محمدرضا بهرنگی

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین ابعاد ذهنیت فلسفی و سبک رهبری اقتضایی مدیران انجام شد. جامعه آماری این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی، کلیه مدیران مرد و زن شاغل در مدارس دولتی شهرستان بیله سوار مشتمل بر 100 نفر بودند که طبق جدول کرجسی و مورگان نمونه آماری به تعداد 80 نفر بصورت تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه سنجش ذهنیت فلسفی مدیران بر اساس مدل اسمیت با ضریب آلفای 74/0 و سنجش سبک رهبری اقتضایی هرسی و بلانچارد با ضریب آلفای 81/0 استفاده شد. داده های پژوهش با استفاده از تحلیل همبستگی کانونی تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که متغیر سبک تفویضی بیشترین تأثیر را در ایجاد ترکیب خطی متغیرهای وابسته دارد. متغیر تعمق واجد بیشترین وزن در تولید متغیر کانونی از ابعاد ذهنیت فلسفی است و متغیر انعطاف پذیری دارای بیشترین رابطه با متغیر ترکیبی حاصل از متغیرهای وابسته است. وزن واریانس مشترک (مجذور همبستگی کانونی) میان این دو دسته متغیر برابر با 42 درصد است که از لحاظ آماری معنادار می باشد. مطابق نتایج پژوهش، ذهنیت فلسفی مدیر عاملی تأثیرگذار در به کارگیری سبک رهبری اقتضایی مدیر می باشد. مدیران با ذهن انعطاف پذیر بالا، در رهبری کارکنان تمایل دارند از سبک مشارکتی بیشتر استفاده -کنند. به منظور افزایش سطح عملکرد مدیران باید به ذهنیت فلسفی آنان اهمیت داده شود.

هدف این مقاله، شناسایی چالش ها و ارائه راهبردهایی برای توسعه و بهبود آموزش کارآفرینی در آموزش عالی می باشد. بر طبق تحلیل و توصیف پژوهش های مرتبط به آموزش کارآفرینی، اهم چالش های آموزش کارآفرینی عبارتند از: منابع درسی، دانشکده ها و مراکز آموزش کارآفرینی، فنّاوری، اعتبارات، ارتباط جامعه دانشگاهی با تجارت و کسب و کار، استادان و پژوهش. این مقاله ، ضمن ارائه راهبردهای بهبود وضع موجود، پیشنهادهایی را نیز برای مدیران، تصمیم سازان و پژوهشگران آتی ارائه کرده است

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سبک رهبری توزیع شده مدیران و نگرش دبیران مقطع متوسطه شهر گناباد نسبت به تغییر سازمانی انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری حاضر را کلیه دبیران مدارس دولتی دوره متوسطه شهرگناباد در سال تحصیلی95-1394 تشکیل دادند، که تعداد آن 1070نفر بود که با استفاده از جدول کرجیسی و مورگان حجم بهینه 285 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه 20 گویه ای رهبری توزیع شده ایلمور (2000) و پرسشنامه 18 گویه ای نگرش نسبت به تغییر سازمانی دانهام و همکاران (1989) استفاده شد. جهت تعیین روایی پرسشنامه از روایی محتوایی استفاده شد و مورد تایید متخصصان این حوزه قرار گرفت. همچنین پایایی پرسشنامه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 87/. و 83/. ارزیابی شد. داده ها با استفاده از روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استاندارد تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که وضعیت رهبری توزیع شده مدیران و نگرش نسبت به تغییر سازمانی دبیران بالاتر از متوسط و میانگین فرضی است و رابطه معناداری بین رهبری توزیع شده و نگرش نسبت به تغییر سازمانی وجود دارد. همچنین مشخص شد که ابعاد رهبری توزیع شده تبیین معناداری از نگرش نسبت به تغییر سازمانی معلمان (17/0 R2=) دارند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش مهارت ها و روش های مطالعه با الگوی مدیریت آموزش بر خودراهبری دانشجویان دانشگاه فرهنگیان است. روش پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانشجویان پسر رشته ی علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان (740 نفر) می باشد. که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. آزمودنی های پژوهش شامل تعداد 60 دانشجو می باشد که از بین آن ها30 دانشجوی شرکت کننده در کارگاه مهارت های مطالعه و یادگیری با الگوی مدیریت آموزش به عنوان گروه آزمایش و دانشجویانی با ویژگی های همسان به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. در ابتدا پرسشنامه ی خودراهبری فیشر به عنوان پیش آزمون به دانشجویان هر دو کلاس ارائه شد. سپس آزمودنی های گروه آزمایش به مدت شش جلسه ی هفتاد دقیقه ای طبق الگوی مدیریت آموزش به یادگیری مهارت ها و روش های مطالعه پرداختند، اما گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. در پایان، پرسشنامه ی خودراهبری به عنوان پس آزمون مجدداً به هر دو گروه ارائه شد. داده های آماری با استفاده از آزمون های T مستقل، فرمول اندازه ی اثر و تحلیل کوواریانس تحلیل شد. یافته ها و نتایج پژوهش نشان داد؛ آموزش مهارت ها و روش های مطالعه با الگوی مدیریت آموزش بر یادگیری خودراهبر دانشجویان تأثیر معنادار و مثبتی دارد. لذا می توان با این آموزش، خودراهبری یادگیری دانشجویان را ارتقاء داد.

