حدیث و علوم حدیث

نمایش ۱٬۲۲۱ تا ۱٬۲۴۰ مورد از کل ۵٬۵۶۴ مورد.

۱۲۲۱.

جفر و جامعه و رابطه آن ها در علم امامان شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: الهام محمدزاده رضا نیرومند سید محمد مرتضوی

منبع: حدیث پژوهی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: جامعه علم امام جفر کتاب علی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۸۶ تعداد دانلود : ۹۹۸

اکثر دانشمندان شیعه معتقدند که ائمه R علم خویش را از طریق منابعی کسب کرده اند؛ لذا علم ایشان امری ذاتی و استقلالی نیست بلکه جنبه افاضی دارد. در روایات شیعه و سنی، درباره تعدد این منابع، به تفصیل سخن گفته شده که برخی مانند الهام و تحدیث صرفاً جنبه ملکوتی دارند و بعضی دیگر از منابع مانند جفرو جامعه، علاوه بر بُعد ملکوتی، به نحو ظاهری و مکتوب نیز وجود دارند. در این مقاله، با تأمل در روایات، نتیجه گرفته شده که دو کتاب جفرو جامعه، مستقل از یکدیگرند؛ بخش عمده ای از کتاب جفرشامل علوم غیبی و اخبار گذشته و آینده و منایا و بلایا و علم حروف و اعداد(علم جفر) و کتاب جامعهکه به نام کتاب علی خوانده شده، بخش های وسیعی از تمام احکام شرعی و اخلاقیات را دربردارد. مهم ترین ویژگی این دو کتاب این است که هیچ گاه کهنه نمی شوند و درنتیجه، تمام نیازهای مردم را تا روز قیامت دربردارند. این مطلب نشان می دهد که کلمات این صحیفه ها مانند قرآن کریم، دارای مراتب و بطون نامتناهی بوده و از تجلیات اسماء الهی اند.

۱۲۲۲.

بررسی تطبیقی مفهوم و مصادیق آرزو، بین «متون دینی با تأکید بر ادعیه مهدوی» و «فرضیه جذب»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: جواد اسحاقیان درچه

منبع: مشرق موعود سال دهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۹

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۶۵۶ تعداد دانلود : ۵۶۱

۱۲۲۳.

نقد انگاره تغییر مفهومی علم واجب تعالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا ارشادی نیا

منبع: سفینه سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۵۲ «ویژه عدل الهی»

کلیدواژه‌ها: علم بلامعلوم معرفت اکتناهی علم قبل الکثرة نظریه تفکیک

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۷۶ تعداد دانلود : ۴۴۶

این نوشتار پاسخی است بر پاسخ آقای محمد بیابانی اسکویی (سفینه، شماره 49) نسبت به نقد نگارنده (سفینه، شماره 48) بر مطالبی از مقاله وی در خصوص «علم بلامعلوم» با عنوان «نگاهی گذرا بر علم بلامعلوم در احادیث امام رضا (علیه السلام)» (سفینه، شماره 39). به نظر نگارنده، پاسخ وی در شماره 49 به صورت نمایان درصدد شانه تهی کردن از تحلیل و توجیه علمی و رفع نقایص و کاستیهای فراوان مدعیات وی در مقاله پیشین میباشد. وی در این پاسخ مجمل و سؤال برانگیز از سویی به سبکنمایی نقد و از سویی به تحریف صوری و مضمونی مقاله ناقد پرداخته تا از پاسخ آسوده خاطر باشد. مضاف بر این با خروج از موضوع، از توجیه «کیفیت علم باری تعالی» به گردآوری و نقل سخنان دیگران درباره «کیفیت علم بشر به باری» پرداخته و خواهان حل مسئله شده است. نگارنده، این دوسویه نوشتار وی را به امید باز نگه داشتن باب گفت و شنود و تداوم آن از سوی آن نویسنده محترم واکاوی خواهیم کرد.

۱۲۲۴.

