درخت حوزه‌های تخصصی

کلام

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
فلسفه اسلامی کلام منطق
امام شناسی پیامبرشناسی خداشناسی دین پژوهی فرق و مذاهب کلام جدید کلیات معادشناسی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷۶۱ تا ۷۸۰ مورد از کل ۱۱٬۲۱۲ مورد.
۷۶۱.

بررسی فقه الحدیثی روایت «اذا غضب الله علی خلقه نحانا عن جوارهم» بر مسئله غیبت

نویسنده:
منبع: مطالعات مهدوی سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۷ 7-32

کلیدواژه‌ها: حدیث مهدوی علل غیبت غضب الهی نحانا عن جوارهم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۰ تعداد دانلود : ۲۵۸
روایات معصومان% دربرگیرنده ژرف ترین معارف اسلامی است. فهم دقیق این معارف در گرو بررسی های مدقانه یا همان فقه الحدیث است. حدیث «اذا غضب الله علی خلقه نحانا عن جوارهم» از جمله احادیثی است که در معارف مهدوی به کار می رود. با توجه به کاربرد این حدیث به عنوان یکی از علل غیبت امام عصر4 عیارسنجی سندی و محتوایی از جمله ضرورت های بررسی آن است.نوشتار پیش رو که با روش توصیفی – تحلیلی به فرجام رسیده است، تلاش دارد به بررسی فقه الحدیثی این روایت بپردازد. کاوش پیرامون این حدیث حاکی از آن است که اسناد آن با معیارهای رجالی، قابل خدشه است؛ اما اعتماد اهل قم می تواند پناهگاهی بر اعتبار آن تلقی گردد. در مواجهه این حدیث با آموزهای وحیانی و احادیث هم خانواده تلازم بین غضب الهی و محروم ماندن از حجت خداوند نشان داده شده است.
۷۶۲.

اثرگذاری و ارتباط کُنش های ناشایست انسانی با رخدادهای جهان مادی از منظر علامه طباطبایی و شهید صدر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 279 - 301

کلیدواژه‌ها: شرور استخلاف نظام علی و معلولی تأثیر شر طبیعی تأثیر شر اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۲۰۰
رابطه وقوع شر با اعمال انسانی، از دیر باز ذهن اندیشمندان به ویژه متکلمان و فیلسوفان مسلمان را به خود مشغول داشته است. این بحث از جهات مختلفی مورد توجه بوده است، اما در این نوشتار به چگونگیِ تأثیرگذاری افعال ناشایست انسان در وقوع شرّ پرداخته شده است. از آنجا که این مهم با فاعلیت انسان در طبیعت پیوند دارد، نحوه ارتباط انسان با طبیعت نیز بررسی شده است. مادی گرایان با توجه به اینکه به اصل آفرینش باورمند نیستند، نقش افعال انسان در پیدایش رویدادهای ناخوشایند را انکار کرده و آن را یک فرضیه دینی دانسته اند. اشاعره با توجه به رویکرد جبرگرایانه، همه پدیده ها را به خدا نسبت داده و برای انسان فاعلیتی قائل نیستند، اما اندیشمندان معاصر امامیه دیدگاه های دیگری برگزیده اند. شهید صدر با طرح نظریه استخلاف، بر این باور است که انسان امانتدار جهان طبیعت است و کنش های او باید بر اساس قوانین امانتداری که خداوند مقرر نموده است، باشد. علامه طباطبایی نیز با طرح نظریه استخدام و تسخیر، انسان را بخشی از این جهان می داند که همگی پیرو نظام اسباب و مسببات هستند. این نظام علیت، افزون بر خداوند(به عنوان علت حقیقی)، دارای علل مادی به عنوان علت نزدیک و علل معنوی به عنوان علل میانی است که از آثار کنش های اختیاری انسان سرچشمه می گیرد. در این میان گناهان، افزون بر مجازات تشریعی اخروی، آثار تکوینی مادی و فرامادی در دنیا دارند. این پژوهش، ضمن بررسی گفته ها و ادله، به این نتیجه رسیده است که دیدگاه نخست از اولویت برخوردار است.  
۷۶۳.

