محسن دستگیر

این پژوهش نتایج بررسی تجربی سطح افشای شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و همچنین رابطه همزمان سطح افشا با عملکرد عملیاتی و ارزشیابی بازار در دوره قبل و بعد از تدوین استاندارد و مقررات گذاری را گزارش می کند. نسبت بازده فروش و نسبت کیوتوبین به عنوان شاخص عملکرد عملیاتی و ارزشیابی بازار در نظر گرفته شده و به منظور اندازه گیری سطح افشای اطلاعات در گزارش های سالانه از شاخص غیر وزنی متشکل از 600 مؤلفه استفاده شده است. در این راستا، هدف پژوهش پیش رو، بررسی رابطه دو طرفه سطح افشا و عملکرد عملیاتی/ ارزشیابی بازار 66 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1377-1379 و 1387-1392 است. بدین منظور سیستم معادلات همزمان با استفاده از روش رگرسیون دومرحله ای برآورد شد. نتایج برآورد بیانگر وجود رابطه دو طرفه بین سطح افشا و عملکرد عملیاتی/ ارزشیابی بازار در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره قبل و بعد از تدوین استاندارد و مقررات گذاری است. همچنین بعد از تدوین استاندارد و مقررات گذاری، سطح افشا افزایش یافته و رابطه افشا و عملکرد عملیاتی و ارزشیابی بازار نسبت به قبل از تدوین استاندارد تفاوت معناداری دارد.

هدف این پژوهش،تعیین قدرت توضیح دهندگی مدل حاشیه سود/گردش دارایی ها درتبیین تغییرات نسبت سودعملیاتی آتی درشرکت های پذیرفته شده دربورساوراق بهادارتهران می باشد. متغیروابسته استفاده شده دراین پژوهش،تغییرات نسبت سودعملیاتی به متوسط خالص دارایی های عملیاتی سال آتی به منظورتعیین محتوای اطلاعاتی مدل حاشیه سود/گردش دارایی هادرشناسایی مدیریت سوداست.دراین پژوهش ازتجزیه وتحلیل دوپونت بااستنادبه این موضوع که فروش یک عامل ومحرک اصلی سرمایه گذاری وسودشرکت بوده ولذا خالص دارایی های عملیاتی منعکس درترازنامه وخالص سودعملیاتی منعکس درصورت سودوزیان شرکت بایستی به طورمستقیم وهم جهت با دارایی هاتغییرکنند،استفاده می شود.تغییردرگردش دارایی هاوحاشیه سودبه طورمعکوس ودرجهت مخالف هم می تواندنشانه ای ازمدیریت سودباشد.متغیرهای مستقل استفاده شده دراین پژوهش شامل مدیریت سودروبه بالا وروبه پایین طبق مدل حاشیه سود/گردش دارایی ها است. همچنین ازمتغیرهای نسبت سودعملیاتی به متوسط خالص دارایی های عملیاتی سال جاری،تغییرات نسبت سودعملیاتی به متوسط خالص دارایی های عملیاتی سال جاری،نسبت خالص دارایی های عملیاتی به فروش سال جاری،تغییرات نسبت خالص دارایی های عملیاتی به فروش سال جاری،تغییردرگردش دارایی ها،تغییردرحاشیه سود،اجزای مدیریت شده اقلام تعهدی شرکت براساس مدل اقلام تعهدی غیرعادی ونسبت ارزش بازاربه ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام به عنوان متغیر کنترلی استفاده به عمل آمده است.جامعه آماری پژوهش شامل 133 شرکت طی سال های 1383 تا 1390 است.جهت آزمون فرضیه پژوهش ازرگرسیون چندمتغیری با داده های تلفیقی/ترکیبی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهدکه مدل تشخیصی حاشیه سود/گردش دارایی ها نسبت به مدل اقلام تعهدی غیرعادی دارای محتوای اطلاعاتی کم تری درشناسایی مدیریت سوداست.

تمرکز پژوهش های اخیر در بازار سرمایه به بررسی عواملی بوده است که بر کاهش ریسک سرمایه گذاری و همچنین بر بازده سهام اثر گذار هستند. در این میان مدل سه عاملی فاما و فرنچ (1993) اثر عوامل ریسک را در توضیح تغییرات بازده سهام بهتر نشان می دهد. این پژوهش به بررسی ارتباط همزمان بین عوامل ریسک در مدل سه عاملی فاما و فرنچ (1993) در توضیح تغییرات بازده اضافی پورتفوی می پردازد. بدین منظور با بررسی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1382- 1389 و با استفاده از روش SUR شواهدی ارایه شد که نشان می دهد عامل صرف ریسک بازار و عامل اندازه در توضیح تغییرات بازده اضافی پورتفوی های مشابه با یکدیگر، جایگزین و همچنین عامل صرف ریسک بازار و عامل ارزش نیز با یکدیگر رابطه جایگزین دارند. از طرفی یافته های پژوهش حاکی از آن است که عامل اندازه و عامل ارزش مکمل یکدیگر هستند.

هدف این پژوهش، شناسایی مدیریت سود از طریق تغییر درگردش دارایی ها و حاشیه سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. جهت شناسایی مدیریت سودرو به بالا و رو به پایین از مدل های حاشیه سود/گردش دارایی ها و مدل اقلام تعهدی غیرعادی طبق مدل تعدیل شده جونزاستفاده شده است. نمونه آماری پژوهش شامل133 شرکت طی سال های1383 تا1390 است. جهت آزمون فرضیه های پژوهش از آزمون های همبستگی، برابری میانگین شامل آزمون t و ولچ و مدل رگرسیونی تلفیقی/ترکیبی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد افزایش حاشیه سود و کاهش گردش دارایی ها به طورهمزمان نمی تواند نشانه مدیریت سود رو به بالا باشد و کاهش حاشیه سود و افزایش گردش دارایی ها هم به طورهمزمان نمی تواند مدیریت سود رو به پایین را نشان دهد. همچنین مدل اقلام تعهدی غیرعادی نسبت به مدل تشخیصی حاشیه سود/گردش دارایی ها محتوای اطلاعاتی مربوط تر و بیش تری در شناسایی مدیریت سود دارد.

این پژوهش با هدف شناسایی عوامل موثر حسابگری ذهنی انجام گرفته است. جامعه آماری تحقیق حاضر اساتید و دانشجویان و فعالان بازار سرمایه در استان اردبیل تشکیل داده اند. تعداد اعضای جامعه و نمونه در این تحقیق به ترتیب 196 و 130 نفر بودند. برای تجزیه و تحلیل از تکنیک دلفی سه دوری و ضریب کندال و برای رتبه بندی از تکنیک ویکور استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان داد که عوامل لنگر انداختن و تعدیل، خطای دسترسی به اطلاعات، خطای تایید اطلاعات، خطای فرافکنی، اثرهاله ای، احساسات بازار، تصورات خوش بینانه، تئوری افسوس، اثر ناهنجاری قیمت ها، دیدگاه محدود، بر تصمیم سرمایه گذاران بیشترین تاثیر را دارند.

مطالعه حاضر، به بررسی تأثیر نظام حاکمیت شرکتی بر کارآیی مدیریت سرمایه در گردش می پردازد. در این پژوهش، از متغیرهای درصد مالکیت سهامداران نهادی، دوگانگی وظیفه مدیر عامل، اندازه هیأت مدیره، استقلال اعضای هیأت مدیره و کیفیت حسابرسی به عنوان ساز و کارهای نظام حاکمیت شرکتی و از شاخص EIwcm ، برای اندازه گیری کارآیی مدیریت سرمایه در گردش استفاده شد. در این راستا، اطلاعات 136 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1386 الی 1390 مطالعه و بررسی شد. برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیون چند متغیره با استفاده از داده های ترکیبی بهره گرفته شد. نتایج پژوهش، بیانگر آن است که درصد مالکیت سهامداران نهادی و دوگانگی وظیفه مدیر عامل، اثر مثبت و معناداری بر کارآیی مدیریت سرمایه در گردش دارد، در حالی که متغیرهای اندازه هیأت مدیره، استقلال اعضای هیأت مدیره و کیفیت حسابرسی بر کارآیی مدیریت سرمایه در گردش، تأثیر معناداری نداشتند.

اهمیت سرمایه گذاری برای رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی به اندازه ای است که از آن را یکی از اهرم های قوی برای رسیدن به توسعه می دانند؛ بنابراین، توجه نکردن به این مقوله، باعث افت اقتصادی و قرارگرفتن در سیر نزولی را می شود. این مقاله به بررسی تأثیر ضعف کنترل های داخلی و شکاف سهامداران کنترلی بر کارایی سرمایه گذاری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. جامعه آماری این پژوهش، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1388 تا 1394 است. به منظور نمونه گیری از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است و تعداد اعضای نمونه این پژوهش شامل 104 شرکت است. برای آزمون فرضیه ها از الگوی رگرسیون و برای انجام تحلیل های نهایی، از نرم افزار ایویوز استفاده شده است. نتایج نشان می دهد بین شکاف سهامداران کنترلی و کارایی سرمایه گذاری رابطه معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر، هر چه شکاف سهامداران کنترلی افزایش یابد، نا کارایی سرمایه گذاری افزایش می یابد. همچنین ، نتایج نشان می دهد بین ضعف کنترل های داخلی و کارایی سرمایه گذاری رابطه معناداری وجود دارد؛ به این مفهوم که در صورت وجود ضعف کنترل های داخلی و یا افزایش تعداد آن، نا کارایی سرمایه گذاری افزایش می یابد.

بررسی ویژگی های اجزاء تشکیل دهنده ی سود یکی از بحث برانگیزترین اهداف تحقیقات حسابداری مالی بوده است. یکی از مهم ترین این اجزاء بخش تعهدی سود است. در این مقاله اقلام تعهدی با استفاده از مدل ریچاردسون به اجزاء کوچک تری تقسیم شده است تا اثر هر یک از این اجزاء به طور جداگانه بر سود سال آینده سنجیده شود. این مقاله طی بازه ی سال های 81 تا 86 و برای 147شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انجام شده است و برای سنجش مدل ها از رگرسیون با داده های ترکیبی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که بین تغییرات خالص اقلام تعهدی عملیاتی و سرمایه در گردش شرکت در سال جاری و درسمت مقابل سود سال آینده رابطه ی منفی وجود دارد. همچنین بین تغییرات کارایی در سال جاری و سود سال آینده رابطه ی مثبتی برقرار است. تفکیک اقلام تعهدی به اجزاء فوق باعث افزایش توان توضیحی مدل شده است. در عین حال نتایج به دست آمده در مورد اثرات رشد فروش و تغییرات خالص اقلام تعهدی عملیاتی غیرجاری شرکت در سال جاری و سود سال آینده، معنی دار نیست.

در سال های اخیر همواره مسئولیت اجتماعی و زیست محیطی شرکت ها و ابعاد تأثیرگذار بر آن، از دیدگاه حافظان محیط زیست و اقشار مختلف استفاده کننده از گزارش ها و صورت های مالی شرکت ها مورد توجه بوده است. مسئولیت اجتماعی سازمان ها از جستارهای «اخلاق کسب و کار» است که به بررسی نقش شرکت ها در حوزه اجتماع می پردازد. مسئولیت اجتماعی شرکتی، مجموعه وظایف و تعهداتی است که شرکت باید در راستای حفظ، مراقبت و کمک به جامعه ای که در آن فعالیت می کند، انجام دهد. همچنین همواره تأثیر ابعاد مختلف اقتصاد کلان، همچون تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم و نرخ بازده بدون ریسک بر مسئولیت اجتماعی و زیست محیطی شرکت ها، برای طرفداران محیط زیست موضوعی مهم تلقی شده است. مقاله حاضر با هدف بررسی رابطه بین شاخص های کلان اقتصادی با تغییرات سطح افشای موارد مرتبط با اجتماعی و زیست محیطی که در صورت های مالی و یادداشت های همراه این صورت ها، انجام شده است. این مقاله به روش شبه تجربی با بررسی 79 شرکت، در سال های 1380 تا 1393 به صورت میان رشته ای بین حسابداری و اقتصاد انجام شده است. برای آزمون فرضیه ها از رگرسیون چندگانه و داده های تابلویی با روش اثرات ثابت استفاده شده و برای سنجش مسئولیت اجتماعی و زیست محیطی، شاخص کی ال دی به کار گرفته شده است. نتایج تحلیلی داده های پژوهش و آزمون فرضیه ها نشان داد، بین شاخص های کلان اقتصادی همانند نرخ تورم و تولید ناخالص داخلی و نمره تغییرات افشای مسئولیت اجتماعی و زیست محیطی شرکت ها، رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد بین نرخ بازده بدون ریسک و مسئولیت اجتماعی و زیست محیطی شرکت ها، رابطه معناداری وجود ندارد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر محدودیت تأمین مالی بر ریسک سقوط قیمت سهام با در نظر گرفتن اثر اقلام تعهدی برای دوره زمانی 1389 الی 1395 است . روش: روش گردآوری داده ها، روش اسناد کاوی و مراجعه به بانک های اطلاعاتی و روش تحلیل داده ها از نوع استنباطی است؛ نرم افزار به کار رفته برای آماده سازی داده ها و تخمین مدل ها، استتا و ایویوز است. جهت آزمون فرضیه های پژوهش از الگو داده های ترکیبی استفاده شد. یافته ها: نتایج آژمون نشان می دهد که محدودیت تأمین مالی موجب افزایش احتمال ریزش قیمت سهام می گردد. هم چنین تأثیر مثبت بین محدودیت تأمین مالی و احتمال خطر سقوط قیمت سهام با در نظر گرفتن اثر اقلام تعهدی تشدید می گردد. نتیجه گیری: شرکت هایی که با محدودیت تأمین مالی مواجه هستند احتمال انباشت و مخفی سازی اخبار بد توسط مدیران برای دستیابی به منابع مالی افزایش می یابد همچنین مدیران از طریق اقلام تعهدی اقدام به مدیریت سود و مخفی نمودن اخبار بد می نمایند.

در این مطالعه، رابطه بین پراکندگی سود و بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و مقایسه رابطه بین پراکندگی سود و بازده سهام با استفاده از الگوی جورجینسن و همکاران (2012) می باشد. تحلیل داده های گردآوری شده در این پژوهش با استفاده از روشهای رگرسیون و آزمون معناداری t انجام شد. سپس فرضیه های پژوهش مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج حاصل بررسی 285 شرکت عضو نمونه نشان داد که، بین پراکندگی سود جاری و بازده سهام جاری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. در نتیجه فرضیه اول مبنی بر وجود رابطه معنادار بین پراکندگی سود جاری و بازده سهام جاری پذیرفته و فرضیه دوم مبنی بر وجود رابطه معنادار بین پراکندگی سود آتی و بازده سهام جاری رد می شود.   Abstract In this study, the relationship between stock returns and earnings dispersion in the companies listed in Tehran Stock Exchange was investigated. The main purpose of this research is to compare the correlation between aggregate stock returns and earnings dispersion based on the models developed by Jorgensen et al (2012).  Tow hypotheses are set and tested by applying regression and t-test methods. Results of the study of 285 companies showed a positive relationship between aggregate stock returns and contemporaneous earnings dispersion. As a result, the first hypothesis concerning the relationship between aggregate stock returns and contemporaneous earnings dispersion is accepted, and the second hypothesis regarding to the relationship between aggregate stock returns, and future earnings dispersion is not accepted.  

بحران اقتصادی با عدم اطمینان و نوسان های متغیرهای کلان اقتصادی همراه بوده و شرایط خاصی را برای محیط اقتصادی کشور و فعالیت شرکت ها ایجاد می کند که می تواند توانایی و قدرت مدیر بر ارزش و عملکرد شرکت را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، کیفیت حسابرسی و کیفیت گزارشگری مالی در شرایط بحرانی می تواند رفتار فرصت طلبانه مدیران را تعدیل نماید. از این رو، هدف این پژوهش بررسی تأثیر بحران اقتصادی بر ارتباط میان قدرت مدیریت، ارزش شرکت و عملکرد مالی آن با توجه به اثر تعدیلی ویژگی های گزارشگری مالی شرکت در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این پژوهش، برای بررسی ویژگی های گزارشگری شرکت از دو خصوصیت اثرگذار شامل کیفیت حسابرسی و کیفیت گزارشگری مالی استفاده شده است. با استفاده از روش حذف سیستماتیک، تعداد 197 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار برای دوره زمانی بین سال های 1385 تا 1396 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که ویژگی سطح کیفیت حسابرسی بالاتر با کاهش اثر منفی شرایط بحرانی سبب تاثیر مثبت قدرت و توانایی مدیریت بر ارزش و عملکرد مالی شرکت می شود. همچنین، ویژگی سطح کیفیت گزارشگری مالی بالاتر نیز با کاهش تاثیر منفی شرایط بحرانی تنها موجب تاثیر مثبت قدرت و توانایی مدیریت بر ارزش شرکت شده اما تأثیر معناداری بر عملکرد مالی شرکت ندارند.

محافظه کاری در حسابداری مفهومی است که سابقه ای دیرینه دارد و یکی از مهمترین مفاهیم محدودکننده و یک ویژگی کیفی و البته مهم اطلاعات حسابداری به شمار می رود. محافظه کاری یک میثاق مهم در گزارشگری مالی است و سطح احتیاط در شناسایی و اندازه گیری سود و دارایی را نشان می دهد. ترکیب سهامداری یا ساختار مالکیت، یکی از موضوعات مهم حاکمیت شرکتی است که می تواند در کارایی هر شرکتی تأثیر قابل توجهی داشته باشد. زیرا انگیزه مدیران را تحت تأثیر قرار می دهد. اساسی ترین رکن بحث حاکمیت شرکتی اطمینان یافتن از اعمال حاکمیت صحیح سهامداران بر اداره شرکت است. لذا هدف این پژوهش بررسی تاثیر ساختار مالکیت بر محافظه کاری شرطی و غیرشرطی است. به منظور دستیابی به این هدف هشت فرضیه تدوین شد. جهت آزمون فرضیه ها با استفاده از روش حذف سیستماتیک؛ نمونه ای متشکل از 186 شرکت از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1392 الی 1397 انتخاب گردید و مدل رگرسیونی چندگانه مبتنی بر داده های ترکیبی به کار برده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که مالکیت دولتی، مالکیت نهادی، مالکیت متمرکز و مالکیت مدیریتی بر محافظه کاری شرطی تاثیر مثبت و معناداری دارند و مالکیت دولتی، مالکیت نهادی، مالکیت متمرکز بر محافظه کاری غیرشرطی تاثیر منفی و معناداری ندارند؛ اما مالکیت مدیریتی بر محافظه کاری غیرشرطی تاثیر مثبت و معناداری دارد.

کمیته حسابرسی یکی از بنیادی ترین مفاهیمی است که در سال های اخیر و به ویژه پس از رسوایی های مالی شرکت های بزرگ کانون توجه نهادهای قانونگذار و حرفه ای کشورهای توسعه یافته قرار گرفته است. این کمیته مسئول نظارت بر راهبری شرکتی، فرآیند گزارشگری مالی، ساختار کنترل داخلی، عملکرد حسابرس داخلی و فعالیت های حسابرس مستقل است و به نیابت از هیئت مدیره و نیز از طریق اطمینان بخشی نسبت به وظیفه پاسخگویی شرکت، از سهامداران حمایت می کند. به عبارت دیگر، کمیته حسابرسی بر موضوعات با اهمیت گزارشگری مالی نظارت کرده، رعایت استانداردهای حسابداری را کنترل می کند و اطمینان حاصل می کند که کلیه اطلاعات لازم برای تصمیم گیری افشا شده باشد. هدف این پژوهش بررسی تاثیر ساختار مالکیت بر اثربخشی کمیته حسابرسی است. برای نیل به این هدف نمونه ای متشکل از 184 شرکت از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را انتخاب کرده و با استفاده از نرم افزار ایویوز 10 تاثیر چند عامل را بررسی کرده ایم. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که مالکیت متمرکز، مالکیت دولتی و مالکیت نهادی بر اثربخشی کمیته حسابرسی تاثیر معناداری ندارد.

هدف این مقاله بررسی ارتباط سطح افشای مسئولیت پذیری اجتماعی با ارزش بازار شرکت است. بدین منظور پرسشنامه ای شامل 130 سؤال در نه حوزه اصلی حوزه اقتصادی ، مشارکت اجتماعی ، نظام راهبری شرکتی ، حقوق انسانی و شایسته سالاری ،زیست محیطی و توسعه پایدار ، مذهبی ، محصولات ، حوزه اخلاق (سازمانی، حرفه ای، اجتماعی) و فرهنگی برای تعیین سطح افشاء 319 شرکت پذیرفته شده در بورس و فرابورس اوراق بهادار تهران طراحی و انجام شده است. برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیونی چند متغیره استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که شرکت ها با مسئولیت پذیری اجتماعی بالاتر، ارزش بازار بیشتری و هزینه سرمایه کمتری دارند ولی جریان نقدی عملیاتی بالاتری ندارند. درنتیجه، مطابق با پیش بینی، استفاده کنندگان از گزارش های مالی به مقوله مسئولیت پذیری اجتماعی توجه دارند و افشای این اطلاعات بار اطلاعاتی داشته و جزء اطلاعات مربوط در تصمیم گیری سرمایه گذاران محسوب می شود. The goal of this research is investigating relationship between corporate social responsibility disclosure level with companies market values. For this purpose, A questionnaire with 130 questions in nine main level that included: economic level, social participation, corporate governance, human rights and meritocracy, environmental and sustainable development, religious, products, ethics (organizational, professional, social), cultural is used for determine the level of disclosure 319 companies listed in Tehran Stock Exchange and OTC securities. The multivariate regression are used to test the hypothesis. The findings shows that companies with higher Social responsibility, have more market value and lower capital costs but don’t have higher operating cash flows. As a result, according to forecast, users of financial reports attention is drawn to social responsibility and Disclosure of this information have time Information and is part of relevant information on the decision-making by investors.