محمود شیخ

محمود شیخ

مدرک تحصیلی: دانشیار رفتار حرکتی، دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۱۲۸ مورد.
۱.

مفهوم و کارکرد شخینا و سکینه درمسئله ازدواج در قرآن و تلمود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی دوره ۹ بهار و تابستان ۱۱۴۰۴ شماره ۱ 241 - 263

کلیدواژه‌ها: کلیله ودمنه نقد بازنویسی اصطلاحات عرفانی مؤلفه های معنایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰ تعداد دانلود : ۲۱
شخینا (שְׁכִינָה)، واژه ای عبری از ریشه «شخُن» (שכן) به معنای سکونت کردن، ساکن شدن، قرار یافتن و ایستادن است که به مفهوم سکونت و حضور در یک مکان خاص اشاره دارد و در سنت دینی یهود، به معنای حضور خداوند (یهوه) و پیامدهای مربوط به این حضور است. از سوی دیگر، سکینه اصطلاح معادل شخینا در سنت اسلامی و قرآنی است. تناظر و یکسانی این دو اصطلاح، پیش از این در پژوهش های بسیاری اثبات شده است. ریشه واژه سکینه می تواند سکون یا سَکَنْ باشد: «سُکُون » به معنای ایستادن و ثابت شدن پس از حرکت است و در مورد ساکن شدن و منزل گزیدن به کار مى رود و واژه «سَکَنْ» به معنای آرامش یافتن و هر چیزى که موجب آرامش شود. بررسی دو متن دینی قرآن از اسلام و تلمود از سنت ربانی یهودیت نشان می دهد که دو مفهومِ متناظرِ شخینا و سکینه، در کانون نظریه این دو کتاب درباره خانواده قرار دارد و دیگر کارکردهای خانواده، با این مفهوم (شخینا/سکینه) معنا می یابد. شخینا و سکینه، رمز و نماد حضور الهی هستند که با دل و جان آدمی گره خورده اند و در نتیجه پیوندِ مشروع، آرامش حاصل از ازدواج را برای جسم و جان زوجین در بر دارند؛ آرامشی که برکت و رحمت برای فرد و جامعه دینی را در پی خواهند داشت. در واقع، شخینا/سکینه پس از ازدواج، در سه ساحت زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی جلوه گر می شود و به نتایجی چون فرزندآوری و تربیت نسل باایمان، ارضای نیازهای غریزی و حفظ طهارت و عفت خود، کامل شدن انسان، همراهی و تقویت توان زوجین برای دین ورزی منجر می شود.
۲.

بررسی ادعای طعنه حافظ به پیامبر در بیت «آن تلخ وش که صوفی ام الخبائثش خواند.»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال ۵۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 377 - 397

کلیدواژه‌ها: ادبیات عرفانی حافظ شیرازی دیوان حافظ طعنه به پیامبر هرمنوتیک ادبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵ تعداد دانلود : ۱۳
برخی بر این باورند که بیت «آن تلخ وش که صوفی ام الخبائثش خواند/ اشهی لنا و احلی من قبله العذارا» حاوی طعنه و اسائه ادب حافظ به پیامبر اسلام است، زیرا در آن، عبارت «الخمر ام الخبائث» که منسوب به ایشان است، سخن صوفی خوانده شده و صوفی، سیمایی منفی در شعر حافظ دارد و نیز در مصراع دوم، بر خلاف سخن پیامبر، نوشیدن آن امری پسندیده دانسته شده است. تفسیر غزل، با هدف رسیدن به نیت شاعر، با تکیه بر هرمنوتیک مؤلف محور دیلتای و روش توصیفی-تحلیلی، نشان از رندانه بودن غزل، به ویژه بیت مذکور دارد. محور عمودی غزل حکایت از گفتگوی حافظ با فرد یا گروهی از متشرعان هم عصر خود دارد و توصیه حافظ به مدارا و مروت و اینکه نیک نام نبودنش خواست خداست، در ضمنِ وجود نشانه هایی دال بر فقر و فاقه شاعر در هنگامه سرودن شعر و درخواست توجه مخاطبِ شعر بدو با عباراتی چون مروت و مدارا و معذور دانستن وی، این احتمال را قوت می بخشد که شعر متعلق به دوره ای از زندگی حافظ باشد که وی به اتهامی مطرود بوده است. از سوی دیگر، با توجه به شخصیت دینی حافظ، احتمال قصد او از طعنه زدن به پیامبر بعید است و قاعدتاً هدف او نقد طردکنندگان خود بوده که ارباب قدرت و منتسب به زهد و تصوف بوده اند و به ناروا، او را آلوده دامن و بدنام می دانسته اند.
۳.

تاثیر تمرینات هوازی با حجم های متفاوت بر BDNF کودکان اوتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رفتار حرکتی بهار ۱۴۰۳ شماره ۵۵ 131 - 144