آرمانشهر مهدوی، تجلی هدفمندی آفرینش، غایتمندی تاریخ و اوج تکاملِ فرد و جامعه انسانی از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۳ 73 - 98

کلیدواژه‌ها: امام مهدی (عج) آرمانشهر مهدوی جامعه آرمانی مهدوی هدفمندی آفرینش غایتمندی تاریخ تکامل فردی تکامل اجتماعی عقلانیت و خردورزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۷ تعداد دانلود : ۴۱۶
هدفدار بودنِ نظام هستی، غایتمند بودن تاریخ و ضرورت به تکامل نهایی رسیدن فرد و جامعه بشری، یکی از آموزههایِ مشترکِ همه ادیان الهی است که در قرآن کریم، گزارش شده است؛ افزون بر آموزههای وحیانی، از قرن هفدهم که اندیشه تکاملِ تاریخ و جامعه، از سوی اکثر مورخان، فلاسفه تاریخ، دانشمندان علوم اجتماعی، جامعهشناسان و مردمشناسانِ مغربزمین، پذیرفته شد، بسیاری از اندیشمندان آن سامان، همچون اسپنسر و تایلور(tylor)، پاسکال(pascal)، ئیگو، اگوست کنت، کندرسه(condorcet) و هگل که قائل به روح مطلق جهانی است، بر آن شدند که برای گونه، چگونگی و کیقیتِ تکامل جامعه و تاریخ انسانی، اشکال معینی را ترسیم کنند. اگرچه مبنا و نوع نگرش و تفاصیل اندیشه آن متفکران، با چالشهای فراوانی، همراه است و بررسی آن از عهده این مقاله، خارج است، ولی براساس آیات قرآن کریم و روایات نبوی و اهلبیت:، هدفداری نظامِ آفرینش، غایتمندی تاریخ و تکامل آحاد و جامعه انسانی، با ظهور منجی آخرالزمان در جامعه مهدوی، تحقق و تجلی مییابد. یافتههای این مقاله که با روش توصیفی _ تحلیلی به بازخوانی آیات و روایات پرداخته، این واقعیت را مدلل میسازد که آرمانشهر مهدوی، تنها جامعهای است که عالیترین مرحله تکاملی تاریخ، جامعه و کمال افراد انسانی را به نمایش میگذارد و انسان را در اوجِ بندگی حضرت حق، عقلانیت و دانشمندی قرار میدهد؛ بدینسان آرمانشهر مهدوی، از یک سو، تجلی کمالیافتگی خرد، بلکه همه ابعاد و فضایل انسانی و از سوی دیگر، تحقق رحمت گسترده ربوبی است که جهانیان را برای برخورداری از آن رحمت، آفریده است.
۷۶۴.

نقد و بررسی شبهه اثبات امر و کتاب جدید در روایات مهدوی و پاسخ آن از روایات

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳) 173 - 191

کلیدواژه‌ها: کتاب جدید امر جدید دین جدید مهدویت باب بهائیّت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۸۳
دو سده اخیر، شاهد به وجود آمدن دو فرقه ضاله بابیت و بهائیت در ایران بوده ایم. از آنجایی که فرق با ایجاد انحراف در مسئله اصولی یک دین به وجود می آیند، فرقه بهائیت نیز برای اثبات و گسترش خود، شبهاتی پیرامون امامت و مهدویت مطرح کرده است. یکی از شبهاتی که این فرقه در رابطه با مهدویت مطرح می کند، شبهه ظهور امر و کتاب جدید می باشد. آن ها با استناد روایات به ایراد شبهه امر و کتاب جدید پرداخته و قصد دارند تا ظهور مهدی را به عنوان آورنده یک دین جدید معرفی کنند و در نتیجه به اثبات آئین باطل خود بپردازد.از این رو در این مقاله کوشیده شده، اولاً معنای صحیح روایاتی که درباره امر و کتاب جدید نقل شده، بیان گردد تا پاسخی بر شبهه بی اساس فرقه بهائیت باشد و ثانیاً با ذکر اعترافاتی که سران بهائیت بر خاتمیت پیامبر اسلام نموده اند، نیز پاسخی بر این قبیل شبهاتی باشد که از آن برای بشارت دین جدید استفاده می کنند.
۷۶۵.

