مجید فولادیان

مجید فولادیان

مدرک تحصیلی: استادیار جامعه شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران،

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۷ مورد.
۲۱.

روند تغییرات گذران اوقات فراغت در میان دانشجویان غیربومی دانشگاه فردوسی مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال یازدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 1 - 28

کلیدواژه‌ها: دانشجویان غیربومی اوقات فراغت خیابان گردی رابطه با جنس مخالف شبکه های اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۹ تعداد دانلود : ۵۳۶
هدف از انجام این پژوهش، بررسی چگونگی گذران اوقات فراغت در میان دانشجویان غیربومی دانشگاه فردوسی است. دانشجویان غیربومی به دلیل داشتن شرایط خاص، روند متفاوتی را در ترم های مختلف در مورد گذران اوقات فراغت، تجربه می کنند. ورود به فضای جدید و در اغلب موارد، تجربه جدید زندگی در یک کلان شهر، افراد را با انواع متفاوتی از شیوه های گذران اوقات فراغت آشنا می کند. درواقع، یک دانشجوی غیربومی ، پس از ورود به شهر محل تحصیل، اوقات فراغت خود را با دوستان خود شریک می شود و خانواده، نقش بسیار اندکی در گذران اوقات فراغت وی ایفا می کند. آزادی عمل بیشتر، داشتن زمان فراغت بیشتر، آشنایی با دوستان جدید، آشنایی با شیوه های متفاوت گذران اوقات فراغت در یک کلان شهر، فرصت آشنایی با جنس مخالف، و بسیاری دیگر از موارد، موجب تفاوت های گسترده ای در شیوه گذران اوقات فراغت دانشجویان غیربومی می شود. روش انجام این پژوهش، کیفی بوده است؛ به این ترتیب که با 40 نفر از دانشجویان غیربومی، مصاحبه عمیق فردی انجام شده و درنهایت، با رسیدن به اشباع نظری، مصاحبه ها در سه مرحله، کدگذاری و درنهایت، تحلیل شده اند. یکی از مهم ترین نتایج این پژوهش، کاهش زمان فراغت در ترم های پایانی است. همچنین، شیوه گذران اوقات فراغت دانشجویان غیربومی در ترم های پایانی، تفاوت هایی دارد که در قسمت یافته ها مطرح و بررسی شده است. به طورکلی، فعالیت در شبکه های اجتماعی، ارتباط با جنس مخالف، خیابان گردی و رفتن به پارک، از مهم ترین فعالیت های فراغتی دانشجویان است. بیش از بیست نوع از شیوه های گذران اوقات فراغت (براساس مصاحبه های انجام شده) در طول مقاله شرح داده شده است.
۲۲.

راهبردهای انتساب دورویی به ایرانیان (بررسی متون شامل خلقیات ایرانیان، از صفویه تا پهلوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۶۰ 81 - 110

کلیدواژه‌ها: دورویی منش ملی خلقیات شرق شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۴ تعداد دانلود : ۷۴۴
پرسش اصلی ما در پژوهش حاضر این بوده است: «نویسندگان متونی که ایرانیان را دورو خوانده اند چگونه نظر خود را به مخاطب منتقل کرده اند». بنابراین، به جاست که سؤال کنیم انتقال این مفهوم با چه روش هایی صورت گرفته و چه بسا از خلال مطالعه متون این دوره، متوجه شویم برخی نویسندگان موردنظر، خود چگونه به این نتیجه رسیدند که ایرانیان مردمانی دورو هستند. در این مقاله با روش «تحلیل محتوای کیفی»، بخش هایی از متونی چون سفرنامه ها، گزارش ها، خلقیات نویسی ها که از دوران صفوی تا پهلوی ایرانیان را به صفت دورویی متصّف کرده اند، تحلیل شده و راهبرد نویسندگان در نسبت با مقولات ادوارد سعیدی مشخص شده است. در این مقاله با تمرکز بر راهبردهای نویسندگان در انتساب یک صفت، متونی را بررسی کردیم که به دورویی ایرانیان اشاره کرده اند. تعدادی از نویسندگان به دورویی دولتیان اشاره می کنند، آن را مذمت می نمایند و صفت بارز طبقه حاکم تلقی می-کنند؛ تعدادی دیگر از نویسندگان این دورویی در طبقه حاکم را به کل ایرانیان تعمیم می دهند. تعدادی از سفرنامه نویسان پس از مشاهده تملق و دوروریی مشاهده شده از جانب مردم زیردست در مقابل اربابان قدرت، بدون در نظر گرفتن شرایط ارباب رعیتی حاکم بر جامعه ایران و اقتضائات این شرایط، آنچه که اقتضاء موقعیت نام می گیرد، تمام مردم ایران را دورو و متملق می خوانند. و در آخر؛ برخی نویسندگان مانند شاردن و گوبینو با راهبرد بیش تعمیم دهی و یکپارچه سازی با دیدن یک یا دو مورد ویژگی اخلاقی آنرا به تمامی ایرانیان نسبت می دهند.
۲۳.