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر تدریس علوم تجربی، با استفاده از الگوی جدید مدیریت آموزش، بر پیشرفت درسی دانش آموزان پسر سال سوّم راهنمایی شهرستان بهارستان در سه حیطه دانش، نگرش و مهارت بوده است. در این پژوهش نیمه آزمایشی با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل، دو کلاس شامل 68 دانش آموز به روش نمونه گیری در دسترس (یک کلاس 34  نفری به عنوان گروه کنترل و یک کلاس 34 نفری به عنوان گروه آزمایش) از دو مدرسه پسرانه مشارکت داشتند. این دو کلاس طی 14 جلسه 75 دقیقه ای در مدت هفت هفته با محتوای درسی یکسان (فصل ششم کتاب علوم تجربی سال سوّم راهنمایی: مبحث کار، انرژی و توان) آموزش دیدند. آموزش در گروه کنترل به روش سنتی و متداول و در گروه آزمایش بر اساس سناریوی تدریس الگوی مدیریت آموزش انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، آزمون دانشی معلم ساخته، پرسش نامه نگرش سنج احمدی (1389) و چک لیست مهارتی معلم ساخته، به ترتیب برای اندازه گیری پیشرفت درسی دانش آموزان در حیطه های دانش، نگرش و مهارت بود. روایی، پایایی و اعتبار صوری و محتوایی این آزمون ها و میزان انطباق آن ها با اهداف آموزشی و محتوای موضوع مورد آموزش نیز به وسیله تعدادی از اساتید علوم تربیتی و سرگروه های درسی تأیید شد. نتایج تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از تی (t) مستقل و تحلیل کوواریانس نشان داد که پیشرفت درسی دانش آموزان گروه آزمایش در حیطه های دانش و مهارت به نحو معناداری بیشتر از دانش آموزان گروه کنترل بوده، اما این تأثیر در حیطه نگرش معنادار نیست. بنابراین، کاربست ده گام الگوی جدید مدیریت آموزش در کلاس های درس علوم تجربی به عنوان بستری مناسب جهت بهبود پیشرفت درسی دانش آموزان توصیه گردید.

هدف اصلی پژوهش حاضر، امکان سنجی استقرار مدیریت دانش و طراحی الگوی بهینه مدیریت دانش در گمرک بوده است. در این پژوهش از روش های کیفی و کمی به صورت توأمان استفاده شده است. جامعه آماری شامل مدیران و کارشناسان خبره گمرک ایران و استادان دانشگاهی مرتبط با موضوع پژوهش به تعداد ۲۰۱۸ نفر می باشد و حجم نمونه به تعداد ۴۰۲ نفر به روش تصادفی تعیین شده است. ابزارهای مورداستفاده برای گردآوری اطلاعات شامل مصاحبه و پرسش نامه بود و در بخش های کیفی برای پاسخگویی به سؤالات از تحلیل محتوا و برای پاسخ به سؤالات کمی از آزمون پارامتریک تی تک نمونه ای و آزمون ناپارامتریک فریدمن استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که از بین عوامل زیرساختی موردبررسی، دو عامل مدیریت و رهبری و فناوری اطلاعات و ارتباطات در گمرک ایران برای استقرار مدیریت دانش از شرایط مناسبی برخوردار هستند و سه عامل فرهنگ سازمانی، منابع انسانی و ساختار سازمانی برای استقرار مدیریت دانش از شرایط مناسبی برخوردار نیستند. پس از مشخص شدن وضع موجود زیرساخت ها، با مصاحبه های عمیق و نیمه هدایت شده با خبرگان و با توجه به امکان سنجی انجام شده، الگوی بهینه مدیریت دانش در گمرک ارائه شد.