کلیدواژه‌ها: تمرین هوازی حجم بالا حجم پایین BDNF اوتیسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۵۴
هدف از مطالعه حاضر تاثیر یک دوره تمرینات هوازی با حجم های متفاوت بر BDNF کودکان اوتیسم بود. در این مطالعه نیمه تجربی، 36 کودک 7 تا 10 ساله دچار اختلال اوتیسم شهر تهران به صورت در دسترس برای شرکت در مطالعه حاضر، انتخاب شدند و به صورت تصادفی در سه گروه تمرینات هوازی با حجم بالا، تمرینات هوازی با حجم پایین و کنترل قرار گرفتند. مطالعه شامل مراحل پیش آزمون، مداخله و پس آزمون بود. 24 ساعت قبل و بعد از شروع تمرینات در مرحله پیش آزمون و پس آزمون از شرکت کنندگان به صورت ناشتا خونگیری به عمل آمد. مرحله مداخله به مدت پانزده هفته و هر هفته 5 جلسه به طول انجام یافت که گروه های مربوطه به تمرینات مربوطه پرداختند و گروه کنترل به اجرای فعالیت های معمول و روزانه خود پرداختند. داده ها با استفاده از آزمون تی وابسته و تحلیل کوواریانس تک متغیری تحلیل شد. نتایج نشان داد که تمرینات هوازی با حجم بالا بر افزایش BDNF کودکان اوتیسم تاثیر معنی داری دارد؛ در حالیکه تمرینات هوازی با حجم پایین بر BDNF کودکان اوتیسم تاثیر معنی داری ندارد. به طور کلی نتایج مطالعه حاضر بر اهمیت حجم تمرینات هوازی بر BDNF کودکان اوتیسم تاکید دارد.
۴.

نسبت سلوک و شهود در عرفانِ ابن عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مابعدالطبیعی سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۹ ۱۶۸-۱۴۹

کلیدواژه‌ها: ابن عربی سلوک شهود معرفت شهودی سلوک مدرسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۶۸
در نسبت میان سلوک و شهود، دو جهتِ کلّی نقش ایفا می کند : ۱) سلوک صحیح سببِ شهودِ صادق و اتصال به منبع شهود الهی ست 2) کیفیتِ شهود نیز متأثر از چگونگیِ سلوک است. این دو سویه اصلی در نظریه تناسب سلوک و شهود گرچه مدّعیِ توضیح تمامِ دلایلِ صدق شهود یا نشان دهنده چراییِ همه ویژگی های شهودی نیست، امّا به میزانی که تبیین شده در مواردی مشخّص می توان تناسبِ روشنی میان ویژگی های سلوکی و شهودی برقرار کرد که در عرفانِ ابن عربی در مواردِ متعدّدی نشان داده شده است. تناسبِ سلوکِ مدرسی و شهودِ تفصیلی و معرفت محور، سلوکِ رازوَرز و معطوف به علمِ حروف و اعداد و شهودِ جهانِ مبتنی بر اعداد و حروف، سلوک اسباب محور و جهانِ مبتنی بر نظامِ اسمائی، مقاماتِ هستی شناسانه در سلوک و هستی شناسیِ درجاتی و تفصیلی و درنهایت برجستگیِ علم در صفات انسان کامل نیز با سلوک معرفت محور ابن عربی متناسب است و درواقع معرفت شهودی را متناسب با سلوکِ انسان در نمونه مورد پژوهش به تصویر می کشد.
۵.

رویکرد متصوفه خراسان به کار (مطالعه مورد زندگی و اقوال و آثار بایزید بسطامی، ابونصر سراج طوسی، ابوسعید ابوالخیر و ابوالحسن خرقانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ 135 - 158

کلیدواژه‌ها: تصوف مکتب خراسان کار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۹۶
کار به معنای فرایندی از فعالیت انسانی است که با تولید محصول یا ارائه خدمت به ایجاد ثروت و رفاه برای خود یا دیگری بینجامد. بررسی متون کهنِ تصوفِ خراسان(مطالعه موردی بایزید، سرّاج، خرقانی و ابوالخیر) باروش کیفی نشان می دهد که: اولاً در میان آنان هم اهل کار و تأمین معیشت از راه دسترج وجود داشته اند و هم کسانی که به سبب اشتغال به ریاضات و عبادات از راه نذورات و اموال وقف زندگی می گذرانده اند. مایه ارزشمندی کار برای دسته نخست، آموزه روزی حلال و فضیلت خوردن از دسترنج بوده که به صورت ضمنی در این آموزه مندرج است. البته خوردن مال وقف و نذر اگر با رضایت واقف و برامده از حلال باشد، نه تنها بی اشکال است، بلکه واجد برخی فواید اجتماعی نیز می باشد و اینکه برخی از صوفیان برای رزق خود از فتوحات و نذورات بهره می برده اند، به معنای حرام خواری آنان نیست. مایه ارزشمندی شیوه سلوکی مبتنی بر ترک کار، آموزه توکل است. در توکلِ مشروط سالک کسب و توکل را در تعارض با یکدیگر نمی بیند، اما در توکل مطلق، هر نوع توجه به کسب، غفلت از خدا و رزاقیت او محسوب می شود؛ بنابراین برخی از صوفیان کسب را املاً می کرده و تنها به قدر قوت برای ادامه ریاضات و عبادات از نذورات و فتوحات بهره می برده اند. بر این مبنا شواهد متعددی از تأمین هزینه های خانقاه با اخذ وام از ارباب ثروت و قدرت و حتی در مواردی دریوزگی و نیز باور به فتوحات و امدادهای غیبی برای تأمین معیشت این دسته از صوفیان مشاهده می شود. علاوه براین کار در معنای ارائه خدمت به دیگران (نه با هدف تولید ثروت و رفاه برای خود) عملی ارزشمند برای از میان بردن رعونت نفس، مبتنی بر دو آموزه اخلاص و ایثار در سالکان تلقی می شده است.
۶.