بررسی دیدگاه هنریک ساموئل نیبرگ درباره زرتشت پیامبر شمنی

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴) 7 - 36

کلیدواژه‌ها: زرتشت مغان شمن پیامبر جادوگر خلسه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۱۵۴
ناهمگونی نظریه ها درباره هویت دینی زرتشت، تاریخ را به لکنت انداخته و زرتشت پژوهان را متحیر ساخته تا آن جا که هر پژوهشگر گزاره ای را عَلَم کرده و مسیری را در تحلیل، برگزیده و در قیاس با پژوهشگر دیگر شناختی کاملاً مغایر از شخصیت زرتشت را به نمایش می گذارد. نظریه نیبرگ درباره «شمن» بودن زرتشت از مهم ترین دیدگاه های شناخته شده در عصر جدید است. هرچند دیگرانی سعی در استبعاد نظریه نیبرگ دارند ولی به نظر می رسد، دلایل و شواهدی که نیبرگ از متن اوستا و متون پهلوی و پدیدارشناسی دین ارائه می کند، بیش از نظریات دیگر قابل دفاع باشد و جنس خلسه و شهود و هم پرسگی و ملاقات ایزدان را با شمنیسم بهتر می توان فهم و معنا کرد تا آن که پیام های زرتشت را در قالب نبوت ادیان ابراهیمی بسنجیم و نگاهی پیامبرانه به زرتشت بیندازیم.
۷۶۶.

تعدادتلفات جنگ های مذکور در متون مقدس اسلامی و مسیحی

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴) 117 - 135

کلیدواژه‌ها: جنگ اسلام و مسیحیت تعداد تلفات جنگ های مذکور در متون مقدس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۹۹
در این پژوهش سعی بر آن است تا تعداد کشته شده های جنگ های مذکور در متون مقدس اسلام و مسیحیت موردبررسی قرار گیرد. به منظور دستیابی به هدف صرفاً جنگ هایی که در متون مقدس اسلام و مسیحیت ذکر شده به صورت موردی بررسی و تعداد کشته شدگان آن ها استخراج می شود. برای جمع آوری داده ها در مسیحیت، عهدین مورد بررسی قرار گرفته و در اسلام نیز جنگ هایی که در قرآن و یا کتاب های سیره و روایی دست اول که جنگ های صدر اسلام را ذکر کردند مورد استناد قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که تعداد کشته شدگان طرفین در جنگ های مذکور در متون مقدس مسیحی به طور میانگین بالای دوازده میلیون انسان و تعداد کشته شدگان طرفین در جنگ های مذکور در متون مقدس اسلامی در زمان پیامبر a کمتر از دو هزار نفر و در زمان زمامداری امیرالمؤمنین A میانگین حدود بیست هزار نفر بودند.
۷۶۷.

بهائیت و هزاره انگاری ادیان

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴) 137 - 156

کلیدواژه‌ها: هزاره انگاری ادیان قیامت خاتمیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۳
گروهی معتقدند که هر دینی، حداکثر می تواند هزار سال عمر کند و پس از آن، دین جدیدی می آید و آن را نسخ می کند. بهائیان از مهم ترین قائلان این نظریه اند. آنان برای اثبات مدعای خود، با برداشتی خاص به بعضی از آیات قرآن کریم (مانند آیه 5 سوره سجده) استناد می کنند. یکی از این استنادات، مربوط به ادعای ظهور علی محمد شیرازی، ملقب به سید باب در سال 1260ق، است. طبق ادّعای آنان در این سال، هزار سال عمر دین اسلام به پایان رسیده و با ظهور آیین بابیت، اسلام، نسخ شده است و باب نیز ظهور میرزا حسین علی نوری، ملقب به بهاءالله را بشارت داده است. در این مقاله پس از طرح شبهه، پاسخ های نقضی به آن، بیان شده و سپس ادله نقلی مورد مداقه قرار گرفته است. با کمک تفاسیر در ذیل آیات گفته شده در شبهه، نشان داده شده است که این آیات مورد تأویل نابجا قرار گرفته اند.
۷۶۸.

