هرمز محمدپورلیما

گرایش مردم به رفتارهای پرخطر، از مسائل اجتماعی مهمی است که کیفیّت زندگی مردم، پیوندهای اجتماعی، سرمایه های انسانی و سلامت اجتماعی جوامع را متأثر ساخته است. این پژوهش با هدف تبیین میزان تأثیر عوامل جامعه شناختی در گرایش روستاییان به رفتار پرخطر سوء مصرف مواد با استفاده از نظریه های آنومی دورکیم، پیوند افتراقی ساترلند، بوم شناسی پارک و برجس، کنترل اجتماعی هرشی، سازگاری الکساندر، بیگانگی اجتماعی سیمن، خرده فرهنگ کوهن) انجام شد. روش پژوهش از نوع پیمایش است که داده ها با ابزار پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه افراد بالای 18 سال روستاهای شهرستان رودسر می باشد که بر اساس سرشماری سال 1395 (6205 نفر) می باشند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران400 نفر تعیین شد. شیوه نمونه گیری از نوع خوشه ای می باشد. یافته های پژهش نشان داد میانگین گرایش روستاییان به رفتار پرخطر سوء مصرف مواد، پایین تر از میانگین فرضی می باشد. تحلیل استنباطی فرضیه ها، تأثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی، بوم شناختی و فردی را در گرایش افراد به رفتارهای پرخطر را تأیید کرد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی عوامل تاثیرگذار فردی، اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی، زیستی وپزشکی، محیطی و تغییر و تحولات روستایی بر گرایش روستاییان به سوء مصرف مواد مخدر و رفتار اعتیادی است. پژوهش حاضر از نوع مطالعات تحلیلی-توصیفی با استفاده از روش پیمایش و پرسشنامه محقق ساخته بوده است. از نظریه های  آنومی مرتون و دورکیم، نظریه همنشینی افتراقی ساترلند، نظریه خرده فرهنگ آلبرت کوهن، نظریه کنش اجتماعی پارسنز، نظریه کنترل اجتماعی هیرشی، نظریه سازگاری الکساندر ونظریه بیگانگی ملوین سیمن در تدوین چارچوب نظری تحقیق استفاده شده است. فرضیه اصلی پژوهش این است که میان عوامل فوق (به عنوان متغیرهای مستقل) و گرایش به سوء مصرف مواد مخدر و رفتاراعتیادی روستاییان (به عنوان متغیر وابسته) رابطه معناداری وجود دارد. جامعه آماری، پژوهش حاضر را جمعیت بالغ (18 سال به بالا) ساکن در مناطق روستایی اشکورات  تشکیل می دهند. با توجه به وسعت جامعه آماری، 109 روستا به عنوان حجم نمونه با در نظر گرفتن بُعد خانوار و جنس تعیین گردید. حجم نمونه از طریق کوکران 361 نفر تعیین و در نهایت 381 پرسشنامه پس از برگشت مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از دو شیوه آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزارSpss و مدل رگرسیون چندگانه برای آزمون فرضیات پژوهش استفاده شده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که بهترین پیش بین سوء مصرف روستاییان به ترتیب، عوامل محیطی، عوامل فرهنگی، تحولات روستا، عوامل خانوادگی، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، عوامل زیستی و پزشکی و عوامل فردی بوده است