نگرش صوفیان بغداد به مسئلهه کار: مطالعه موردی زندگی و اقوال جنید بغدادی، ابوسعید خراز، ابوالحسین نوری و حارث محاسبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال ۵۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 351 - 371

کلیدواژه‌ها: تصوف اسلامی توکل کار مکتب بغداد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۱۱
کار مفهومی است که با مفاهیمی چون دارایی، خدمت، فقر، و … همبستگی معنایی دارد. چنین مفاهیمی، در سنت های دینی و عرفانی، غالباً صبغه ای معنوی می یابند، چنان که مایه ارزشمندی کار نه فقط کسب درامد، بلکه کسب ارزش های اخلاقی وابسته به آن است. این نکته را می توان از بررسی احوال و اقوال صوفیان بغداد در سده های دوم و سوم هجری به خوبی دریافت. این صوفیان که غالباً مردمانی اهل زهد و فقر بوده اند و معیشت خود را با کار و کسب می گذرانده اند، در مفهوم و ضرورت کار اتفاق نظر نداشته اند. بررسی مبانی فکری و شیوه عملی چهار شخصیت مشهور تصوف بغداد (جنید، خراز، نوری و محاسبی) با روش تحلیل کیفی متون کهن نشان می دهد که (1) کار در نظر آنان اهمیت کانونی چندانی نداشته است و (2) آموزه توکل سبب اختلاف نظر درباره کسب و کار میان آنان بوده است، چنانکه برخی کار را مخالف توکل دیده و پرداختن بدان را برای سالک ضروری نمی دیده اند، و برخی آن را مخالف کسب ندیده و پرداختن به آن را به حال و مقام سالک وابسته می دانستند. (3) در نظر آنان کسب رسمی و دولتی مردود و البته (4) خدمت به همنوع و ایثار مفاهیمی مقدس در پیوند با کار بوده است، همچنان که (5) کسب روزی حلال و پرهیز از لقمه شبهه دار نیز که با کار پیوند دارد، مورد توجه آنان بوده است. در مقابل (6) کار در صورتی که به دلمشغولی فرد به امور دنیوی و بازماندن از آخرت منجر شود، به شدت مذموم بوده است.
۷.

ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی آزمون مهارت های بینایی- حرکتی ویرایش سوم در کودکان نارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رشد و یادگیری حرکتی - ورزشی سال ۱۶ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۵۷) 77 - 91

کلیدواژه‌ها: پایایی روایی دوره های سنی مهارت های بینایی - حرکتی کودکان نارسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۷۷
مقدمه: با توجه به شیوع اختلالات بینایی-حرکتی در بین کودکان نارس و اهمیت مهارت های بینایی-حرکتی در انجام تکالیف روزمره، نیاز به ابزاری پایا و روا برای اندازه گیری این مهارت ها در این افراد، احساس می شود. هدف از تحقیق حاضر، بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی آزمون بینایی-حرکتی ویرایش سوم (3-TVMS) در کودکان نارس بود.روش پژوهش: بدین منظور از بین دانش آموزان 7 تا 12 ساله سراسر کشور به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای، 2100 نفر انتخاب شدند. از این میان 376 کودک نارس که هنگام تولد کمتر از هشت ماه یا با وزن بسیار کم (1500 گرم) بودند، وارد تحقیق شدند. ابزار اندازه گیری نسخه فارسی3-TVMS بود که در دو مرحله، به فاصله سه هفته روی نمونه های تحقیق اجرا شد. همچنین آزمون بندر گشتالت در مرحله اول روی آزمودنی ها اجرا شد. از روش آلفای کرونباخ به منظور تعیین همسانی درونی یا پایایی درونی و از روش ضریب همبستگی درون طبقه ای برای تعیین پایایی زمانی و از تحلیل واریانس یکراهه برای تعیین روایی سازه و تفاوت بین گروه ها استفاده شد. همچنین برای بررسی روایی همگرا از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.یافته ها: نتایج این تحقیق حاکی از روایی مناسب3-TVMS برای تمامی گروه های سنی 7 تا 12 سال در کودکان نارس است. همچنین نتایج حاکی از همسانی درونی مطلوب و قابل قبول و پایایی زمانی یا تکرارپذیری این آزمون است.نتیجه گیری: 3-TVMS دارای روایی و پایایی مناسب به منظور غربالگری و شناسایی کودکان نارس مبتلا به اختلال مهارت های بینایی-حرکتی است.
۸.

تاثیر یک دوره تمرینات شناختی و مقاومتی بر کارکرد اجرایی و عملکرد تیراندازان نیمه ماهر با تفنگ بادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی نظامی سال ۱۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۵۷) 189 - 202

کلیدواژه‌ها: تمرین ترکیبی تیراندازی حافظه کاری بازداری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۱۷
هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر تمرینات مقاومتی و شناختی بر عملکرد تیراندازی و کارکردهای اجرایی تیراندازان نیمه ماهر بود. روش اجرا، نیمه تجربی، با هدف کاربردی و به شیوه پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل انجام شد. 30 نفر از دانشجویان یک مرکز نظامی در شهر تهران، نمونه های آماری این تحقیق بودند و در دو گروه تجربی و کنترل قرار گرفتند، پیش آزمون شامل تکلیف 60 شلیک جهت ارزیابی عملکرد تیراندازی و آزمون ان-بک و استروپ به ترتیب جهت ارزیابی حافظه کاری و بازداری به عمل آمد. سپس گروه تجربی 6 هفته، هفته ای 2 جلسه تمرین ترکیبی مقاومتی و شناختی را انجام دادند. از آزمون تحلیل کوواریانس برای تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد در متغیر عملکرد تیراندازی، حافظه کاری و بازداری بین دو گروه تفاوت معنادار وجود داشت (05/0p<). نتیجه کلی تحقیق نشان داد یک دوره مداخله تمرین مقاومتی و شناختی بر مولفه حافظه کاری، بازداری و عملکرد تیراندازان تاثیر مثبت دارد. در واقع، مداخله انجام شده باعث بهبود مولفه حافظه کاری و بازداری به عنوان مولفه های زیربنایی و اساسی عملکردهای مختلف شناختی و حرکتی از جمله تیراندازی شد.
۹.