تحلیل روش، تحلیل روند و تحلیل تأثیر بر روند در مهدویت پژوهی

نویسنده:
منبع: مطالعات مهدوی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۹ 115-126

کلیدواژه‌ها: مهدویت پژوهی آینده پژوهی تحلیل روند تحلیل تأثیر بر روند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۲ تعداد دانلود : ۳۲۴
آینده پژوهی و آینده نگاری هنر شکل دادن و ترسیم آینده است که به شناخت و مطالعه آینده های گوناگون از جمله ممکن، محتمل، مرجح، مطلوب و قطعی می پردازد. مهدویت پژوهی بر اساس آموزه های دینی، ساحت و روشی برای حرکت به آینده ای پویا و مطلوب با تمسک به گزاره های دینی است که وظیفه حرکت به سمت آینده مطلوب و قطعی را بر عهده دارد. مسئله مطرح در این نوشتار چگونگی و تعیین سطح تحلیل و کاربست روش تحلیل روند و تحلیل تأثیر بر روند در ساحت های مهدویت پژوهی است. از این رو این نوشتار با روش توصیفی و تحلیلی به تبیین روش تحلیل روند و تحلیل تأثیر بر روند در مهدویت می پردازد. قابلیت عملیاتی این روش در ساحت های مهدویت پژوهی و مواجه شدن با آینده مطلوب و مرجح، مهم ترین دستاورد تحقیق پیش رو خواهد بود.
۷۶۹.

عدالت سیاسی در حکومت مهدوی با نگاهی به چالش های پیش رو

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه موعود سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 125-147

کلیدواژه‌ها: حکومت مهدوی حکومت جهانی عدالت سیاسی چالش ظهور راهبرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۲ تعداد دانلود : ۲۸۸
عدالت سیاسی به معنای اداره جامعه بر مبنای عدالت و شایسته سالاری، یکی از ابعاد عدالت اجتماعی است که در حکومت جهانی حضرت مهدی؟عج؟ ظهور ویژه ای خواهد یافت. تحقق حکومت عدل مهدوی با دربرداشتن دو شاخصه مشروعیت الهی و مقبولیت مردمی، نیازمند اخذ راهبردهایی چون قانون گذاری بر مبنای حق و عدالت، تشکیل قوه مجریه از کارگزاران عدل پیشه و زمینه سازی برای مشارکت سیاسی عادلانه در میان آحاد افراد جامعه است که بر اساس آیات و روایات در زمان ظهور شکل خواهد گرفت. در این پ ژوهش به شیوه توصیفی و تحلیلی با استناد به منابع روایی به تبیین شاخصه ها و راهبردهای حکومت مهدوی در تحقق عدالت سیاسی پرداخته و از گذر آن چالش های پیش رو به منظور تحقق عدالت سیاسی نیز تبیین می شود. مهم ترین این چالش ها، فقدان ولایت پذیری در میان نخبگان جامعه و کمبود همدلی در بدنه جامعه شیعی است. این آسیب ها در زیرساخت های معرفتی و اخلاقی بشر ریشه دارد و مانع اصلی ظهور و تحقق آن حکومت یگانه است.
۷۷۰.

ارزیابی و تحلیل روایات وارده ذیل آیات وعید بنیاسرائیل در سوره مبارکه إسراء(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۳ 151 - 184