به دلیل نقش و اهمیت دانشگاه در نظام آموزشی و تأثیر آن در فرهنگ جامعه، شناسایی مدل های مربوط به فرهنگ در دانشگاه اهمیت زیادی پیدا می کند. دانشگاه با سایر سازمان ها متفاوت می باشد، ازین رو نمی توان فرهنگ دانشگاهی را با فرهنگ سازمانی یکسان در نظر گرفت و نیاز به بازتعریف و ارائه مدل های مربوط به آن به طور خاص وجود دارد. مقاله حاضر با مرور نظام مند مطالعات گذشته و به روش فراترکیب، با هدف شناسایی ابعاد، مولفه ها و ارائه مدل جامعی از فرهنگ دانشگاهی انجام گرفته است. نمونه اولیه پژوهش شامل 419 مطالعه مرتبط بوده است، که از پایگاه های اطلاعاتی در بازه زمانی 1375تا 1399 شمسی و1930 تا 2020 میلادی استخراج و پس از غربالگری تحقیقات 357 منبع حذف و 62 مطالعه باقی ماند که نتایج آنها با یکدیگر تلفیق گردید. یافته های تحقیق بیانگر آن است که مدل دارای 30 مؤلفه در 5 بعد: فرهنگ یادگیری، فرهنگ دانشجویی، فرهنگ حرفه ای دانشگاه، مصنوعات ونمادهای فرهنگ دانشگاهی و بعد اجتماعی است. آشنایی با این مدل امکان ارزیابی فرهنگی در دانشگاه و امکان شناسایی شکاف بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب را فراهم می کند که این امر می تواند به متخصصان حوزه آموزش عالی جهت سیاستگذاری و برنامه ریزی کمک نماید.