تأثیر تمرینات ادراک بینایی بر ادراک عمق کودکان دارای اختلال نارسایی توجه - بیش فعالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رفتار حرکتی پاییز ۱۴۰۲ شماره ۵۳ 17 - 32

کلیدواژه‌ها: نارسایی توجه - بیش فعالی تمرینات بینایی ادراک عمق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۴۳
اختلال نارسایی توجه- بیش فعالی یکی از رایج ترین اختلالات دوران کودکی است که توجه روانشناسان و روان پزشکان را به خود جلب کرده است. ویژگی های اصلی این اختلال شامل: ناتوانی در مهار رفتار حرکتی، نارسایی توجه یادگیری، پرخاشگری، مشکلات تحصیلی، برانگیختی، بی قراری حرکتی می باشد. این پژوهش باهدف تأثیر تمرینات ادراک بینایی بر ادراک عمق کودکان مبتلابه اختلال نارسایی توجه - بیش فعالی صورت گرفت. به همین منظور تعداد ۲۴ کودک پسر مراجعه کننده به کلینیک در دامنه سنی 6 تا 12 ساله به صورت در دسترس انتخاب شدند و بر اساس اهداف پژوهش، آزمودنی ها به صورت تصادفی در دو گروه قرار گرفتند.. یافته های این پژوهش نشان داد که یک دوره تمرینات ادراک بینایی تأثیر معناداری بر کاهش علائم اختلال نارسایی توجه - بیش فعالی دارد. برای یافتن جایگاه تفاوت بین گروه ها از آزمون تحلیل کواریانس استفاده گردید. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بین گروه تمرینات بینایی در مقایسه با گروه کنترل در کاهش اختلال توجه_ بیش فعالی تفاوت معناداری وجود دارد (P≤0/05). با توجه به یافته های پژوهش حاضر می توان چنین نتیجه گیری کرد که می توان از تمرینات ادراک بینایی به مثابه روشی مفید در کاهش نشانه های اختلال نارسایی توجه - بیش فعالی استفاده و یا حداقل یکی از این روش ها و نیز ترکیب با دیگر روش های موجود در درمان این کودکان به کار گرفت.
۱۰.

بررسی مقایسه ای شمنیسم و عرفان یهودی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال ۱۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۷) 149 - 165

کلیدواژه‌ها: شمنیسم عرفان یهودی خلسه شبه جادو امور ماوایی منافع قومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۱۲
خلسه و مکاشفه برای اموری همچون درمانگری و پیشگویی و استفاده از اورادِ رازآلود برای منافع قومی و گاه فردی، مقابله با دشمنان و ارتباط با موجودات فراطبیعی، عناصر اصلی شمنیسم هستند که در عرفان یهودی نیز می توان این ویژگی ها و تشابهات را جست وجو کرد. این شباهت ها بستری مناسب و مستعد برای ایجاد فهم و روشی ا ست که عرفان یهودی را در موقعیت مقایسه و بررسی با شمنیسم قرار می دهد. عرفان یهودی از «مرکابا» تا «قبالا» و «حسیدیسم» از کتاب «معسه برشیت» و متون «هخالوت» تا «شمشیر موسی» همه سراسر رموزِ منوط به کشف، خلسه و مقدمات لازم برای تشرف هستند یا نسخه هایی از اوراد جادویی را برای رسیدن به اهدافی همچون درمان و پیشگویی و اضرار به دشمنان ارائه می کنند. ازاین رو می توان جلوه یک شمن را در عارفان یهودی مشاهده کرد که چنین روشی را برای کسب فنون و مهارت های لازم ماورایی برای منافع قومی در پیش می گیرند و از آنها بهره می برند؛ با این تفاوت که همزمان خود را متدین به دین پیچیده تری همچون یهودیت نیز می دانند.
۱۱.

بازتبیین مفهوم «صراط» در تفاسیر عرفانی پیش از ابن عربی و مقایسه آن با دیدگاه تفسیری- عرفانی ابن عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۵۵ 163 - 188

کلیدواژه‌ها: تفاسیر عرفانی صراط مستقیم ابن عربی عرفان اسلامی تاویل قرآنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۱۶
«صراط» از واژگان قرآن کریم است که مفسران با گرایش عرفانی بر اساس اندیشه و روش عرفانی خویش، مفاهیم مختلفی برای آن گفته اند. مسأله پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای؛ بررسی مفهوم «صراط» در آیات قرآن و تفسیر و تأویل آن از تفاسیر عرفانی پنج عارف پیش از ابن عربی: سهل بن عبدالله تستری، ابوعبدالرحمان سلمی، ابوالقاسم قشیری، رشیدالدین میبدی و روزبهان بقلی شیرازی، همچنین مقایسه اجمالی آن با دیدگاه ابن عربی است. یافته های پژوهش گویای آن است که مفاهیم و مصادیق متعددی برای «صراط» ذکر شده است که عبارتنداز: هدایت و سعادت، اقامه عبودیت، معرفت حق، مشاهده و مکاشفه، دعوت عام و خاص، سیر و سلوک عارفانه، شریعت الهی. تمام موارد یاد شده؛ بیانگر مسیری است که در راستای معرفت حق تعالی، جهت رسیدن به هدایت، تکامل و سعادت انسان مطرح است که می توان آن را منطبق با دیدگاه های تفاسیر نقلی دانست. باری دیدگاه ابن عربی در برخی تبیین ها از صراط همسو با دیدگاه عارفان قبل از خود است ولی بر اساس مبنای وحدت وجودی وی تفسیری که از صراط ارائه می کند بر همه موجودات و انسان ها چه مومن و چه غیرمومن منطبق است هرچند در برخی از تحلیل هایش صراط را به عنوان صراط خاص یا صراط محمدیه برای اوحدی از افراد منطبق می داند.  
۱۲.