کلیدواژه‌ها: آیات وعید بنی اسرائیل سوره إسراء نقد روایات تفسیری فرجام یهود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۳۱۸
آیات شریفه 4 تا 8 و همچنین آیه 104 سوره مبارکه اسراء از وعید الهی نسبت به بنیاسرائیل سخن گفته است، آیات مزبور در دوران معاصر و بعد از تشکیل رژیم صهیونیستی مورد اهتمام ویژه قرار گرفته و تطبیقات جدیدی در خصوص آن، که مرتبط با فتنه کنونی صهیونیسم است ارائه گردیده است؛ به جهت اهمیت و تأثیرگذاری قابل توجه درک صحیح این آیات، مخصوصاً در فضای معاصر، لازم است کاوشهای دقیق در این خصوص انجام شود؛ در این راستا ضروری است روایات وارده در ذیل این آیات شریفه مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد چراکه اگر صدور جدّی تفسیری از معصوم7 اثبات گردد حقانیتش قطعی بوده و فصلالخطاب خواهد بود. تحقیق حاضر با شیوه توصیفی. تحلیلی در پی ارزیابی سندی و محتوایی و تحلیل کلی روایات وارده در این خصوص در منابع شیعه و اهلسنت است؛ در مجموع منابع مزبور، 10 روایت صراحتاً به حضرات معصومین: منتسب شده است؛ روایات مزبور همگی از حیث سند اشکالدارند و از حیث محتوایی نیز غالباً مُفاد آنها در خصوص مضمون آیات مورد بحث، با مُفاد حاصل از سیاق روشن آیات، مغایر، و غیرقابل انتساب به حضرات معصومین: است. با این وجود، روایات موجود در منابع شیعی در خصوص سه مضمون کلی متفقاند، که به قرینه شواهدی، محتمل است این مضامین در اصل از حضرات معصومین: صادر شده ولی به دلایلی در قالبی محرّف و نادرست منتقل شده است.
۷۷۱.

جایگاه «تأویل» در منطق نقلی فهم دین از نگاه «ابن تیمیه» و نقد آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۳ 51 - 74

کلیدواژه‌ها: تأویل ابن تیمیه منطق فهم دین ظاهرگرایی سلفیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۲۴۲
ابن تیمیه با پذیرش تأویل به عنوان یکی از شیوه های نقلی فهم دین، آن را به معنای حقیقت خارجی می داند و معانی ای همچون بازگرداندن لفظ از معنای ظاهری را تأویل کلامی خوانده و رد کرده و به مخالفان نسبت می دهد. وی با ادعای اتفاق صحابه نسبت به معنای منتخب خود و رد تأویل آیات صفات، به ستیز با تأویلی برمی خیزد که با نگاهش متفاوت است و در این مسیر همه توان خود را به کار می گیرد و به نقد استناد قرآنی قائلان به تأویل نیز می پردازد. این نوشتار با روش توصیفی، تحلیلی، پس از تبیین نگاه ابن تیمیه، به نقد علمی نگرش او می پردازد. در نقد، نخست تأویل را اصطلاحی قرآنی، روایی می شمرد که معنای علمی آن با تفسیر متفاوت و در برابر ظاهر قرار می گیرد و در دو سطح توجیه متشابه یا بیان بطن معنا می شود؛ سپس با بهره گیری از استشهاد قرآنی، از صحت تأویل سخن می گوید؛ حادث بودن تأویل را خرده گیری غیر علمی و اشکال تراشی بی اساس می شمارد و اندیشه تحریم سئوال از کیفیت را با پنج نکته پاسخ می دهد. همچنین پیامد های بسیاری برای تأویل گریزی می شمارد و در پایان تناقضات ادعاهای ابن تیمیه و کاربست تأویل در آثار او را گوشزد می کند و اعتراف های وی به تأویل را در کنار نقد علمای سلف بر تأویل گریزی وی بازگو می کند و هجمه های او در قالب تهمت پراکنی و تخریب مخالفان با برچسب وارداتی خواندن شبهات را فرار به جلو برای فرار از پاسخ قانع کننده می داند و اینگونه تزلزل و بطلان دیدگاه تأویل گریزانه ابن تیمیه را بر همگان، به ویژه حق جویان غیر محقق و مقلد سلفیه می نماید.
۷۷۲.

به سوی تمدن زمینه ساز طلوع خورشید ولایت عظمی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۵۴ 7 - 36