هدف پژوهش حاضر تحلیل مولفه ها و عوامل موثر بر کاربرد علوم انسانی و ارائه یک مدل مفهومی در راستای ارتقای کیفی علوم انسانی است. روش تحقیق، توصیفی پیمایشی با رویکرد آمیخته بود. در بخش کیفی، از روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک گلوله برفی استفاده گردید و با به کارگیری معیار اشباع نظری، با 20 نفر از اندیشمندان در دانشگاه های اصفهان و خوارزمی مصاحبه نیمه ساختاریافته صورت گرفت. جامعه بخش کمی، اعضای هیئت علمی رشته های علوم انسانی دانشگاه پیام نور استان اصفهان و چهار محال بختیاری بودند که به کمک فرمول کوکران تعداد 380 نفر به عنوان نمونه با روش نمونه گیری تصادفی گزینش شدند. اجرای بخش کمی با ابزار پرسشنامه محقق ساخته حاصل از نتایج بخش کیفی انجام گرفت. روایی و اعتبار سوالات مصاحبه با روش روایی محتوایی و ضریب توافق تایید گردید. اعتبار پرسشنامه نیز پس از بررسی محتوایی توسط صاحبنظران بخش کیفی، به کمک تحلیل عاملی تاییدی، همسانی درونی و آلفای کرونباخ(83/0) تایید گردید. یافته های کیفی مبتنی بر تحلیل داده ها به روش داده بنیاد و یافته های کمی با استفاده از شاخص های توصیفی، تحلیل عاملی تاییدی و الگویابی معادلات ساختاری می باشد. تحلیل داده های کیفی به کمک کدگذاری و نظریه داده بنیاد، زمینه ساز ارائه الگوی نظری مشتمل بر هفت مؤلفه و شش عامل موثر، گردید. در بررسی وضع موجود از بین مولفه ها، ارزیابی پیگیر و مخاطب شناسی؛ و در بین عوامل، تداخل نگرش های سیاسی-علمی و سیاستگذاری و برنامه ریزی استراتژیک دارای بیشترین سهم در تاثیر بر کاربست علوم انسانی بودند. همچنین مطالعه ضرایب تبیین و میزان F نشانگر آن بود که در صد بالایی از واریانس متغیر ملاک کاربست علوم انسانی به وسیله متغیرهای پیش بین مدیریت حرفه ای، فرهنگ، نگرش اجتماع، سیاستگذاری و برنامه ریزی استراتژیک، قابل تبیین می باشد. بر اساس نتایج پیشنهاد می گردد که توجه به این مولفه ها و عوامل بسترساز و بنیادین در راستای بهره برداری از یافته های علمی حوزه علوم انسانی مدنظر قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی برازش مدل ارائه شده در زمینه رهبری مورد اعتماد و تعهد سازمانی کارکنان با میانجی گری متغیر عدالت سازمانی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر را تمام معلمان مدارس دبیرستان پسرانه آموزش و پرورش منطقه دو شهر قم تشکیل داده اند. از جامعه آماری یادشده، 300 نفر بر اساس نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه رهبری مورد اعتماد (آوولیو و همکاران، 2007)، پرسشنامه عدالت سازمانی نیهف و مورمن (1993) و پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و مایر (1997) استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش، از مدل معادلات ساختاری، شاخص های برازش و ضرایب مسیر استفاده شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد رهبری مورد اعتماد بر تعهد سازمانی معلمان تأثیر مستقیم و معناداری دارد و عدالت سازمانی بر تعهد سازمانی معلمان تأثیر مستقیم و معناداری دارد؛ همچنین رهبری مورد اعتماد به صورت غیرمستقیم ازطریق عدالت سازمانی بر تعهد سازمانی معلمان تأثیر معناداری دارد؛ درنتیجه، مدل مفهومی ارائه شده از برازش آماری مناسبی برخوردار است؛ بدین معنا که مدل تبیین تعهد سازمانی بر اساس رهبری مورد اعتماد و عدالت سازمانی، با داده های تجربی برازش دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی بین متغیرهای مستقل کیفیت زندگی کاری و فرهنگ سازمانی با متغیر میانجی تعهد سازمانی با بیگانگی از کار در مدیران مقطع متوسطه ی شهر شیراز انجام شد. نمونه ی مورد بررسی ۴۱۲ مدیر بودند. که ۲۳۴ نفر از آنها به پرسشنامه های ارسالی جواب دادند. چهار پرسشنامه ی فرهنگ سازمانی دنیسون، تعهد سازمانی مایر و آلن، کیفیت زندگی کاری والتون و کاسیو و بیگانگی از کار محقق ساخته مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به مبانی نظری، نمونه یی ارایه شد که یافته های پژوهش، مدل را تأیید نمود و نتیجه ی تحلیل مسیر نشان داد که رابطه ی منفی و معنی داری بین متغیر فرهنگ سازمانی با بیگانگی از کار، بین متغیر فرهنگ سازمانی از طریق متغیر میانجی تعهد سازمانی، و بین کیفیت زندگی کاری و بیگانگی از کار با متغیر میانجی تعهد سازمانی وجود دارد. بین متغیر کیفیت و تعهد نیز رابطه ی مثبت و معنی داری به دست آمد. با انجام تحلیل مسیر، فرهنگ سازمانی پیش بینی کننده ی قوی تری برای کاهش بیگانگی از کار در سازمان های آموزشی شناخته شد. <br clear="all" />  

اضطراب ناشی از ورود به محیط کلاس و مدرسه همراه با کم تجربگی، معلمان تازه کار را در سال های اولیه کارشان گاهی تا سرحد ترک شغل تحت فشار قرار می دهد. یکی از سخت ترین وجوه کار معلم تازه کار، رابطه وی با والدین است. در رابطه با مسئله فوق، این پژوهش درصدد است به دو سوال پاسخ دهد: 1. مهم ترین انتظارات معلمان تازه کار از والدین چیست؟ 2. آیا نیازهای شناخته شده، اندازه گیری معنادار و قابل قبولی از متغیر نیازهای مرتبط با والدین به عمل آورده است؟ برای پاسخ دهی دقیق به سوالات پژوهش، از روش آمیخته ی اکتشافی استفاده شده است. بر اساس روش تحقیق، ابتدا و در قسمت کیفی با 20 نفر از خبرگان آموزشی مصاحبه شد و سپس بر مبنای یافته های کیفی، پرسشنامه محقق ساخته شامل 13 سوال تدوین گشت. جامعه این پژوهش شامل تمامی معلمان تازه کار شهر تهران است (که حداکثر سه سال سابقه ی خدمت در کسوت معملی داشته اند) که تعداد آنها 6400 نفر است. از این میان، تعداد 447 پرسش نامه، با استفاده از روش نمونه گیری «در دسترس» در اختیار معلمان قرار گرفت که از این تعداد 371 عدد دریافت گردید. بررسی مهم ترین نیازها و انتظارات معلمان تازه کار در ارتباط با والدین نشان می دهد که پیگیری والدین از وضعیت دانش آموزان، قدردانی نسبت به زحمات معلم و دادن اطلاعات مورد نیاز درباره ی ویژگی های دانش آموزان به معلم تازه کار، مهم ترین انتظارات و نیازهای معلمان می باشند. استفاده از نظرات والدین در اداره ی کلاس و نیز هماهنگی روش های آموزشی والدین با روش معلم، نیازهایی با کمترین رتبه شناخته شدند.