تأثیر فعالیت هوازی با شدت متوسط بر تعادل، رفتار حرکتی، سروتونین و آنزیم شیمیایی تیروزین هیدرکسیلاز در مدل حیوانی پارکینسونی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رشد و یادگیری حرکتی - ورزشی سال پانزدهم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۵۴) 5 - 20

کلیدواژه‌ها: تمرین هوازی تعادل تیروزین هیدروکسیلاز پارکینسون سروتونین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰ تعداد دانلود : ۲۳۱
مقدمه : در پژوهش های اخیر تعادل و ناپایداری وضعیتی به عنوان یک اختلال حرکتی رایج در بیماران پارکینسونی گزارش شده است که موجب افتادن های مکرر، کاهش کیفیت زندگی و مرگ ومیر در این بیماران می شود. از سوی دیگر بر اساس شواهد ورزش در درمان علائم حرکتی و شناختی بیماران نورودژنراتیو مؤثر است. روش پژوهش: بدین منظور 24 موش صحرایی نر نژاد ویستار به طور تصادفی به سه گروه هشت تایی کنترل سالم، کنترل پارکینسونی و تمرین پارکینسونی تقسیم شدند. حیوانات گروه تمرین به مدت چهار هفته، روی دستگاه نوار گردان قرار گرفتند. در انتهای دوره، اختلالات حرکتی (تعادل و رفتار حرکتی) با استفاده از آزمون های روتارود و اوپن فیلد و فاکتورهای بیوشیمیایی به روش الایزا ارزیابی شدند. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی توکی در سطح معناداری (0/05<P)، به وسیله نرم افزار اس پی اس اس نسخه 19 انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که هرچند گروه پارکینسون بدون تمرین از نظر عملکرد حرکتی، به طور معناداری در سطح پایین تری نسبت به سایر گروه ها بود (0/05<P)، اما چهار هفته تمرین هوازی با شدت متوسط، موجب افزایش تعادل (0/05<P) و بهبود اختلالات حرکتی در رت های پارکینسونی شد (0/05<P)، همچنین تمرین به طور معناداری موجب افزایش میزان سروتونین (0/05<P) و تیروزین هیدروکسیلاز (0/05<P)، شد. نتیجه گیری: به طور کلی یافته های این پژوهش نشان داد تمرین هوازی با شدت متوسط می تواند اختلالات بیوشیمیایی و حرکتی ناشی از تزریق 6 -هیدروکسی دوپامین را در رت های مدل پارکینسونی کاهش دهد. 
۱۳.

اثر تحریک مستقیم فراجمجمه ای بر یکپارچگی بینایی حرکتی کودکان با اختلال هماهنگی رشدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عصب روانشناسی سال ۹ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۳) 1-10

کلیدواژه‌ها: اختلال هماهنگی رشدی تحریک مستقیم فراجمجمه ای یکپارچگی بینایی حرکتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۸۵
کودکان مبتلا به DCD در هماهنگی حرکات، کندی و عدم دقت در عملکرد مهارت های حرکتی مشکل دارند و به طور کلی در مقایسه با کودکان با رشد معمولی، عملکرد ضعیف تری در تکالیفی دارند که به یکپارچگی بینایی حرکتی نیاز دارند، بنابراین مطالعه حاضر با هدف اثر تحریک tDCS بر یکپارچگی بینایی حرکتی کودکان با اختلال هماهنگی رشدی انجام گرفت. در این مطالعه نیمه تجربی که با طرح پیش آزمون - پس آزمون اجرا گردید، 40 دانش آموز 7 تا 10 ساله دارای اختلال هماهنگی رشدی با توجه به معیارهای ورود انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه تحریک tDCS و تحریک ساختگی قرار گرفتند. شرکت کنندگان در پیش آزمون، به اجرای آزمون یکپارچگی حرکتی پرداختند. مرحله مداخله در 5 روز متوالی انجام گرفت که در هر روز، تحریک الکتریکی مغز از قشر حرکتی (آند C3 و کاتدFp2 ) و تحریک ساختگی انجام می گرفت. در آخرین جلسه، پس آزمون اجرا گردید. یک روز و 42 روز بعد از مرحله پس آزمون، به ترتیب مرحله پیگیری کوتاه مدت و بلندمدت انجام گرفت. داده ها به روش تحلیل واریانس با اندازه گیری تکراری تحلیل شد. نتایج نشان داد که تحریک الکتریکی فراجمجمه ای قشر حرکتی، باعث بهبود معنی دار یکپارچگی بینایی حرکتی کودکان با اختلال هماهنگی رشدی گردید. دیگر نتایج، حاکی از ماندگاری یکپارچگی بینایی حرکتی کودکان دارای اختلال هماهنگی رشدی در آزمون های پیگیری کوتاه مدت و بلندمدت بود. به طور کلی، نتایج مطالعه حاضر بر اثربخشی تمرینات tDCS بر یکپارچگی بینایی حرکتی کودکان اختلال هماهنگی رشدی تأکید دارد.
۱۴.