کلیدواژه‌ها: بیانیه گام دوم تعالیطلبی سرعت تحول تمدن زمینه ساز انتظار ایرانیان علم دین ایمان و جایگاه قم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۷ تعداد دانلود : ۳۶۲
بیانیه گام دوم انقلاب به مثابه نقشه راه تعالیطلبی و تحقق تمدن نوین اسلامی است که زمینههای طلوع خورشید ولایت عظمی را فراهم میسازد. روایات بسیاری از ظرفیت ملی ایرانیان در سه محور علم، ایمان و دین حکایت مینماید. برای آزادسازی این ظرفیت ملی باید با راهبرد مدیریت سرعت تحول از آسیبها گذار کرده و دروازههای تعالیطلبی را با ایجاد انگیزش، پژوهش و نگرش گشود. و بازخوانی هویت ملی ایرانیان از زبان امیرمؤمنان سرآغاز ایجاد انگیزش ملی و مراحل پسین آن خواهد بود تا آنکه ایرانیان با گذار از این سه ایستگاه: 1. بازخوانی هویت ملی؛ 2. توانمندسازی ملی؛ 3. رسالت زمینهسازی ظهور در پرتو تمدن زمینهساز نقشآفرین باشند. شهر قم و علماء و اندیشمندان آن در این فرآیند از جایگاه ویژهای برخوردارند که در این نوشتار با روش توصیفی و تحلیلی به مجموعه روایات ناظر به نکات یاد شده پرداختهایم.
۷۷۳.

تعیین کیفر مدعی امامت و مهدویت بر اساس مبانی فقهی امامیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۵۴ 153 - 170

کلیدواژه‌ها: مدعی امامت مدعی مهدویت فقه امامیه ارتداد افساد فی‌الارض

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۸ تعداد دانلود : ۴۰۴
مسئله امامت از بنیادیترین اصول اعتقادی تشیع به شمار میرود؛ چه اینکه ضرورت جاودانگی دین بعد از پیامبر؟ص؟، اقتضای صیانت نظری و عملی از تعالیم شریعت را داشته و این مهم از رهگذر تبیین و تفسیر دین توسط امام معصوم امکانپذیر است. پرواضح است که با عنایت به جایگاه امامت در آموزههای دینی، همواره افرادی درصدد سودجویی از این نهاد برآمده و لذا مدعیان دروغین امامت از سدههای نخستین اسلامی پدیدار گشتهاند و این امر امروزه در قالب مُتَمَهدیان یا مدعیان مهدویت نمود فراوانی در جامعه داشته است. فارغ از آسیبشناسی و تحلیل این جریانات از ابعاد مختلف، آنچه جستار حاضر درصدد تبیین آن است این مهم میباشد که رویکرد فقه جزایی امامیه به مدعیان امامت و مهدویت چیست. ضروت تحقیق از آنروست که تاکنون پژوهش مستقلی در این زمینه انجام نشده و فقیهان امامی نیز در این زمینه جز به ندرت، سخن به میان نیاوردهاند. جستار حاضر که به شیوه توصیفی _ تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانهای سامان یافته است، پس از بررسی احتمالات موجود در مسئله، به این نتیجه رسیده است که در صورت عارض شدن عناوینی از قبیل ارتداد و افساد فیالارض، بر عمل مدعیان دروغین، میتوان ایشان را به حدود مقرر شرعی محکوم نمود؛ در غیر این صورت مجازات ایشان تابعی از باب تعزیرات بوده و حکومت اسلامی با ملاحظه جوانب مختلف، کیفر چنین فردی را مشخص خواهد نمود.
۷۷۴.

واکاوی نصوص بر اسامی دوازده امام در باب چهارم الغیبه نعمانی

نویسنده:
منبع: مطالعات مهدوی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۹ 45-84

کلیدواژه‌ها: الغیبه نعمانی دوازده امام امامان% اثناعشر باب چهارم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۳ تعداد دانلود : ۳۷۹
کتاب «الغیبه نعمانی» از نگاشته های اختصاصی پیرامون آموزه مهدویت است. یکی از بخش های پراهمیت این کتاب، باب چهارم آن با نام «باب ما روی فی أن الأئمه اثنا عشر إماما و أنهم من الله و باختیاره » است. اهمیت این باب در گردآوری نصوصی است که نام امامان معصوم% در آن ها وارد شده است. پژوهش پیش رو با روش تحلیلی- توصیفی در پی آن است که با گونه شناسی و بررسی روایات این باب، میزان اعتبار و دلالت آن ها را واکاوی کند. یافته های این نگاشته بر آن است که نسبت به افراد مختلف در جامعه مخاطبان، نصوص از درجه دلالت متفاوتی برخوردار بوده است. برخی بر کلیت عدد دوازده گانه و شماری نیز بر نام بردن تک تک آن بزرگواران، رهنمون بوده است. بنابراین نگاه جامع به همه آن روایت ها پاسخ گوی شناسایی امامان خواهد بود.
۷۷۵.