بازنمایی تیپ های هویتی در پروفایل های تلگرامی، مبتنی بر رویکرد نشانه شناسی اجتماعی تصویر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال شانزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۸ 165 - 192

کلیدواژه‌ها: سیاست حافظه حافظه فرهنگی یادآوردن فراموشی ترومای فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۰ تعداد دانلود : ۸۴۸
رسانه های اجتماعی- ارتباطی نوین دریچه های تازه ای را بر زندگی شخصی و اجتماعی کنش گران اجتماعی گشوده اند. این رسانه ها جدای از این که موجبات ارتباط آسان کاربران را در گستره های وسیع زمان و مکانی با کمترین محدودیت فراهم می کنند، آنها را با ارزش ها، باورها و سبک های جدیدی از زندگی آشنا می سازند و امکان بروز جلوه های متنوعی از هویت شخصی را که شاید در عرصه های واقعی زندگی اجتماعی، مجال بروز نیابد، فراهم می آورند. از این رو دنیای مجازی فضای مناسبی برای بررسی و کشف هویت های کاربران آن است. در همین راستا توجه به ماهیت های نمادینی همچون تصاویر پروفایل های کاربری می تواند به مثابه ابزاری برای بازنمود هویت، باورها و ارزش های افراد تلقی شود. مطالعه حاضر با هدف کشف و بازنمایی تیپ های هویت پردازی کاربران شبکه اجتماعی- ارتباطی تلگرام، به تحلیل و سنخ شناسی تصاویر پروفایل های ایشان مبتنی بر روش نشانه شناسی اجتماعی تصویر پرداخته است. بر پایه ی یافته های حاصل که در برگیرنده تحلیل بیش از 600 تصویر بوده است، هفت تیپ هویتی شامل هویت های طبیعت گرا، عاطفه مدار، فردمحور، جمع نگر، واقعیت گرا، تخیل برانگیز، معنویت گرا صورت بندی شد. هر کدام از تیپ های مذکور هویتی، بازنمایی ویژه ای به لحاظ معنایی، ترکیبی و تعاملی دارند که به کاربران امکان انعطاف و قدرت مانور قابل توجهی در تصویرسازی خودِ مطلوب انگاشته شده شان در فضای مجازی داده است.
۲۴.

تحلیل جامعه شناختی وقوع رابطه فرازناشویی: ارائه یک نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 177-206

کلیدواژه‌ها: رابطه فرازناشویی عشق مدرن نظریه زمینه ای طلاق زندگی زناشویی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۴ تعداد دانلود : ۴۶۵
خانواده به عنوان یکی از مهمترین نهادهای جامعه، نقش مهمی در انسجام اجتماعی دارد؛ از این رو، هر گونه تغییر و دگرگونی در روابط اجتماعی، اقتصادی، عاطفی و جنسی میان زوجین می تواند نهاد خانواده را متأثر سازد. یکی از مهمترین این تغییرات و دگرگونی ها که چارچوب خانواده را متزلزل می سازد و آن را رو به اضمحلال می برد، رابطه فرازناشویی است. روابط فرازناشویی به معنای نقض تعهد و اعتماد در رابطه زناشویی است که ابعاد و وجوه متعددی دارد و از آن جایی که بنیان خانواده را تهدید می کند؛ بررسی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به این ترتیب، مطالعه حاضر با رویکرد کیفی مبتنی بر نظریه زمینه ای و تکنیک مصاحبه های نیمه ساختار یافته و مسئله محور، به بررسی و شناخت فرآیند بروز رابطه فرازناشویی پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان داد که گسست پیوندهای درون خانوادگی، جذابیت تجربه عشق مدرن، اضمحلال هنجار های سنتی، دریافت منع و اجبار در اعمال روزمره از سوی خانواده، دریافت آزادی عمل از سوی خانواده، سوء رفتار همسر، تحرک اجتماعی و تغییر معیارها در طی زمان و از بین رفتن تابوی پیشنهاد رابطه فرازناشویی از سوی مردان به زنان متأهل، از شرایط علی در بروز پدیده تمایل به تجربه عشق است. زنان و مردان درگیر در رابطه مذکور در مقابل این پدیده راهبرد برقراری رابطه فرازناشویی را در پیش می گیرند، پیامد های این راهبرد ها نیز، ناظر بر علنی سازی و جدایی و پنهان سازی و تداوم زندگی زناشویی است.
۲۵.

نشانه شناسی اجتماعی مدرنیزاسیون ایرانی در رمان مدیر مدرسه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۶) 147-170

کلیدواژه‌ها: مدرنیزاسیون مدیر مدرسه ون لیوون نشانه شناسی اجتماعی جلال آل احمد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۷ تعداد دانلود : ۶۷۱
جلال آل احمد به عنوان یک رمان نویس واقع گرا در آثار خود، به دنبال انعکاس وقایع و مسائل اجتماعی و فرهنگی در جامعه ایرانی بوده است. رمان مدیر مدرسه نیز مانند سایر آثار وی، بازتابی از ناکامی تجربه مدرنیت در ایران است. به تعبیری داستان روایت شده از مدرسه توسط جلال، نمایی از جامعه ایرانی است، که حضور هم زمان ارزش ها و باور های سنتی و رهاوردهای مدرن را در تقابل با یکدیگر تجربه کرده است. مطالعه حاضر در صدد بررسی و کشف نمود های مدرنیزاسیون در رمان مدیر مدرسه اثر جلال آل احمد با رویکرد نشانه شناسی اجتماعی برآمده است. نتایج تحقیق که بر اساس گام های دوازده گانه رویکرد نشانه شناختی اجتماعی تئو ون لیوون انجام شده است، نشان داد که جامعه ایرانی دوران نویسنده بی توجه به باور ها و ارزش های سنتی، به نوسازی و ورود عناصر مدرن در عرصه آموزش و سایر عرصه های زندگی اجتماعی اقدام کرده و علی رغم هزینه های مادی و انسانی قابل توجه، در عمل فرایند مدرنیزاسیون ایرانی ابتر مانده است. هر چند نویسنده برای این وضعیت جایگزین خاصی عرضه نمی دارد، اما تحول در این ارتباط را ناشدنی نیز نمی پندارد.
۲۶.