هدف از این مطالعه شناسایی عوامل مؤثر در تصمیم گیری دانش آموزان سال چهارم دبیرستان برای ادامه تحصیل در دانشگاه بود. برای انجام این پژوهش از روش پیمایشی استفاده و داده ها با بهره گیری از پرسشنامه ای محقق ساخته گردآوری شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه(6175N=) دانش آموزان دختر و پسر سال چهارم دبیرستان که در سال تحصیلی 90- 1389 در سه رشته ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی در دبیرستان های دولتی شهر کرمانشاه مشغول به تحصیل بودند. از این میان 540 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و به طور تصادفی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از میانگین رتبه ای و آزمون فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از تجزیه و تحلیل داده ها این نتایج بدست آمد: در بین عوامل فردی- روانشناختی، علاقه ، خودپنداره تحصیلی بالا و کسب شناخت، در بین عوامل خانوادگی، انتظار والدین مبنی بر افتخارآفرینی فرزندشان، اهمیت بالای درس خواندن برای خانواده و تمایل والدین، در بین عوامل اجتماعی- فرهنگی، منزلت اجتماعی، تعاملات اجتماعی، اهمیت دانشجو بودن در میان خویشاوندان و تأثیر دوستان، در بین عوامل اقتصادی، یافتن شغل مناسب، کسب درآمد و تلقی کردن تحصیلات به عنوان سرمایه گذاری، و در بین عوامل آموزشگاهی، رشته تحصیلی، تشویق معلمان و رقابت با همکلاسی ها به ترتیب مهم ترین عوامل شناخته شدند.

هدف اصلی مطالعه حاضر، طراحی و تدوین شاخص های ارزیابی عملکرد پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش است. این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل همه اعضای هیئت علمی و کارشناسان پژوهشگاه و نیز همه اسناد منتشر شده در حوزه پژوهش در آموزش و پرورش بودند. 8 نفر از افراد با روش نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. همچنین همه اسناد مرتبط شناسایی شده (40 سند) نیز، به عنوان نمونه پژوهش، مطالعه و بررسی شدند. داده های پژوهش با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و فرم تحلیل محتوای اسناد و مصاحبه ها جمع آوری شدند. با توجه به کدهای استخراج شده از تحلیل محتوای مصاحبه ها و اسناد، تعداد 111 شاخص تدوین شد. این شاخص ها در جلسه ای با حضور پنج نفر از مصاحبه شوندگان، بررسی و تعداد 32 شاخص حذف شد. شاخص های تدوین شده در مقوله های مختلفی دسته بندی شدند. برون دادها و دستاوردها با 19 شاخص، پیامدها با 10 شاخص، منابع و تسهیلات با 6 شاخص و آموزش و توانمندسازی نیز با 5 شاخص؛ ازجمله مقوله های ارزیابی عملکرد  پژوهشگاه است.

با توجه به سیر تحول ارزشیابی آموزشی، در این مقاله مفهوم بازگشت انتظارات در حوزه ارزشیابی آموزش کارکنان بر اساس رویکرد کیفی و روش اسنادی بررسی می شود. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده شد. طی جستجو در پایگاه های علمی ایران داک، مگ ایران، سیویلیکا، Elsevier، Emerald، Google Scholar، Amazon، Sciencedirect، IEEE، Springer، SAGE و Wiley تعداد 92 سند و منبع گردآوری شد که در فرایند بررسی و انتخاب اسناد و منابع، تعداد 19 مورد از آنها  انتخاب و بررسی شدند. از روش سه سویه سازی برای افزایش روایی استفاده شد. ضریب پایایی با روش هولستی 85.9 بود. فرایند کدگذاری و تحلیل مضامین با نرم افزار MAXQDA انجام گرفت. در این فرایند تعداد 632 کد به دست آمد که در قالب 55 مضمون پایه، 11 مضمون سازمان دهنده و 1 مضمون فراگیر طبقه بندی شدند. در پایان، ضمن ارائه شبکه مضامین بازگشت انتظارات، بر مبنای ارتباط بین مضامین سازمان دهنده موجود در ادبیات و پیشینه پژوهش و با مصاحبه نیمه ساختاریافته با 5 نفر از استادان و صاحب نظران ارزشیابی آموزشی، مدل ارزشیابی آموزشی بازگشت انتظارات طراحی شد. اجزای این مدل فرایندی عبارت اند از: ویژگی ها، الزامات، شناسایی ذی نفعان، تعیین انتظارات، شاخص گذاری، طراحی آموزشی، ارائه آموزش، ارزشیابی اثربخشی، اقدامات حمایتی، پایش، بازخورد و پیامدها. این مدل می تواند میزان اثربخشی برنامه های آموزشی را مبتنی بر شاخص های برآمده از انتظارات ذی نفعان، نشان داده و افزایش دهد. 

هدف این پژوهش، بازنگری و «بازآفرینی» برنامه درس «اصول مدیریت آموزشی»، به عنوان یکی از دروس اصلی دوره کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی است. این مطالعه به دنبال یافتن پاسخ دو سؤال اساسی است: وضعیت موجود برنامه درسی «اصول مدیریت آموزشی» در دانشگاه های داخلی و خارجی چگونه است؟ و مفاهیم عمده این ماده درسی، متناسب با شرایط و نیازهای فعلی دانشجویان و مدیران آموزشی کدام است؟ بنابراین، در این راستا، وضعیت دو مقوله «ساخت» و «محتوای» برنامه درسی، در قالب هفت سؤال پیرامون «ساخت» و سه سؤال پیرامون «محتوا» برای درس مذکور مطرح شده است. به منظور پاسخگویی به سؤال های مورد بحث، نخست با استفاده از مطالعه نظری (مطالعه اسنادی و کاوش های الکترونیکی)، سرفصل های در حال تدریس درس «اصول مدیریت آموزشی»، در دانشگاه های ایران و برخی از دانشگاه های خارجی تعیین و سپس بر آن اساس، مطالعه میدانی در نمونه ای متشکل از 16 نفر از استادان (مطالعه به صورت سرشماری) و 181 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، به صورت تصادفی از 16 دانشگاه کشور از طریق دو نوع پرسشنامه مجزا، انجام و نتایجی نیز احصاء شد. یافته های این مطالعه نشان داد که وضعیت موجود «ساخت» و «محتوا» در برنامه درسی مورد مطالعه، پاسخگوی شرایط و نیازهای کنونی دانشجویان نیست و ایجاد تغییراتی در مفاهیم عمده درس «اصول مدیریت آموزشی»، مطابق با الگوی پیشنهادی حاصل از این پژوهش ضروری است.

این مقاله در پی آن است تا در راستای سیر تحول ارزشیابی آموزشی، مدل ارزشیابی آموزشی تحقق انتظارات (ROE) را اعتباریابی کند. جامعه مورد مطالعه، ذینفعان برنامه های آموزشی سازمان صداوسیما بودند که تعداد 465 نفر از آن ها با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب، انتخاب شدند. روایی محتوایی ابزار اندازه گیری مبتنی بر دیدگاه خبرگان و با فرم های CVI و CVR و پایایی آن مبتنی بر ضریب آلفای کرونباخ به میزان 0.975 به دست آمد. داده های گردآوری شده با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار LIZREL تحلیل شدند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول نشان داد روابط بین همه نشانگرها با مؤلفه های مدل در سطح P<0.01 معنی دار هستند. نتایج تحلیل عاملی مرتبه دوم و تحلیل مسیر، ضمن برازش مدل، نشان داد 17 مورد از روابط فرض شده بین متغیرهای مختلف در سطح p<0.05 معنیدار بودند. مدل اعتباریابی شده ROE ضمن تطبیق با آخرین تحولات حوزه ارزشیابی آموزشی، نتیجه مدار و فرایندمدار است و تعریف جدیدی از مفهوم اثربخشی آموزشی را مبتنی بر انتظارات ذینفعان برنامههای آموزشی ارائه می دهد و می تواند اثربخشی برنامه های آموزشی سازمان صدا و سیما را بر مبنای انتظارات ذینفعان این سازمان ارزشیابی کند.