تحلیل فقهی حقوقی مجازات مدعی دروغین مهدویت با تاکید بر ادله ارتداد(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۵۴ 95 - 124

کلیدواژه‌ها: مدعی دروغین مجازات مهدویت کفر شرک ضروری دین ضروری مذهب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۲۹۴
در دوران غیبت امام زمان همواره عدهای از شیادان و نااهلان با سوءاستفاده از ایمان و اعتقادات شیعیان، با هدف کسب موقعیت اجتماعی و یا ثروت اندوزی، به دروغ، ادعای مهدویت و منجیگری نموده و تعدادی چند از شیعیان پاکدل و بیخبر از حقیقت را فریفته و به دور خود جمع مینمودند. این پدیده نابههنجار امروزه نیز هر از چند گاهی در جوامع شیعی اتفاق میافتد و اذهان افرادی را به خود مشغول مینماید. سخن این است از نظر فقهی و حقوقی، مجازات اینگونه افراد که با ادعای امامت، از احساسات پاک برخی شیعیان، سوءاستفاده نموده و آنان را از مسیر حق، به انحراف میکشانند، چیست؟ آیا میتوان حکم به ارتداد اینگونه افراد نمود؟ و در نتیجه آنها را محکوم به مجازات مرتد نمود؟ بر اساس این پژوهش که به صورت توصیفی تحلیلی انجام گرفته، تنها انکار ضروری دین موجب ارتداد شخص میشود اما انکار ضروری مذهب _ به رغم نظر برخی فقهاء _ موجب ارتداد شخص نمیشود، بلکه صرفاً موجب خروج شخص از مذهب میشود. با این وجود طبق برخی روایات، انکار امامت امام حق یا ادعای دروغ امامت، چنانچه از روی جحد باشد در صورت عدم توبه _ نه از باب ارتداد _ مستوجب مجازات قتل است. همچنین اگر چنین فردی با اعمال و رفتار خود، باعث وقوع جرایم و ناهنجاریهای دیگر در جامعه شود به جهت افساد فی الارض و یا عناوینی شبیه آن، قابل مجازات میباشد.
۷۷۶.

معرفی پایان نامه های مهدوی: نقد دلالی روایات کتاب العرف الوردی فی اخبار المهدی(ع) - نویسنده: سید جعفر صادقی/نقد شبهه های احمد الکاتب در انحصار ائمه در دوازده امام(ع) - نویسنده: جواد جعفری/ نقد مباحث کلامی بهائیت در کتاب فصل الخطاب - نویسنده: عبد الهادی اعتصامی/ بررسی تطبیقی علائم ظهور مهدی و مسیح - نویسنده: حجت الله رجبی

منبع: مطالعات مهدوی سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۷ 107-114
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶ تعداد دانلود : ۲۲۵
۷۷۸.

رویکرد معنوی به انتظار در اندیشه آیت الله خامنه ای و معنویت های نوظهور

نویسنده:
منبع: جامعه مهدوی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 160 - 186

