فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۲۱ تا ۶۴۰ مورد از کل ۱٬۸۹۹ مورد.
نقدی بر نظریه ی تحریم تدریجی خمر
حوزه‌های تخصصی:
گرچه اصل حرمت خمر مورد اتفاق است، اما درباره کیفیت تحریم آن اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی از اندیشمندان شیعه اعلام حرمت خمر را به اوائل دوران مکه باز می گردانند؛ اما اهل سنت آن را مربوط به اواخر دوره مدینه و تحریم را به گونه تدریجی و چند مرحله ای می دانند و از این رهگذر، نظریه معروف «تحریم تدریجی خمر» را مطرح نموده اند. این پژوهش، نقدی بر همین نظریه است.
این نظریه، دارای زمینه ها و پیامد هایی است که ضمن این پژوهش مورد اشاره قرار می گیرد و در نتیجه تدریج در تحریم را مردود دانسته و اعلام حرمت خمر در اوائل دوران مدینه را به اثبات می رسانیم. و در نهایت، تدریج را مربوط به اجرای حد شرب خمر و نه اعلام حرمت آن دانسته ایم.
بازتاب تفسیر اهل بیت علیهم السلام در منابع اهل سنّت
حوزه‌های تخصصی:
چکیده : در منابع اهل سنّت، با احادیث تفسیرى اهل بیت : سه گونه برخورد شده است: 1. نقل بى طرفانه احادیث تفسیرى اهل بیت :. در این دسته، پاره اى از احادیث تفسیرى اهل بیت :، در منابع سنّى نقل شده که بى تردید پاره اى از این روایات صحیح است. 2. تحریف، تأویل و تضعیف حدیث اهل بیت :. برخى از عالمان سنّى، در امتداد سیاست خلفا در منع نشر تفسیر اهل بیت : و اعراض از ایشان، احادیث امامان اهل بیت: را کمتر روایت کرده اند و اگر گاه روایات صحیحى را از اهل بیت : در کتب خود آورده اند، آنها را تحریف و تأویل کرده اند و در تضعیف یا ردّ آنها کوشیده اند. 3. جعل حدیث در برابر احادیث ولایى. بعضى از این روایات تفسیرىِ منسوب به اهل بیت :، براى مقابله با احادیثى ساخته شده که تفسیر صحیح آیات مربوط به ولایت و عصمت و امامت اهل بیت: است.
نقش دانش اصول فقه در تفسیر قرآن از دیدگاه علامه طباطبائی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
از دیدگاه علامه طباطبایی دانش اصول فقه در تفسیر قرآن و رسیدن به معنا و مراد خدای متعال از واژگان و جمله های قرآن کریم تأثیر چشمگیر و بسزایی دارد.
این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی نگارش یافته و هدف آن، ارائه و تبیین موارد و میزان نقش آفرینی دانش اصول فقه در تفسیر قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی است. در این پژوهش موارد و میزان تأثیر دانش اصول فقه در تفسیر و نیز برخی از کاربردهای عینی و عملی دانش اصول فقه در تفسیر قرآن به ویژه در غیر آیات الاحکام را از دیدگاه ایشان به اختصار ذکر می کنیم.
از دیدگاه علامه طباطبایی دانش اصول فقه در سه بخشِ مبانی تفسیر، قواعد تفسیر، و منابع تفسیر نقش آفرین است و از میان بخش های یادشده، بیشترین تأثیر مربوط به بخش قواعد تفسیر است.
تسلیم «حق» بودن؛ گفتاری از آیت الله شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی درباره حق و باطل از دیدگاه قرآن
قانون راهبردى آورده هاى نبوى (ص) و حجّیّت سنّت
حوزه‌های تخصصی:
به منظور اثبات اهمّیّت و حجّیّت سنّت، بازخوانى و تحلیل بیش از 35 تفسیر نشان مى دهد که مفسّران با آنکه سبب نزول آیه 7 سوره حشر را درباره فىء بنى نضیر مى دانند، امّا برآنند که مفاد ذیل آیه، عام است. آراى مفسّران شیعه و سنّى، با اندک تفاوت در جزئیّات و تعبیرات، درباره چگونگى عمومیّت آیه، علّت وضع قانون آورده هاى حضرت رسول، حیطه نفوذ این قانون و ضمانت اجرایى آن، مشترک است. هیچ مفسّرى بر تخصیص آیه به تقسیم فىء تصریح نکرده است. اصل راهبردى آورده هاى رسول اکرم (ص)، میزانى است براى مسلمانان تا دین دارى خود را محک بزنند و باورها و قانون هاى زندگى را براساس آن تنظیم کنند. مفسّران، اطاعت بى چون و چرا و بدون تردید از آورده هاى حضرت رسول (ص)را نتیجه ضرورى این قانون مى دانند؛ چرا که پیامبر جز وحى چیزى نمى گوید و جز به خیر و صلاح، امر، و جز از شرّ و فساد، نهى نمى کند.
تأملی در مقایسه تطبیقی تفسیر التفسیر القرآنی للقرآن و المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
یکی از روش های تفسیر قرآن در عصر حاضر «روش تفسیر قرآن به قرآن» است. این منهج ریشه در روش تفسیری معصومین دارد.
پژوهش حاضر، مقایسه ای گذرا میان دو تفسیر «التفسیر القرآنی للقرآن» از عبدالکریم خطیب و «المیزان» سید محمدحسین طباطبایی می باشد. از آنجا که این دو مفسر، تفسیر خود را بر اساس روش قرآن به قرآن نگاشته اند، مقاله در صدد آن است تا بخشی از دیدگاه های تفسیری خطیب، در مواجهه با اندیشه های تفسیری طباطبایی را به شیوه تطبیقی مورد نقد و بررسی قرار دهد.
هر چند تفاسیر مذکور، از روش تفسیر قرآن به قرآن بهره جسته اند، اما التفسیر القرآنی للقرآن بر خلاف المیزان، رویکرد تفسیری خود را بیشتر بر پایة تأمل و تدبّر در خودِ آیات قرآن و اهتمام به عقل و خرد آزادِ مفسر، بدون امعان نظر به روایات و دیدگاه های تفسیری دیگر مفسران، استوار نموده است.
بررسی و تحلیل مبانی تفسیر قرآن به قرآن با تأکید بر تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
این نوشتار به منظور نشان دادن اعتبار روش تفسیر قرآن به قرآن و کارآمدی آن، به بررسی و تحلیل مبانی روش تفسیری میپردازد. در این مقاله با تشریح شناختاری و عقلایی و نیز عرف خاص و ساختار ویژه زبان قرآن و تبیین استقلال معناشناختی قرآن و پیوند معنایی میان آیات، فهم مفاهیم و آیات قرآن را بیش از همه به خود متن قرآن و شواهد درون متنی وابسته میداند. افزون بر این، وثاقت متن قرآن و تحریف نشدن آن، به عنوان یکی دیگر از مبانی، رابطه ای متقابل با پیوند معنایی آیات قرآن دارد و هماهنگی متن قرآن را نمایان میسازد، ازاین رو کشف پیوند معنایی آیات، ارزشمندترین فعالیت تفسیری است که بیش از همه در روش تفسیر قرآن به قرآن ـ به ویژه در المیزان ـ مشهود است.
بازشناسی تاریخی مکاتب غزالی، طبرسی و طنطاوی در حوزه تفسیر علمی قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
آنچه در این مقاله به آن پرداخته شده، جستاری گذرا بر سیر تاریخی تفسیر علمی است که تلاش شده تا با ارائه فرایند تاریخی شکل گیری و تکثر انواع اندیشه های مربوط به اعجاز علمی، روش های به کار گرفته شده در آن مورد تحلیل و بازشناسی قرار گیرد تا در پرتو آن زمینه ای برای معرفت شناختی هر چه بهتر روش فهم معارف قرآنی فراهم آید.
با تقسیم ادوار تاریخی اعجاز علمی به چهار دوره: تکوین، تدوین، ترویج و تنقیح؛ روش های به کار گرفته شده در سه مکتب: غزالی، طبرسی و طنطاوی مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت روش مکتب طبرسی در تعامل با اعجاز علمی قرآن به عنوان بهترین روش معرفی شده است.
بررسی سندی و دلالی احادیث «راسخون فی العلم»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
از جمله مسائلی که از دیر باز مورد بحث و اختلاف بوده، این است که تأویل آیات قرآن را چه کسی می داند؟ از این رو، دو دیدگاه در بین دانشمندان علوم قرآنی به وجود آمده و مستند هر دو گروه آیه 7 آل عمران است که آیا در این آیه «راسخون» به «الله» عطف شده یا خیر؟ و اینکه آیا راسخون به تأویل قرآن آگاه هستند یا خیر؟ هر چند به حکم عقل و دلایل متعدد نقلی، آگاهی راسخان از تأویل قرآن روشن است، اما آنچه که در اینجا جای بحث دارد این است که راسخان در علم در این آیه چه کسانی هستند؟ از آنجا که تنها منابع ما در این مورد، روایات وارده از معصومین : است، در این نوشتار به بررسی و تحلیل این احادیث پرداخته و اعتبار این روایات را از نظر سند و دلالت بررسی کرده ایم. از رهگذر این بحث که روایات صحیح السند و صریح الدلالة نیز به آن گواهی می دهند، پیامبر(ص) و اهل بیت: تنها عالمان به علم تأویل و راسخان حقیقی در علم قرآن هستند.
چیستی تفسیر موضوعی و تفاوت آن با تفسیر قرآن به قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
یکی از روش های تفسیر قرآن که در دهه های اخیر مورد توجه بیشتری نسبت به گذشته قرار گرفته است، تفسیر موضوعی است.
در این روش تفسیری موضوع می تواند بر اساس یکی از موضوعات: درون قرآنی، فراطبیعی و یا مرتبط با زندگی فردی و اجتماعی بشر انتخاب گردد.
تفاوت تفسیر موضوعی با تفسیر قرآن به قرآن در این است که مفسر در تفسیر قرآن به قرآن به دنبال تبیین و بازشناسی معنا و مفهوم واژه یا مدلول آیات است اما هدف تفسیر موضوعی دستیابی به پیام قرآن، بیان نکته ای از مفاد قرآن و یا استخراج نظریه و دیدگاه قرآن پیرامون موضوع موردنظر است.
گونه شناسى تفسیر قرآن کریم درنهج البلاغه
حوزه‌های تخصصی:
چکیده : با دقّت در کتاب نهج البلاغه، به دست مى آید که امیرالمؤمنین 7 در برخى از سخنان خود با اشاره مستقیم به آیات متعدّدى از قرآن کریم، گونه ها و روشهاى مختلفى را براى تفسیر و تبیین کلام وحى مورد استفاده قرار داده اند؛ همچون: تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر قرآن به سنّت، بیان معنى مفردات آیات، استناد به آیات در برخى از خطبه ها و نامه ها، بیان چرایى و تفسیر آیات، تبیین بدفهمىِ برخى از آیات، استفاده از قیدهاى توضیحى، ذکر مصادیق آیات، توجّه به اهداف تربیتى و اخلاقى آیات و... در این مقاله، با مرورى به نهج البلاغه امیرالمؤمنین7 گونه شناسى تفسیر قرآن، تبیین و تحلیل مى شود.
تبیین واژگان آیات قرآن توسّط عترت در روایات تفسیرى اهل سنّت
حوزه‌های تخصصی:
چکیده: عترت ـ به عنوان یکى از ثقلین ـ نقش بسزایى در توضیح و تبیین قرآن داشته است و شمار قابل توجّهى از روایات تفسیرى معصومین : به تبیین واژگان قرآن اختصاص دارد. مفسّران مشهور اهل سنّت نقل برخى از این احادیث را وجهه همّت خود قرار داده اند. با بررسى روایات اهل بیت : معلوم مى شود که توضیحات معناشناسانه واژگان قرآن توسّط آنها از یک نوع نبوده، بلکه از ویژگیها و تنوّع خاصّى برخوردار است. این مقاله به روش توصیفى ـ کتابخانه اى، با بررسى معناشناختى واژگان قرآن در روایات تفسیرى اهل سنّت، نتیجه مى گیرد که: پاره اى از توضیحات عترت از سنخ تبیین ظاهرى و دسته اى از مقوله بیان مصداقى، در مواردى بیان تأویلى، توصیفى، توضیحى و... مى باشد که مقاله حاضر در صدد شناسى برخى از آنهاست.
آسیب شناسی تفسیر علمی با محوریت تفسیر پرتوی از قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
بیش از 700 آیه قرآن به مسائل علمی نظیر: هستی شناسی، طبیعت شناسی و زیست شناسی اشاره دارد. مفسران اسلامی به منظور اثبات مباحث علمی قرآن، به تفسیر علمی قرآن روی آورده اند. با پیشرفت و رشد فزاینده علوم تجربی و تکنولوژی در عصر حاضر، گرایش به این نوع تفسیر نیز در سده اخیر رو به افزایش یافته است.
تفسیر پرتوی از قرآن نوشته سید محمود طالقانی از جمله تفاسیری است که در مواردی، از این روش بهره برده است. این اثر گرچه شامل تفسیر بخش اندکی از قرآن بوده و دارای مزایا و ویژگی های قابل توجهی نظیر: توجه به آسیب های تفاسیر علمی و اعجاز علمی قرآن می باشد، اما در مواردی این اثر از نظر: مبنایی، روشی و محتوایی در زمینه تفسیر علمی آیات، نیازمند پیرایش و آسیب زدایی است.
نکاتی درباره کتاب های قصص الانبیاء در منابع اسلامی
حوزه‌های تخصصی:
بررسی و تحلیل اختلافات تفسیری فریقین پیرامون وراثت انبیا در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
آیات مختلفی از جمله آیات: 16 سوره نمل و 6 سوره مریم در باره وراثت انبیا به صراحت سخن گفته است. بحث وراثت پیامبران^ از مباحث چالشی و مورد اختلاف مفسران فریقین است. دراین باره دو فرضیه مطرح است: یکی اینکه حکم پیامبران در مسئله ارث مانند حکم سایر مردم است؛ ازاین رو انبیا برای دیگران ارث می گذارند و از دیگران نیز ارث می برند؛ دیگر اینکه حکم آنان به جهت شأن و رتبه پیامبری با سایر مردم متفاوت است؛ بدین معنا که آنان برای دیگران مالی را به ارث نمی گذارند و از کسی نیز چیزی به ارث نمی برند.
ارث به دو نوع: مادی و معنوی، قابل تقسیم است. مفسران فریقین در زمینه وراثت معنوی انبیا اتفاق نظر دارند اما درباره وراثت مادی آنان دارای اختلاف نظر هستند. این مقاله با فروگذاری مشترکات تفسیری فریقین در این موضوع، به بررسی دیدگاه های اختلافی مفسرین می پردازد.