است. مبادی موسیقی مسیحی نشانی از تعامل فرهنگ هاست.

یکی از مباحث مهم و در عین حال مبهم در علم فقه مسئلهی موسیقی است که براساس تقسیم موسیقی به دو نوع سازی و آوازی، مسالهی حرمت و عدم حرمت خوانندگی ذیل مبحث غنا و موضوع نوازندگی تحت عنوان لهو و لعب مورد نظر قرار می-گیرد. در این پژوهش آنچه مد نظر قرار گرفته است خوانندگی می باشد. در این میان، موضوع شناسی توسط کارشناس (عرف خاص، موسیقیدان) به جهت کشف حکم فقهی از اهمیت وافری برخوردار است. در بحث غنا ما با دو نظریه کلی مواجه هستیم: 1- حرمت به وصف ملازم 2- حرمت به ذاته در این پژوهش با تحلیل نظریهی حرمت غنا به عنوان ملازم و نظری اجمالی به تعاریف واژه های مرتبط با موسیقی ایرانی به این نتیجه رسیده ایم که ردیف های آوازی به مثابه قالب هایی هستند برای اجرای صحیح آواز که بسته به نوع شعر (محتوا) مورد استفاده درآن، از پستی یا والایی برخودار وخود کیفت صوت به ذاته حرمتی به همراه ندارد. به عبارت دیگر از این قالب که به شیوه بسیار منطقی نظام بندی (ردیف) شده اند هم میتوان استفاده صحیح و نیز نادرستی داشت. این برداشت دقیقا منطبق بر نظریهی حرمت به عنوان ملازم (رای مرحوم فیض کاشانی) میباشد.