واکاوی مفهوم ضرب در احادیث تنبیه کودکان برای نماز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی کریمیان

منبع: علوم حدیث سال ۲۱ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۸۲) 86 - 110

کلیدواژه‌ها: حدیث نماز تنبیه بدنی کودک روانشناسی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث

تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۹۷

در مصادر حدیثی در باره تربیت دینی کودکان روایات زیادی وجود دارد که در میان آنها مراقبت بر نماز فرزندان جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. در این بین، احادیثی به چشم می خورد که به سبب وجود واژه ضرب، در نگاه اول، از آنها فهمیده می شود که معصومان (ع) والدین را به زدن کودک در صورت سرپیچی از خواندن نماز ترغیب کرده اند. این نوشتار در پی اثبات آن است که با توجه به شواهد لغوی، حدیثی، سیره اهل بیت (ع) و یافته های روان شناختی، این برداشت نادرست بوده و واژه «ضرب» در این احادیث به معنای ملتزم کردن کودک بر خواندن نماز به منظور تمرین و آماده سازی برای دوران بلوغ است.

۱۲۲۵.

تأثیر فضای صدور بر شکل گیری احادیث طبی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: محمدکاظم رحمان ستایش حسین محققیان

منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵شماره ۵ 9 - 26

کلیدواژه‌ها: احادیث طبی قضیه شخصیه طب معصومان (ع) تجربه بشر فضای صدور

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث

تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۲۳۲

بخشی از آموزه های روایی احادیث طبی است. ویژگی این احادیث در نگاه نخست اختصاص به مخاطب و بیمار خاص است که در اصطلاح فقه الحدیث به آن قضیه خارجیه اطلاق می شود. در مقابل، می توان بسیاری از این آموزه ها را بر اساس معیارهایی معین، قضیه حقیقیه دانست که در تمامی مصادیق مشابه کاربرد و حجیت دارند. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر فضای صدور در شکل گیری احادیث طبی در قالب های قضیه حقیقیه و خارجیه و به تبع، بیان راه های تشخیص این نوع قضایا در احادیث است. همچنین با بررسی ادله می توان به اصل اولی در این زمینه دست یافت. براساس این پژوهش که به صورت مصداقی به بررسی روایات طبی پرداخته است با شناسایی مخاطب، فضای صدور و دیگر شواهد و قرائن می توان آموزه های طبی را قضایای حقیقیه دانست. همچنین هر چند احادیث طبی با دیگر روایات تفاوت هایی دارند، ولی اصل اولی در این روایت ها نیز همانند دیگر آموزه های روایی قضیه حقیقیه است.

۱۲۲۶.

نقش و عملکرد محمد تقی مجلسی در بررسی و تمییز راویان مشترک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه شریعتی سید مهدی لطفی

منبع: علوم حدیث سال ۲۱ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۸۱) 147 - 177

کلیدواژه‌ها: حدیث علم رجال تمییز مشترکات محمد تقی مجلسی متأخران

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث

تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۸۹

تمییز مشترکات به عنوان یکی از مباحث تحقیقی علم رجال، نقش مؤثری در حجیت یا عدم حجیت اخبار دارد. بر این اساس رجالیان متأخر توجه ویژه ای به این موضوع داشته و در تمییز مشترکات کوشیده اند. تلاش های صورت گرفته در سه قالب ارائه کتب مستقل در موضوع مشترکات، توجه به مشترکات و ضوابط تمییز آن ها در ضمن آثار رجالی و بررسی مشترکات و راه های تشخیص آن ها در ضمن شروح حدیثی است. مجلسی اول یکی از افرادی که در ضمن شروح حدیثی و رجالی خود به بررسی عناوین مشترک پرداخته است. نقش وی در بررسی راویان مشترک از چند جهت قابل بررسی است. وی در پاره ای از موارد نخستین فردی است که به اشتراک دو عنوان اشاره داشته است. ذکر اشتراک در عناوین محمد بن میسر، حمدان دیوانی، ابن مسکان و حسن بن صالح از جمله این موارد است که توسط سایر رجالیان ذکر نشده و به تبع آن راهکاری نیز برای تمییز آن ها ارائه نشده است. مجلسی اول در تمییز پاره ای از عناوین مشترک از قراینی متفاوت از قرائن دیگر رجالیان بهره گرفته است که چنین امری در بررسی عناوین مشترک حجال، محمد بن میسر، واقد، حمدان و حسن بن زیاد قابل مشاهده است. همچنین مجلسی اول در بررسی راویان مشترک، از قواعد و ضوابطی همچون توجه به طبقه راوی، دقت در راوی و مروی عنه، مقایسه اسانید، جستجوی روایت در منابع متقدم، کثرت روایت، انصراف و توجه به اطلاعات رجالی راوی بهره برده است. مقاله حاضر به روش توصیفی در صدد تبیین نقش و عملکرد مجلسی اول در بررسی راویان مشترک و آراء و نظرات وی در این حوزه و تحلیل ضوابط مد نظر وی است.