مسئله برتری خضر بر موسی در سنت تفسیر عرفانی، با نظر به تفسیر آیات 62 تا 80 سوره کهف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۴ ۱۵۲-۱۲۵

کلیدواژه‌ها: تفسیر عرفانی موسی خضر ولایت نبوت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵ تعداد دانلود : ۱۷۲
برخی از صوفیان داستان قرآنی موسی و خضر را، به دلیل برتری خضر بر موسی در ظاهر داستان، دلیل بر برتری ولایت بر نبوت دانسته اند. در مقابل برخی دیگر، از برتری مقام موسی بر خضر سخن گفته اند. برتری خضر بر موسی، مشکلاتی الهیاتی پدید می آورد و برای حل این مشکل در کلمات مفسران و به تبع آنان متصوفه مواردی طرح شده است که برخی ضعیف و برخی قوی است. برخی از این وجوه عبات اند از: (1) موسایی که به مصاحبت با خضر مأمور شد، موسای کلیم نیست؛ (2) خضر فرشته ای الهی بود و موسای کلیم مأمور به صحبت با فرشته ای بود؛ (3) برتری خضر بر موسی نسبی است نه مطلق؛ (4) خضر خود پیامبری الهی بوده است و تبعیت موسی از او تبعیت یک پیامبر از پیامبر دیگر است. این پاسخ آخر نزد اکثر مفسران رسمی نیز مقبول است. خضر خود پیامبر بوده است و استفاده موسی از خضر مانند استفاده او از محضر شعیب است. از نخستین تفاسیر اهل سنت و شیعیان تا روزگار ما این نظر مورد اشاره مفسران بزرگی چون طبری، سمرقندی، بیضاوی، ابوحیان اندلسی و صوفیانی چون بخاری، قشیری، هجویری، غزالی، سنایی، عین القضاه و علاءالدوله سمنانی است. به نظر می رسد از میان این اقوال که ما را در حل مسئله برتری خضر بر موسی یاری می کند، این قول رَوایی بیشتری داشته باشد، زیرا: اولاً مورد تأیید روایات فریقین است؛ و ثانیاً منافاتی با پیامبرشناسی اسلامی ندارد؛ و ثالثاً با سایر آیات قرآن کریم نیز هماهنگ است.
۱۵.

وجوه معنوی کسب و کار در سنّت ملامتیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال ۵۶ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 225 - 241

کلیدواژه‌ها: تصوف ریاکاری سلوک کار ملامتیان ملامت نفس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶ تعداد دانلود : ۱۸۶
پژوهشگران معاصر به بنیادهای فکری جریانات معنوی اسلام در موضوعاتِ مرتبط با حیات مادی و شیوه های زندگی دنیایی کمتر توجه کرده اند. کسب و کار، از جمله این مقولات است که در دوران معاصر اهمیت ویژه ای یافته و از قضا، در معنویت اسلامی نیز به ابعاد اخلاقی و معنوی آن توجه شده است. ملامتیان خراسان که از اصیل ترین گروه های معنویت گرای ایرانی در دوران اسلامی اند، نگرشی ویژه به کسب و کار به مثابه امری معنوی داشته اند. توجه به مبانی فکری و شیوه عملی برجسته ترین نمایندگان اهل ملامت (حمدون قصار، ابوالحفص حداد و عثمان حیری)، با روش تحلیل متنی، نشان می دهد که تأکید آنان بر ملامت نفس و در پی آن، پنهان داشتن سلوک و مبارزه با ریاکاری، سبب نقد آنان از کسانی شده که به بهانه زهد و توکل، بر ترک کسب و کار توصیه می کرده اند. اندک گزارش های موجود نشان می دهند که اهل ملامت هم در عرصه نظر و هم در عرصه عمل، کار را وسیله ای برای رشد باطن و مبارزه با نفس می دانسته اند. در نظر آنان، کار بهترین راه برای کسب روزی حلال است و با پرداختن به آن، علاوه بر خوارداشتن نفس، سالک از سقوط در دام ریاکاری رها می شود و اینکه، کار نه تنها با دو آموزه توکل و فقر منافات ندارد، بلکه، چون یکی از بهترین راه های اخفای سلوک است، پرداختن به آن ضروری است.
۱۶.

تأثیر یادگیری مشاهده ای از طریق تمرینات جفتی بر عملکرد نورون های آئینه ای و کیفیت مهارت حرکتی شنا در کودکان پسر طیف اوتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره ۲۲ بهار (فروردین) ۱۴۰۲ شماره ۱۲۱ ۱۴۰-۱۲۵

کلیدواژه‌ها: یادگیری مشاهده ای نورون های آئینه ای تمرین جفتی کیفیت مهارت حرکتی شنا اوتیسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶ تعداد دانلود : ۲۲۹
زمینه: اختلال در نورون های آئینه ای کودکان اوتیسم همواره مورد چالش پژوهشگران این حوزه بوده است و روش هایی که مبتنی بر سیستم نورون های آئینه ای طراحی شده اند نظیر یادگیری مشاهده ای به صورت مشارکتی، می تواند برای افزایش تقلید در کودکان اوتیسم مورد توجه قرار گرفته و در آموزش از آن ها استفاده شود؛ بااین وجود مطالعات اندکی تأثیر این شیوه آموزشی را بر یادگیری کودکان اوتیسم مورد بررسی قرار داده اند. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر یادگیری مشاهده ای در ارتقای عملکرد نورون های آئینه ای و در راستای آن بهبود کیفیت مهارت حرکتی شنا در کودکان پسر طیف اوتیسم بود. روش: طرح پژوهش حاضر نیمه آزمایشی است که در سال 1397 طراحی و اجرا شده است. جامعه آماری شامل کودکان پسر 7 تا 14 ساله طیف اوتیسم (آسپرگر و با عملکرد بالا) شهر تهران است که نمونه مورد نیاز به شیوه هدفمند و از نوع در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه تمرین انفرادی و دوتایی تخصیص داده شدند و طی مدت 8 هفته دو جلسه در هفته به آموزش مهارت کرال سینه پرداختند. ابزار گردآوری داده ها شامل مقیاس سنجش شدت اوتیسم گارس (1994)؛ چک لیست ارزیابی مهارت کرال سینه (گالاهو و اوزمان، 2005) و برای ثبت امواج مغزی از حسگر الکترو انسفالوگراف (EEG) استفاده شد. تحلیل داده با روش تحلیل کواریانس با اندازه گیری مکرر بود که در نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: نتایج تحلیل کووریانس نشان داد که هر دو گروه در پس آزمون عملکرد نورون های آئینه ای بهبود داشتند ولی گروه تمرینات دوتایی پس از مداخله به طور معناداری در ارتقای عملکرد نورون های آئینه ای بهبود داشت و تفاوت بین دو گروه به طور معنی داری به نفع گروه تمرین دوتایی بود (0/001 p<). همچنین کیفیت شنای کرال سینه در گروه تمرین دوتایی بهبود معناداری داشت و تفاوت بین دو گروه در بهبود مهارت شنا به طور معناداری به نفع گروه دوتایی بود (0/001 p<). نتیجه گیری: آموزش از طریق یادگیری مشاهده ای، تقلید و بازخوردهای مشاهده ای فعالیت نورون های آیینه ای را که در بهبود اعمال حرکتی مؤثر است، ارتقاء می بخشد که می توان از آن در جهت توانبخشی استفاده کرد. مطابق با یافته ها از مهم ترین کاربردهای آتی می توان به تمرکز بر بالابردن توانایی ها و قابلیت های عملکردی نورون های آئینه ای از طریق یادگیری مشاهده ای به منظور بهبود علائم حرکتی اوتیسم و توانبخشی عصبی اشاره کرد.
۱۷.

تحلیل و بررسی همه درخداانگاری به روایت چارلز هارتسهورن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال ۵۶ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 97 - 118

کلیدواژه‌ها: هارتسهورن همه درخداانگاری خداباوری دوقطبی تعالی و حضور مطلق خداباوری سنتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۲۴۰
چارلز هارتسهورن (1897-2000 م) سرشناس ترین فیلسوف و الهیدان پویشی، پس از وایتهد (1861-1947 م)، است. وی در پیِ نقد این وجه از خداباوری سنتی، که به واسطه تعالی گرایی، مانع ارتباط دوسویه میان خدا و جهان است، بدیل متفاوتی را مطرح می کند، که مطابق آن، خدا واجد دو قطب انتزاعی و غیرانتزاعی (بالفعل)، فرض می شود. به زعم او، قطب انتزاعی خداوند مطلق و تغییر ناپذیر است و قطب بالفعل او نسبی و تغییر پذیر؛ و به واسطه همین قطب تغییرپذیر است که خداوند، جهان را در خود جای می دهد. به نظر می رسد، همین نگرش دوقطبی هارتسهورن به ساحت الهی است که به نظریه «همه درخداانگاری» انجامیده است. پژوهش حاضر، با روش تحلیلی-انتقادی، ضمن تحلیل نظریه «همه درخداانگاری» و استخراج مشخصه های آن از آثار هارتسهورن، به بررسی خداباوری دوقطبی به عنوان بن مایه اصلی «همه در خداانگاری» می پردازد. یافته های پژوهش پیش رو حکایت از این دارند که «همه درخداانگاری»، متضمّن پیامدهایی، چون زمانمند شدن خدا و علم او، تغییرپذیری کمال الهی، تأثیرپذیری خدا از مخلوقات، حلول خدا در جهان و محدودیت قدرت الهی است. دیدگاه های هارتسهورن، همچنین به خاطر تأکید بر پویش و تغییرپذیری خداوند، نمی تواند به عنوان جایگزین مناسبی برای خداباوری سنتی پذیرفته شود. با وجود این، در جهان شناسی هارتسهورن، چون خدا و مخلوقات به عنوان هویّاتِ متمایز از یکدیگر، به رسمیت شناخته شده اند، نظام فکری او متمایز از اندیشه «همه خداانگاری» است که یکسانی و همسانی خدا و جهان را مسلم فرض می کند.
۱۸.

