مجتبی انصاری مقدم

انقلاب اسلامی پدیده منحصر به فرد قرن بیستم بوده و موجب تحوّل در تمام زمینه ها و عرصه های فکری و دینی شده است. امر به معروف و نهی از منکر و رابطه آن با حریم خصوصی افراد از مباحث مهم است. حریم خصوصی، محدوده ی زندگی شخصی هر فرد است که مایل نیست دیگران بدون اجازه ی وی به آن دسترسی داشته باشند. مهم ترین قلمرو و محدوده ی حریم خصوصی عبارت است از: منازل و اماکن خصوصی، جسم افراد، اطلاعات، ارتباطات و مانند آن.«حریم اشخاص» یا « حریم خصوصی» و یا « حق خلوت» ازمباحث مهم و جدید حقوق محسوب می شود و تقریبا در ادبیات حقوقی و یا در قوانین بسیاری از کشورها مورد توجه قرار گرفته است.در تعارض بین رعایت «حریم خصوصی »با «منافع عمومی »، رعایت حریم خصوصی بااستثنا مواجه است .محدودیت ها و استثنا های این اصل، توسط شارع و قانون گذار معین می شود. بین اصل رعایت حریم خصوصی افراد و امر به معروف ونهی ازمنکر تعارضی وجود ندارد.

از زمان پیدایش ادیان یکی از شیوه های مبارزان و مخالفانِ پیامبران الهی فتنه گری و تفرقه اندازی بوده است. شیوه ای به مراتب خطرناک تر از جنگ های مسلحانه؛ اما از آنجا که بلا و امتحان از سنت های مهم الهی در رشد و تکامل انسان ها و به ویژه مسلمانان است، قطعا خداوند متعال این میدان را نیز وسیله ای برای هوشیاری و تربیت فکری و اعتقادی مسلمانان قرار داده است. نویسنده در این مقاله در تلاش است تا با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و پرداخت داده ها به شیوه توصیفی به این سوال پاسخ دهد که: «فتنه های سیاسی چه نقشی در پالایش مؤمنان دارد؟» نگارنده ابتدا با تبیین مفهوم واژه فتنه به ویژه فتنه سیاسی، به بیان روش های فتنه سیاسی می پردازد و در انتها نقش آن را در پالایش مؤمنان بررسی می کند. تقویت علم دشمن شناسی، تقویت بصیرت، پختگی اجتماعی و سیاسی، رفتارشناسی در برخورد با فتنه و ایجاد روحیه حقیقت شناسی از دستاوردهای این تحقیق است.

دیدگاه قرآن کریم و کتاب مقدس عهدین در رابطه با سرگذشت آدم (ع) و حوا به رغم داشتن نقاط و مباحث مشترک، دارای اختلافات اساسی است. کتاب عهدین خلقت آدم را دو مرحله آفرینش از خاک و دمیده شدن روح در بینی او می داند. عهدین به سرگذشت آدم یک نگاه مادی گرایانه دارد. در سرگذشت آدم حتی خدای معرفی شده در داستان، انسان وار، محدود و دروغگو و زودرنج است. در ارتباط با خلقت حوا در این کتاب آمده که از دنده چپ آدم خلق شده است هم چنین عامل فریب آدم، حوا بوده که او خود توسط موجودی به نام مار فریب خوده است. قرآن کریم نیز برای آدم دوساحت جسم و روح قائل است. آدم در آیات قرآن دارای امتیازاتی هم چون برتری علمی و مسجود ملائک است. به مبحث توبه و طلب استغفار آدم و حوا نیز اشاره شده که در عهدین مطلبی در این رابطه بیان نشده است.

از قدیم الایام یکی از مهم ترین دغدغه های بشر، تأمین رفاه افراد جامعه و از بین بردن فقر بوده است؛ اما به علت هایی مانند ستمگری ها و بی عدالتی های حاکمان ثروت اندوز هرگز محقق نمی شد. با ظهور اسلام این دغدغه جدی تر شد. آیات و روایات بسیاری مؤید این ادعاست. پژوهش حاضر که با روش کتابخانه ای و رویکرد توصیفی تحلیلی انجام شده، درصدد پاسخ به این پرسش است که امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج البلاغه، برای مقابله با فقر چه راهکارهای تربیتی برای رهایی از فقر ارائه کرده اند؟ مطالعات انجام شده نشان می دهد که بیانات و اقدامات حضرت علیه السلام در این زمینه، غالباً ناظر بر روشی تربیتی و پویش عمومی است که درصدد تربیت احاد جامعه و نهادینه کردن فرهنگ نوع دوستی مسئولیت پذیری اجتماعی برای مقابله با فقر است که با تلاش قشر ضعیف، مسئولیت پذیری و همیاری ثروتمندان و عدالت حاکمان، در قالب معیارهای اخلاقی، انسان مداری و آخرت گرایی امکان پذیر خواهد بود. اگرچه گروه های مورد خطاب حضرت علیه السلام تمام نوع بشر است؛ اما ایشان به طور اخص «فقرا»، «ثروتمندان» و «مدیران حکومتی» را مخاطب قرار داده و برای هرکدام وظایف خاصی را مشخص کرده اند.

مسئله قضا و قدر، از جمله مسائل اعتقادی است که متفکران اسلامی از قدیم الایام با آن روبرو بوده و دیدگاه های گوناگونی در باره آن مطرح کرده اند. از طرفی، انسان در زندگی خود با حوادثی مواجهه خواهد شد که منشاء انسانی ندارد و در افعال وکردار نیز دارای اراده مختارانه است که بدون شک این اختیار او برخلاف قضا و قدر الهی نخواهد بود، زیرا بر اساس مقدرات الهی است. پس وقایعی مانند سیل، زلزله، رعد- برق، آتشفشان و موارد مشابه در زندگی انسان با قضا و قدر الهی ارتباط مستقیم دارد. بدین رو لازم است، جایگاه قضا و قدر الهی که یک اصل اعتقادی است، بازکاوی گردد تا به دغدغه های ذهنی بشر پاسخ داده و از انحراف آن جلوگیری شود. لذا، در این پژوهش سعی شده است با روش توصیفی– تحلیلی به بررسی ارتباط حوادث طبیعی با قضا و قدر الهی در نگاه متکلمان مسلمان پرداخته شود.

اهمیتی که در انتخاب این موضوع صورت گرفته به این دلیل که آیا تاکنون آسیب شناسی انجام شده که مشخص شود علل و عوامل کمرنگ شدن مباحث پژوهشی و تحقیقی در حوزه چیست و چرا فقط عده کمی از طلاب جوان ما روحیه پژوهشی و پژوهش محوری را در خود رشد داده اند. بررسی این مشکلات و در ادامه، ارائه راحل آن ها وظیفه کیست و چگونه می توان این ضایعه بس دردناک را از حوزه ها ریشه کن کرد. دراین باره رهبر معظم انقلاب توصیه هایی کرده اند: «در رویارویی با مشکلات و نیازها و کمبودهای عرصه تحقیق، باید به دوراز سراسیمگی، به تفکر و برنامه ریزی پرداخت و این کار را عمدتاً وظیفه مدیریت حوزه علمیه دانستند.» عنوانی که برای این پژوهش انتخاب شده «جایگاه پژوهش در حوزه از نگاه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) است. روش تحقیق به کاربرده در این مقاله به صورت تجربه و عملی است. در این تحقیق به این عناوین ازجمله پژوهش در اسلام (ارزش پژوهش، منزلت پژوهشگر و...)، ضرورت و اهمیت پژوهش در اسلام و قرآن، نقش علم و پژوهش در بیانیه گام دوم انقلاب (دانش، آشکارترین وسیله ی عزت و قدرت یک کشور و...)، پژوهش های حوزوی در نگاه رهبری (هدف گذاری در پژوهش، التفات به مسائل روز و...) اشاره شد. مهم ترین نتایج به دست آمده از این تحقیق بایستی آسیب شناسی ها و مشکلات را رفع کرد و روحیه پژوهشی در طلاب پرورش داد تا یک طلبه محقق و پژوهش محور در حوزه به وجود آورد.

روزانه اندیشه های بسیاری، اعم از آگاهانه یا نا آگاهانه از ذهن آدمی می گذرد و خاطره های ناخوشایند سبب تحلیل قوا و از بین رفتن سرزندگی و نشاط انسان می شود و انرژی قابل ملاحظه ای را از او می گیرد. از این رو تصحیح و مدیریت اندیشه ها آرزوی دیرین اسانها بوده است. همچنین، اصلاح و کنترل اندیشه ها برای حاصل شدن حیات طیبه که هدف خلقت انسان می باشد اهمیت دارد. بحث ماهیت و حفظ خواطر از مباحث علم النفس در فلسفه است که فیلسوفان گذشته، مانند ابن سینا و فارابی و فیلسوفان معاصر، همچون میر داماد و صدر المتألهین به آن توجه خاصی داشته اند. راه نفوذ شیطان در انسان نیز از طریق همین اندیشه هاست؛ زیرا نفوذ گاه شیطان اندیشه بشر است، نه بدن وی. روش انجام این تحقیق تنها از طریق اینترنت و سایت های معتبر بوده است. آنچه از انجام این تحقیق حاصل شد این بود که حفظ ذهن از انحراف به سمت خطورات ذهنی غلط یا حتی اطلاعات درست ولی زیاد وبی ثمر برای انسان، موجب کند شدن و یا گاهی متوقف شدن حرکت انسان به سمت حیات طیبه می گردد.

واحد کوچک « خانواده»، که جامعه بزرگ بشری از آن ساخته شده، تربیت انسانها را از بعد اخلاقی، روحی، و اجتماعی عهده دار بود.بدون وجود خانواده، شیرازه جوامع بشری از هم گسسته شده است و تعادل حیات انسانی از بین رفت.توجه فراوانی که در سیره ی معصومین به ویژه وجود نورانی پیامبراعظم (صلی الله علیه و آله) به حفظ و گسترش این پیوند و روابط خوب میان زن و شوهر معطوف بوده، بیانگر اهمیت ذاتی و حیاتی آن بود. هدف این مقاله این بوده است تا روش های راهبردی و نیکوی همسرداری از ددگاه بزرگ مرد تاریخ و معلم واقعی بشریت، پیامبراعظم (صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیهم السلام) را بیان نماید.و در نهایت میخواهیم با بررسی شیوه رفاری ائمه در زندگی مشترک و خانواده و چگونگی رفتار و روش آنها در اداره کردن خانواده، از مشکلاتی که بیشتر مردم در زندگی خویش با آنها روبه رو شده اند کم شود. در این مقاله با بررسی هایی که در زندگی ائمه ( علیهم السلام) انجام شد به این نتیجه رسیدیم که یکی از ارکان زندگی مشترک احترام و درک مشکلات بوده است و همچنین رضایت از همدیگر در میان خانواده باعث بهتر شدن زندگی شده که این ارکان را با نگاه به زندگی مشترک ائمه الگو برداری کردند بنابراین به زندگی ایده آل و موفقی رسیده اند پس با بررسی سیره عملی و نظری ائمه در اداره کردن خانواده ها در زندگی خود بهره بردند. این نوشتار از سه بخش مهم و اساسی تشکیل شده: زندگی مشترک، رفتار علمی رفتار عملی، ائمه اطهار و ارزش آن در نظام خلقت از مباحث آغازین این بحث بود.اهداف اساسی تشکیل خانواده و روابط بین زن و مرد و توجه به جنبه های انسانی ازدواج و وظایف شوهر نسبت به همسر خوت از جمله توجه به همسر، درک مشکلات همسر، مهربانی کردن به همسر، کمک کردن درکار خانواده، تامین غذای اهل خانواده، تقسیم کار و نقش آدمها در زندگی مشترک در این مقاله مرد توجه قرار گرفته است.

اگر تمدن اسلامی را تنها راه فراگیر و جهانی کردن اسلام ندانیم بی شک موثرترین راه در تحقق این مهم است و در این راه نیز استفاده از ظرفیت سازی تمدن سازی انقلاب اسلامی نیز که طلاب گرانقدر هستند نقش بسزایی دارد. هدف از این تحقیق آشنایی با وظایف فردی و اجتماعی متولیان امر تحقق تمدن اسلامی از دیدگاه ولی امر مسلمین در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است که بتوان با اهم وظایف فردی طلاب که شامل انتخاب صحیح و جهت دار، مطالعه و تعلیم و تربیت فردی و جهاد با نفس و غیره می باشد آشنا شد و همچنین در زمینه اجتماعی با اصلاح جامعه انسانی و زمینه سازی ظهور با پرورش نیروهای انسانی و ایجاد امید و انگیزه به آینده روشن آشناکرد. بنابراین در بستر آن متوجه شدیم که اگر امید و نگاه بلند مدت به آینده نباشد گذر از دولت اسلامی به سوی تمدن اسلامی تنها یک خیال واهی است. این تحقیق به لحاظ موضوع ساده و تک لایه و به لحاظ تعلق موضوع به علوم، تک رشته ای و به لحاظ هدف تحقیق بنیادی و کاربردی و شیوه پردازش اطلاعات توصیفی و تحلیلی بوده است. روش تحقیق نقلی و تاریخی بوده است.

هر فرد مسلمان همواره باید به ارزیابی خویش بپردازد و برای رسیدن به بالاترین معرفت همواره از نفس خویش حسابرسی کند، تا از این طریق عیوب نفسانی وی آشکار و دفع افسد برایش آسان شود که به این فرایند تزکیه نفس گفته می شود. ما در این تحقیق سعی کرده ایم به شیوه توصیفی و تحلیلی با استناد به آموزه های دینی و کتب اخلاقی، عرفانی بزرگان راه های عملی وصول نفس به عالی ترین مرحله را بازگو کنیم این سیر و سلوک را از روش کتابخانه ای و مطالعه آثار بزرگان تهیه و گردآوری شده که بخشی از آنها در مقام مقدمه ای مانند یاد خدا و ازدواج و بخشی دیگر در مقام تکمیلی بحث، مانند تفکر و عزم و .... بیان کرده ایم.

مطالعه و کتابخوانی از لوازم رشد فرهنگ در جوامع انسانی است. مقام معظم رهبری با توجه به اهمیت جامعه اسلامی در سرنوشت یک کشور، بر این امر تاکید فروانی داشته اند. نویسنده در این مقاله در تلاش است به این پرسش پاسخ دهد که «از منظر ایشان رشد و ترویج امر کتابخوانی چه تاثیری بر جامعه انسانی دارد؟» گردآوری مطالب در تحقیق پیش رو، کتابخانه ای و تبیین مطالب نیز به روش توصیفی است. نویسنده ابتدا با بررسی مفهوم مطالعه و کتابخوانی و اهمیت آن در قرآن و روایات به سوال اصلی می پردازد. نتیجه حاصل از پژوهشِ حاصل بیان می دارد معظم له در ابتدا کتابخوانی را برای جامعه اسلامی یک فریضه می دانند و معتقدند رشد و افزایش انگیزه کتابخوانی در میان مردمِ یک جامعه، راه های انحراف جامعه از مسیر درست خود را تنگ و گاهی مسدود می نماید . هدایت جامعه و تمدن سازی از دیگر آثار ترویج و رشد دادن امر کتابخوانی برای یک جامعه است که مقام معظم رهبری بیان می دارند.

از آن جای که اصل حسن نیت ریشه در فطرت هر انسان دارد، نمی تواند در رفتار های اجتماعی از جمله در اعمال حقوقی نقشی نداشته باشد، عدم توجه به این امر مهم می تواند به نتایجی غیر عادلانه که بر خلاف اهداف حقوق می باشد منتهی شود، هر چند قانون گذاران در وضع قوانین در راستای انتظام بخشی رفتار های انسان به هدف رسیدن به عدالت تلاش کرده و باید و نباید های بر رفتار های انسان تحمیل کنند اما بازهم وضع قوانین به تنهای کافی نخواهد بود که تمامی رفتار های انسان را مدیریت کرده و مانع از رفتار غیر منصفانه آنها شده و جلوی سوئی استفاده و رفتار های مخالف اخلاق حسنه را بگیرد، بنا بر این اصل حسن نیت می تواند به عنوان یک قاعده نامرئی خلآ های قانونی موجود در یک نظام حقوقی را جبران کند، در نظام حقوقی ایران هر چند به صورت مستقل به این اصل به عنوان یک مبنا و اصل توجه نشده است ولی مصادیق آن در قوانین متعددی مثل قانون مدنی، قانون بیمه، قانون ثبت شرکت ها و قانون تجارت مورد اهتمام قرار گرفته است که می شود گفت که حسن نیت به صورت غیر رسمی در حقوق ایران به عنوان یک اصل پذیرفته شده است، چنانچه امروزه مراجع قضائی در صدور احکام به این اصل بعنوان اماره قضائی و قانونی استناد می کنند.

در اثر مدرنیته شدن زندگی انسانی در عصر حاضر شاهد پیشرفت و گسترش وسایل ارتباطی مجازی و افزایش چشمگیر کاربران اینترنتی می باشیم . دسترسی سریع و آسان و متنوع بودن این وسایل ارتباطی باعث شده تا انسان ها برای انجام امور فردی، به خصوص در شرایط کنونی جامعه به خاطر محدودیت هایی که در اثر بیماری کرونا اعمال شده است به استفاده از این وسایل علاقه مند شوند و فضای مجازی به عنوان بخشی لاینفک وارد زندگی انسان امروزی شده است؛ اما انسان ها به خاطر مصون ماندن از آسیب ها و مُخاطرات و اثرات منفی این فضا لازم است که دستورات اخلاقی این فضا را بشناسند تا با امنیت خاطر از مزایا و اثرات مثبت آن بهره مند شوند. عنوان این مقاله «بایدها و نبایدهای اخلاقی فضای مجازی» است. روش تحیق آن توصیفی و مطالب آن به صورت کتابخانه ای و استفاده از اینترنت و نرم افزار جمع آوری شده است. در این مقاله به ضرورت وجود اخلاق در زندگی انسان از دیدگاه اندیشمندان اسلامی و غیر اسلامی، ضرورت وجود اخلاق در انسان با توجه آیات قرآن و لزوم وجود اخلاق در فضای مجازی پرداخته شده و در ادامه بایدها و نبایدهای اخلاقی فضای مجازی را بیان کرده است.

توحید افعالی مانند توحید ذاتی و صفاتی از مراتب نظری توحید است؛ یعنی به حوزه باورهای انسان تعلق دارد؛ توحید افعالی به معنای حصر فاعل و موثر حقیقی به خدااست. دین پژوهان در تبیین توحید افعالی دیدگاه های مختلفی ارائه داده اند برخی مانند اشاعره جانب (توحید افعالی) جبر راگرفته و برخی هم مانند عالمان تجربی در نقطه مقابل، جانب نظام علیت را مقدم داشتند. در این بین برخی هم تلاش نموده اند با راهکارهای مختلف- مثل علل اعدادی، علل طولی و تشأن- به امکان جمع آن دو تاکید نماینددر این نوشتار تلاش ش ده است دیدگاه سهروردی را در موضوع توحیدافعالی به شیوه توصیفى تحلیلى و با مراجعه به کتاب هاى ایشان، مورد دقت و بررسى قرار گیرد. نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن است که از منظر شیخ اشراق هر فعل واثری در عالم هستی حدوثا وبقاء فعل حق است و به اراده ازلی حق تعالی منسوب است و هیچ کس نمی تواند به اراده مستقل خود فعلی اثری را تحقق بخشد. خدای متعال هم خالق تمام جهان هستی هم مربی عالم وهم بر رازق و حاکم برآفرینش می باشدو هیچ کس نیست که در این امور شریک او باشد هر فعلی در عالم منسوب به خدا ومشمول اراده حق است وهیچ کس با او در هیچ اراده وفعلی شرکت ندارد بنابراین هر اراده و فعلی که از انسان صادر می شود در حقیقت فعل و اراده خدا و منسوب به اوست. ایشان در مسئله توحید افعالی نه مانند، اشاعره جانب جبر را گرفته و نه مانند عالمان تجربی جانب نظام علیت را مقدم داشتند. بلکه با راهکارعلل طولی به امکان جمع آن دو تاکید کرده است.

از مباحث مهم اندیشمندان اسلامی، بحث تعقل و جایگاه آن در اثبات و استنباط مسائل دینی و تفسیر متون دین است. متکلمان مسلمان پیرامون حد و مرز عقل بشر در شناخت حقایق دینی آراء مختلفی دارند که گرایش عقل محوری در معتزله، جریان فکری که در آغاز قرن دوم هجری پدیدار شد، بارزتر از دیگر فرق متکلمین است. دیدگاه تشیّع نسبت به امور عقلی در استنباط مسائل دینی به گونه ای است که در استنباط مسائل کُلی کمک عقل را نفی نمی کند و البته از عجز عقل منفرد-نه با کمک وحی- نیز در مسائل جزیی غافل نیست. برای نمونه؛ ناتوانی عقل از فهم جزئیات احکام شرعی مانند: نماز، روزه، جهاد و...، پیش از نظر وحی است؛ امّا پس از ارائه ی نظر وحی، عقل، نه تنها در برابر چنین احکامی مخالفت یا سکوت نمی کند، بلکه آن ها را تأیید می کند، حتی در مواردی که عقل از ادراک حقیقت احکام جزئی ناتوان است؛ زیرا از مولای حکیم صادر شده و امری صحیح است. واکاوی جایگاه تعقل در امور دینی از نظر مکتب کلامی معتزله با مراجعه به آثار اندیشمندان تأثیرگذار کلامی از اهداف مقاله حاضر است. روش جمع آوری داده ها کتابخانه ای با ابزار فیش برداری و روش پردازش در متن توصیفی است. یافته ها حاکی از آن است که متکلمین معتزله، عقل را در معنایی جدید، بازتعریف کردند تا با نظام کلامی و تکلیف محور سازگار باشد و تعقل را مبنای غالبی در امور مربوط به دین می دانند.

در زندگی مشترک که ارکان آن زوج و زوجه هستند؛ گاه این سؤال شکل میگیرد: آیا اگر زنی به تکالیف خود در زندگی عمل نکند، نشوزی که باعث قطع نفقهی او میشود، عدم تمکین خاص (بهرهمندی از استمتاعات جنسی) است یا عدم تمکین و اطاعت زوجه به نحو عام، موجب نشوز میشود؟ از نظر قانون، مفهوم مقابل نشوز، صرفاً تمکین خاص نیست؛ بلکه اعم از تمکین خاص و عام است واین مطلب را از تجمیع دو قانون 1108 و 1104 قانون مدنی در وظایف زوجیت با کمک نظر مشهور فقها به دست آورده اند. تحقیق حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی مساله نشوز را بررسی کرده و با توجه به منبع بودن فقه برای حقوق موضوعه؛ به تطبیق فقه بر حقوق ، میپردازد. در این تحقیق پس از بررسی کلید واژه های مفهومی و مصداقی عنوان تحقیق، بحث مصداقی ومفهومی نشوز، از کتب فقهی معتبر ومرجع، طرح شد وسپس مواد قانونی مندرج در عنوان، از کتب مرجع حقوقی، بررسی فقهی حقوقی شد ودر نهایت، تطبیق بین نظرات حقوقی وفقهی به عمل آمد تا بتواند در قانون، کاربرد ودر علم فقه، توسعه ای ایجاد کند. نکاتی که میتوان در مجموع استفاده نمود: 1. نشوز زن متوقف بر عدم اطاعت او از زوج در امور جنسی است (تمکین خاص)؛ خواه در مصداق خروج از منزل یا مصادیق دیگر. 2. باتوجه به آیات وروایات نشوز در مورد مرد نیز ثابت است. 3. لزوم بازنگری در قانون مدنی از آنجا که تمکین عام را برزن واجب می داند.

بر اساس آیات قرآن کریم، روایات اسلامی و سیره معصومین(ع)، مسلمانان وظیفه دارند در مقابل دولت های استکباری و محارب ایستادگی کرده و به مقابله همه جانبه بپردازند. اما کم نیستند کشورها و ملت های غیرمسلمان، که با امت اسلامی حالت جنگ و ستیزه نداشته و خواهان روابط مسالمت آمیز با مسلمانان هستند و حاضرند همکاری های دوجانبه در امور اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی داشته باشند. این پرسش مطرح است که طبق تعالیم قرآن کریم، اساس رفتار با کشورهای غیراستکباری و مردم غیرمسلمان چگونه است؟ آیا اصل، جنگ و نزاع و درگیری و حذف آنان است، مگر این که ایمان بیاورند؛ یا از نظر قرآن کریم، مسلمانان می توانند با پیروان ادیان آسمانی، دولت های غیرمحارب و مردم غیرمسلمان، تعامل مسالمت آمیز داشته باشند. از نظر قرآن کریم، زبان گفتمان بین ادیان آسمانی، تعامل و همزیستی مسالمت آمیز، گفتگوی سازنده و همکاری بر اساس اصول مشترک است. در حالی که برخی، همانند داعش از دیدگاه اول دفاع می کنند. در این پژوهش، اصالت صلح و گفتگوی سازنده و همزیستی مسالمت آمیزاسلام با پیروان ادیان آسمانی، کشورهای غیراستکباری و مردم غیرمسلمان مورد بررسی قرار می گیرد. قرآن کریم، صلح و همزیستی امت اسلامی با کشورهای غیرمسلمان و ادیان و ملل دیگر، به عنوان یک اصل و قاعده اساسی، در نظام تشریعی خویش ملاحظه نموده است. ضرورت این پژوهش از آن جهت بیشتر نمایان می شود که امروزه عده ای مسلمان نما که به عنوان: «داعش و طالبان» مشهور شده اند این ایده را سرلوح خود قرار داده و به پیروان خود تزریق می کنند که اساس تعامل با غیرمسلمانان، جنگ و قتال است، مگر این که ایمان آورده و مسلمان شوند! آیاتی از قرآن کریم، نژاد پرستی، تحمیل عقیده، تعصب های نادرست را رد می نماید و از پیشنهاد صلح، همکاری بر اساس اصول مشترک و گفت و گوی مسالمت آمیز استقبال می کند، و ضمن به رسمیت شناختن پیامبران و کتاب های آسمانی گذشته، به حقوق اقلیت ها احترام می گذارد. برخی راه کارهای قرآن کریم در تأمین همزیستی مسالمت آمیز با غیر مسلمانان از قرار زیر است : نفی نژاد پرستی؛ مبارزه با توهمات برتری جویانه ادیان دیگر؛ آزادی عقیده و فکر؛ اعتراف به حقوق اقلیت ها؛ تعاون در مسایل بین المللی؛ استقبال از پیشنهاد صلح؛ تأکید بر صلح بین المللی؛ دعوت به همزیستی مسالمت آمیز وتوجه به اصول مشترک؛ و گفت و گوی مسالمت آمیز.

مسئولیّت مدنی، دارای چهار رکن می باشد که عبارتند از: وجود فعل، وجود ضرر، وجود تقصیر و رابطه ای سببیّت میان فعل شخص و زیان به وجود آمده. از بین این چهار رکن، مهم ترین آنها وجود ضرر است. تا زمانی که ضرر محقّق نشود مسئولیّت مدنی به وجود نخواهد آمد. به عنوان مثال، راننده ای که چراغ قرمز را عبور کرده، امّا زیانی به بار نیاورده، هرچند مسئولیّت کیفری (جریمه ای نقدی) دارد، لیکن از مسئولیّت مدنی (پرداخت خسارت) مبرّاست؛ چون ضرری محقّق نشده است تا مسئولیّت مدنی را به دنبال داشته باشد. مقاله ای که در پیش رو دارید، این رکن مهم یعنی «وجود ضرر» را از جهات مختلف، از دیدگاه حقوق موضوعه ای ایران و افغانستان، مورد بحث و بررسی قرار داده است. ضرر و زیان، یا نامشروع است، مثل آتش زدن ماشین دیگری و یا مشروع است، مثل شکستن درب توسط مأمور اجرا. این نوشته، به مباحثی از ضرر نامشروع پرداخته است و ضرر مشروع از موضوع بحث آن، خارج خواهد بود.

مسئله انتخاب همسر ایده آل که مورد پذیرش خداوند متعال و مطلوب انسان باشد، از مسائل مهم دنیای امروز است. ازدواج، دغدغه تمام انسان هاست؛ چون این فرایند تقریبا همه انسان ها را تحت الشعاع خود قرار می دهد و همسر نیز رکن اصلی ازدواج است که به زندگی انسان جهت می دهد، و انسان را می تواند هم به راه خوب و هم به راه بد بکشاند. بر این اساس، در این مقاله به بیان ویژگی های همسر خوب با استناد بر آیات قرآن کریم پرداخته شده است. از نظر مسلمانان رهنمودهای این کتاب برترین رهنمودها و موجب سعادت آنهاست. بنابراین در این مقاله با بررسی آیات مربوطه، تلاش شده تا کمکی به مخاطب گرامی برای درست انتخاب کردن همسر خوب خود بشود و انسان را به آرامش خاطری نسبی در این امر برساند، چرا که او معتقد است که آنچه را خداوند تعیین کرده و بدان سفارش نموده اگر آگاهانه انتخاب شود، موجب رشد معنوی و سعادت اوست و با آرامش خیال از اینکه همسر،خود فرد مطلوب است، به سازش با مشکلات و حل موانع زندگی برمی آید.

مبحث جامعیت دین یکی از مباحث مهم علم کلام به شمار می رود که به خاطر پیدایش برخی مباحث کلام جدیث از جمله قلمرو دین با رویکردی جدید به آن پرداخته شده و نظریاتی مانند دین اقلی و برداشت های نادرست در ضمن آن مطرح شده است. در این راستا اهمیت دارد به واکاوی جامعیت دین اسلام پرداخته شود و دلائل تشریح شوند. جامعیت دین اسلام دلائلی دارد از جمله «جامعیت قرآن کریم»، «داعیه جهانی بودن اسلام»، «مطابقت محتوای اسلام با فطریات بشر»، «وجود اصول و قوانین کاربردی»، «جامعیت احکام اسلام»، «وحیانی بودن اسلام»، «چندبعدی بودن اسلام»، «کامل بودن محتوای دین»، «منسجم بودن محتوای دین»، «ثابت بودن محتوای دین»، «پذیرفتن عناوین ثانویه»، «خاتمیت دین اسلام» و غیره. در این پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی به ارائه مستندات متقن به تشریخ این دلائل خواهیم پرداخت.