مهسا سادات سرکشیکیان

مقدمه و اهداف این پژوهش با هدف تعیین برازش مدل معادلات ساختاری خودناتوان سازی بر اساس ترومای دوران کودکی با توجه به نقش میانجی احساس گرفتاری در دانشجویان تربیت بدنی انجام گردید. مواد و روش هاپژوهش بنیادین، کمی و توصیفی_همبستگی بود. جامعه مورد مطالعه کلیه دانشجویان تربیتی بدنی دانشگاه آزاد قم که درسال 1402-1403 مشغول به تحصیل بودند. به منظور انجام این پژوهش، 200 به روش دردسترس انتخاب و به پرسش نامه های خودناتوان سازی جونز و رودوالت (SHS)، ترومای دوران کودکی برنستاین (CTQ)، احساس گرفتاری گیلبرت و الان(FTQ)، پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش مدل ماتریس همبستگی و مدل یابی و با استفاده از نرم افزارهای SPSS نسخه 26 و smartPLS نسخه 3 استفاده شد. یافته هانتایج نشان داد که شاخص های مدل پیشنهادی از برازش قابل قبول برخودار هستند و مسیرهای مدل مورد پذیرش قرار گرفت. طبق یافته ها ترومای دوران کودکی و احساس گرفتاری اثر مثبت و معنی داری بر خودناتوان سازی داشتند. همچنین ترومای دوران کودکی اثر مثبت و معنی داری بر احساس گرفتاری داشت. همچنین نقش میانجی احساس گرفتاری در سطح 95/0 درصد اطمینان مورد پذیرش قرار گرفت .نتیجه گیریبر اساس یافته های فوق می توان گفت ترومای دوران کودکی به شکل مستقیم و غیر مستقیم بر خودناتوان سازی دانشجویان تربیت بدنی موثر است.

پژوهش حاضر با استفاده از روش فراتحلیل، به تحلیل و ترکیب شواهد موجود در زمینه اثربخشی درمان مبتنی بر ذهن آگاهی بر اضطراب رقابتی ورزشکاران در ایران پرداخته است. این مطالعه شامل ده پژوهش شبه آزمایشی است که در فاصله زمانی 1396 تا 1403 در ایران انجام شده و به زبان فارسی منتشر گردیده اند. برای گنجاندن در این مرور، مطالعات باید مطابق با معیارهای خاصی از جمله استفاده از ابزارهای معتبر، ارائه داده های کافی برای محاسبه اندازه اثر، و انجام پژوهش به صورت آزمایشی یا نیمه آزمایشی باشند.نتایج فراتحلیل نشان داد که اندازه اثر ترکیبی برابر با 1.275- است و اندازه اثر مشاهده شده در بازه ای از 0.086- تا 1.647- قرار دارد. مقدار شاخص Q برای 10 اندازه اثر با درجه آزادی 9 برابر با 15.419 به دست آمد که از لحاظ آماری معنادار نبوده و نشان دهنده عدم وجود ناهمگنی در اندازه اثرهای پژوهش های اولیه است. برای بررسی بیشتر ناهمگنی، از شاخص مجذور I نیز استفاده شد که نشان داد 41.631% از پراکندگی اندازه اثرها ناشی از ناهمگنی واقعی است. بر اساس این تحلیل ها، مدل ثابت به عنوان مدل مناسب برای فراتحلیل انتخاب گردید و اندازه اثر ترکیبی معادل 1.275- محاسبه شد.نتایج این فراتحلیل با مبانی نظری و تجربی قبلی هم راستا است و اثربخشی درمان مبتنی بر ذهن آگاهی در کاهش اضطراب رقابتی ورزشکاران را تأیید می کند. بنابراین، درمان مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند به عنوان روشی مؤثر در بهبود عملکرد ورزشی و کاهش اضطراب رقابتی در برنامه های روان شناسی ورزشی به طور گسترده ای مورد استفاده قرار گیرد.