تحلیل کیفی تأثیر شیوع بیماری ویروس کرونا بر مناسک زیارت در حرم امام رضا (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره دوازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 145 - 182
تعداد بازدید : ۶۴۸ تعداد دانلود : ۸۶۹
این مقاله تحلیلی فرهنگی از پیامدها و تأثیرات فرهنگی بحران ویروس کرونا در ایران است. در ماه هایی که بحران ویروس کرونا شکل گرفته است این پرسش در کانون توجه جامعه و اندیشمندان ایران بوده است که این بحران چه دلالت هایی برای شیوهٔ زندگی و فرهنگ در ایران دارد؟ نگارنده در پی ارزیابی این پرسش است. در قسمت مقدمهٔ مقاله هدف و چگونگی و پرسش های اصلی مقاله را توضیح داده می شود. در قسمت دوم مقاله به تحیلی از مسئله مندی فرهنگ در ایران امروز پرداخته می شود و این که چگونه ذهنیت جمعی مردم ایران متأثر از بحران ویروس کرونا هوشیار و حساس و شده و  به پرسشگری از امور بدیهی و طبیعی فرهنگ می پردازد. سپس سه دیدگاه دربارهٔ نحوهٔ صورت بندی کردن این پرسشگری ارائه می شود: 1) گفتمان تداوم؛ 2) گفتمان گسست؛ و 3) گفتمان بازاندیشی انتقادی. در قسمت سوم مقاله این گفتمان ها شرح داده می شود. رویکرد نگارنده به موقعیت کرونایی همسو با گفتمان بازاندیشی است. از این رو بخش مهم مقاله را به ویژگی ها و ابعاد این بازاندیشی انتقادی اختصاص داده شده است. نگارنده استدلال می کند که انفجار اطلاعات و دانش، آشنایی زدایی، بازاندیشی در نظام اولویت ها، دیجیتالی شدن مضاعف، افزایش توانش تطبیقی، افزایش تقاضای اجتماعی برای دانش، و در نهایت افزایش سوژگی و عاملیت، مجموعه عواملی هستند که گفتمان بازاندیشی را شکل می دهند. روش نگارنده در این مقاله تحلیل دیدگاه های شکل گرفته دربارهٔ پیامدهای فرهنگی بحران کرونا در ایران است. در عین حال، از تجربه های زیسته و درک های شهودی ام نیز کمک گرفته ام. تجزیه وتحلیل نظری مفاهیم و دیدگاه ها یکی از راهبردها برای فهم روایت های شکل گرفته از پیامدهای بحران کروناست.
۲۷.

مقایسه سلطه فرّه مندانه و سلطه کاریزماتیک با اتکا به آراء وبر: ایضاح یک خلط مفهومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره هشتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)
تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۵۷۰
از مفاهیم «سلطه کاریزماتیک» (مشتق از کاریزما) و «سلطه فرّه مندانه»(مشتق از فرّه) در جامعه شناسی به طور عام، و جامعه شناسی سیاسی به طور خاص، برداشت های گوناگون و بعضاً متناقضی صورت گرفته است. برخی از محققان و مترجمان در آثار تألیفی یا ترجمه ای خود بر حسب عادت ، این دو مفهوم را مترادف با یکدیگر به کار برده اند. این در حالی است که تفاوت های بنیادینی بین این دو مفهوم وجود دارد. در این مقاله سعی شده است با اتکا به اقسام سه گانه سلطه در آراء وبر، حدود و ثغور این دو مفهوم مشخص شود. برای نیل به این هدف، وجوه اساسی سه نوع سلطه وبری و همچنین سلطه فرّه مندانه _ که در این مقاله در عرض اقسام سه گانه سلطه وبری طرح شده است _ با یکدیگر مقایسه می شوند تا شباهت ها و تفاوت های موجود بین آنها مشخص گردد و در نتیجه جایگاه سلطه فرّه مندانه در منظومه فکری وبر روشن شود. در این مقاله از روش تحلیلی و مقایسه کیفی استفاده شده است. با توجه به اینکه مفهوم سلطه و صُور مختلف آن، با دستگاه هاى معرفتى متفاوتى مورد بررسى و فهم قرار مى گیرد، نیل به فهمى جامع از این مفهوم، و به طور مشخص مقایسه انواع سلطه وبری با مفهوم سلطه فرّه مندانه، مستلزم ورود به حوزه هاى جامعه شناختى و علوم سیاسى و حتى حوزه هاى کیفى ترى چون تاریخ و ادبیات است. در این مقاله سعى شده است تا ماهیت بین رشته اى این مفهوم مطمح نظر قرار گیرد و به همین دلیل کلیه حوزه هاى مذکور، در حد وسع و حدود مسئله مقاله، مرور شوند. نتایج این جستار نشان می دهد که سلطه فرّه مندانه علی رغم داشتن برخی شباهت های ظاهری با سلطه کاریزماتیک، تفاوت های بنیادینی با این نوع سلطه دارد. این تفاوت ها ناشی از وجه سنتی این سلطه است. به طوری که می توان ادعا کرد که سلطه فرّه مندانه شکلی از سلطه سنتی است که به دلایل ساختاری ابعادی از سلطه کاریزماتیک را نیز دارا است.
۲۸.