کلیدواژه‌ها: معنویت رابطه عدالت و معنویت تجربۀ معنوی انتظار معنویت نوظهور رهبر معظم انقلاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۶ تعداد دانلود : ۳۵۸
معنویت امروزه به حوزۀ مطالعاتی مستقلی اطلاق می شود که به مسائل مربوط به عالم درون انسان و رابطۀ درونی عموم مردم با خداوند (امر قدسی) می پردازد. آیت الله خامنه ای از اندیشورانی است که معنویت را به معنای اصطلاحی در نظر دارند و آن را در حیات بشری و تحولات آیندۀ جهان مهم ارزیابی می کنند؛ از این رو رویکرد معنوی به انتظار، موضوع این مقاله قرار گرفته است. تحقیق به روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده و قلمرو گردآوری داده ها، سخنرانی های رهبر انقلاب دربارۀ انتظار است. روش نمونه گیری هدفمند و متوالی بوده است؛ به طوری که جست وجو از کلیدواژه «انتظار» آغاز شد و با مفاهیم پرکاربرد و مرتبط نظیر «عدالت» و «معنویت» ادامه یافت و فرازهایی از سخنان رهبر معظم که بیشترین داده های معرفتی را دربرداشت، مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق، شامل توصیف معنویت از دیدگاه رهبر انقلاب، تبیین رابطه عدالت و معنویت، رابطه معنویت و انتظار و تعریف و تحلیل مفهومی انتظار به سه مقوله اعتراض، مردم سالاری دینی و آمادگی است. از منظر رهبر انقلاب رابطه با امام زمان عج یک رابطه قلبی است که نوعی تجربۀ معنوی را رقم می زند و یک رابطه شخصی و زنده است که طی آن، فرد با قلب و احساسش حضور امام را درک می کند. دیدگاه های رقیب در دو مقوله معنویت متحجرانه و معنویت های نوظهور دسته بندی شده اند.
۷۷۹.

تأثیر مبنای هستی شناسی در تولید تئوری انسان شناسی دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 225 - 245

کلیدواژه‌ها: شبکه هستی انسان شناسی هستی شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۳۰
هستی و انسان دغدغه ای است که قرن ها است ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. بیش از بیست قرن است متفکران دینی و غیردینی پیرامون آن به بحث و گفتگو مشغول هستند. مسئله این است که چه رابطه و تأثیرگذاری بین هستی و انسان وجود دارد و مبنای هستی شناسی و انسان شناسی چه رابطه ای با یکدیگر می تواند داشته باشند و هر یک بر دیگری چه تأثیری خواهد داشت. بر اساس گزاره های دینی و آرای اندیشمندان اسلامی، می توان مبنای هستی شناسی را هستی شناسی شبکه ای دانست. به تعبیر دیگر، جهان ما یک جهان شبکه ای است. این هستی شبکه ای با انسان رابطه تناظری دارد که از آن تعبیر به عالم کبیر و صغیر شده است. در این رابطه تفسیر و تبیین جهان بدون انسان، و تفسیر و تبیین انسان بدون جهان، تفسیر ناقص و بی معنا خواهد بود. بنابراین براساس رابطه هستی شناسی و انسان شناسی می توان نظریه انسان شناسی شبکه ای را نتیجه گرفت. در این نظریه انسان محور شبکه هستی است و ارتباطات انسان محور اساسی زندگی در شبکه هستی است. در این مقاله نوع تحقیق بنیادی، رویکرد پژوهش توصیفی، تبینی و روش تحقیق کتابخانه ای انتخاب شده است.  
۷۸۰.

نقد شکلی عهدین؛ راهی برای کشف قدیمی ترین سنت های مسیحی موجود در ورای متن عهد جدید

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴) 157 - 180

کلیدواژه‌ها: کتاب مقدس نقد شکلی سنت شفاهی نویسندگان اناجیل ادبیات مردمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۱۰۷
سنت کلیسایی برای هریک از کتاب های موجود در کتاب مقدس نویسنده ای را معرفی می کند و آن کتاب را محصول او می داند؛ اما تحقیقات جدید نشان مِ دهد این کتاب ها مملو از ادبیاتی مردمی هستند که پیش از مکتوب شدن، سینه به سینه در میان مردم نقل می شده است. این سنت های شفاهی گاه به سبب اغراض کلیسا و یا به دست نویسندگان کتاب مقدس تغییراتی یافته اند تا در خدمت اغراض آنان باشد. در این نوشتار به دنبال کشف این مطلب هستیم که چگونه سنت های شفاهی موجود در متن کتاب مقدس را از میان متون نوشته شده توسط نویسندگان شناسایی نماییم. از جمله ثمرات کشف سنت های شفاهی این است که می توانیم با قدیمی ترین نگاه هایی که در کلیسا رواج داشته، آشنا شویم و به مقایسه این نگاه ها با اعتقادات نویسندگان کتاب مقدس بپردازیم و برای مثال ببینیم که سنت های شفاهی مورد استفاده در رساله های پولس، چه تفاوتی با اعتقادات او داشته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان