محمد طاهری خنکداری

سیاست خارجی یک کشور اگر تابع فرایندهای مختلف است منطق حاکم بر آن تابع شرایطی است که، به ویژه در زمان حاضر، به شدت متحول و دگرگون شونده است. ایالات متحده آمریکا، از دهه 1990 به بعد، به ویژه در بازه زمانی 2016-2020 و نیز در شرایط موجود به گونه ای در روابط بین الملل عمل می کند که در تصور بسیاری از ملت های دنیا حتی متحدان آمریکا غریب می نماید. در سال جاری خورشیدی با فاصله حدوداً شش ماهه در ایران و آمریکا شاهد تغییر کابینه با دو رویکرد کاملاً متفاوت (میانه روی اصلاح طلبانه پزشکیان و رادیکالیسم ملی گرایانه شوونیستی ترامپ) بودیم. بسیار مهم است که بدانیم هر یک از این دو دولت چه در سر دارند و در مقابل همدیگر چگونه عمل خواهند کرد؟ پژوهش حاضر در پی آن است که با روش توصیفی تحلیلی به تحلیل منطق حاکم بر سیاست خارجی و رفتارهای آمریکا در روابط بین الملل موجود بپردازد و البته نیم نگاهی به آینده نزدیک جمهوری اسلامی ایران داشته و عجالتاً سناریوهای پیش روی ایران در شرایط موجود جهت مواجهه با منطق سیاستمداران کاخ سفید را مورد بررسی قرار دهد. بنابراین هدف تحقیق فهم منطق حاکم بر سیاست خارجی آمریکا در دوران جدید ریاست جمهوری ترامپ به منظور طراحی الگوی رفتاری مناسب برای ایران جهت مواجهه با شرایط پیشِ رو می باشد.

این پژوهش به دنبال بررسی چگونگی ایفای نقش نهادهای بین المللی ای چون گروه ویژه اقدام مالی در فرایند جامعه پذیری دولت ها است. جهت دستیابی به این هدف، این فرضیه مدنظر قرار گرفت که نهادها و سازمان های بین المللی از جمله گروه ویژه، از نظر ساختاری به گونه ای عمل می کنند که دولت ها را در حین ورود یا در ضمن مشارکت در تعاملات درون نهادها و سازمان ها جامعه پذیر می سازند و آنها را به درونی سازی هنجاری های مورد حمایت نهادها و سازمان های بین المللی و در نتیجه به تغییر رفتارها و ترجیحات ترغیب می نمایند. بنابراین، با استفاده از روش توصیفی- تبیینی و نظریه سازه انگاری، به تحلیل سازگاری دولت ها با اصول و هنجارهای بین المللی مورد حمایت نهادهای بین المللی پرداخته خواهد شد.

اسلام سیاسی سلفی در پی استقرار چه نوع حکومتی است و از منظر سنت گرایی چه انتقادهایی بر این نوع حکومت وارد است؟ از نظر این مقاله، جریان سلفی با قرائت انحرافی از اسلام در پی ایجاد مدلی از حکومت تمام عیار مذهبی هستند که کارویژه اش اجرای خودسرانه شریعت و سنت است. سنت گرایان که خود دغدغه حفظ سنن الهی را دارند، قرائت سیاسی- تکفیری در اجرای شریعت را نقض غرض دانسته و کوشش بنیادگرایان سلفی برای تأسیس حکومت دینی به شیوه های خشونت بار را وهن چهره اسلام دانسته و نقدهای بسیاری به آن وارد می کنند. چگونگی کسب قدرت، اجرای شریعت و روش اقامه حدود الهی از جمله نکات اختلافی بین جریان سلفی و سنت گرایی است که تحلیل آن در شرایط بحرانی و پرتلاطم کنونی جهان اسلام از اهمیت زیادی برخوردار است.