بازنمایی مفهوم عشق در کارتون های کلاسیک: نشانه شناسی کارتون های سیندرلا و بابالنگ دراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات رسانه های نوین سال هفتم تابستان ۱۴۰۰شماره ۲۶ 95-130

کلیدواژه‌ها: بازنمایی عشق انمیشین سیندرلا و بابالنگ دراز نشانه شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۶ تعداد دانلود : ۲۲۶
عشق رمانتیک که محصول مدرن جهان غرب است، به تدریج وارد کشور ایران شده است و دغدغه کنونی و اصلی نسل جوان امروز شناخته می شود. یکی از مؤثرین عوامل تأثیرگذار بر اهمیت عشق بین نسل جوان امروزی، نوع کارتون های پخش شده در زمان کودکی آن هاست. کارتون ها یکی از برنامه های بسیار تأثیرگذار بر شکل دهی علایق، ارزش ها و الگوهای برتر در ذهن کودکان و در طول زندگی آن ها هستند؛ براین اساس، هدف از نگارش این مقاله، بازنمایی مفهوم عشق در کارتون های مورد علاقه دانشجویان کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد بوده است. در این پژوهش پرسشنامه ای برای انتخاب کارتون ها به دانشجویان داده شد. پس از اینکه دو کارتون بابالنگ دراز و سیندرلا به عنوان کارتون های مورد علاقه دانشجویان مشخص شدند، با استفاده از رویکرد تحلیل محتوا و نشانه شناسی جان فیسک تحلیل شدند. نتایج مهم پژوهش نشان داد که بازنمایی در این دو کارتون از نوع بازنمایی اجتماعی است. در این دو کارتون، مفهوم عشق محوریت اصلی داستان است. بازنمایی مفهوم عشق در این دو کارتون از نوع بازنمایی اجتماعی و به دو صورت «عشق در یک نگاه و لحظه» و «دوستی و شناخت تدریجی برای رسیدن به کمال عشق یعنی ازدواج» نشان داده شده است. از مهمترین مباحث مطرحشده در این دو کارتون، نقش حمایتگری و تمکن مالی یک پسر برای دختری است که در س طح اج تماعی و اقتصادی پایینتر از پسر قرار گرفته است و آن پسر بهعنوان فرشته نجات و ره ایی دختر از مشک لات و سخت یهای گذشته زندگی، بهطور برجسته به تصویر کشیده شده است.
۲۹.

صورت بندی جامعه شناختی تئوری کاریزمای وبر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال بیستم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (دومین ویژه نامه ماکس وبر) 59 - 87

کلیدواژه‌ها: سلطه کاریزمایی رهبری کاریزمایی بحران رویکرد رهبرمحور رویکرد پیرومحور تیپ ایده آل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۳ تعداد دانلود : ۴۰۸
در این پژوهش سعی شده است شکاف های مفهومی و نظری تئوری رهبری کاریزمای وبر مشخص شود و سپس، براساس روش تیپ ایده آل وبری به برساخت تیپ ایده آلی از رهبری کاریزمایی اقدام شود که در حوزه جامعه شناسی بوده و قابلیت آزمون تجربی-تاریخی داشته باشد. براین اساس، ابتدا به بررسی چرایی وجود ابهام های نظری در تئوری کاریزمای وبر پرداخته شده است. سپس، براساس آرای وبر و شارحان اصلی او سعی شده است دو رویکرد اصلی به مسئله کاریزما به صورتی منسجم سنخ بندی و برساخت شود: رویکرد اول مطالعاتی هستند که بیشتر به صفات و ویژگی های فردی پرداخته اند و سعی کرده اند دلایل ظهور کاریزما را در فرد صاحب کاریزما بجویند؛ رویکرد دوم مطالعاتی هستند که بیشتر به دریافت های پیروان و پاسخ نگرشی و رفتاری آن ها به کاریزما و همچنین، شرایط عینی و ذهنی شکل گیری کاریزما پرداخته اند. در انتها استدلال شده است که رویکرد پیرومحور، رویکردی جامعه شناختی است و به لحاظ تجربی قابل بررسی است. در این رویکرد اساس بحث بر تلقی پیروان از رهبر کاریزمایی قرار دارد و اعتبار کاریزما از تأیید و قبول پیروان نشأت می گیرد. افزون بر این، پیروان در شرایط خاصی از نظر روحی و روانی به دنبال منجی و کاریزما هستند و وضعیت روانی خود را ناشی از شرایط بحرانی اجتماعی می دانند؛ بنابراین، تغییرات، بحران های اجتماعی و تحولات ساختاریِ اجتماعی و نهادهای ناشی از آن، زمینه و علت اصلی ظهور رهبران کاریزماتیک قلمداد می شوند.
۳۰.