تأثیر تمرین بدنی و الگوی مشاهده ای انتخابی و اجباری بر میزان انگیزه درونی و یادگیری شناختی مهارت شوت جفت بسکتبال: با رویکرد نیازهای روان شناختی پایه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رشد و یادگیری حرکتی - ورزشی سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۴۹) 5 - 23

کلیدواژه‌ها: انگیزه تمرین بدنی فراخوانی مدل نمایش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۲۶۰
مقدمه: هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر تمرین بدنی و الگوی مشاهده ای انتخابی و اجباری بر میزان انگیزه درونی و یادگیری شناختی مهارت شوت جفت بسکتبال با رویکرد نیازهای روان شناختی پایه بود . روش پژوهش: 80 دانشجوی پسر (۱۸-22 سال) به صورت داوطلبانه انتخاب و براساس نمرات پیش آزمون به صورت تصادفی در چهار گروه (20 نفر) خودکنترل، جفت شده، آزمونگر کنترل و کنترل قرار گرفتند. برای بررسی میزان انگیزه، از پرسشنامه انگیزه درونی ((IMI وبرای بررسی میزان یادگیری شناختی از پرسشنامه فراخوانی (اقتباس از نودسون، 1993)  استفاده شد. ویدئوی آموزشی از مدل ماهر اجزای حرکت را نمایش داد و به آزمودنی ها ارائه شد. آزمون یادداری24ساعت بعد انجام گرفت. برای بررسی نتایج از تحلیل واریانس یکراهه (آنوا) استفاده شد (05/0≥P). یافته ها: نتایج نشان داد در مرحله اکتساب میزان انگیزه درونی برای یادگیری مهارت شوت جفت بسکتبال آزمودنی ها در شرایط مشاهده خودکنترل به طور معنا داری بالاتر از آزمودنی ها در شرایط جفت شده و کنترل بود. همچنین در مرحله یادداری میزان انگیزه درونی در شرایط مشاهده خودکنترل به طور معنا داری بالاتر از دیگر شرایط آزمایشی بود. علاوه بر این در مراحل اکتساب و یادداری یادگیری شناختی (موفقیت فراخوانی) آزمودنی ها در شرایط مشاهده خودکنترل به طور معنا داری بالاتر از آزمودنی های در شرایط جفت شده و کنترل بود. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که انگیزه بر یادگیری تأثیر دارد، همچنین نمایش تکلیف به صورت کل- بخش- کل روشی مؤثر و کارامدی در مرحله شناختی یادگیری مهارت است.
۱۹.

اثر تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمهای ( tDCS ) قشر بینایی بر اکتساب و ماندگاری عملکرد حرکتی و حافظه کاری کودکان دارای اختلال هماهنگی رشدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عصب روانشناسی سال هشتم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۹) 59-71

کلیدواژه‌ها: تحریک الکتریکی قشر بینایی عملکرد حرکتی حافظه کاری ماندگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۲۱۹
مطالعه حاضر با هدف اثر تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمهای ( tDCS ) قشر بینایی بر اکتساب و ماندگاری عملکرد حرکتی و حافظه کاری کودکان دارای اختلال هماهنگی رشدی انجام گرفت. در این مطالعه نیمه تجربی، با طرح تحقیق پیش آزمون- پس آزمون و دوره پیگیری 1 و 42 روزه، 24 کودک دارای اختلال هماهنگی رشدی به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در 2 گروه 12 نفری تمرینات tDCS ناحیه بینایی و تحریک ساختگی قرار گرفتند. شرکتکنندگان در پیش آزمون، به اجرای 3 آزمون حافظه کاری و 10 مهارت پرتاب کردن و گرفتن پرداختند. مرحله مداخله در 5 روز متوالی انجام گرفت که در هر روز، ابتدا تحریک الکتریکی مغز از قشر بینایی (آند Oz و کاتد Cz) و تحریک ساختگی انجام می گرفت و سپس شرکتکنندگان به اجرای 3 آزمون حافظه کاری و 10 مهارت پرتاب کردن و گرفتن میپرداختند. در آخرین جلسه، پس آزمون اجرا گردید. 1 روز و 42 روز بعد از مرحله پس آزمون، به ترتیب مرحله پیگیری کوتاه مدت و بلندمدت انجام گرفت. داده ها به روش تحلیل واریانس مرکب تحلیل شد. نتایج نشان داد که تحریک الکتریکی فراجمجمهای قشر بینایی، باعث بهبود معنیدار حافظه کاری و عملکرد حرکتی کودکان با اختلال هماهنگی رشدی گردید. دیگر نتایج، حاکی از ماندگاری حافظه کاری و عملکرد حرکتی کودکان دارای اختلال هماهنگی رشدی در آزمون های پیگیری کوتاه مدت و بلندمدت بود. به طور کلی، نتایج مطالعه حاضر بر اثربخشی تمرینات tDCS ناحیه بینایی، بر عملکرد و حافظه کاری کودکان اختلال هماهنگی رشدی تأکید دارد.
۲۰.

مفهوم «راه» در تفاسیر عرفانی پیش از ابن عربی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکمت اسراء بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۹ 85 - 117

کلیدواژه‌ها: تفسیر عرفانی عرفان اسلامی سبیل طریق راه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۲۲۵
«راه» از مفاهیم موردتوجه قرآن کریم است که با واژگان گوناگونی مانند «سبیل»، «طریق» و «صراط» در آیات آمده است. در زبان فارسی همه این واژگان به معنای راه اند، اما در قرآن کریم و نوشته های مفسران صوفی شباهت ها و تفاوت هایی با یکدیگر دارند. از آنجا که به مفهوم صراط در مقاله ای مستقل پرداخته ایم، در پژوهش حاضر به مفهوم «سبیل» و «طریق» و برخی مفاهیم کم کاربردتر از راه در آیات قرآن پرداخته شده است. مسأله پژوهش حاضر یافتن مفهوم راه و وجوه معنایی دو واژه مذکور و مصادیق آنها در آیات قرآن و تفسیر و تأویل آنها از تفاسیر عرفانی پنج عارف پیش از ابن عربی در بحثی تبیینی - تطبیقی است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر با تبیین و مقایسه این مفاهیم از دیدگاه تفاسیر عرفانی یاد شده؛ اشتراکات و تفاوتهای آنها و مصادیق شان را منکشف می سازد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان