رضا طهماسبی

حفظ و نگهداشت کارکنان یکی از کارکردهای مهم مدیریت منابع انسانی می باشد. زمانی این مقوله اهمیت دوچندان پیدا می کند که با کارکنانی متفاوت روبرو باشیم. هدف اصلی پژوهش حاضر حفظ و نگهداشت کارکنان تنوع عصبی در سازمان بوده و اوتیسم به عنوان یکی از مصادیق تنوع عصبی، مورد تاکید می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی بوده است و از نظر رویکرد و روش، کیفی می باشد. داده های مورد نیاز با روش میدانی، جمع آوری گردیده است. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه می باشد. مشارکت کنندگان در این پژوهش شامل سه گروه درمانگر، کارفرما و والد می باشند که تعداد بیست و یک نفر به شیوه هدفمند، از شهرهای تهران، قم، شیراز، مشهد، قزوین و اصفهان انتخاب گردیده اند. داده ها با روش تحلیل مضمون، تجزیه و تحلیل شده اند. شبکه مضامین شکل گرفته شامل 88 کد، 20 مضمون فرعی و 5 مضمون اصلی (فرهنگ سازمانی تنوع پذیر، انگیزش، آموزش، ارتباطات ایمن و تطبیق معقول) می باشد. مضامین اصلی، حوزه هایی هستند که جهت حفظ و نگهداشت کارکنان، شایسته توجه می باشند.

برنامه های بازنشستگی سنتی مزایای معین به تدریج تسلط خود را در سیستم های بازنشستگی بسیاری از کشورها از دست داده اند و طی چند دهه گذشته تغییر تدریجی به سمت طرح های مشارکت معین صورت گرفته است. در بین مطالعات صورت گرفته، ضعف توجه به نحوه مدیریت طرح های مشارکت معین مشهود است. این مطالعه با استخراج ویژگی های مدیریت بهینه طرح های بازنشستگی مشارکت معین به دنبال شناسایی عوامل مؤثربر پیاده سازی موفقیت آمیز این طرح ها است. با توجه به هدف تحقیق، روش کیفی فراترکیب انتخاب گردید و با بررسی و تحلیل عمیق ادبیات موضوع در بازه زمانی سال های 1980 تا 2020 و تحت مراحل هفت گانه روش فراترکیب سندلوسکی و باروسو و با استفاده از کدگذاری، مفاهیم آشکار مؤثر بر مدیریت طرح های مشارکت معین استخراج گردید. نتایج حاصل از تحلیل های صورت گرفته نشان داد که در حوزه مدیریت بهینه طرح های مشارکت معین، 5 مقوله اصلی شامل ساختار طرح، سرمایه گذاری طرح، سیاست پشتیبانی از طرح، مشارکت و راهبری آن می بایست موردتوجه قرار گیرد. در نتیجه با توجه به نقش آفرینی وجوه مختلف در این طرح ها، پیاده سازی و مدیریت آن با چالش مواجه بوده و موفقیت طرح درگرو نگاه جامع و سیستماتیک به عوامل ارائه شده در این مطالعه می باشد.

حکومت ها در تلاش برای ایجاد ساختارهای توسعه محور، با دو وضعیت مواجه خواهند بود: یا در جلب مشارکت جامعه هدف در برنامه ها و پروژه ها و سازمان دهی موفق عمل می کنند یا قادر به جلب مشارکت نیستند و در نتیجه، مردم خود برای سازمان دهی تلاش ها وارد عمل می شوند. به نظر می رسد که با پیچیده تر شدن مشکلات پیش روی جوامع و هم چنین رشد جمعیت، به صورت اجتناب ناپذیری، حکومت ها به تنهایی قادر به پیشبرد همه اهداف خود از مسیر ساختارهای حکومتی اولیه نخواهند بود و می بایست آحاد جامعه را چنان آگاه و توانمند نمایند که خود قادر به شناسایی مسیرهای لازم برای سازمان دهی تلاش ها در جهت اهداف توسعه، مصالح و منافع عمومی باشند. بدین ترتیب یا حکومت ها آگاهانه این مسیر را برای جامعه تسهیل می نمایند یا جوامع، با مشاهده نیازمندی ها و هم چنین مشاهده ساختارهای اجتماعی مردم نهاد مؤثر در امر توسعه در کشورهای توسعه یافته، به این نتیجه می رسند که خود این ساختارها را شکل دهند. سازمان دهی مؤثر و جلب مشارکت، خصوصاً در روستاهایی که ساختارهای مشارکت اجتماعی آنان در امر توسعه در مقایسه با مناطق شهری از درجه پایین تری از توسعه یافتگی برخوردار است و عموماً از آن ها با عنوان «مناطق محروم» یاد می گردد، اهمیت بیشتری می یابد. در مقاله حاضر بر اساس رویکرد تحلیل هرمنوتیکی با مطالعه اسنادی و تحلیل دو برنامه توسعه، یکی در اتحادیه اروپا و دیگری در پاکستان، «الگوی نظری تقویت ساختارهای اجتماعی برای حمایت از خط مشی های توسعه مناطق روستایی ایران» ارائه می گردد.

هدف این پژوهش فهم کنش نهادی مدیریت منابع انسانی است. برای انجام پژوهش، 20 مصاحبه نیمه ساختاریافته بر اساس نمونه گیری هدفمند و اشباع نظری صورت گرفت و از طریق تحلیل مضمون 68 مضمون پایه، 14 مضمون سازمان دهنده و 4 مضمون فراگیر پس از کدگذاری مجدد انتخاب شد. مضامین فراگیر عبارت اند از زمینه نهادی، کنش ها، تضادها، اقدامات و مضامین سازمان دهنده زمینه نهادی HRM عبارت اند از پیچیدگی نهادی، نوع فعالیت، تغییر نهادی، کنشگران HRM. کنشگران HRM از طریق هوش نهادی ابعاد زمینه نهادی را درک می کنند و اقدامات خود را با منطق HRM از طریق دو دسته کنش فعال و غیر فعال معنا می بخشند؛ به عبارتی جاری سازی اقدامات بر اساس شیوه معنابخشی به منطق نهادی در منطق HRM است. کنش های فعال شامل کار نهادی و کارآفرینی نهادی، سفارشی سازی، متنوع سازی گزینشی، ترکیب کردن، اهرم سازی، به روزآوری، بازآفرینی، و یکپارچه سازی منطق های نهادی در منطق HRM و کنش های ساختاری سازماندهی کنش گرا و شبکه سازی و چابک سازی است. کنش های غیرفعال شامل مشروع سازی منطق HRM در زمینه پیوند سست، اولویت دهی، استانداردسازی، و متناسب سازی منطق های نهادی در منطق HRM و تعدیل و برون سپاری ساختار می شود. این کنش ها در پاسخ به سه دسته از تضادها، شامل تضاد منطق HRM با منطق های نهادی، تضاد منطق HRM با منطق های نهادی متعارض و تضادهای منطق HRM (شامل تضاد منطق HRM با منطق سازمان، تضاد بین منطق اقدامات، تضادهای درون منطق اقدامات HRM) است. بر اساس یافته ها، الگوی مفهومی پژوهش ارائه شد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، فهم سوگیری های تصمیم گیری مشاوران سازمانی مبتنی بر رویکرد علوم شناختی بود.روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش کیفی  بود. جامعه آماری پژوهش، مشاوران سازمانی یک شهرک صنعتی واقع در استان تهران در سال 1399 بودند. حجم نمونه 10 نفر به دلیل اشباع نظری و از طریق نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از روش مصاحبه ساختاریافته برای تعیین پایایی از روش پایایی بین دو کدگذار (ضریب کاپای کوهن) استفاده شد، که عدد 0.86 بدست آمد و مورد تائید قرار گرفت. روایی نیز بر اساس پروتکل مصاحبه بود. تحلیل داده ها با استفاده از کدگذاری باز معادل تحلیل محتوای کیفی در نرم افزار Maxqda 11 صورت گرفت.  یافته ها: یافته های حاصل از مصاحبه با مشاوران شامل: 3 مقوله اصلی، 8 مقوله فرعی، 28 مفهوم و 161 کد اولیه بود که (3 مقوله اصلی؛ اطلاعات بیش از حد، نیاز به سریع عمل کردن و فقدان معنا) و (8 مقوله فرعی؛ در دسترس بودن، چارچوب بندی، اثر مرجع، تائید، نمایندگی، پافشاری، تعهد و توهم کنترل) بودند.بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد برای هر سه مقوله اصلی بدست آمده تجویزهای راهبردی وجود دارد، که با به کار بردن آن ها می توان تا حد زیادی سوگیری های را کاهش داد. برگزاری کارگاههایی مانند تفکر انتقادی یا نقادانه به دلیل ساختارشکنی در چارچوب ذهنی افراد، شناخت تیپ شخصیتی خود و دیگران، روشن کردن اهداف قبل از دیدن و بررسی گزینه ها، تخمین منابع اطلاعاتی به صورت موشکافانه و افزایش زمان برای تصمیم گیری باعث کاهش در بروز این سوگیری ها می شود. 

          زمینه و هدف: فضیلت سازمانی، به عنوان مفهومی ترکیبی از روان شناسی مثبت و اخلاق تجاری، به ویژگی های کلی اخلاقی سازمانی اشاره دارد که توسط جمعی یا فردی، جو، ساختار و رویه های خط مشی در یک سازمان تجسم می یابد. در سال های اخیر، تأثیرات مثبت فضایل سازمانی بر افراد و سازمان ها مورد توجه دانشگاهی فزاینده ای قرار گرفته است. توسعه فناوری دیجیتال منجر به تغییر در مدل های کسب و کار و الگوهای سازمانی و غیره و همچنین ایجاد رفتارهای کاری فراتر از حیطه مسئولیت کارکنان و نحوه ارتقای رفتارهای سازنده کارکنان در شرایط جدید کاری نیز شده است. تبدیل شدن به موضوعی کانونی در حوزه رفتار سازمانی و منابع انسانی. رفتار حمایتی یک رفتار فرا نقشی است که در آن کارکنان ایده های سازنده ای را برای بهبود وضعیت کاری یا سازمانی خود آغاز می کنند. این رفتار بیشتر با ویژگی های انگیزشی بیرونی درونی و سازمانی خود فرد مرتبط است. بنابراین، این امکان وجود دارد که فضیلت سازمانی یک متغیر پیشین مهم رفتار سازنده کارکنان باشد. بررسی ادبیات مربوطه نشان می دهد که مطالعات رابطه بین فضیلت سازمانی و متغیرهای پیامد مرتبط را بررسی کرده اند، اما مطالعات کمتری رابطه بین فضیلت سازمانی و رفتار سازنده کارکنان را بررسی کرده اند. بنابراین، این مطالعه تأثیر فضیلت سازمانی را بر رفتار سازنده کارکنان در زمینه چینی بررسی می کند. با توجه به عرصه های فعال آستان قدس رضوی، ذینفعان مختلفی از آحاد و اقشار جامعه به عنوان سرمایه های اجتماعی این سازمان قرار دارند که ایجاب می نماید نسبت به اتخاذ رویکردهای مسئولیت های اجتماعی اقدام ویژه ای به عمل آید. بر اساس اسناد بالادستی کشور مطابق با بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، پیشرفت اسلامی − ایرانی، سیاست های اقتصاد مقاومتی و سیاست های اداری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری، توجه به تعالی سازمانی توسط سازمان ها و نهادهای دولتی تأکید شده است که در این راستا؛ آستان قدس رضوی که در پایتخت مذهبی و شیعه جهان اسلام قرار دارد می بایست خود را نسبت به اتخاذ ملاحظات، تدابیر، راهبردها و سیاست های متمرکز، جامعه و یکپارچه به منظور توسعه ی مبانی مسئولیت های اجتماعی اقدام نماید و از تبعات و چالش های عدم توجه به این مقوله، خود را مصون دارد. عدم توجه آستان قدس رضوی به مقوله مسئولیت های اجتماعی شامل 1. ریزش سرمایه های اجتماعی؛ 2. اصطکاک فکری و عملکردی با اقشار مختلف جامعه؛ 3. اشاعه ی رفتارهای انحرافی و سوء در بین مدیران و کارکنان؛ 4. منحرف شدن از مأموریت اصلی و توجه و تکریم زائران مقدس بارگاه امام رضاj؛ 5. افزایش هزینه های ناشی از خروج سهامداران در بخش های اقتصادی؛ 6. آسیب و خدشه به مبانی اصلی انقلاب اسلامی؛ 7. تحت الشعاع قرار گرفتن اصول اجتماعی و فرهنگی سازمان می باشد. بر اساس چالش ها و مطالب بیان شده، در این تحقیق محقق به دنبال پاسخ به این سؤال اساسی است که الگوی مسئولیت های اجتماعی در آستان قدس رضوی به عنوان یک سازمان فضیلت محور به چه صورت می باشد به عبارت دیگر محقق به دنبال شناسایی ابعاد و مؤلفه های مؤثر بر توسعه ی رویکرد مسئولیت های اجتماعی در بین منابع انسانی سازمان آستان قدس رضوی می باشد؟ روش تحقیق: این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها به صورت توصیفی از نوع اکتشافی است و از ابزار تجزیه و تحلیل داده های کیفی شامل تحلیل مضمون استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل مدیران فعال در زمینه مسئولیت های اجتماعی در وزارت آستان قدس رضوی بودند که در نهایت 10 نفر به روش هدفمند و در دسترس تعیین شدند که نسبت به انجام مصاحبه از آن ها اقدام شد. یافته ها: در این پژوهش ها مؤلفه هایی چون نحوه هدایت و راهبری سازمان به سمت سیستماتیک نمودن روند گفتمان سازی اصول مسئولیت های اجتماعی، توسعه ساختاری، توسعه فنّی، فرهنگ سازی، آموزش و... متناسب با مفاهیم مسئولیت های اجتماعی در تمامی لایه های خرد و کلان و سطوح مختلف سازمانی مورد نظر بوده است. آستان قدس رضوی به دلیل ماهیت و مأموریت ویژه آن، نیازمند توجه به اصول مسئولیت های اجتماعی در راستای مدیریت سرمایه اجتماعی است تا بتواند با مشارکت و سهیم شدن آحاد جامعه، پروژه ها به نحو مطلوبی پیش ببرد. این عوامل در بُعد ساختار و تمهیدات سازمانی که ناظر بر مجموعه اقداماتی است که همراستایی و همسویی اقدامات ارکان اجرایی سازمان را در راستای مسئولیت های اجتماعی در سازمان های فضیلت محوری ایجاد می کند که شامل تدوین دستورالعمل ها و رویه های اجرایی، تدوین خط مشی مسئولیت های اجتماعی ، تدوین قوانین مرتبط با مسئولیت های اجتماعی شرکت، تدوین محدودکننده ها و کنترل کننده های سازمانی و تدوین چشم انداز در عرصه پیاده سازی رویکرد مسئولیت های اجتماعی می باشد. بُعد گفتمان سازی که ناظر بر فرهنگ سازی اصول مسئولیت های اجتماعی در سازمان های فضیلت محور می باشد شامل رفتارسازی مبتنی بر دوستی و مروت با آحاد جامعه، فرهنگ سازی و گفتمان سازی اصول کرامت انسانی و توسعه نگرش مدیران نسبت به اهداف فضیلت محور می باشد، زیرسخت های شبکه های اجتماعی شامل به کارگیری شبکه های اجتماعی در راستای مشارکت اجتماعی، استفاده از فرصت های تحول دیجیتال در زمینه مسئولیت های اجتماعی و توسعه یکپارچه شبکه های اجتماعی ملی با نگاه جذب سرمایه اجتماعی می باشد، تدوین قوانین و دستورالعمل ها شامل تدوین دستورالعمل ها و رویه های اجرایی، تدوین خط مشی  مسئولیت های اجتماعی و تدوین قوانین مرتبط با سرمایه های اجتماعی شرکت می باشد همچنین تدوین محدودیت ها کنترل کننده ها شامل تدوین محدودکننده ها و کنترل کننده های سازمانی و تدوین چشم انداز در عرصه اجرای مسئولیت های اجتماعی می باشد. فرآیندها و رویه ها شامل طراحی فرآیندهای مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رعایت اصول زیست محیطی، پرداخت حقوق و دستمزد در تراز انقلاب اسلامی و تدوین شاخص های ارزیابی عملکرد بر اساس  مسئولیت های اجتماعی می باشد.

هدف از پژوهش حاضر ارائه چارچوبی برای توسعه منابع انسانی دوسوتوان زمینه ای در منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس بود. روش تحقیق به صورت کیفی از نوع مصاحبه نیمه ساختاریافته و جامعه آماری شامل خبرگان منابع انسانی در شرکت های فعال در منطقه آزاد ارس با سابقه مدیریت منابع انسانی حداقل به مدت 5 سال بود. جهت تعیین نمونه آماری 15 نفر از خبرگان به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند و در تحقیق مشارکت کردند. بر اساس روش تحلیل تم حاصل از مصاحبه با خبرگان 11 ویژگی در قالب 5 عامل توانمندسازی، ایجاد انگیزش، فرصت آفرینی، توانایی تطابق، و مدیریت منابع انسانی در پژوهش حاضر شناسایی شد که چارچوب توسعه منابع انسانی دوسوتوان زمینه ای را تشکیل داد. در نتیجه برای توسعه منابع انسانی دوسوتوان لازم است سازکارهای مناسبی مورد توجه قرار گیرند. بر همین اساس پیشنهاد می شود جهت توانمندسازی کارکنان به آموزش و کسب مهارت های نوین، ایده های خلاقانه، و شناسایی استعدادها توجه شود. همچنین ایجاد انگیزه در افراد می تواند از طریق جانشین پروری بر اساس شایستگی و حمایت از کارکنان صورت پذیرد.