تحلیل نابرابری های توزیع فضایی و جمعیتی مددجویان در مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره شانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 175 - 203

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی جمیعت شاخص های مکانی شهر مشهد مددجویان تحت پوشش بهزیستی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۴۹۷
بی تعادلی فضایی و نابرابری های مکانی در سطوح مختلفی وجود دارند و تحقق عدالت های فضایی و اجتماعی در این سطوح منوط به ازبین بردن این بی تعادلی ها از رهگذر آمایش سرزمین است. سازمان های خدمات رسان به مددجویان و از همه مهم تر سازمان بهزیستی، ممکن است آمار و داده های زیادی از افراد تحت پوشش خود داشته باشند، اما در بسیاری موارد، داده های موجود، جنبه فضایی ندارند و صرفاً به صورت توصیفی اند. هدف اصلی پژوهش حاضر تحلیل های فضایی از مددجویان تحت پوشش بهزیستی در مقیاس شهر مشهد، در سطح منطقه ای و محله ای است. داده های مورد نیاز پژوهش از اداره کل بهزیستی استان خراسان رضوی و شهرستان مشهد گردآوری شد. شاخص بیضوی انحراف استاندارد، تراکم جمعیتی منطقه ای و محله ای، تراکم کرنل، مدل های سنجش خودهمبستگی فضایی مانند آماره موران عمومی، شاخص محلی پیوند فضایی برای تحلیل داده ها به کار گرفته شد. نتایج نشان داد مددجویان تحت پوشش بهزیستی در سطح شهر مشهد به صورت یکسان توزیع نشده است و مناطق و محله های مختلف تفاوت بارزی از این نظر دارند، بیشترین تعداد مددجویان در سطح مناطق 2، 3 و 4 مشهد می باشند که منطبق بر شمال و شمال شرقی شهر است. همچنین، در سطح محله ای، محلات شهید قربانی، طبرسی شمالی، دروی و بهمن بیشترین جمعیت مددجوی تحت پوشش بهزیستی را شامل می شود. در تحلیل کلی، با استناد به تحلیل های تراکمی کرنل انجام گرفته، می توان اظهار کرد چهار هسته تراکمی و چند هسته فرعی در مشهد شکل گرفته است. همچنین، نتایج شاخص های موران نشان داد الگوی توزیع فضایی مددجویان تحت پوشش بهزیستی در مشهد به صورت کاملاً خوشه ای است و در بخش های خاصی از مشهد که به طور عمده، منطبق بر سکونتگاه های غیررسمی شهر و حاشیه های شرقی و شمالی شهر است، به صورت خوشه ای توزیع شده اند.
۳۱.

تحلیل تطبیقی عوامل مؤثر بر قانون گریزی و قانون شکنی در استان های ایران مبتنی بر منطق فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال بیستم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 3 - 32

کلیدواژه‌ها: تحلیل تطبیقی توسعه اجتماعی قانون شکنی قانون گریزی کج رفتاری منطق فازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۴۹۴
براساس آمارها، پژوهش ها و نظرسنجی های متعدد، در کشور ایران میزان قانون شکنی و قانون گریزی زیاد است. در این پژوهش در صدد شناسایی و تبیین عوامل مؤثر بر قانون شکنی و قانون گریزی در بین استان های ایران هستیم. چارچوب نظری پژوهش براساس نظریه های کج رفتاری و توسعه اجتماعی است؛ براین اساس، عوامل تبیین کننده قانون گریزی و قانون شکنی به دو دسته عوامل نگرشی و عوامل ساختاری تقسیم بندی شدند. سپس، از تابع رفتار چلبی برای شناسایی و تبیین ترکیب هایی از عوامل مؤثر بر قانون گریزی و قانون شکنی در بین استان های ایران استفاده شده است؛ بنابراین، رویکرد این پژوهش تحلیل تطبیقی-فازی  و تکنیک جمع آوری داده ها به دلیل وسعت موضوعی و نظری پژوهش، تحلیل داده های موجود (ثانویه) است. براساس نتایج، با بررسی شروط عِلّی مؤثر بر قانون گریزی در کل استان های کشور، دو مسیر (ترکیب) منجر به قانون گریزی مشاهده شد. در مسیر اول، چهار شرط گرایش به نظم کم، سردرگمی اجتماعی، میزان سواد و بیکاری در ترکیب با یکدیگر به قانون گریزی منجر شدند، اما مسیر دوم از ترکیب پنج شرط احساس عدالت کم، گرایش به نظم کم، سردرگمی اجتماعی، سواد و شهرنشینی شکل گرفته است. همچنین، ضریب سازگاری کل در این دو مسیر عِلّی برابر با 95/0 بود. این میزان سازگاری همراه با شاخص پوشش برابر با 59/0 بیانگر اهمیت نظری و تجربی این دو مسیر است.
۳۲.

نشانه شناسی اجتماعی روپوش مدرسه در روایت های دختران جوان مشهدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی و یکم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۷۷) 91 - 108

کلیدواژه‌ها: نشانه شناسی اجتماعی روایت روپوش مدرسه بازنمایی معنایی آموزش و پرورش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۵۸۱
پژوهش حاضر به دنبال بررسی انتقادی شمایی از تجربه تحصیلی دختران جوان است. این واکاوی براساس رویکرد روشی نشانه شناسی اجتماعی ون لیوون (2005) و با تمرکز بر روپوش مدرسه به منزله یکی از منابع نشانه شناختی حاضر در تجربه زیسته عاملان اجتماعی مدنظر انجام شده است. نتایج نشان دادند قواعد الزام آور مدرسه درباره روپوش، دانش آموزان را در فرایندی قرار می دهد که محصول آن، ایجاد نوعی گسست معنایی در صورت بندی تجربه تحصیلی آنها و درنتیجه، ازخودبیگانگی و انفعال آنها هنگام گذراندن دوران تحصیل در مدرسه است. به یک معنا دانش آموزان فرایند تحصیل در مدرسه را جدا از خود و حاکم بر خودشان ادراک می کنند. به این ترتیب تجربه تحصیلی به جای اینکه روندی قدرت افزا برای زنان باشد، به روندی قدرت زدا تبدیل خواهد شد.
۳۳.

تحصیل منضبطانه و کنشگری منفعلانه: نشانه شناسی اجتماعی صف در تجربه تحصیلی دختران جوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 83 - 112

کلیدواژه‌ها: تجربه تحصیلی صف قدرت انضباطی مدرسه نشانه شناسی اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۴۸۰
این پژوهش در نظر دارد با تحلیل نشانه شناختی اجتماعی صف، به عنوان یکی از منابع نشانه ای حاضر در تجربه تحصیلی دختران جوان، به بازنمایی نظام معنایی شکل گرفته در فضای بین الاذهانی عاملان اجتماعی مذکور بپردازد. در این راستا روایت های سیزده تن از دختران جوان مشهدی از صف، مبتنی بر رویکرد نشانه شناسی اجتماعی ون لیوون تجزیه و تحلیل شده است. نتایج این تحقیق نشان داد صف به منزله عرصه ای برای اعمال قدرت انضباطی، دانش آموزان را در فرایندی تربیتی وارد می سازد که مشتمل بر مجموعه ای از تعاملات نابرابر و عمدتا کلیشه ای، و با تمرکز بالا بر تداوم نشانه های صوری وابسته به آن است. به عبارت دیگر صف که ظاهرا، ابزار تربیت و آموزش قانون در مدرسه، به حساب می آید در عمل دانش آموزان را به سمت فرایندی انفعالی و قدرت زدا می کشاند، به گونه ای که آنان تحصیل را جدا از خود می بینند و نهایتا به عاملانی فرمانبردار مبدل می شوند
۳۴.

بررسی رابطه توسعه تکنولوژیک با ابعاد توسعه اجتماعی(مطالعه تطبیقی استان های کشور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۳ تعداد دانلود : ۴۸۸
چندین دهه بود که مفهوم توسعه یافتگی اقتصادی بعنوان یکی از بنیان های با ثبات، در برنامه ریزی کشورهای در حال توسعه قرارگرفته بود. در کشور ما نیز چه پیش از انقلاب و چه پس از آن رویکرد توسعه صنعتی، راهبرد اصلی دولت های حاکم بوده است. این در حالی است که اکنون سال هاست چه به شکل نظری و چه در عمل ایرادات چنین استراتژی نمایان شده است. بر این اساس در مقابل این رویکرد استراتژی های دیگری از جمله توسعه اجتماعی و توسعه پایدار اهمیت یافته اند.در این تحقیق با توجه به اولویتی که توسعه صنعت و تکنولوژی در تمام مناطق کشور داشته است، به بررسی تأثیرات گسترش تکنولوژی بر ابعاد مختلف توسعه اجتماعی(توسعه اجتماعی توزیعی و انسانی) پرداخته می شود. در این راستا سؤالات اصلی که قصد بررسی آنها را داریم عبارتند از:1) استان های کشور از نظر توسعه تکنولوژیک و توسعه اجتماعی در چه وضعیتی قرار دارند؟ و 2) توسعه تکنولوژیک چه تأثیری بر ابعاد مختلف توسعه اجتماعی در استان های مختلف کشور گذاشته است؟ پژوهش حاضر از نوع تبیینی است، و برای بررسی فرضیات تحقیق از روش«تطبیقی کمی» استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که استان سمنان با بیشترین نرخ توسعه تکنولوژیک بر حسب جمعیت، رتبه نخست را در میان استان های کشور دارا می باشد و پس از آن به ترتیب استان های یزد و قزوین قرار دارند. در میزان توسعه یافتگی اجتماعی در بعد توزیعی،استان یزد بیشترین میزان توسعه یافتگی را داراست. استان فارس نیز رتبه نخست را در میزان سرمایه اجتماعی دارد و بیشترین میزان نابرابری نیز متعلق به استان های گلستان و تهران است.نتایج تحلیل رگرسیونی بیانگر این مطلب است که تقریباً 44 درصد از واریانس و تغییرات بعد توزیعی توسعه اجتماعی توسط توسعه تکنولوژیک تبیین می شود. آماره ها گویای این واقعیت است که متغیر توسعه تکنولوژیک با بتای0.68بطور مستقیم بر بعد توزیعی توسعه اجتماعی تأثیر می گذارد، این بیانگر این مطلب است که متغیر توسعه تکنولوژیک بر میزان توسعه اجتماعی در بعد توزیعی استان ها مؤثر است. همچنین نتایج نشان داد که توسعه تکنولوژیک استان ها بر میزان سرمایه اجتماعی و همچنین میزان نابرابری در استان ها تأثیر معناداری ندارد.
۳۵.

سنجش فاصله اجتماعی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد با چهار ملیت افغانستانی، عراقی، هلندی و آمریکایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۵۶) 163 - 191

