محمدیاسر بیانی

اقتضائات زندگی اجتماعی باعث شده است، انسان نیازهای خویش را در قالب روابط مسالمت آمیز با اطرافیانش برآورده سازد. یک نمونه از همبستگی های اجتماعی و روابط مسالمت آمیز در دوران قبل از بعثت رسول خدا(ص) با توجه به زندگی قبیله ای، بستن پیمان و تعهد به پایبندی بر آن است که به صورت های مختلف و با نام خاصی همچون حلف، جوار و ... منعقد می گردید. بر همین اساس پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بررسی یکی از بافضیلت ترین پیمان ها، به نام «حلف الفضول» در بستر تاریخ می پردازد. در این پژوهش با جمع آوری مطالب از منابع فریقین به روش کتابخانه ای، اصل چگونگی انجام این پیمان، حضور یا عدم حضور بنی امیه و بنی عباس در آن و میزان استفاده از این پیمان در طول تاریخ مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد حلف الفضول، پیمانی بود که بین چند طائفه مشهور مکه با حضور رسول خدا(ص) پیش از بعثت در ماه ذی القعده مبتنی بر گرفتن حق مظلوم از ظالم منعقد گردید. نکته قابل توجه، عدم حضور افرادی از قبیله بنی امیه و بنی عباس در این معاهده و وجود شواهدی مبنی بر مورد استفاده قرار گرفتن این پیمان در طول تاریخ تا زمان امام حسین(ع) و امضاء این پیمان توسط اهل بیت به تأسی از رسول خدا(ص) می باشد.