۱۲۲۷.

پژوهشی در باره روایات «سایه نداشتن پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع)» در منابع فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: میثم کهن ترابی

منبع: علوم حدیث سال ۲۱ تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۸۰) 53 - 105

کلیدواژه‌ها: ارزیابی روایات سایه پیامبر (ص) سایه معصومان (ع)

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث

تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۶۵

در برخی منابع روایی شیعه و اهل سنت احادیثی با موضوع «عدم سایه برای پیامبر(ص) و ائمه معصوم (ع)» به چشم می خورد. محدثان و مؤلفانی که این احادیث را پذیرفته اند، این ویژگی را معجزه ای از سوی ذوات مقدس معصومان (ع) دانسته اند؛ اما در مقابل، بیشتر اندیشمندان در برخورد با این گروه از روایات سکوت کرده اند و یا با عدم ذکر این روایات در کتاب های خود، به صورت تلویحی ضعفی متوجه آن دانسته اند. در یک نگاه کلی، بیشتر این روایات از لحاظ سندی دچار ضعف هستند؛ با این توضیح که سند اکثر این روایات در عین انفراد، راویان موثقی ندارند. در نقد متنی و به هنگام عرضه آنها بر قرآن، سنت و عقل نیز غیر قابل پذیرش به نظر می رسند. پذیرش بی چون و چرای این روایات، علاوه بر این که راه را برای ادعاهای غلو آمیز نسبت به معصومان (ع) هموار می سازد، باب طعن مخالفان را بر ما باز می سازد.

۱۲۲۸.

تجلی رویدادهای شگفت پس از شهادت امام حسین (ع) در منابع اهل سنت

نویسنده: سید محسن موسوی میثم خلیلی

منبع: آیت بوستان سال اول بهار ۱۳۹۵ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: عاشورا شهادت کربلا امام حسین (ع) اهل سنت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۲ تعداد دانلود : ۹۳۲

متون تاریخی- اسلامی، وقایع خارق العاده ای را پس از شهادت امام حسین (ع) انعکاس داده اند. عذاب ها و بلاهای جسمی و روحی که گریبان-گیر قاتلان و هتاکان به مقام حضرت شد، وقایع شگرفی مانند: تغییر و تحوّل در نظم جهان، گریه و نوحه جنیان و پریان در سوگ حضرت، مشاهده و نقل کرامات مختلف از رأسِ مبارک حضرت، به امر خدا، نمونه هایی از این حوادث شگفتند. اهتمام به جمع آوری اسنادی که این وقایع شگفت را انعکاس داده اند، می تواند بُعد جدیدی از زیبایی های قیام امام حسین (ع) را به نمایش در آورد. در پژوهش حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی گردآوری شده است، با استفاده از منابع معتبر تاریخی اهل سنّت به نقل اسناد این حوادث خارق العاده پرداخته می-شود. یافته های پژوهش حاکی از این مطلب است که در توصیف اتفاقات پس از شهادت اباعبدالله(ع)، اهل سنّت، ابعاد مختلفی از حوادث شگفت را نقل کرده اند که در طول تاریخ هیچ سابقه ای قبل از عاشورا و قیام حضرت نداشته است و این خود حاکی از عظمت قیام امام حسین (ع) و بزرگی مصیبت وارده بر اهل بیت(ع) است.

۱۲۲۹.

رویکرد نهج البلاغه به ظلم و نفاق سیاسی به عنوان دو ضدارزش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن رضایی هفتادر سمیه حسینی کاکلکی

منبع: پژوهشنامه علوی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه سیاست علی (ع) ظلم نفاق ضدارزش

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۹۷ تعداد دانلود : ۹۹۸

اسلام، آیینی ارزش آفرین است؛ با ارزش های ناهنجار و ناهمسوی با کرامت انسانی، مبارزه کرده و نظامی از ارزش های الهی و انسانی بنیان نهاده است. حضرت علی (ع) برترین مفسر دین و قرآن به شمار می آید که جانش آمیخته با معارف قرآن و زندگی اش همراه با آن است. پژوهش حاضر، با توجه به مطلب مذکور و تأکید بر اینکه معارف علوی گویاترین، استوارترین و عینی ترین آموزه های مرتبط با ابعاد دین و زندگی است و نهج البلاغه، مهم ترین سندی است که می تواند اندیشه علوی را گزارش کند، ضدارزش ها را در حوزه مسائل سیاسی از منظر نهج البلاغه به بحث نهاده است. در آغاز، سیاست را در نگاه حضرت دنبال می کند، پس از آن دو ضدارزش سیاسی ظلم و نفاق را برمی رسد که در نهج البلاغه نمود بیشتری داشته اند. البته ادعایی نیست که همه ضدارزش های سیاسی ذکر شده در نهج البلاغه آورده شده؛ بلکه در حد امکان، مهم ترین مطالب مربوط به موضوع مذکور که در بیانات امام علی (ع) گسترده شده، در قالب عناوینی اصلی آمده و سپس بقیه اشارات وی به صورت ریزموضوعی در بحث گنجانده شده است.

۱۲۳۰.

بررسی تطبیقی تفاسیر المنار و الفرقان در حوزه جایگاه احادیث در تبیین مبهمات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد مولوی نبی الله صدری فر مرضیه مهری ثابت چماچایی

منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت سابق) سال یازدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴۴

کلیدواژه‌ها: روایات تفسیری المنار اسرائیلیات الفرقان مبهمات

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۰۱ تعداد دانلود : ۷۰۶

یکی از انواع علوم قرآنی، تعیین مبهمات آن است. منظور از مبهمات قرآن ، افراد، مکانها، زمانها، اقوام و اشیایی است که در آیات قرآن به شکل مبهم از آنها سخن به میان آمده است و مصداق آنها به روشنی معیّن نیست. همچنین برخی جزئیات قصص قرآن و امور غیبی مانند حقیقت فرشتگان، ابلیس، جن و بهشت نیز از جمله مبهمات محسوب می شود. برخی مفسران برای تبیین آنها، به آنچه از متن قرآن فهمیده می شود، اکتفا می کنند، گروهی دیگر به روایات متوسل شده و تا جایی پیش می روند که از هر روایت اسرائیلی نیز روی گردان نیستند و با اشتیاق فراوان به نقل آنها می پردازند، البته یکی از بسترهای نقل روایات اسرائیلی نیز مبهمات است. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و با هدف بررسی تطبیقی دو تفسیر المنار و الفرقان درباره جایگاه و نقش روایات در تبیین مبهمات قرآن سامان یافته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که این تفاسیر جزء گروه اول بوده و به شدت از روایات و به خصوص اسرائیلیات در تبیین مبهمات پرهیز نموده ، و به آنچه از قرآن فهمیده می شود، بسنده کرده اند. برخی از مهم ترین دلایل روی گردانی آنان از روایات در تبیین مبهمات، عبارتند از: سکوت خداوند در بیان جزئیات بیشتر در این آیات، ضعف در روایات تفسیری، وجود اسرائیلیات در روایات و مشکل نقل به معنا در روایات.

۱۲۳۱.

کاربرد «له روایات» در فهرست شیخ طوسی و ارتباط آن با کتب نوادر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احسان سرخه ای

منبع: علوم حدیث سال ۲۱ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۸۱) 98 - 125

کلیدواژه‌ها: روایات نوادر فهرست رجال شیخ طوسی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث

تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۵

شیخ طوسی کتاب الفهرست را با هدف گردآوری و ارائه فهرست مصنفان و أصحاب اصول و آثار ایشان تألیف کرده است. وی در ضمن معرفی برخی از پدیدآورندگان، از عبارت «له روایات» بهره برده است. این ترکیب در الفهرست نجاشی دیده نمی شود. بررسی مفهوم این عبارت در الفهرست شیخ طوسی نشان می دهد که این اصطلاح بیشتر از سوی حمید بن زیاد و در برخی موارد از سوی ابن ولید و شیخ صدوق به کتاب شیخ طوسی راه یافته است. از مقایسه گزارش های شیخ طوسی و نجاشی در نقل از حمید بن زیاد، ارتباط معناداری بین «له روایات» و «له کتاب النوادر» به دست می آید. این مقاله با بررسی موارد کاربرد این ترکیب در الفهرست شیخ طوسی و مقایسه آن با الفهرست نجاشی، در صدد کشف ارتباط و توجیه آن و پاسخ به برخی شبهات، برآمده است.

۱۲۳۲.

تحلیل صدوری متنی روایات تفسیری پیامبر در منابع فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی حسین احتشامی محمدعلی مهدوی راد

منبع: حدیث پژوهی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: تحلیل متنی روایات تفسیری پیامبر ص تعامل مفسران تحلیل صدوری جایگاه روایات تفسیری پیامبر ص منابع فریقین

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۰۸ تعداد دانلود : ۶۸۳

تحلیل صدوری و متنی روایات تفسیری پیامبر اکرم 2 ، موضوعی پویا و از جهت ضرورت، از مورد نیازترین مباحث در بین مسائل علوم قرآنی و حدیث و نیز تفسیر قرآن به شمار می رود. در این تحقیق سعی شده اولاً روایات تفسیری پیامبر 2 در یک روش تطبیقی و از طرفی، از بین منابع تفسیری فریقین، اهمّ منابع تفسیری شیعی و اهل سنت مورد بررسی قرار بگیرد؛ ثانیاً در بحث نحوه برخورد مفسران با این روایات تفسیری، مسائلی چون شناسایی روش های تعامل آن ها براساس معیارهای موجود، و نیز توجه به نقاط اشتراک و افتراق آن ها، و از همه مهم تر تحلیل صدوری و متنی این روایات، مورد کاوش قرار گرفته است؛ ثالثاً توجه به اعتبار و جایگاه روایات تفسیری منقول از پیامبر 2 از دیدگاه مفسران فریقین، مسئله دیگری است که در این مقاله به آن اشاره شده است. همچنین، در بررسی و تحلیل صدوری و متنی که از برخورد مفسران فریقین با این روایات تفسیری به عمل آمد، سه گروه، قابل ملاحظه اند: گروهی که تنها به نقل روایات بسنده کرده و گروهی که افزون بر نقل، و ضمن آوردن روایات نبوی، این روایات را مورد تحلیل سندی و متنی قرار داده و با توجه به تسلط آن ها در حوزه علم الحدیث و واقف بودن ایشان به علوم حدیثی ازجمله علم رجال، طرق روایتی مختلفی را برای روایات مذکور آورده و علاوه بر نقد و بررسی و در صورت ضعیف بودن روایتی، چه از جهت متنی و چه از جهت سندی، به دلایل ضعف آن ها می پردازند. گروه سوم هم مفسرانی هستند که روایات تفسیری را به صورت تطبیقی با روایات اهل بیت g ، مورد مقایسه یا نقد قرار داده اند.

۱۲۳۳.

ارزیابی صحت ارجاعات سیوطی به راویان و مصادر پیشین در «الجامع الصغیر»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مصطفی همدانی

منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلیدواژه‌ها: سیوطی الجامع الصغیر مصدرشناسی صحت استناد

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۷۹ تعداد دانلود : ۸۵۲

الجامع الصغیر سیوطی، یکی از جوامع روایی معروف اهل سنت است که با روش الفبایی (بر حسب ابتدای روایات) تدوین شده است. این تحقیق به بررسی میزان صحت استنادات کتاب مذکور به راویان و مصادر روایی پیشین که سیوطی از آنها نقل کرده (و در نگاه اول به نظر می رسد ارجاعات وی همگی دقیق هستند) پرداخته است. پژوهش حاضر، با روش کتابخانه ای و تحلیل محتوای کمّی و بر اساس نمونه ای که به روش سیستماتیک و طبقاتی تهیه شده است، به بررسی 400 روایت از روایات این کتاب پرداخته و طبق قوانین علم احتمال، نتایج آن را با خطای 5 درصد به کل کتاب تعمیم داده است. نتایج نشان داده است با خطای 5 درصد می توان گفت در کل کتاب الجامع الصغیر، در % 6/9 موارد ارجاعات بر اساس مصادر روایی موجود در زمان ما نادرست هستند. نادرستی این ارجاعات به علت فقدان روایت در نسخه موجود از آن کتب در زمان ما یا عدم تصریح به نام کتاب و اکتفا به نام نویسنده کتاب (با این که آن نویسنده تالیفات روایی متعدد داشته است) و یا اشتباه در انتساب روایت به راوی است.

۱۲۳۴.

بررسی مبانی هم گرایی اقتصادی جهان اسلام در قرآن و حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد امامی محمد شمس الدین دیانی تیلکی

منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت سابق) سال یازدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴۴

کلیدواژه‌ها: قرآن حدیث استقلال جهان اسلام هم گرایی اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۳۷ تعداد دانلود : ۳۹۴

امروزه اقتصاد فراتر از معیشت و دادوستد مطرح است. نقش آن در اقتدار آفرینی برای اقوام و ملتها، روشن و آشکار است. اقتصاد جهانی برخلاف آوازه زیبایش، به دنبال تسهیل متعادل مبادلات بین المللی برای همه کشورها نیست، بلکه هدف آن ایجاد محدودیت و بهره کشی از ملتهای ضعیف تر است. در این میان، هدف از تشکیل اتحادیه های اقتصادی، برای کشورهای سلطه گر در راستای سلطه بیشتر و برای سایر کشورها، دفاع از حقوق و منافع تجارت، تولید و سرمایه ملی است. موضوع این پژوهش بررسی مبانی هم گرایی اقتصادی جهان اسلام است، از این رو، آیاتی از قرآن که بر لزوم وحدت و هم گرایی، آمادگی همه جانبه در مقابل دشمن و حفظ عزت مؤمنان دلالت دارند و آیه نفی سبیل و روایاتی از قبیل: حمایت پیامبر(ص) از تشکیل بازار در مدینه، ممنوعیت صرافی برای اهل ذمه در برهه ای از زمان، منع استفاده از کالای اساسی خارجی و لزوم خودکفایی مسلمانان، مورد بررسی قرار می گیرند و این نتیجه حاصل می شود که ضرورت تشکیل «اتحادیه اقتصادی جهان اسلام» با توجه به نیازهای جامعه، غیرقابل انکار است.

۱۲۳۵.

سنجش شیعه گری ابن مسیب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی تقی زاده محمد خامه گر جواد سلمان زاده

منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)

کلیدواژه‌ها: شیعه تشیع سعید بن مسیب تشیع سعید بن مسیب شیعه گری

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۰۸ تعداد دانلود : ۵۸۰

سعید ابن مسیب از تابعانی است که حضور چشمگیری در اسناد احادیث بویژه روایات اهل تسنن دارد. هویت دوگانه مذهبی او، بزنگاه اختلاف بر پذیرش یا عدم پذیرش روایات او می باشد. از این رو، این نوشتار با تمرکز بر هویت شناسی مذهبی ابن مسیب، دلایل و شواهد دال بر مذهب او را گردآوری کرده است و با روش جرح و تعدیل رجالی بدین نتیجه رسیده است که او رسما مذهب اهل تسنن را پذیرفته است. اگر چه دشمنی ناصبی گونه ای با مذهب تشیع نداشته است و با ابراز محبت به دستگاه امامت، محبت وافر خود را بدین دستگاه و مذهب تشیع نشان داده است.

۱۲۳۶.

بررسی آرای ویژه اخباریان

نویسنده: سید علینقی نقوی

منبع: مطالعات حدیث پژوهی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ و ۲ 43 - 64

کلیدواژه‌ها: اخباری حدیث روایت آراء اخباریان

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث

تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۲۷۸

آراء ویژه اخباریان شامل موارد ذیل بوده است: بی نیازی از غیر روایات (استرآبادی در فوائد المدنیه، به این نکته پای فشرده که علمای پیشین، مانند صدوق و کلینی اخباری و محدث بودند و بدون نیاز به اجتهاد، احکام را از دل روایات بیرون می کشیدند، حتی محقق حلّی که مسلک اجتهادی داشت)، مخالفت با عامه (علمای اخباری از جمله استرآبادی، اساس علم اصول و اجتهاد را از اهل سنت می دانستند و بر این باور بودند که: اجتهاد و علم اصول از آن ها گرفته شده و متن درسی اصولی حوزه های علمیه، مختصر الاصول عضدی و شرح آن بوده است.) سامان دهی به اصول شیعه بدون توجه به اصول فقه عامه؛ عدم توجه به روایت در صورت نبود نظر معصوم، تعبد و طرد تعقل (جریان اخباری، با استدلال های روایی، نقضی و… تلاش می ورزد که براهین عقلی را در قلمرو استنباط احکام شرعی مخدوش نشان دهد و این موضع فکری را با برداشت های عقل ستیزانه از روایاتی چون: ان دین اللّه لایصاب بالعقول و… ارائه کردند.) احتیاط گرایی و مخالفت با تنویع احادیث، گسترش مصداق توثیقات عام.

۱۲۳۷.

نکته هایی از معارف حسینی؛ هدایت پذیری و هدایت ناپذیری! بررسی موردی رفتار زهیر بن قین و عبید الله بن حر

نویسنده: سید محمدکاظم طباطبایی

منبع: پژوهشنامه معارف حسینی (آیت بوستان سابق) سال اول زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۰۸ تعداد دانلود : ۵۶۰

حماسه ی جاویدان امام حسین (ع)، در ادبیات بازتابی گسترده داشته و از دیر باز قالب های ادبی گوناگون عرصه ی نمایش اندیشه و عواطف ادبا و نویسندگان بسیاری بوده است. محمّد مهدی جواهری، سراینده نام آشنای عراق، با الگوگیری از این حادثه، زبان و اندیشه خویش را در راستای اعتلای ارزش های میهنی و انقلابی قرار داده است. او در دو قصیده به نام های «آمنتُ بالحسین» و «عاشورا»، به ستایش امام حسین (ع) و توصیف معارف حسینی پرداخته است. در نگاه او عاشورا را باید در متن تاریخ شناخت و آن را از تحریفات به دور داشت، از این رو با رویکردی تند، افرادی را که عاشورا را در خدمت منافع خود گرفته اند، مورد نکوهش قرار می دهد. در این مقاله ضمن بررسی محتوا و موضوعات قصیده «آمنتُ بالحسین» جواهری، به ویژگی های ادبی و زبانی آن اشاره می گردد.

۱۲۳۸.

ادله قرآنی و روایی ذریه بودن امام حسین (ع) بر پایه مناظره یحیی بن یعمر با حجّاج بن یوسف

نویسنده: میثم خلیلی جواد فرامرزی

منبع: آیت بوستان سال اول تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: پیامبر (ص) حجاج بن یوسف امام حسین (ع) ذریه یحیی بن یعمر مستدرک علی الصحیحین

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۲۹۲

در قسمت فضایل حسنین (ع) کتاب «مستدرک علی الصحیحین» حاکم نیشابوری، مناظره ای میان حجآج بن یوسف و یحیی بن یعمر نقل شده است که در آن حجّاج ضمن طرح شبهه ای، انتساب مستقیم امام حسین (ع) را به پیامبر (ص) و ذرّیه بودن ایشان نفی نمود. این شبهه بلافاصله با پاسخ مستدل قرآنی یحیی بن یعمر مواجه شد. پرسش این است که یحیی بن یعمر در اثبات ذرّیه بودن امام حسین(ع) به چه آیه یا آیاتی استناد نمود؟ این مقاله در صدد است با استناد به آیات و روایات و با اتّخاذ روش توصیفی- تحلیلی، به شبهه عدم انتساب مستقیم امام حسین (ع) به پیامبر (ص)پاسخ گوید. بررسی ها نشان می دهد: ذرّیه بودن امام حسین (ع) در آیات 84 و 85 سوره انعام، 61 آل عمران و 23 نساء و روایاتی که رسول خدا (ص) از امام حسین (ع) به عنوان فرزند خود یاد نموده اند، قابل اثبات است.

۱۲۳۹.

نمودی از هم گرایی مذاهب اسلامی در اعتماد محدثان اهل سنت به راوی شیعی عبّاد بن یعقوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رحیم خاکپور

منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت سابق) سال یازدهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۴۳

کلیدواژه‌ها: راویان مشترک راویان شیعه عباد بن یعقوب رواجنی عباد ابوسعید عصفری

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۹۴ تعداد دانلود : ۷۸۷

اعتماد متقابل پیروان مذاهب اسلامی و تلاش برای ایجاد وحدت و تشکیل امت واحد، اصل مهمی است که در قرون طلایی اسلام سرلوحه تکاپوی اندیشمندان حکیم بوده است. فراموشی این اصل مهم در پی حوادث تاریخی ناگوار در طول قرنهای متمادی، باعث افتراق بیشتر مذاهب و وهن امت اسلامی شده است. یکی از بارزترین زمینه هایی که می توان اعتماد متقابل و تبادل علمی فرهنگی بین مذاهب را در آن مشاهده نمود، نقل روایت از راویان سایر مذاهب است. شیعه و اهل سنت، بخش چشمگیری از روایات خود را از راویان یکدیگر نقل کرده اند. عبّاد بن یعقوب رواجنی از راویانی است که به رغم ابراز تشیع خود و تبلیغ آن، مورد احترام و شایسته اعتماد بزرگان حدیثی اهل سنت بوده است. روایات متعدد ایشان در کتب حدیثی اهل سنت و اعتماد وافر به ایشان، به حدّی است که شیخ طوسی محدث و رجالی مشهور شیعه را درباره تشیع عبّاد بن یعقوب به تردید انداخته است. این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی تدوین شده، در صدد اثبات چند مسئله مهم است: 1. یکی بودن عبّاد بن یعقوب رواجنی و عبّاد ابوسعید عصفری 2. تشیع عبّاد و ابراز آن و دعوت به سوی آن 3. اعتماد محدثان مشهور اهل سنت به عبّاد، به رغم علم به تشیع ایشان.

۱۲۴۰.

برکات عصر ظهور در روایات اهل سنت

نویسنده: محمدیعقوب بشوی

منبع: مطالعات حدیث پژوهی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ و ۲ 113 - 138

کلیدواژه‌ها: برکات امام مهدی عصر ظهور روایات اهل سنت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث

تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۲۷۵

عصر ظهور در برخی روایات برادران اهل سنت، به عنوان رویدادی استثنائی معرفی شده است. عصر ظهور مترقی ترین دوران برای بشریت خواهد بود. روایات چهره متفاوتی از آن رونمائی می کند! برکات آن عصر، محدود به انسان نخواهد بود، بلکه همه عالم از برکات آن بهره مند می شوند. در آن عصر عقول و ارزش های انسانی به تکامل خواهند رسید؛ بنابراین، تکامل اجتماعی هم جتناب ناپذیر خواهد بود. روایات معتبر اهل سنت در صحاح و مسانید بر توسعه مادی و معنوی همه جانبه آن زمان دلالت دارد. مهم ترین برکات آن عصر، از دید روایات اهل سنت را می توان همچون: استقرار عدالت، از بردن ظلم، ایجاد امنیت، رفاه اقتصادی، واکنش مثبت عالم، عزت امت و تشکیل حکومت واحد جهانی دانست. روایات شاخص های مهم آن عصر را، توسعه امنیتی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی معرفی می کنند. سؤال اصلی «برکات عصر ظهور در روایات اهل سنت» می باشد. در عصر ظهور جامعه تکامل یافته تر خواهد بود و بشر به منتهای سعادت خود دست خواهد یافت. اهداف بعثت انبیاء (علیهم السلام) و وعده خداوند درباره استقرار حکومت مستضعفان صالح بر جهان تحقق خواهد یافت. در نتیجه همه نظام های فاسد از بین رفته، تنها یک نظام الهی دارای ارزش های واقعی به دست رهبر الهی تشکیل خواهد شد.

درخت حوزه‌های تخصصی