کلیدواژه‌ها: مهاجرت فاصله اجتماعی طرد اجتماعی پذیرش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۲ تعداد دانلود : ۱۷۹
بیشتر جوامع امروزی آمیخته از مردمانی با فرهنگ ها، ملیت ها و قومیت های گوناگون هستند. امروزه، مهاجرت و ارتباط میان ملیت ها امری عادی و گاهی ضروری تلقی می شود؛ ازاین رو، پذیرش ملیت های مختلف از سوی یکدیگر و نبود فاصله اجتماعی بین آن ها امری لازم برای جوامع متکثر خواهد بود. ایران سال ها پذیرای تعداد زیادی از مهاجران افغانستانی و مسافران عراقی است.  با توجه به اهمیت نحوه و کیفیت ارتباط بین ملیت ها و نقش تعیین کننده نگرش جامعه میزبان در این امر، این مقاله با هدف بررسی نگرش دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد به چهار ملیت عراقی، افغانستانی، آمریکایی و هلندی انجام شده است. روش پژوهش به شیوه پیمایشی بود. حجم نمونه 197 نفر بود که به روش تصادفی انتخاب شدند و مقیاس بوگاردس را برای چهار ملیت ذکرشده پر کردند. تحلیل آماری داده ها نشان داد که دانشجویان ایرانی تفاوت چشمگیری در نگرش خود به این چهار ملیت دارند. مطابق با نتیجه این پژوهش، هلند به عنوان نماینده اروپاییان از بیشترین میزان پذیرش در بین دانشجویان ایرانی برخوردار است، در مقام های دوم و سوم به ترتیب آمریکا و افغانستان قرار دارند و در آخر، عراق کمترین میزان پذیرش را در بین دانشجویان ایرانی دارد. 
۳۶.

داغ ننگ؛ مروری سیستماتیک بر مطالعات انجام شده در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال ۲۳ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 98 - 130

کلیدواژه‌ها: داغ ننگ فرایند مرور سیستماتیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۷۴
مطالعه حاضر با هدف شناخت فرایند داغ ننگ در بستر جامعه ایران، به بررسی سیستماتیک ادبیات این حوزه پرداخته است. بنابراین پس از طی فرایند سه مرحله ای مرور سیستماتیک، 66 مقاله جهت مطالعه شناسایی شد. براساس نتایج، داغ ننگ شامل سه مرحله برچسب، پاسخ و پیامد است که در جریان برهم کنشی ها در بستر اجتماعی، به صورت برچسب و اظهارات کنایه آمیز مانند توهین و تحقیر، رفتارهای نامناسب مانند خشونت کلامی و اشاره مانند نگاه های سنگین بروز می کند. در مرحله بعد فرد به اتخاذ تدابیر برهم کنشی مانند آگاه سازی یا غیربرهم کنشی مانند پنهان کردن و انزواطلبی، جهت مدیریت هویت خودمی پردازد. آخرین مرحله، طیف وسیع پیامدهای منفی فردی مانند بروز احساسات منفی و اجتماعی مانند طرد و تبعیض است که با داشتن ظرفیت ایجاد چالش در هویت اجتماعی، افراد را از جریان طبیعی زندگی حذف و از حقوق انسانی و شهروندی محروم می کند
۳۷.

عوامل مؤثر بر تداوم فعالیت در حوزه صنایع دستی به لحاظ جامعه شناختی: مطالعه موردی صنعتگران شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رسانه سال ۳۳ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۲۷) 297 - 324

کلیدواژه‌ها: صنایع دستی احراز هویت پیامد های اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۲۳۰
صنایع دستی در هر فرهنگی از شاخص های بنیادین احراز هویت و اعتبار معنوی و تاریخی ملت ها بوده و بررسی اهداف تولید آن در دورانی صنعت مدرن از ضرورتی قابل توجه برخوردار است . این پژوهش پیرامون دلایل جامعه شناختی تداوم صنایع دستی با تاکید بر مشاغل موجود در شهرستان مشهد انجام شده و روش انجام آن به شکل کیفی و مبتنی بر نظریه زمینه ای است. داده های مورد نیاز از طریق مصاحبه های انفرادی نیمه ساختار یافته با هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی گردآوری شده و به منظور اعتبار بخشی به نتایج حاصله هم بخشی از پژوهش به روش مشاهده مشارکتی انجام گردیده است . پس از پیمودن مراحل سه گانه کدگذاری مطابق الگوی پیشنهادی اشتراوس و کوربین ، پدیده مرکزی تحقیق با عنوان "پرداختن به فعالیت هنری در زمینه تولید صنایع دستی و تداوم آن " شناسایی و مدل پارادایمی متناظر با آن تدوین شد . این پدیده نشانگر ایده ها و مقاصد اجتماعی است که توجیه کننده انجام این حرفه سنتی در دوران معاصر است . نتایج این تحقیق نشان می دهد که داشتن ذائقه هنری ، عناصر محرک فعالیت هنری و تاثیر پذیری محیطی و معنوی مهمترین شرایط علی موثر بر پدیده مذکور بوده و پیامد اصلی را 3 مقوله تاثیر بر جامعه مخاطب ، کسب جایگاه اجتماعی و پیامدهای اجتماعی مرتبط با موضوع شکل می دهد که منجر به تداوم صنایع دستی در طبقه اجتماعی جدیدی به رغم افول آن در خاستگاه سنتی اش گردیده است .
۳۸.

بازنمایی تهیدستانِ شهری در روزنامه اطلاعات (1305-1332): دولت ناکارآمد و سوژه ناتوان در تقلای بقا(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۲۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۸۹ ۱۲۷-۷۷

کلیدواژه‌ها: تهدیدستان شهری سوژه ناتوان بازنمایی دولت ناکارآمد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۲۱۷
مقدمه: چگونگی بازنماییِ فرودستان در متون مکتوب، یکی از عواملِ شکل دهنده به حیاتِ اجتماعیِ فرودستان است. علاوه بر این با عنایت به بازنماییِ فرودستان در متون مکتوب، می توان به ذهنیتِ نویسندگانِ این متون درباره فرودستان و چگونگیِ مواجهه آنها با فرودستان پی برد. روش: هدف ما در این مقاله آن است که نخست با رجوع به شمارگانِ مختلفِ روزنامه اطلاعات در سال های مختلف، به بازنماییِ تهیدستانِ شهری در جریده ای دولتی دست پیدا کنیم و حدودی از شیوه نگاهِ بوروکراسیِ کشور به آنان را بازسازی کنیم. دوم برخی از شیوه های مواجهه تهیدستان شهری با دولت در این سال ها را تا جایی که در روزنامه دولتی اطلاعات بازنمایی شده است تصویر کنیم. تمرکز ما بر بازنمایی تهیدستان شهریِ تهران خواهد بود. یافته ها: تهیدستان شهری فقط در هنگامه بحران و وضعیت های بحرانی رؤیت پذیر می شوند، اغلب جمع آوری می شوند و به مبدأ بازگردانده می شوند و گاه به کاری موقت گماشته می شوند و همواره مشمول تفقد ملوکانه اند. در ارتباط با شیوه مواجهه دولت ها با تهیدستان شهری می توان از «دیالکتیک ناکارآمدی» سخن گقت. بحث: در ارتباط با مواجهه تهیدستانِ شهری با دولت، آنها در فقدان نخستین ضرورت های زندگی مانند کار و نان، اغلب به تقلا برای بقا مشغولند و به چیزی بیش از آن نه فکر می کنند و نه می توانند برسند.
۳۹.

بررسی عوامل مؤثر بر فرهنگ مالیاتی و راهکار های ارتقای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد فرهنگ سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۹ 143 - 177
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۲۷۳
امروزه بسیاری از کشور های در حال توسعه به منظور رسیدن به توسعه پایدار بر ظرفیت و منابع درونی تکیه کرده اند که مهم ترین این منابع درآمد های مالیاتی است. چگونگی مشارکت مردم در تأمین درآمد های مالیاتی، تا حد زیادی حاصل فرهنگ مالیاتی یک جامعه است که عوامل مهمی در شکل گیری آن دخیل اند. این تحقیق در پی پاسخگویی به این سؤالات است که چه عواملی بر فرهنگ مالیاتی مردم مؤثرند و راهکار ها و استراتژی های ارتقای این فرهنگ کدام اند. به منظور پاسخگویی به سؤال اول، از روش اسنادی بهره گرفته شده و از میان 140 عنوان پژوهش مرتبط با موضوع، 48 عنوان مورد بررسی دقیق قرار گرفته و عوامل مؤثر بر فرهنگ مالیاتی در 4 دسته عوامل فردی، اجتماعی، سازمانی و قانونی استخراج شدند. بررسی ها نشان می دهد نقشی که قوانین و سازمان های مالیاتی در ایجاد فرهنگ مالیات بازی می کند بسیار پررنگ تر از از نقش مردم به عنوان عاملان فردی است. برای پاسخگویی به سؤال دوم نیز با 13 نفر از متخصصان حوزه ارتباطات و کارشناسان اقتصادی و مالیاتی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته گفتگو صورت گرفته و استراتژی ها و راهبرد ها در قالب سه دسته راهبرد های اجتماعی، سازمانی و قانونی ارائه شده است. تأمین مالی کارمندان، استفاده از نیرو های متخصص، شفاف سازی و ارائه اطلاعات درباره هزینه کرد مالیات و ایجاد نظام جامع مالیاتی از جمله راهکار های سازمانی است. در بخش اجتماعی، می توان به تقویت ارزش های دینی و اخلاقی و توجه به جامعه پذیری نسل جدید به عنوان راهکار فرهنگی و استفاده از رسانه ها به عنوان راهکار تبلیغاتی اشاره نمود. وضع قوانین شفاف، ایجاد مکانیزم نظارتی دقیق و تعیین مجازات های مؤثر نیز از اهم راهکار های بخش قانونی است. 
۴۰.

سنخ شناسی الگوهای روسپیگری در مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران سال یازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۳۹) 49 - 68

کلیدواژه‌ها: روسپیگری روسپی سنخ شناسی زنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۲۵۷
روسپی ها در سراسر جهان براساس ویژگی های مختلف، طبقه بندی می شوند. این طبقه بندی کمک می کند تا شناخت بهتری از وضعیت روسپیان در هر جامعه ای به وجود آید. این پژوهش با هدف کشف، شناسایی و توصیف دقیق از الگوهای روسپیگری در مشهد انجام شده است که با رویکرد کیفی و با روش نمونه ایده آل وبری، به گونه شناسی و تیپ بندی روسپیگری اقدام شد. برای این مهم، مصاحبه های عمیقی با روسپیان انجام و زیست آنها واکاوی شد و از خلال شباهت ها و تفاوت ها در برخی مؤلفه ها، سعی شد تا تیپ های روسپیگری نمایان شود. مورد مطالعه، تمامی زنان روسپی شهر مشهدند که با توجه به اصول حاکم بر روش نمونه گیری در پژوهش های کیفی، تعدادی از آنان به صورت هدفمند و با بیشترین تفاوت انتخاب شدند و از آنها مصاحبه شد. فرایند مصاحبه تا رسیدن به اشباع داده ها ادامه داشت و درنهایت با 27 نفر مصاحبه شد. الگوهای به دست آمده در این مطالعه، شامل روسپیان بی خانمان، پاتوق ها، خیابانی، صیغه ای، وابسته به خاله یا دایی، مستقل، تک پر، شبکه ای و شوگری اند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان